پنھنجي پاران
جيڪڏهن هڪ حقيقت کي سمجهندي ڏٺو وڃي تہ سمارٽ موبائل جي اچڻ کان پوءِ اسان وٽ سوشل ميڊيا کي غير ضروري طور استعمال ڪندڙن جو راڄ وڌندو پيو وڃي ۽ اهڙي قِسم جي راڄڌانيءِ لاءِ فيس بُڪ تي اڻ ڳڻيا پيج ۽ واٽس اپ گروپن جي پڻ گهڻائي آهي جن جو ڪوبہ پتو شمار ناهي، جتي رڳو ٽائيم پاس ڪرڻ لاءِ اڪثر واندا ماڻھو يا تہ خوشامد خاطر لائيڪ ڪمينٽ يا وري ڳالھہ سمجهہ ۾ نہ اچڻ سبب چند گهڙين جي تفريح ماڻي ڪو تنقيدي ڪمينٽ ڪري وري خاموش ٿي وڃن ٿا، سواءِ چند ماڻهن جي اڪثريت بي مقصد ٽائيم پاس ڪندڙن جي آهي ۽ سوشل ميڊيا جو درست استعمال ڪندي ان منجهان ڪو بہ علمي، ادبي يا تاريخي مقصد ماڻڻ يا وري ان مان لاڀ حاصُل ڪرڻ جي ڪير بہ ڪوشش نٿو ڪري.
مون جڏهن محسوس ڪيو تہ سنڌي لوڪ ادب اسانجو قومي ادب آهي ۽ ان ۾ اسانجي ٻوليءِ جا لھجا توڙي منسوخ ۽ متروڪ ٿيندڙ لفظ محفوظ آهن پر اسانجي هن اصلي ادب لاءِ سنڌ اندر ڪو بہ سرڪاري توڙي غير سرڪاري ادارو يا وري “سلات” کان سواءِ ڪابہ تنظيم ناهي جنھن کي اسانجي سنڌي لوڪ ادب جو حقيقي فِڪر يا ڳڻتي هجي. ان ڪري اسان سڀني ان اوسيئڙي تحت سنڌي لوڪ ادب جي ترويج ۽ ترقيءَ لاءِ گڏجي عملي طور ڪم ڪرڻ جي سخت ضرورت محسوس ڪئي جنھن جو اظھار مون ناچيز طرفان سوشل ميڊيا جي ذريعي فيس بڪ ۽ واٽس ايپ گروپن ۾ ڪيو ان حوالي سان اسان هفتيوار لوڪ ادب صنفن جي دستاويزي لکت ۾ چٽا ڀيٽي ڪرڻ جو سلسلو شُروع ڪيو جنھن ۾ هر هڪ سُگهڙ يعني لوڪ شاعر کي “لوڪ ادب سِکيا گهر” جي نالي سان جوڙيل گروپ ۾ لوڪ ادب جي تخليق پيش ڪرڻ جو موقعو ڏنو.
اهو سلسلو جڏهن هڪ هفتي جي پُڄاڻيءَ تي پھتو تہ واعدي مطابق ان کي ڊجيٽل ڪتاب جي صورت ۾ محفوظ ڪرڻ لاءِ هيءِ ننڍڙي ڪوشش ڪئي وئي جيڪا اوهانجي سامھون آهي.
ان سلسلي کي هيٺين صنفن مطابق جاري رکڻ جو ارادو آهي.
1- حمد. 2-مناجات.3- مولود. 4- مَدح.5- مناقبو يا منقبت. 6- معجزا. 7- ڏهر. 8- هُنر شاعري. 9- دراهو.
10- ست سُري. 11- لوڪ گيت. 12- پنجڪا بيت. 13- نڙبيت (سُرائتا. گهٽ ۾ گهٽ ويھہ سٽُن جو هڪ بيت)
14- ڪافي. 15- ٽيھہ اکري. 16- مناظرو. 17- هفتي جا بيت/شعر،18- ڏينھن جا بيت/شعر.
20- جنگ يا واقعي جا بيت. 21- گروچيلي/ڳاڻوءَ جا بيت يا ٽہ ڳُڻا وغيرہ. 22- ڏور بيت. 23- رسالو ڳجهارت.
24- صفاتي سينگار جا بيت. 25- وصفي سينگار جا بيت. 26- سجاوٽي سينگار/گوريءِ جا بيت.
27- ڏهس، ويھس، ٽيھس، چاليھس، پنجاهس، سٺھس جا بيت. 28- ڪانگل جا بيت. 29- ڪونجن جا بيت.
