سرمد شھيد
سرمد مغل بادشاھ اونرنگزيب جي دور ۾ ٿي گذريو. ھو ڪافر ۽ مومن جي مصنوعي ورڇ ۾ ايمان نہ رکندو ھو. ھن آڏو ڪافر، مومن، ڪفر ۽ دين جا ويڇا بي معنيٰ ھيا. ھو فرد ۽ بشر ۾ بنا مذھب ۽ ملت جي ھڪ خدا جو نور ڏسڻ وارو مست ھو. سرمد جو ان ڪري ئي سِر وڍيو ويو، جو ھو متعصب ۽ بي جان شريعت جي قيد کي ھرگز قبول ڪرڻ لاءِ تيار نہ ھو. ڪتاب ۾ سندس سوانح، ھن تي لڳل الزامن جو جواب، ۽ سندس ڪلام جيڪو رباعين جي صورت ۾ آھي ان جو ترجمو شامل آھي.