شاهه لطيف جو لُطفُ الَلَطيف
جامي مثنوي مولانا روم لاءِ چيو هو ته:
هفت قرآن است، در زبان پهلوي.
مثنوي کي ستن قرآنن برابر سڏيو اٿس.
سنڌ جي تهذيبي روايت آهي ته نياڻي کي اسين ست قرآن چئون، اها ٻي ڳالهه آهي ته اڄ نياڻي کي ڪهيو وڃي ٿو، ڪاري ڪري ماريو وڃي ٿو، لتاڙيو وڃي ٿو سندس آدر، عزت ۽ عصمت، احترام کي اڄ جو جاهل مڙد نٿو مڃي، هڪ عورت جو پٽ ٿي عورت تي ڪهاڙي يا بندوق کڻي ته شرم ۾ ٻڏي مرڻ گهرجي! ان عورت کي لطيف سورميون ٺاهي سدا امر ڪري ڇڏيو، رهندڙ دنيا تائين عورت کي بهادري، همت، جدوجهد، اور چائي، محبت ۽ ايثار، سهپ جو سمبل ڪري لطيف محفوظ ڪري ڇڏيو. شاهه جي رسالي جون ست سورميون 7 قرآن ٿي تا قيامت سندس عظمت جو دستاويز ٿي رهنديون، هر سورمي ماڻهوءَ لاءِ سرموڙ مهندار ٿي پنهنجي ڪردار سان راهه روشن ٿي ڪري.
مارئي:
مغلن جي ڏينهن ۾ جڏهن سنڌتي ڪيس ٿيا ته مارئي جو ڪردار ۾ شاه آزادي جو پيغام ڏٺو؛ سسئي جهد ۽ جفا جي علامت ٿي.
ساڻيهه جي سڪ جو بي مثال سنڌي ثقافتي ڪردار آهي جو وڏي شان سان، ڳاٽ اوچو ڪري چئي ٿي.
ڪارا ڪراين ۾ سون اسان کي سوءِ.
يا
ڪراين ڪروڙ جا، ڪوڙا چوڙا جن.
ڪارن ڌاڳن کي جي غريب مارن ٻانهن ٻڌا، سي سون کان وڌيڪ ٿي سڏي، سون ته سوءِ آهي سکڻو سور آهي، چئي: اي نه مارن ريت جو سيڻ مٽائن سون تي. اهو سنڌين جو وڙ ناهي، شان ناهي، تمدن ناهي ته سون تي رشتا مٽايون ۽ پئسن کي ياري تي ترجيح ڏيون، محل ماڙن کي پکن تي واري ڇڏڻ ۽ ساڻيهه ۾ ساهه لاءِ چئي ميا ئي جياس جي وڃي مڙهه ملير ڏي،ايڏي ڌرتيءَ سان محبت دنيا لاءِ دستور ڏيڻ آهي.
سسئي:
جو بي مثال ڪردار جو پنجن سرن ۾ جاکوڙ، جھد، ڪوشش اورچائي ۽ اڻ ٿڪ ڳولا جو اهڃاڻ بڻجي، ماڻهو کي همت، حوصلو ۽ ڪڏهن نه هارڻ جو سبق سيکاري ٿي. هن ڳولا ۾ مري امر ٿيڻ جو سبق سيکاري ٿي. ڪيئن نه سڄي جابلو سلسلي ۾ هلندي جبل کي جک ٿي هڻائي، ڌمڪائي ٿي ته:
“اڳيان ٽڪر ٽر، متان روه رتيون ٿئين”
• پي پيالو اڃ جو اڃ سين اڃ اٿيار،
پنهون پاڻ پيار ته اڃ سين اڃ اجھايان.
• بک وڌائون بگرين جوڳي ڪندا جنڃ.
طلب نه رکن طعام جي، اوتيو پين اڃ
لاهوتي لطيف چئي من ماري ڪيو مڃ
سامي جھاڳي سڃ، وسنئن کي ويجھا ٿيا.
(آسا)
• سدا سائر سير ۾ اندر لهي نه اڃ
پسڻ جو پرين جو سا سڀائي سڃ
تيلا مرن اڃ، سدا سائر سير ۾.
• ساجن ڪارڻ سڃ، مر قبولي سسئي
اندر جنين اڃ، پاڻي اڃو ان کي
پاڻ سڃاڻڻ جو سونهون.