30- وڇوڙي جا بيت. 31. وصال يا ملاقات جا بيت. 32. هلندڙ حالتن جي عڪاسي بابت بيت.
33.قومي غيرت يا حُب الوطني جا بيت. 34- پھاڪا. 35- اوطاق جا بيت. 36- کل ڀوڳ ۽ ظرافت وارا بيت.
37- آجيان جا بيت. 38- تڏي جا تونگر عرف خوشامد جابيت. 39- وڇڙي ويل وينجهارن بابت بيت شامل آهن.
ان کان سواءِ ڪو نئون موضوع جيڪو لوڪ ادب ماهرن طرفان تجويز ڪيو ويو تہ ان بات پڻ لوڪ شاعريءَ جي سھيڙ ڪئي ويندي. ان سلسلي جي ترتيب وار ڪم کي سھيڙڻ لاءِ اسان هڪ هفتي جو ٽائيم رکڻ مناسب سمجهيو آهي تہ جيئن ان دوران فن لکت ۾ بہ اچي ۽ پيش بہ ٿئي تہ وري هفتي بعد اهو فن ڊجيٽل ڪتاب جي صورت ۾ ڇپجي ميدان تي بہ اچي ۽ ان محنت ڪش ڏات ڌڻيءَ کي گهُربل مان مرتبو بہ ڏئي سگهون.
جڏهن سڀني صنفن جو هفتيوار سلسلو مڪمل ٿي ويندو تہ ان سموري فن جو وري هڪ ٻئي جي مدد ۽ معاونت سان هڪ ئي گڏيل ڪتاب آڻڻ وارو عمل جاري رهندو جنھن بعد سڀني دوستن جا ٿَڪ لھي ويندا ۽ اسان اوهان پنھنجي ادبي مقصد ۾ ڪاميابي ماڻينداسين.
دوستو اڄ ڪلھہ جي دؤر ۾ ڏات ۽ ڏاهپ لاءِ گڏيل مفادن خاطر وقت ڪڍڻ ڏاڍو ڏکيو عمل آهي ڇو تہ هرهڪ پنھنجي الڳ ۽ نرالي سوچ رکي ٿو خاص ڪري غريب طبقي جو مسڪين مزدور ۽ پورهيت ماڻھو ان سلسلي ۾ اڳتي نٿو اچي سگهي جو هو پنھنجو ڪتاب ڇپرائي سگهي ان ڪري مون ناچيز هيءَ تجويز عمل هيٺ آندي آهي ۽ سوشل ميڊيا وسيلي سمورن دوستن اڳيان پيش ڪئي آهي جنھن سان هڪ تہ ادبي لاڳاپا وڌندا ۽ ٻيو تہ هڪ هڪ صنف وسيلي مختلف فني صنفن تي نئين نڪور شاعري مڃتا ماڻي ميدانَ تي ايندي تہ ان تي هروڀرو ڪير بہ هٿ نہ کڻي سگهندو ڇو تہ اڪابر ۽ دانشور استادن جي پاس ٿيل هوندي.
اسان جيڪڏهن ان سلسلي کي جاري رکيو تہ انشاءَﷲ هفتي ۾ هڪ، مھيني ۾ چار ۽ سال اندر 50 کن ننڍا ڊجيٽل ڪتاب آڻڻ بعد وري سڀني سگهڙ شاعرن جي تخليقي صنفن جو هڪ گڏيل طور وڏو ڪتاب آڻي سگهنداسين جنھن جو قدر هن وقت گهٽ پر اُن وقت زيادہ ٿيندو جڏهن سڄي سالَ جي پنھنجي ذهني پورهئي کي اکين سان ڏسنداسين.
هي ادبي اسڪيم تمام ڪارائتي ۽ سستي آهي اهڙي پيش ڪش اوهانکي نہ ڪو ادارو ڪندو ۽ نہ وري ڪو پبلشر ئي ايڏي هام هڻي سيني تي هٿ رکندو تہ قومي ادب جي وارث قلمڪار لوڪ شاعرن لاءِ اسان حاضر آهيون.
اچو تہ گڏجي لوڪائتي لات ۽ ڏاهپ جي ڏات ۾ اسان پنھنجو پاڻَ کي پيش ڪري پنھنجي ٻولي ۽ قومي ادب جو ڳاٽ اوچو ڪريون.
اوهانجي مانائتي موٽَ جو منتظر
فقير رحمت ﷲ “عاجز” لاشاري
باني چيئرمين
سنڌ سگهڙ لوڪ ادب تنظيم (سلات) رجسٽرڊ