قادو ڪبوتري
ڪبوتري ٿيندي ايتري عزت، ايترو مان ملندس، ان بابت ته سوچيو ئي نه هئائين، پر ماڻس به اهڙي عزت ۽ شان وارو خواب ڪونه لڌو هو ايتري عزت، راڄ، ڀاڳ ۾، پنھنجن پراون ۾، اوڙي ۾ پاڙي ۾، ننڍن، وڏن ۾ قادوءَ جو اٿڻ، ويھڻ، ڳالھائڻ، ٻولھائڻ، سڀ لاءِ مٺڙو، کارو ته دشمن لاءِ به نه ٻوليندو هو. انھيءَ کي به پنھنجي ڳالھين، ٻولھين ۾ قائل ڪري پنھنجو ڪري وٺندو هو. ڪنھنکي به پنھنجي خلاف سوچڻ، ۽ عمل ڪرڻ جو موقعو نه ڏيندو هو. وقت ۽ حالت کي پنھنجي سوچ، پنھنجي عمل مطابق هلائڻ، جا سڀئي گر، زماني جي گردشن سيکاري ڇڏيا هيس.
ڄائو هو ته پڻس، قادر بخش نالو رکي راهه رباني ٿيڻ کان پاڻ بچائي نه سگھيو، قدرت واري سانوڻ رُت جي تيز ڏينھن جي تپش ذريعي موت جو شڪار بڻائي ڇڏيس. قادر بخش ننڌڻڪو ۽ ڇورو ڇنو بڻجي قادر بخش مان، قادو بڻجي پيو. ٻن چاچن صرف چئن ڏينھن پڄاڻان ئي منھن مٽي، وڌيڪ ننڌڻڪو بڻائي ڇڏيس. سڀ واسطا، رشتا ٽوڙي پاڻ روڪي ۽ سندس سھارو ختم ڪري ڇڏيائون ۽ پوءِ سڀ رهيل باقي رشتيدار ۽ عزيز به بندي ۽ ڌنڌي ۾ لڳي ويا، مامي سائينءَ سھارو ڏيڻ لاءِ هٿ وڌائڻ جي ڪئي ته جوڻس روڪي وڌس ته رڪجي ويو. اڪيلي ۽ بي سھارا ماءُ پنھنجي لاڏلي کي ساهه جو سھارو بڻجي پاليو، تاتيو ۽ جوان ڪيو. هاڻي نوجوان قادو ڪبوتري ئي هڪ نالي وارو ڪبوتر باز هو. نالو هيس، عزت به ته شان به! ڪيترائي محتاج هئس ته، ڪيترا مخالف ۽ جڪ کائڻ وارا به!!
7 سالن جي عمر ۾ قادوءَ کي ڪبوترن جو شوق سامھون واري گھر مالڪ شريف جي ڪبوترن کي گھر مٿان، وڻن تي کُڏَ مٿان لھندي ۽ چڙهندي ڏسي ٿيو هو. خوشيءَ مان، محنت ڪري ستن ڏينھن ۾، چڱڙو موچارو کڏ ٺاهي ورتائين. ماءُ کي ايلاز منٿ ڪيائين، ته بيوس ۽ لاچار ماءُ وڃي شريف جي اڳيان جھولي جھلي شريف کان ٻه ڪبوتر وٺي آئي، پر چھرو زرد هيس، پر ننڍڙو قادو انھيءَ حالت کان بي خبر جوڙي ڪبوترن جي کُڏ ۾ ڇڏي، سارو ڏينھن انھن جي ٽنڊواليءَ ۾ لڳي ويو. ڪبوتر وڌڻ ۽ ويجھڻ لڳا. قسمت ساٿ ڏنس، ڀاڳ وريس، کُڏُ ڀرجي ويس. پنھنجي وس ۽ وت آهر ترقي ڪيائين، ٻڪري، پوءِ انھن سالن ۾ ڳئون ڌاري ڪافي ڍور بڻايائين. انھن جي هوندي به پنھنجو شوق