لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

پروفيسر محبوب علي چنا سيوهاڻي

ھي مقالو اصل ۾ علي اصغر اوٺي جو ايم فل لاءِ لکيل مقالو آھي، جنھن کي ڪتابي صورت ۾ ڇپايو ويو آھي. علي اصغر اوٺي هن مقالي ۾ وڏي محنت ڪري پروفيسر محبوب چنا سيوهاڻيءَ جي سوانح حيات، شخصيت، فن، فڪر، سندس ڪتابن، مقالن، شاعري ۽ سندس تعليمي خدمتن بابت عرق ريزي ڪري ان جي علمي، ادبي، تحقيقي ۽ تعليمي خدمتن کي نروار ڪيو ويو  آهي.

Title Cover of book پروفيسر محبوب علي چنا سيوهاڻي

تربيت :-

تربيت :-
اها عالم آشڪار ڳالهه آهي ته ،هر ماڻهو جي ڪاميابي ۽ بلندي تي پهچڻ ۾ معاشري توڙي خانداني ماحول جي تربيت جو اثر هوندو آهي. جيئن پروفيسر محبوب علي چنا جو ڏاڏو الهڏنو چنا نيڪ سيرت ۽ پنهنجي وقت جو همدرد انسان هو اهڙي طرح سندس والد صاحب به لکيل پڙهيل ۽ ملڪ جي اهم اداري پوسٽ کاتي ۾ پوسٽ ماستر هئا، جنهن ڪري سندس تعلقات سيوهڻ شهر جي سڀني اهلِ علم ۽ وڏن خاندانن سان هئا، سندس والده به ان دؤر موجب اسلامي تعليم سان آرائسته هئڻ سان گڏوگڏ هڪ سگهڙ ۽ پڙهيل لکيل عورت هئي. جنهن ڪري هن اولاد جي تربيت نهايت ڌيان ۽ دانائي سان ڪئي چنا صاحب پنهنجي خاندان متعلق لکي ٿو:
”اسانجو خاندان خدا تعاليٰ جي نوازش سان علم جو گهوارو رهيو، اسانجي خاندان جا مرد خواه عورتون قرآن شريف جا حافظ هئا ۽ شهر جي سڀني معزز خاندانن جا استاد رهيا امڙ به پڙهيل سفيد پوش اوسط درجي جي گهر ۾ پيدا ٿي“ (چنا، 1974ع ، ص _ 68)
انهيءَ ڪري محبوب علي چنا صاحب، پنهنجي گهرو علمي، ادبي ماحول جي ڪري ننڍپڻ کان ئي سٺين خصلتن جا مالڪ هئا. پاڻ ننڍي هوندي کان ئي ذهين ۽ سلڇڻا هئا، جنهن ڪري پنهنجا توڙي پرايا ٻالڪپڻ ۾ ساڻس پيار ڪندا هئا، سندن گهرو ماحول ۾ علم جي پرچار، قاعدن قانونن جي ڄاڻ، احترام ۽ عزت جي پرک، هميشه سچ ڳالهائڻ ۽ انساني همدردي جهڙن گُڻن سان سندن تربيت ٿيندي رهندي هئي. سندن رشتيدار ۽ ٻيا عزيز به سڄاڻ فردن ۾ شامل هئا. چنا صاحب جي تربيت ۾ سندن مامن جو وڏو ڪردار رهيو، جن جو اعتراف ڪندي هن پنهنجي ڪتاب جي انتساب ۾ مامن جي باري ۾ لکيو آهي ته:
”مان دلي ادب ۽ احترام سان پنهنجن پيارن مامن مرحوم محترم گل محمد چنا ۽ مرحوم محترم شير محمد چنا، جن هن ناچيز محبوب جي پرورش ۽ تعليم و تربيت ۾ عظيم سرپرستي ڪئي. هيءَ حقيرانه محنت منسوب ڪريان ٿو. مٺو مولا سائين شال سندن روحن مبارڪن کي پنهنجي جوار رحمت ۾ اعليٰ جڳهه ڏئي.“ (چنا، 1974ع ، ص-3)
اهڙيءَ طرح پروفيسر محبوب علي چنا ننڍپڻ کان وٺي جواني تائين جتي به رهيا، اتي کين بهتر تربيت ۽ تعليم جو ماحول مليو، ان ڪري اڳتي هلي پاڻ سچو مرد مؤمن، رحمدل شخص، غريب نواز انسان دوست، حليم، سلڇڻو، تعليمدان، سٺو اديب، نقاد، محقق مؤرخ ثابت ٿيو.