نئين ٽهيءَ ۾ جديد سنڌي شاعريءَ جي نمائنده شاعر حسن درس جو جنم، 5 سيپٽمبر 1966ع تي ڳوٺ مشائخ هوٿي، تعلقي ۽ ضلعي ٽنڊي الهيار ۾، حاجي غلام رسول درس جي گهر ۾ ٿيو. حسن درس جا وڏا اصل ۾ لاکا ذات جا آهن، پر سندن ڏاڏي مشائخ هوٿي لاکي (وفات 1408) کي سهرورديه سلسلي جي ملتاني بزرگ هٿان خلافت ۽ ’درس‘ جي خطاب ملڻ کان پوءِ ’درس‘ سڏجڻ لڳا. حسن درس جي والد غلام رسول درس (1973- 1905ع) کي ٻن شادين مان چار ڌيئرون ۽ ٻه پُٽ اڳ ۾ ئي هئا ۽ حسن درس سندس آخري اولاد هو. مٿس نالو به سندس ڏاڏي محمد حسن درس (1942-1884ع) جو رکيو ويو، ان ڪري ڏاڏي جي نسبت سان کيس گهر ۾ ڪوڏ مان ’ڏاڏو‘ سڏيندا هئا. حسن درس ابتدائي تعليم ڳوٺ مان ورتي ۽ اٺين ڪلاس تائين مڊل اسڪول مشائخ (قاضي احمد) مان تعليم حاصل ڪيائين، جنهن کان پوءِ هن مئٽرڪ مسلم هاءِ اسڪول ٽنڊي الهيار مان ڪئي. اڳتي هلي ايم. اي (سنڌي) سنڌ يونيورسٽي، ڄام شوري مان ڪيائين. حسن درس ننڍپڻ کان ئي شاعريءَ سان دلچسپي رکندو هو. شايد اها دلچسپي منجهس موروثي وديعت ٿيل هئي، جو سندس ڏاڏو محمد حسن درس به مدح ۽ مولود جو ناميارو شاعر هو ۽ سندس شاعري درگاهه مشائخ هوٿيءَ سميت تر جي ميلن ۽ محفلن ۾ ڳائي ويندي هئي. هن 16 سالن جي ڄمار کان شاعري شروع ڪئي ۽ اڳتي هلي پنهنجي ٽهيءَ جو سرواڻ شاعر بڻجي ويو. هن جي شاعريءَ ۾ موسيقي، رواني ۽ فڪري تسلسل ڪمال درجي جو آهي. سندس شاعريءَ ۾ فطرت جي حسين منطر نگاريءَ ۽ سنڌ جي ذري ذري سان اٿاهه محبت سان گڏ تصوف جو رنگ به موجود آهي. حسن درس ڪيترا عالمي نوعيت جا نظم به لکيا آهن، جن ۾ ’ادي هي آجيان ڪهڙي‘ (بينظير ڀٽو جي شهادت تي لکيل)، ’رقاصه‘، ’جداين وصالن جي ڪيلاش وادي‘، ’هرڪو درد حجرِ اسود‘، ’ننگي سرمد جي حضور ۾‘، ’هڪ شاعر جو وطن‘، ’ذوالفقار علي ڀُٽو‘، ’ساري سنڌ پرينءَ جو پاڇو‘ وغيره اچي وڃن ٿا. حسن درس پنهنجن نظمن ۾ سنڌ جي تاريخ ۽ جاگرافيءَ کي انتهائي وڻندڙ ۽ خوبصورت انداز ۾ پيش ڪيو آهي. سندس نظم ’ساري سنڌ پرينءَ جو پاڇو‘ ان جو عمدو مثال آهي. سندس شاعري سندس همعصرن ۽ خاص ڪري نوجوانن کي تمام گهڻي ياد آهي. حسن جي مختصر ڄمار ۾ ڪيل شاعري جيتري مقبول آهي، اوتري نئين ٽهيءَ جي ٻئي ڪنهن شاعر جي مشڪل هوندي. هن 1983ع ۾ ايشيا جي ماڊل ڊڪٽيٽر ضياء الحق خلاف هڪ شاهڪار نظم لکيو. پهريون ڀيرو هن شيخ اياز آڏو 1987ع ۾، پريس ڪلب حيدرآباد ۾ پنهنجو نظم ’ننگي سرمد جي حضور ۾‘ پيش ڪري کيس متاثر ڪيو هو. حسن درس 4 فبروري 1993ع تي نامور ڪهاڻيڪار ماهتاب محبوب جي نياڻيءَ، ارم محبوب سان شادي ڪئي، جنهن مان کيس ٻه پٽ روحل ۽ چيزل ۽ هڪ نياڻي ردم آهي. حسن درس 1988ع کان 2008ع تائين مختلف اخبارن، رسالن ۽ ٽي. وي چئنلن سان لاڳاپيل رهيو. 2009ع ۾ حسن درس UNDP جي GEF سمال گرانٽ پروگرام جي مالي سهڪار سان سنڌي لکي گهوڙن جي نسل بچائڻ ۽ انهن جي واڌ ويجهه لاءِ هڪ پراجيڪٽ شروع ڪيو هو. هن پراجيڪٽ جي نيٽ ورڪ ذريعي پوريءَ سنڌ ۽ پاڪستان ۾ اثرائتو ڪردار ادا ