الطاف شيخ ڪارنر

سي ئي جوڀن ڏينهن

سري لنڪا جاگرافيائي طور اهڙي هنڌ تي آهي جو بنگلاديش، ٿائلنڊ ۽ ملائيشيا ته ٺهيو پر ڏور اوڀر جي ڪنهن به ملڪ هانگ ڪانگ، ڪوريا، جپان، چين، فلپين وغيره ڏي وڃڻ يا اتان موٽڻ وقت بحري جهاز کي سلون جي بندرگاهه ڪولمبو وٽان لنگهڻو پوي ٿو. الطاف هن ڪِتاب ۾ پراڻي زماني ويدن جي وقت ۽ هن وقت جي سري لنڪا بابت معلومات ڏني آهي. اتي جي سماجي ۽ سياسي حالتن تي لکيو آهي. مشرق ۽ مغرب جي ماڻهن جي مجموعي طور تي سلوني ماڻهن جي انفرادي سوچ ۽ ذهني لاڙن جي پنهنجي نموني ڇنڊ ڇاڻ ڪري ان کي مغرب سان ڀيٽيو آهي. سموري ننڍي کنڊ ۾ آزاديءَ کان اڳ ۽ پوءِ جي سماجي ۽ اقتصادي حالتن ۽ ماڻهن جي ذهنيت جو اڀياس ڪيو آهي.
  • 4.5/5.0
  • 2809
  • 846
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سي ئي جوڀن ڏينهن