• پاڻي مٿي جهوپڙا مورک اڃ مرن
ساهان اوڏو سپرين لوچي تان نه لهن
دم نه سڃاڻن، دانهون ڪن مٺن جئن.
واٽ: هتان کڻي هت جن رَکيو سي رسيون، ساجن سونهن سرت، وکان ئي ويجھو گهڻو.
• ڪونهي ات ميهار، جت تو ڀوري ڀانئيو
پنڌ م ڪر پهاڙ ڏي، وجود ئي وڻڪار
ڌاريا ڀانئج ڌار، پچ پريان ڪر پاڻ تون.
هي آهي سمورو وجودي وجدان:
• وڃين ڇو وڻڪار، هت نه ڳولهين هوت کي
لڪو ڪين لطيف چئي، ٻاروچو ٻي پار
ٿي ستي ٻڌ سنڌرو، پرت پنهون سين پار
نائين نيڻ نهار، تو ۾ ديرو دوست جو.
• پيهي جان پاڻ ۾، ڪيَم روح رهاڻ،
نڪو ڏونگر ڏيهه ۾، نڪا ڪيچن ڪاڻ
پنهون ٿيس پاڻ، سسئي تان سور هئا.
سهڻي:
مروج تمدن کي ٽوڙي شاهه انوکو آواز ڏنو آهي، هڪ شادي شده عورت جي پيار کي سڀ پنهنجو ڪن ٿا، مٿان اهو چوڻ ته:
• “ساهڙ ڌارن سهڻي نسوري ناپاڪ”
• ساهڙ ڌاران سهڻي آڌوتي آهي
دنيا جي تهذيبن کي للڪار ۽ سوايو ڪري ڇڏي ته:
“هنئهن هوند مُئي پر
ٻُڏيء جا ٻيڻا ٿيا”
مري جيئڻ جو ڏس ته مرڻا اڳي جي مئا سي مري ٿيا نه مات، ماڻهو جي سچي پسند ۽ صحيح شخصي آزاديءَ جو بنيادي حق کي مڃايو اٿس، عشق جي ابجد کي دل جي مدرسي ۾ اهڙو پڙهائي پاڪ ڪيو اٿس، آهي ڪو دل وارو جو منهن مڙي.
ڪهڙي منجھ حساب هئڻ منهنجو هوت ريء
ڪا نه گهرجي مون، حياتي هوتن ري.
هي سڏ ورنايو:
• “پڇن جي ميهار کي، پڇي سي ميهار”
• ساهڙ سا سهڻي، سائر پڻ سوئي،
آهي نجو ئي ڳجھ ڳجھاندر ڳالهڙي.
هي لطيف اللطيف احساس، ٽاڪوئان جذبا ۽ وحدت جا سبق، جو سمجھي، سو گونگي جيئن مزو ماڻي.
هو جي جرڪيا جرتي سي تان سڀ حباب
چنبو وجھي چور کي آءَ ڇڙ عقاب
ديد وڃاءِ مَ دوست جي هلي منجھ حجاب
ڪسرت آهي قرب ۾ ادغام ۾ اعراب
فنا وجھي فم ۾ ڪارڻ ٿي ڪباب.
سائين هي وائي پنهنجو وصال کان اڳ مڙئي پيا جهونگاريندا هئا ته ڪهڙي منجھ حساب هئڻ منهنجو هوت ريءِ ۽ نيٺ حساب پورو ڪري وڃي حق سان حاصل ٿيا. جنين من ميهار، هلڻ تنين حق ٿيو. هي خاص مضمون آهي.
سياري سِہَ رات جا گهڙي وسندين مينهن
هلو ته پڇون سُهڻيءَ جا ڪرڄاڻي نينهن
جنهن کي راتون ڏينهن ميهار ئي من ۾.
سڀت پچار پرينء جي، سڀت هوت حضور
ملڪ مڙيو ئي منصور، ڪهي ڪهندين ڪيترا؟
توحيد جي سمجھاڻي:
لهرن لک لباس، پاڻي پسڻ هيڪڙو
تڙن جي تلاش، لاهه ته لالن لڳ ٿئين.
عشق جو هي اوسيئڙو به هت آهي:
جي قيام ملن، ته ڪر اوڏا سپرين
تهان پوءِ سڄن، واڌايون وصال جون
نڪو سنڌو سور جو، نڪو سنڌو سِڪ
عدد ناهه عشق، پڄاڻي پاڻ لهي.
اڪير اوسيئڙو اڪنڍ ۽ اڳانڍو
ڏٺي ڏينهن ٿيام، ڪهه ڄاڻان ڪهڙا پرين
سهسين سجن الهي، واجھائيندي ويام
تنين سال ٿيام، جنين ساعت نه سهان.
ماڻهو لاءِ اڻٿڪ اورچ ۽ مسلسل جھد جوٽڻ جو جيئرو جاڳندو جوش!
جان جان هئي جيئري ورچي نه ويٺي
وڃي ڀون پيٺي، سڪندي کي سڄڻين.
جان جان هئي جيئري، ويٺي نه ويساند
لڙهي لهرن پاند، ميائي ميهار ڏي.
شاهه لطيف ترڪَ جو تارڪ ناهي، عام صوفي خيال ۾ هي دنيا ڪوڙ دوکو آهي جنهن کي ترڪ ڪجي، ابتڙ انجي شاهه سائين طلب جو طالب آهي، طلب ئي پيار آهي، طلب ئي منزل آهي ۽ طلب ئي وصال آهي. ياد يار ئي حياتِ جا ودان آهي.
مونکي جياريو پريان جي ڳالهه ڪري
ڊٺو اڄ اڏيو، هئينڙو ڪوٽ برج جئن.
وسن ۽ وهسن، ڏهاڙي ڏسڻ لئه
جئن جئن پرين پسن، تيئن تيئن نشا نينهن جا.
وسن ۽ وهسن، ڏيهاڻي ڏسڻ لئي
ڏسي ڏسي آئيون، توءِ تلاشون ڪن
ڍاپيون نه ڍاپن، پسڻ منجھان پرينء جي.
وسڻ اکڙين جيئن، جي هؤند سکين مينهن
ته هوند راتو ڏينهن، بس بوندنئون نه ڪرين.
اُهو آهي سڪڻ ۽ طلبڻ پر ڇا؟ ڪيئن ۽ ڪهڙي طلب؟
طمع جي تنوار، متان ڪرين مڱڻا
ڌڪي ڪندءِ ڌار، ڏئي ماڻڪ مٺ ۾.
مال ملڪيت جي نه پر سپرينء جي صرف – ڪهڙي ڪيئن؟
ماڻهو گهرن مال، مان سڀ ڏينهن گهران سپرين
دنيا تنهن دوست تان فدا ڪيان في الحال
ڪيس نانء نهال، پسڻ تان پري ٿيو.
پرين ڪيئن گهربو آهي، طلب ڪيتري ڪجي جو ملي پئي.
ساري رات صبحان جاڳي جن ياد ڪيو، ياد ڪيئن ڪيو؟
تن تسبيح من مڻيو، دل دنبورو جن
تندون جي طلب جون، وحدت سر وڄن
وحده لاشريڪ لہ، اهو راڳ رڳن
سي ستائي سونهن، ننڊ عبادت ان جي.
تن کڏي من حجرو، ڪيم چاليها رک
ڪههُ نه پوڄيو پوڄين، اٺئي پهر الک
تان تون پاڻ پرک، سڀ ڪنهن ڏانهن سامهون.
اسين اِها پرک ڪيون ته سڀ جي سامهون پاڻ آهي، نه مذهب، نه فقو، فرقو، نه پنٿ، نه قوم، هو سڀ جو سانجھو آهي، سڀ لئه سامهون آهي، جيڪو جتي پڪاري، اتي هو موجود. بس طلب سچي ۽ سڄي هجي، جا ڀل ڪباب ڪيو ڇڏي.
رڳون ٿيون رباب، وڄڻ ويل سڀ ڪنهن
لڇڻ ڪڇڻ نه ٿيو، جانب ري جباب
سوئي سنڌيدم سپرين، ڪيس جنهن ڪباب
سوئي عين عذاب، سوئي راحت روح جي.
بس هُو، صرف هو، ڪيان ٿي ڪارون ته ٻڪي ٻيئنون نه ٿئي.
تن جنهين جو طالبو، سانڀاران سيئ
من پريان نيئي، ٻگهيو پاڻ ڳري.
ته پرين پڻ ياد ڪري، هي عشق جي آڳ لاءِ حڪم آهي.
پچڻ گهڻا پچائيا، تون پچڻ کي پچاءِ
واقف ٿي وساءِ، آڳہ نه ڏجي عام کي.
