الطاف شيخ ڪارنر

اي روڊ ٽو مدينہ

هي ڪتاب الطاف شيخ جي سعودي جي ان سفر جو آهي جنهن ۾ پاڻ کي هڪ نوڪري جي سلسلي ۾ سعودي وڃڻ ٿيو ۽ پاڻ سعودي جي شهر ينبو ۽ ان کان پوءِ ڪجهه وقت مديني رهيا. نوڪري ته نه ڪيائون پر اُتي مُشاهدي ۾ آيل گهڻيون ئي دلچسپ ڳالهيون هن سفرنامي ۾ قلم بند آهن. خاص طور سعودي جي ماڻهن جي رهڻي ڪهڻي، رويا ۽ انهن ماڻهن جا حال جيڪي وٽن نوڪري لاءِ ويزا وٺي پُهچن ٿا. خاص ڪري ننڍي کنڊ جا ماڻهو جيڪي ٿوري معاوضي تي وڏو پورهيو ڪن ٿا.
  • 4.5/5.0
  • 5367
  • 1055
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book اي روڊ ٽو مدينہ

اسلام جي پهرين ٻانگ

ڪجهه ڏينهن اڳ بلال نالي هڪ انگريزي ڪتاب پڙهڻ جو موقعو مليو، جيڪو H.A.L Craig لکيو آهي. هي اهو ليکڪ آهي، جنهن (Muhammad - Messenger of God) نالي 1975ع ڌاري هڪ فلم ٺاهي هئي، جيڪا ڪجهه مسلمان ملڪن جي سئنيمائن ۾ هلي هئي. هن انگريز مصنف لاءِ چيو وڃي ٿو ته هن کي اسلام جي Deep & Sympathetic ڄاڻ هئي. سندس لکيل ڪتاب Bilal ـ حضرت بلال جي ئي زباني چيل ڪهاڻي آهي. حضرت بلال حضور صلعم جن جي آخري سالن ۾ ساڻن گڏو گڏ رهيو. خاص ڪري هجرت کان وفات تائين حضرت بلال شيدي هو يعني ڪارو هو. هو مڪي ۾ ڄائو ۽ حبش (Abyssinia) جي هڪ غلام جو پٽ هو. مڪو انهن ڏينهن ۾ بت پرستي کان مشهور هو. هڪ خدا تي ايمان آڻڻ تي هن تي سندس مالڪ سخت ظلم ڪيا. حضرت ابوبڪر صديق هن کي سندس مالڪ کان خريد ڪري آزاد ڪيو. پاڻ اسلام جو پهريون ٻانگو (موذن) هو. سندس حضور صلعم جن سان ويجهڙائي جو اندازو ان ماب لڳائي سگهجي ٿو ته حضور جن کي صبح جو اٿارڻ جو ڪم به حضرت بلال تي سونپيل هو. حضور جن جي وفات کان پوءِ ڏک ۾ حضرت بلال جي ٽنگن ۾ اها طاقت نه رهي ۽ پوءِ فقط ٻه دفعا ٻانگ ڏنائين. هڪ دفعو حضرت عمر جي چوڻ تي يروشلم ۾ جڏهن يروشلم فتح ڪيو ويو ۽ ٻيو دفعو، ڪيترن سالن گذرڻ بعد، جڏهن هو حضور صلعم جن جي روضي جي زيارت لاءِ مديني آيو ته حضور صلعم جن جي ڏهٽن حسن ۽ حسين کيس آخري دفعو ٻانگ ڏيڻ لاءِ چيو. پاڻ انڪار ڪري نه سگهيو. جيتوڻيڪ اهو فجر جو وقت هو، پر مديني جون هي گهٽيون، حضرت بلال جي ٻانگ ٻڌڻ لاءِ ڀرجي ويون. ماڻهن جي اکين ۾ ڏک ۽ خوشي جا ڳوڙها اچي ويا. حضور صلعم جن جي وفات کان پوءِ اڄ حضرت بلال وري ان مسجد ۾ بانگ ڏئي رهيو هو جيڪا حضور صلعم جن سان گڏ ٺاهي. حضرت بلال جي وفات جي تاريخ جي خاطري نه آهي، پر شايد اهو عيسوي سال 644 يعني هجري سال ٻاويهه هو.
هن ڪتاب ۾ بلال پنهنجي ڪهاڻيءَ ۾ پنهنجي پهرين ٻانگ جو ذڪر ڪيو آهي. “هي مسجد ٺهي راس ٿيڻ تي لڳو ته اڃان به منجهس ڪا کوٽ آهي. اهو شايد علي هو جنهن مسجد جي ڇت ڏي اشارو ڪري اسان جو ان ڳالهه ڏانهن ڌيان ڇڪايو ته ماڻهن کي نماز جي سڏ لاءِ مٿي ڇت تي ڪو سگنل هجڻ ضروري آهي. ڪنهن صلاه ڏني ته نماز جي وقت جهنڊو چاڙهيو وڃي. شايد عمار چيو. ڪنهن چيو ڇو نه گهنڊ وڄايو وڃي. ڪنهن چيو ته توتارو وڄايو وڃي. حضور جن به ماٺ ڪري ٻڌندا رهيا، پاڻپاڻ ان بحث ۾ حصو ٿي ورتائون نه رد ٿي ڪيائون. اسين سڀ سوچيندا رهياسين. ڪنهن به ڳالهه مان سڀ مطمئن نٿي ٿيا. گهنڊ ڪن ٿو کائي. توتارو مٿو ٿو چڪرائي. دهل به صحيح نٿو رهي. جهنڊو ڪڏهن ڪنهن طرف ڦڙڪندو ته ڪڏهن ڪنهن طرف، وڏي ڳالهه ته هو ستل کي اٿاري نه سگهندو.
