تاريخ، فلسفو ۽ سياست

موڪلاڻي

هن ڪتاب ۾ سقراط جي حياتيءَ جي پوئين ڏينھن جو احوال ڏنل آهي، جنھن ڏينھن هن زهر جو پيالو پيتو ۽ رحلت ڪئي. جڏهين سقراط ٻيءَ دنيا جي سفر جي سنبت ڪري ٿو ۽ هن دنيا کان ڪولائي ٿو، تڏهن سندس دوستن جي اندر ۾ اندوھہ پيدا ٿئي ٿو تہ هو روڄ ۽ راڙو ڪن ٿا. سقراط کي پنھنجي دستن جي هن رواجي ليڪن ٻاراڻي هلت تي افسوس ٿئي ٿو ۽ هنن کي چوي ٿو تہ کين ڪوبہ سبب غمگين ٿيڻ ڪونھي، ڇو تہ زهر پيئڻ سان سندس حياتي پوري ٿي ڪانہ ويندي. هو هنن کي دلجاءِ ڏئي ٿو ۽ سمجهائي ٿو تہ زهر جو اثر فقط سندس خاڪي پتلي تي پوندو جو ڊهي پوندو، ليڪن سندس اندر واري اعليَ شيءِ کي ڪي ڪين ٿيندو ۽ اها سلامت رهندي.

  • 4.5/5.0
  • 112
  • 15
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • افلاطون
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book موڪلاڻي

10

پر حڪمت حاصل ڪيئن ٿي ٿئي؟ حڪمت حاصل ڪرڻ لاءِ بدن جي رفاقت نقصانڪار آهي يا نه؟ مثلا اکين ۽ ڪنن جي وسيلي ماڻهن کي ڪا پوري پروڙ پوي ٿي؟ خود شاعر هميشه ڪين چوندا رهيا آهن ته اسين جيڪي ٻڌون ۽ ڏسون ٿا سو برابر يا ٺيڪ نه آهي؟ پر جيڪڏهين بدن جا اهي حواس صاف ۽ مڪمل نه آهن ته پوءِ ٻيا ته هرگز درست نه هوندا، ڇو ته ٻيا انهن کان گهٽ سالم آهن، ائين آهي يا نه؟
هن چيو ته، هائو، آءُ ڀانيان ٿو ته ائين برابر آهي.
هن پڇيو ته، تڏهن روح حق کي ڪڏهن حاصل ڪري ٿو؟ اسين ڏسون ٿا ته جڏهين به هو بدن جي رفاقت ۾ ڪا ڳولا ڪري ٿو ته بدن کيس گمراهه ڪري ٿو.
تحقيق.
ائين ڪين آهي ته جيڪڏهن ڪا پوري حقيقي ڳالهه روح اڳيان اَشڪار ٿئي ٿي ته اها ضمير جي وسيلي ائين ٿئي ٿي؟
برابر.
۽ آءُ ڀانيان ٿو ته، روح تڏهن حق جو هو ڪو ڏئي سگهي ٿو جڏهن ڪوبه حواس، ٻڌڻ جو يا ڏسڻ جو، يا درد توڙي خوشي، هن کي نٿي آزاري، جڏهن هو بدن کي دفع ڪري ٿو، ۽ هن رفاقت يا ڳانڍاپي کان رهائي حاصل ڪري ٿو، ۽ فقط پنهنجي پاڻ سان صحبت رکي ٿو، تڏهين هو پوري حق لاءِ جاکوڙي ٿو.
برابر ائين آهي.
اهڙيءَ طرح فيلسوف جو روح بدن کي بلڪل ڌڪاري ٿو، ۽ هن کان پري ڀڄي ٿو، ۽ پاڻ سان تنها رهڻ چاهي ٿو، ائين آهي يا نه؟
برابر.
سمئس، هاڻي ٻئي نقطي بابت تون ڇا ٿو چوين؟ اسين چوندا آهيون ته ڪا شيءِ آهي، جنهن کي ڪامل انصاف چئجي، برابر؟
تحقيق، ائين چوندا آهيون.
۽ ڪامل حسن ۽ ڪامل زهد به آهن؟
هائو.
تو انهن مان ڪنهن کي پنهنجن اکين سان ڏٺو آهي؟
هن جواب ڏنو ته، نه، مون انهن کي ڪڏهن اکين ڪونه ڏٺو آهي.
تو انهن مان ڪنهن کي ڪڏهن ڪنهن جسماني حواس سان معلوم ڪيو آهي؟ آءُ سڀني ڪامل شين بابت ڳالهه ڪريان ٿو، کڻي اها مقدار هجي، يا صحبت هجي، يا سگهه هجي، مطلب ته سڀ ڪنهن شيءِ جي سچي هستي يا جوهر بابت ڳالهه ڪريان ٿو. شين جي سچي روح جي ڪا جسم کي پروڙ پوندي؟ ائين ڪين آهي ته جو ماڻهو شين جي سچي جوهر کي پنهنجي ضمير سان معلوم ڪرڻ لاءِ پاڻ کي؛ تيار رکي ٿو، سوئي انهن جي پوري پروڙ کي اوڏو اچي ٿو؟
ائين نه آهي ته اهو ماڻهو انهيءَ صاف تصور کي پوري طرح حاصل ڪندو، جو سڀ ڪنهن شيءِ وٽ جيترو ٿي سگهندو تيترو فقط تميز سان اوڏو ايندو، ۽ تصور جي گذارش ۾ پاڻ سان ڪوبه حواس، ڏسڻ جو يا ڪو ٻيو، نه کڻندو؟ هر هڪ حالت ۾ خالص ۽ ڪامل هستيءَ کي معلوم ڪرڻ لاءِ هو فقط خالص تميز ئي ڪم آڻيندو. جيتري قدر ممڪن آهي تيتري قدر هو اک، ڪن ۽ ساري بدن کان رهائي حاصل ڪندو، ڇو ته بدن جو لاڳاپو روح کي روڳ رسائي ٿو، هن کي حقيقت توڙي حڪمت هٿ ڪرڻ کان روڪي ٿو. جيڪڏهن ڪو ماڻهو آهي ته اهو اهوئي آهي جو سچي هستي جو علم حاصل ڪندو. برابر؟
سمئس چيو ته، سقراط، تنهنجا لفظ بلڪل سهڻا ۽ صحيح آهن.