نوري:
عشق انسان مان آڪڙ ڪڍي کيس نماڻو، نهٺو ۽ عاجز ڪري ٿو، نوري نماڻائي جي علامت ٿي پئي، سندس رمز آهي سڀ لاڏ، عزت ۽ پٽ راڻي جا درجا هوندي پاڻ کي عيبدار سمجھي، ڪين ٿي پئي.
تون سمو آءَ گندري مون ۾ عيبن جوءِ
پسي راڻين روءِ متان مانڱر مٽئين.
پر ان نوڙت کيس اعليٰ مقام تي نيو، جيئن گرو نانڪ صاحب چيو:
آپس ڪو جو ڄاڻي نيچا، سوئو گنيي سڀ تي اوچا.
ته هتي لطيف سرڪار لکي ٿو:
نوري جي نياز جو عجب اجھل هوءِ
سمو سر سڀن ۾ مي مورڇيو سوءِ
اچيو اڀيين پوءِ، حجت ڀڳي راڻيين.
ته نوري جي نياز تماچي کي ايڏو موهي ڇڏيو جو سڀ راڻيون هٿ ٻڌي پويان بيٺيون ٿي رهن ۽ سندس سونهن ۽ سوڀيا جا نظارا ته ڏسو، لطف کي جھٽجو:
هيٺ جر مٿي مڃر، ڪنڌيء ڪونر ترن،
ورئي واهوندن، ڪينجھر کٿوري ٿئي.
هيٺ جر مٿي مڃر، پاسي ۾ وڻراءِ
اچي وڃي وچ ۾، تماچيءَ جي ساءُ
لڳي اتر واءُ، ڪينجھر هندورو ٿئي.
لِيلا:
ساڳي طرح ليلا جو ڪردار وڃايل جي ڳولا آهي، ڪاميابي لاءِ ڪارون ڪرڻ آهي، ناڪامي ۾ مايوسي ۽ اڻاسو ٿي هنياءَ نه هاري پر وس ڪري، ڪوشش، جھد ۽ وينتيون ورائي، نا اميد ڪڏهن نه ٿئي.
جي ليلائي نه لهين، ته پڻ ليلائيج
آسر مَ لاهيج، سڄڻ ٻاجهيندڙ گهڻو.
مومل:
جهان، هي به ته هڪ مومل جو ڪاڪ محل آهي جنهن تي موهجي ماڻهو سڀ ڪجھ وڃائي، هٿين خالي رمندو رهي ٿو. هي دورنگي دنيا جا مزا، دلنواز ڏيک ۽ هر کائيندڙ مجاز جا مزا! ڇا آهن؟ ڪيئن آهن؟
بيکاريء کي بر ۾، ويو ڪيف چڙهي
ڳالهيون ڪندي ڪاڪ جون، ڳوڙها پيس ڳڙي
ڪا جا انگ اڙي، جيئن ڇٽا ڦٽ چڙي پيا!.
مومل جي قصي ۾ روحانيت جي معراج ۽ لاهوت ها هوت جا ڏس ٿا ملن، هي مستقبل جي جھلڪ چئو پر هي روحاني دنيا جي عميق جو عڪس آهي.
هلو هلو ڪاڪ تڙين، جتي ڏينهن اُڇل
نه ڪا جھل نه پل، سڀڪو پسي پرين کي.
هلو هلو ڪاڪ تڙين، جتي گهڙجي نينهن
نڪا رات نه ڏينهن، سڀڪو پسي پرين کي.
هي زمان مڪان کان ٻاهر اندر جا اسرار آهن جتي بس وصل ئي وصل آهي، جي آيا سي اگهيا جو مقام، اتي آنندThe field of all possibilities & invinciblity. Taranscendental consciousness
سورٺ:
سورٺ جو سنيهو تصوف جو نج راز آهي، اصل اسرار! سورٺ هڪ راڳڻي آهي جا ڀئرو راڳ جي ٽئين زال آهي ۽ رات جي ٻي پهر ۾ ڳائبي آهي، هن سُر ۾ راءِ ڏياج جو ڪردار خود شاهه سائين آهي جو ميوزڪ سان اهڙو عشق ڪندو هو ۽ دم به راڳ ٻڌندين ڌڻي حوالي ڪيائين:
محلين آيو مڱڻو کڻي ساز سري
لڳي تند تنبير جي، پيا ڪوٽ ڪري
هنڌين ماڳين هوءِ ٿي، تنهنجي ٻيجل جاءِ ٻري،
سسي تنهن سلطان کان اچي گهوٽ گهري
جهونا ڳرهه جهري، پوندي جهان جهروڪ ۾.