۽ پوءِ مون عبدالله بن زياد کي ڏٺو جيڪو آهستي آهستي ٿي حضور جن ڏي سرندو آيو. هن ڪجهه حضور جن کي چوڻ چاهيو ٿي. مون اٿي پنهنجي جاءِ کيس ڏني، جيئن هو حضور جن جي ڀر ۾ ٿي ويهي. مون خواب ڏٺو آهي يا رسول الله هن چيو، ۽ ان ۾ خواب ۾ مون ماڻهوءَ جي آواز کي نماز لاءِ اسان کي سڏيندو ٻڌو آهي. ماڻهوءَ جو عام آواز. مون حضور جن جي منهن مبارڪ ڏي ڏٺو. سندن اکين مان ڳوڙها ڪري رهيا هئا. هو عبدالله ڏي جهڪيو، هائو. اهو ائين ئي ٿيندو. تنهنجو خواب رب طرفان آهي. اهو ائين ئي ٿيندو، جيئن تون چوين ٿو. نماز جي سڏ لاءِ انساني آواز استعمال ڪيو ويندو.
“ان ڳالهه جو فيصلو ٿيڻ بعد منهنجي دل ۾ هو ته ڪنهن جي آواز ۾ سڏ ڏنو وڃي ـ ڪنهن ٻار جي، وڏي جي، عورت جي، پوڙهي جي. اهو سوچي رهيو هوس ته حضور جن جو هٿ منهنجي ڪلهن تي محسوس ٿيو. 'تنهنجي آواز ۾، بلال.' هر هڪ مون ڏي مڙي ڏٺو. مون سوچيو به نه هو ته آئون هڪ شيدي ۽ غلام ٿي ڪري اڄ ايڏي عزت حاصل ڪندس. حضور جن هڪ دفعو وري مون ڏي نهاريو ۽ چيو: 'تنهنجو سڀ ۾ سٺو آواز آهي بلال. ان کي استعمال ڪر.'
'الله جا رسول! مون کي ڇا چوڻو آهي؟' مون حضور جن کان پڇيو.
'الله جي تعريف ڪر. هن جي رسول جو ٻڌاءِ. نماز لاءِ سڏ ڪر۽ الله جي تعريف ڪر. ايترو ئي ڪافي آهي. هاڻي مٿي چڙهي نماز لاءِ سڏ ڏي.' حضور جن مون کي چيو.
آئون اٿي کڙو ٿيس ۽ مٽيءَ جي ڇت تي پاڻ کي ڇڪي چڙهيس. هيٺ سڀ مون ڏانهن نهاري رهيا هئا. حضور جن ٽئي نمبر ٿنڀ وٽ هئا، ڀر ۾ ابوبڪر ۽ عمر هئا. حضور جن جي هٿ جي اشاري ڏيڻ تي مون ٻانگ ڏيڻ شروع ڪئي. اسلام جي اها پهرين ٻانگ هئي.
الله اڪبر، الله اڪبر (الله تمام وڏو آهي).
آئون شاهدي ٿو ڏيان ته الله کان سواءِ ڪوبه معبود ناهي. آئون شاهدي ٿيو ڏيان ته حضرت محمد (صلي الله عليه والسلم) الله جو رسول آهي. نماز لاءِ اچو. نجات حاصل ڪرڻ لاءِ اچو. الله تمام وڏو آهي. الله تمام وڏو آهي.
“اڄ اها ٻانگ، روزانو پنج دفعا جتي جتي اسلام آهي، ٻڌڻ ۾ اچي ٿي. اها ٻانگ جيڪا مون (بلال) سڀ کان پهرين ڏني، خبر نه پيم ته منهنجي وات تي ڪيئن ايندي وئي. اهو سڀ قدرت طرفان منهنجي دل ۾ ايندو ويو. الله بيشڪ تمام وڏو آهي. ٻانگ ڏئي هيٺ لٿس ته حضور جن مونکي پنهنجي ڀر ۾ ويهڻ جو اشارو ڪيو. ڇا ته اسان جو نرالو جوڙو هو. الله جو رسول هڪ حبشي غلام جي ڀر ۾ ويٺو هو. ڪا دير اسان ماٺ ۾ ويٺا رهياسين ۽ پوءِ نماز پڙهائڻ لاءِ پاڻ اٿيا ۽ منهنجي ٻانهن ۾ هٿ وجهي چيو:
'بلال، اڄ تو هن مسجد کي مڪمل ڪري ڇڏيو.'
مون الله جو هن عزت افزائي لاءِ شڪرانو ڪيو.”