نه ڇڏيائين. سلسلو جاري رکيائين. شوق پوري نموني سان عشق بڻجي چڪو هيس. ڪبوترن تي ايذاءُ ۽ رحم ڪوئي هن کان سکي. ڪبوترن جي کڏن اندر ٻاهر، ڪئي نانگ، ٻليون ۽ ڪتا پنھنجي بک اجھائڻ لاءِ آيا، وارو وٺي ويا. ڪبوتر ڳھي ويا. انھن جي ڳھجڻ ۽ کائجڻ جو ڏک نه سھي، نانگ، ٻليون ۽ ڪتا ماريائين. نانگ، ڪنھنجي مالڪي ۾ نه هئا. باقي ٻلين ۽ ڪتن جي موت تي پاڙي وارن سان ڪافي ڪجھه لُڙ، فساد ۽ جڳھڙو ٿيس، جڳھڙن ۾ ٻنھي ڌرين کي ڌڪ لڳندا هئا. ڳالھيون ٿاڻي ۽ ٿاڻي کان پوءِ اوطاقن ۾ اينديون هيون ڳالھيون ٿيون فيصلا ٿيا ته فائدو قادوءَ کي ئي ٿيندو هو. پوءِ ٻئي ڌريون کير کنڊ ٿي وينديون هيون. جڏهن کان قادوءَ عقل ۽ سھپ کان، پنھنجي مفاد، انا لاءِ خواهش لاءِ ڪم ورتو، اهي ڏچا به ختم ٿي ويا.
قادوءَ کي ڪجھه نه سمجھندڙ مامي سائينءَ سڏي ڌيءَ جو سگ ڏنو. واهه ڙي ڀاڳ! واهه ڙي قسمت! پنھنجي ضرورت، پنھنجي مفاد لاءِ، ڪئي معصوم ۽ وڏڙا شوقين مجبور ڏسي شڪار ڪيائين جنھن عمل تي ڪو به پڇتاءُ ڪونه هيس. ڪنھن زبان کولي هڪ ڏينھن ائين چيس ته ”قادو! پنھنجو مُور ٿو موٽائي....!“ انھيءَ ويل اها زبان ڪٽڻ ۽ منھن ڀڃڻ چاهيائين. پر پنھنجي سھپ ۽ مفاد لاءِ ماٺ رهيو، اندر جو سور پي ويو. پر هڪ اونڌاهيءَ ويل جهڙو رهندڙ کٽڪو اندر ۾ هر سمي رهڻ لڳس. جنھن جو ٽوڙ صرف پلاند ئي سوچيائين ۽ پلاند ڪندو رهيو. جيڪا وري عادت پئجي ويس.
تنھن ڏينھن اڪيلو گھر ۾ ستو پيو هو ته، مرحوم شريف جي گھر واري ميران مٿان آيس، پنھنجي پٽ جي لاءِ ڪبوترن جي جوڙي وٺڻ. قادو مفت جو مال ته جانورن کي ئي نه سھندو هو ته ڪنھن ماڻھو کي ڪيئن سھي ها! سو پنھنجي عادت، فطرت، وقت ۽ حالت کان مجبور هيو. مجبور ۽ بيوس ميران پنھنجي عزت عيوض جوڙي ڪبوترن جي ساڻ ڪيون سندن گهر جو در ٽپي ئي رهي هئي جو قادوءَ جي ماءُ ملي ويس، جوڙي ڪبوترن جي هن جي هٿن ۾ ڏسي چيائين، ”ادي! ميران مونکي پنھنجي پٽ تي يقين هيو، جو هن تو کي ڪبوترن کان نه موٽايو. آخر هن کي کنيل قرض به ته واپس ڪرڻو هيو نه ....!“ ماءُ جي انھن جملن کان پوءِ وڌيڪ ڪجھه ڀي ٻڌي نه سگھيو. ڇو جو قادو ڪبوتري سڀ ڪجھه سمجھي چڪو هيو ......!!!
***