عشق جو مارڳ ۾ اهي اچن، سرجني جا سٽ ۾.
مٿو مور نه پاريان، تنهنجي تند تنوار
سر ۾ سڃڻ ناهه ڪو، موٽ مَ مڱڻهار
ڪينهي ڪنڌ ڪپار، لڄيندي ٿو لاهيان.
هِڪُ سر ته ڪجھ ناهي، سنگيت جي ديوي کي جيڪر سوسر لاهي ڏجن.
سو سرن پائي، جي تند برابر توريان
اُٽل اوڏانهين ٿئي، جيڏانهن ٻيجل ٻرائي
سکڻو هڏ آهي، سر ۾ سڃڻ ناه ڪي.
شاهه وٽ سروڍڻ، جيئري مرڻ ۽ اڄ آديسي مَرُ جو مطلب پنهنجي مان، خودي، هو مئي کي ختم ڪرڻ يا نفس اماره کي مارڻ ۽ خوديءَ کي کائين جا ڏنل اصطلاح سمجھڻا پوندا. اصل جنگ اندر ۾ آهي، وڏو جهاد پنهنجي پاڻ کي کٽڻ آهي، پاڻ مارڻ آهي. جنهن کي جهاد بن نفس ۽ جهاد اڪبر جا نالا ڏنل آهن. جنهن لاءِ نفس جوهو، جنگ عظيم، ڏکي ۽ ڏاڍي آهي، ڪي وريام ڪن. مولانا روم مثنوي ۾لکيو:
سهل شيري دان ڪ صفحا بشڪند
شير آنست آن ڪ خودار بشڪند.
ته پاڻ کي شڪست، جيتڻ ۽ پاڻ پائڻ، شير جي طاقت جو ڪم آهي، هون شير قطارن کي تهس نهس ڪري سگهي ٿو پر پاڻ کي ڪيئن ماري.
ته سک رمز وجود وڃاوڻ دي
نهين حاجت پڙهڻ پڙهاوڻ دي.
ڇو ٿو ڪاڳر ڪوريئن ويٺو وڃائين مس
ڏور تئائين ڏس، جئائين اکر جڙيا.
ته اتي ڪو ڏس جتان اکر جڙيا، ته سڀ اهوئي هو آهي، تون ڪٿي نه آهين، ها جي انجو پيار تو پائي وتو، دل الاهي انس سان محبتي مهراڻ ٿي پئي ته اندر ائين جي، اجرندو پوءِ پنن پڙهڻ جي گهرج ناهي، ته لطيفي لات هڪ طلب، اڃ ۽ اڪير، اڪنڊ پيدا ڪرڻ لاءِ پيش ڪيان ٿو. من لڳائي هر هر پڙهو، پڪ ڪيو ته “نيون من لائين پريان سندي پار ڏي”، اهو ئي بس اندر جو آنند، صحت، اطمينان ۽ خوشي جو هندورو هجڻ آهي، پر پيارا سائين ورائي ورائي پڙهجو، ٻڌايو ۽ غور ڪجو، اندر اوتجو، لطيفي لطف للطيف! اهو جادو آهي پيار ڪهڙو؟ ههڙو.
تون حبيب تون طبيب، تون دردن جو دارون
دوا آهن دل کي تنهنجون تنوارون
ڪيان ٿي ڪارون ته ٻُڪي ٻئينون نه ٿئي.
تن جنهنجو طالبو، سانڀاران سيئي
من پريان نيئي، ٻگهيو پاڻ ڳري.
اها طلب ايڏي ته مضبوط ۽ ڀرپور آهي جا طالب کي به مطلوب ڪيو وجهي ٿي.
تو جنين تات تن پڻ آهي تنهنجي
فاذڪرني اذڪُرڪُم اي پروڙج بات
هٿ ڪاتي ڳڙ وات، پڇڻ پر پرين جي.
ته پرينء جي پر پڇڻ لاءِ سر کي سٽ ۾ رکڻو پوندو.
مري جي، ته ماڻيين، جانب جو جمال
ٿيئين هوند حلال، جي پند اها ئي پاريين.
اهو پرين توهان جي اندر شبد، ناد يا ڪلمي جي آواز ۾ اندر موجود آهي، جنهن ۾ ئي خودي، نفس ۽ مان کي ختم ڪرڻو آهي، بابا گرو نانڪ جن چيو:
شبد مَرههُ، ڦرجيوهه سدهي، تان ڦر مرڻ نه هوئي
امرت نام سدا من ميٺا، شبدي پاوئي ڪوئي.
