سنڌ شناسي

لاڙ جو سير

 هن ڪتاب ۾ ڪيترائي موضوع هڪ ئي وقت آهن، جن ۾ تاريخ، ادب، ثقافت، جاگرافي ۽ ٻيا انيڪ موضوع يڪجا آهن.ڪتاب ۾ لاڙ جي اھميت، جاگرافي بيھڪ، لاڙ جي ادبي اھميت، لاڙ جي راتين ۽ موسمن، لاڙ جي ماڻھن جي رھائش، پوشاڪ، صحت ۽ رھڻي ڪھڻي بابت ليک شامل آھن.

Title Cover of book لاڙ جو سير

مهاڳ

هن کان اڳ ”سير ڪوهستان“ لکيو ويو آهي، جنهن ۾ ڪوهستاني ماڻهن جي رهائش، خورش، ٻولي ۽ تهذيب چٽيءَ طرح بيان ڪيل آهن. هن ڪتاب ۾ وري لاڙ واري ڀاڱي جو احوال قلمبند ڪيو وڃي ٿو. هن ڪتاب جو نوع ”سير ڪوهستان“ کان نرالو آهي. ڇاڪاڻ ته ڪوهستان کي پنهنجو ادب ڪونهي، تنهنڪري سندس احوال به هڪ بي رس ڪهاوت جيئن وڃي پورو ٿئي ٿو. مگر لاڙ جو اندروني احوال چڱي چوکي تاريخ تي وڃي ختم ٿئي ٿو، انهي ڪري لاڙ جي سير جي نوعيت وري نرالي آهي.
ڪوهستان کان پوءِ يڪدم لاڙ جو سير ۽ ان جو احوال لکڻ، انهي ڪري سجايو سمجهيو ويو جو ڏسڻ ۾ ائين اچي ٿو ته لاڙ جا لاڳاپا، ريتن رسمن ۽ ٻولي ۾ ڪوهستاني قومن کي وڌيڪ ويجها آهن، تنهن ڪري ئي سنڌ جي ٻين ڀاڱن جي احوال لکڻ کان اڳ لاڙ کي ياد ڪيو ويو.
مصنف هن ڪتاب ۾ اها ڪوشش ڪئي آهي ته جيئن سنڌي ٻوليءَ کي سندس اصلي رنگ ۽ ڍنگ ۾ پيش ڪري، جنهن مان پڙهندڙن کي خبر پوي ته اصلي سنڌي ۽ اڄڪلهه جي سنڌيءَ ۾ ڪهڙو فرق آهي. سندس هيءُ قدم تحسين ۽ مبارڪباد جي لائق آهي، جو صاحب موصوف، وڃايل وڻن کي هٿ ڪرڻ ۾ هتي الامڪان ڪوشش ورتي آهي. اميد ته هيءَ ڪتاب سنڌي ٻوليءَ جو هڪ موزون معيار ثابت ٿيندو، جو نه رڳو اهل ادب ۽ اهل زبان جي اُڃ اُجهائيندو، پر کين اصليت ڏانهن رجوع ڪندو.

عثمان علي انصاري
ايم- اي (لنڊن)