1

ڪو زمانو هو ــ عيسوي سن کان اڳ جو نه پر ڏهه پنڌرهن سال اڳ (1960) جو ــ جو ڪولمبو سياحن ۽ جهازين (Sailors) لاءِ جنت هوندو هو. دنيا جي هر شيءِ ملندي هُئي ۽ تمام سستي اگھه تي. ٻاهرين ملڪن کان ڪولمبو گھمڻ لاءِ مسافرن جي پيهه لڳي رهندي هئي. يورپ کان آسٽريليا ويندي، آمريڪا، نيوزيلنڊ يا ڏور اوڀر جي ملڪن طرف ويندي، هر مسافر ڏينهن ٻن لاءِ هتي منزل ضرور ڪندو هو. گھمندو ڦرندو هو. هوٽل ۾ کائيندو پيئندو هو. دڪانن تان ديسي ولايتي شيون خريد ڪندو هو. ٽئڪسين ۽ ٽرامن ۾ چڙهندو هو. مندرن، پگوڊائن، نمائشن، چڙيا گھرن ۽ سئنيمائن ۾ پئسا خرچ ڪندو هو ۽ هتي جا شهري ــ بار کڻڻ واري مزور کان وٺي وڏي هوٽل جي مالڪ يا مئنيجر تائين پئسو ڪمائڻ ۾ مشغول هوندا هُئا.
ڪولمبو جي خاص بارونق علائقن: هاءِ اسٽريٽ، پيٽا، بوريلا، فورٽ ۽ گال روڊ جا دڪان ته هانگ ڪانگ وانگر رات جو ٻارهين هڪ تائين کليا پيا هوندا هئا. ماڻهن جي هل هلان، روشني، ٽهڪ، موٽر لارين جو گوڙ شور ــ ڪولمبو ۾ هڪ عجيب رونق ۽ زندگي سمايل هُئي. ۽ اهي مسافر ۽ جهازي جڏهن ڏينهن ٻن جي ترسڻ بعد هليا ويندا هُئا ته پنهنجن پيرن جا نشان ڇڏڻ بدران خرچيل غير ملڪي ناڻو ڇڏي ويندا هئا. جن تي هتي جي لوڪل ماڻهن جو گذران ٿيندو هو ڇاڪاڻ ته سلون جي گھڻي آمدني چانهه، ڪاٺ، ناريل کان وڌيڪ آيل مسافرن تي آهي.
هانگ ڪانگ، سنگاپور ۽ ڪنري ٻيٽ وانگر سلون کي پنهنجي زرعي ۽ معدني پيدائش، فئڪٽريون ۽ ڪارخانا نه هُجڻ ڪري ــ يا تمام گھٽ هجڻ ڪري، ڪمائيءَ جو دارومدار سياحت (Tourism) تي آهي. پهرين سلون فري ــ پورٽ هئڻ ڪري، سلوني واپاري ڌارين ملڪن مان خريد ڪيل سامان هتي نفعي تي وڪڻي ڪمائي ڪندا هُئا. جپاني مسافر آمريڪا وڃي قميصون خريد ڪرڻ بدران، آمريڪي قميصون هتان سلون مان ئي خريد ڪندا هُئا. ساڳئي وقت آمريڪا ۽ يورپ جا ماڻهو جپان وڃڻ بدران سلون مان ئي جپاني ريڊيا، واچون، ڪئميرائون ڳنهندا هُئا. مطلب ته ڪولمبو ۾ ٻارهوئي ميلو متل هوندو هو.
پر اڄُ اهو ڪولمبو پساهه کڻندڙ بيمار مثل ٿي پيو آهي. بدلجندڙ حڪومتون، سياستدان، امير، واپاري پنهنجي پنهنجي وت آهر ڊاڪٽرن جي روپ ۾ ان کي مرڻ کان بچائڻ جي ڪوشش ۾ لڳا پيا آهن ــ ۽ ان بابت ايترو ضرور چوندس ته هر ڊاڪٽر جي دوا يڪ ٽڪ ۽ هر حڪيم جي سُتي ترياق به ته نه ٿيندي آهي. ڪٿي ڪو ڊاڪٽر دوا جو غلط ڊوز ڏئي، هي سوجھرو به چٽُ نه ڪري ڇڏي.
هي ٻيٽ جنهن کي ڪنهن زماني ۾ ٽئپروبين (Taprobane) پڻ چوندا هُئا، هندستان جي ڏکڻ ۾ آهي، جنهن جي ايراضي پنجويهه هزار کن چورس ميل آهي. خط استوا واري پٽي (اتر اڌ گول ۾ ڇهه ڊگريون ويڪرائي ڦاڪ تي ڪولمبو شهر آهي) تي هجڻ ڪري ٻارهوئي هڪجهڙي گرم ۽ گھميل موسم ٿئيس. فقط ڊسمبر ۽ جنوريءَ جا ٿورا ڏينهن هلڪي ٿڌڪار ٿئي. جنهن کي هتي جا ماڻهو سيارو سڏين. رات جي وقت سنهڙا سئيٽر به پائين ۽ هڪ ٻئي واتان: ”او اڄُ ته ڏاڍو ٺارُ آهي“ جهڙا جُملا ٻڌي سمجھبو ته هيءُ هنن لاءِ چوٽَ جي سردي آهي.
ڪولمبو پڻ ٻين خط استوا جي ملڪن وانگر بارش کان مشهور آهي ۽ هر وقت وسڪارو لڳو رهي ٿو. بارش ڏسي هتي سڄڻ سارڻ وارن جون اکڙيون هميشه مشغول رهنديون هونديون. شايد اهو ئي سبب آهي جو هتي جي آدمشُماري پڻُ چڱي خاصي آهي. يا ته هتي جي فئملي پلاننگ کاتي جون پڻ جيپون اصل ڊيوٽي بدران شڪار لاءِ استعمال ٿين ٿيون. پروفلئٽڪ (Prophylactic) ٻارن جي راند لاءِ ڦوڪڻا ٿي دڪانن تي وڪامندا هوندا ۽ پبلسٽيءَ جا پئسا ڪئبري ناچن ۽ شاپنگ پُٺيان، کاتي جا عملدار خرچ ڪندا هوندا. بهرحال گھڻي بارش ڪري گھاٽا ٻيلا ۽ ساوڪ جام آهي. ٻيلا ۽ ساوڪ، پکين ۽ جانورن کي وڌڻ ويجھڻ ۾ مدد ڪن ٿا. ان ڪري سلون خوبصورت پکين، جانورن، انهن جي کلُن ۽ عمارتي ڪاٺ کان مشهور آهي.