لطيف سرڪار به ان طرف اشارو ڪيو آهي.
مر ته موچاري ٿيين، جيڻ آڏو جت
هاري ڪر همت، ته ڏئي دم دوست لهين.
هن راز کي پروڙي پاڻ سڃاڻ يا پرين پائڻ جي سوجھ سمجھ پئي ٿي ۽ اهو ئي ماڳ آهي.
صوفي ڪيئن عمل ڪري ٿو، شاهه ڀٽائيءَ جي رهنمائي:
قاتل ڪمائي ڪري وههُ ماکي جي ڪَن
وٽان ويهي تن پيجَ ڪي پياليون.
هن بيت کي مختلف پڙهڻن ۾ عجيب انداز ۾ سمجھايو ويو آهي، آءُ پنهنجي سمجھ ۽ سوجھ سان ان کي شاهڪار رهبر بيت سمجھان ٿو، روحانيت، تصوف يا جوڳ لاءِ پهريائين اندر اجارڻو پوي ٿو، وهه کي ماکي ڪرڻ، نفس اماره کي نفس مطمئنا ڪرڻ لاءِ قاتل ڪمائي ڪرڻي آهي؛ جو پڙهڻ بحث ڪرڻ سان ٿي نٿو سگهي، اندر تون اجار پنا پڙهيندين ڪيترا؟ حسد، هرس، لالچ، هوس جي زهر کي ڦيرائي اطمينان، شڪر پيار پاٻوهه جي ماکي ڪرڻ.
ڪروڙين ڪتاب ۽ سمورو علم ته تنهنجي اندر سمايو ويو آهي، قرآن مجيد شاهد آهي ته علم ڏئي موڪليو ويو آهي. پر ڪو پاڻ پڙهي، پاڻ کي پڙجھي ته پرينء کي پائي. هتي پڙهڻ نه ڪڙهڻ جي ضرورت آهي، پاڻ سڄي ڄمار پيا پڙهون.
پڙهيو پيا پڙهن ڪڙهن ڪين قلوب ۾
پاڻان ڏوهه چڙهن جي ورق ورائين وترا.
ته قلوب ۾ ڪيئن ڪڙهجي؟ هڪ اهڙي بٺي چاڙهي رکبي جنهن ۾ مان ۽ آئون کي ٽڪرا ڪري ٽَڪائبو، تيسين پيو ٽڪي جيسين ڳري گم نه ٿئي ۽ پوءِ ابتڙ ۾ مٽجي ظاهر ٿئي، ڪاوڙ ٽڪجي رحم ٿئي، سزا ٽڪي جزا ٿي پئي، حسد پسند ٿي پئي، نفرت محبت ۽ انتقام قرباني ۾ مٽجي پئي، اهڙا ماڻهو اٿو. هي هوا ئي ڳالهه ناهي، ادا! نا ممڪن ڪجھ نه هوندو آهي، ڀل چئو اهو ٿي نٿو سگهي پر مان عرض ڪيان ته سڀ ٿي سگهي ٿو، ويندي ماڻهو ماڻڪ ٿي سگهي ٿو، نه ته سچل سائين نه چئي ها “ايجھا ڪم ڪريجي الله آپ بڻيجي”، ڪيئن ٿبو؟ جڏهن ڏنل بيت سمجهنداسين، شيطاني ڪمن کي رحماني عملن ۾ بدلائي وجهنداسين، ان عمل کي چئبو “وِههُ ماکي جي ڪَن” ته اهڙي ڪمائي کي چئبو قاتل ڪمائي، جا ابتڙ ۾ مَٽي ڇڏي،All negatives turn to be positives نفي اثبات ۾، ڪيئن ڪبو؟
پهريائين پنهنجي مٿي ۾ سڪون شانتي ۽ خاموشي آڻڻي پوندي، اصل مسئلن کان وڌيڪ پاڻ اجائي گلا، غيبت، حسد، ساڙ ۽ اڻ سهپ ۾ پيا ٿا پچون، ان کي اڄ نه پر هاڻي کان بند ڪيو. پاڻ کي شانت ڪيو، بس مثبت سوچ، ڀلائي ۽ سڀ جي خبر جا خريدار ٿي پئون ته اسان مان اهڙيون وائبريشن نڪرنديون جي، ٻين کي پڻ شانتي، سک ۽ سڪون جو احساس ڏينديون. هي سائنسي عمل آهي، سڄو وايو منڊل پرسڪون مثبت ٿي پوندو، خوشيءَ ۾ ٻهڪندو. جي توهان سچا پچا خوش آهيو، پاڻ ٻين کي ڏيکارڻ لاءِ پيا ڏند ڪڍي کيڪاريندا آهيون ۽ اندر ڀڳل ڀريل اداس اڻاسا ۽ اٻاڻڪا رهندا آهيون، ڇو؟ آخر ڇو؟
ته هي عرض وراڻيو:
هميشه خوش رهو– شڪايت نه، شڪرگذاري ۾ اچو
ها اهو توهان جي هٿ ۾ آهي، ٻارن کي ڏسو ته پوءِ؟ توهان به ٻار ٿي پئو. خوشي، ملهه مهانگي ناهي مفت ۾ ملندي آهي. خوش ٿي پئو، هاڻي هيئنر ۽ سدا، توهان جو فڪر ۽ ڳڻتي ڪجھ نٿي ڪري سگهي، ها توهان کي بيمار ڪري سگهي ٿي. ٽينشن مان السر، شگر، بلڊ پريشر پيدا ٿيندو آهي ٻيو ڪٿان به نه.
تحقيق ڪيو لنوايو نه! ته پوئتي هٽو خوشي ڏانهن، جي اڳتي وڌيو اهي کڻي ته هارٽ اٽئڪ ۽ برين هيمريج اڳيان بيٺا آهن، ته بيماريون نٿيون مارن، اسان ٿا پاڻ ڳڻتي جهڙي عظيم بيماري کڻي انهن کي مدعو ڪيون، هر ڪاوڙ، غصي، غضب ۽ ساڙ حسد ۾ پچڻ سان اندر جا کلندڙ سيل گهرڙا جهرندا، مرندا، ڳرندا رهن ٿا، جي ڪيري پٽ ٿا ڪن.
خوش رهڻ، صحتمند هجڻ ۽ پرسڪون رهڻ اسان جي هٿ ۾ آهي، ڳوڙهو سوچيو صحيح ٿو چوان، پوري تحقيق ڪري ڳالهايان ٿو. شڪر گذاري هڪ خوشي آهي، شڪايت ڏک؛ توهان گهڻن کان خوش نصيب آهيو ته شڪر ڪيو، خوش رهو.
ڇونٿا خوش رهو، پروگرام ٺاهيو، ها جي رب کي مڃيندڙ آهن انهن لاءِ اضافي نسخو آهي مالڪ جي سار، بيغرض پيار، ڪنهن غرض، نوڪري، ۽ ڪاميابي لاءِ نه، پيار پيار لاءِ ٿيندو آهي، هڪ ٻي نفسياتي ڳالهه:
جنهن لاءِ سوچيندو اهڙا ٿي پوندو.
رب جي صفت، پروردگار جي گڻن جو چنتن، ذڪر، سمرن ڪندا ته آهستي آهستي اهڙا ٿيندا ويندا، رب منهنجو سدا مهروان آهي، صاحب سدا بخشيندڙ آهي، ڪرم ڪندڙ، عطا ڪندڙ، سخي داتا بس پيو ڏئي، بخشي عطا ڪري پر ڏئي نه پچاري، ڏهاڙي پيو ڏئي، اسان به ڏيون، بخشيون، معاف ڪيون، جيئن رب اسان جا ڏوهه ڏسي به ڪاوڙ نه،پر روزي پيو رسائي ته پاڻ به ڪيون، ڪوشش ته ڪيون!.
بابا گرو نانڪ چيو:
آکان جيوان وسري مِرجاءِ.
سندس يادئي زنده ٿي رکي، جي وسريم ته مري ويندس ۽ ڪفر اسلام جي بحث کي بند ٿو ڪري سلطان باهو رح:
جودم غافل، سودم ڪافر، سانون مرشد ايوين پڙهيا هُو.
ته جيئڻ آهي سندس ياد:
مونکي جياريو پريان جي ڳالهه ڪري
ڊٺو اَڄ اڏيو هينئڙو ڪوٽ برج جيئن.
ان ذڪر سان، ان ياد سان، ان سمرن سان توهانجي اندر ته فقط خوشي سڪون پيدا ٿو ٿئي پر نفي خيالن کان پڻ نجات ٿي ملي ۽ سٺيون وائبريشن ٿيون نڪرن جي هر درد مونجھاري ۽ اڻاسائي جو علاج آهن.
ويٺي جني وٽ ڏکندو ڏور ٿئي
پاڻ تنين سين گڏ اڏا اوڏي پکڙا.
ته هي صحبت جو ڪمال آهي نه پڙهڻ پرجهڻ جو، هي سينا به سينا، نظر سان نهال ڪرڻ جو عمل آهي ته جي انهن سان ملاقات ٿي، سندس درشن ديدار ٿئي ته:
يڪ زمانه صحبت با اوليا؛ بهتر از صد سال طاعت بي ريا. (مولانا روم)
سائنسي طرح هي ڳانڍاپو اصل لاشعوري سجاڳيField of supreme consciousness جي جاڳرت ڪرڻ ۾ آهي جتي خاموشي ۾ مراقبي سان پهچي سگهجي ٿو يا اها ياد، عشق جي مڌ ۾ هُن مرڪز تي پڄائي سگهي ٿي. جو سانت سڪون ۽ خوشي جو هندورو آهي. جتي پڄڻ بعد پريشانيون ختم ٿين ٿيون ۽ خوشي گؤنچن وانگر ڦٽيو پوي، هي ئي علم جو مقام آهي!
هن کي Transandedtal Meditation چئجي ٿو. آءَ يورپ هالينڊ، نيدرلينڊ جي Meru معنيٰ مهارشي يورپين ريسرچ يونيورسٽي مان گريجوئيشن ڪري آيس18th July کان 2nd August 2017 تاءِ؛ ته ڪهڙي طرح اسڪول ڪاليج ۽ يونيورسٽي جي شاگردن کي ڪلاس جي شروع ۾ ۽ آخري ڪلاس بعد 20-20 منٽ ميڊيٽيشن ڪرائڻ سيکارجي، ته سڄي قوم صحتمند، باصلاحيت، پرامن ۽ بهترين ڪارڪردگي ڏيڻ جي لائق ٿي پوندي، هي ڊگهو پر مڪمل مَٽجڻ جو واحد طريقو آهي، جنهنکي سڄي يورپ، آمريڪا ۽ انگلينڊ ته رائج ڪيو آهي باقي اسان کي ته خبر به ناهي ته CBE ڇا آهي.Consciousness Based Education هي هر هڪ لاءِ ضروري آهي هن لاءِ پڙهڻ يا ڊگري وٺڻ جي ضرورت ناهي هي عملي تصوف جو تجربو آهي، جنهن کي صوفي مراقبو سماڌي يا ڌيان ڪرڻ چوندا آهن، مهاتما گوتم پهريون صوفي هو جنهن ڪري ڏيکاريو، اڄ به ٻوڌي هر هنڌ ڌيان ڪندا وتن ۽ سيلون، چين، جاپان، هت ٽيڪسيلا ۽ هندستان ۾ الاهي مرڪز ملن ٿا. هي اسان جي آڳاٽي علم جو خزانو آهي جنهن کي پاڻ ڇڏي ڏنو آهي، پر هنن ڌارين استعمال ڪندي وڏي ذهانت ۽ چستي، ڦڙتيء سان حياتي کي اڳتي وڌايو آهي. پاڻ مذهبن، فقن، فرقن، پنٿن ۽ گُرن جي گفتن ۾ اٽڪي، مذهب جي ٻاهرين شڪل تي پيا وڙهون، مرون ۽ ماريون! ان جي اصل جوهر کي نٿا سمجھون؛ نه ڪيون نه ڪرايون، بس صوفي ئي واحد استاد آهن جي هن مارا ماري، عدم برداشت ۽ دهشت واري رتو ڇاڻ کي پيار عشق پنهنجائپ ۽ ڌيان ڪرڻ سان سانت سڪون ۾ آڻي بچائي، جيءَ دان ڏين ٿا.
بابا گرو نانڪ سمجھايو:
جنم مرڻ دوههون ۾ ناهن، جن پراپڪاري آئي
جيءَ دان دي ڀڳتي لائن، هرسنئه لين ملائي.
ته هي جيئدان وٺون ۽ ڏيون:
محبت، نيڪي، ڀلي کي پنهنجو ڪيون، بي غرض پيار ۾ اچي پهريائين پاڻ پچايون ته جهان جرڪي پئي.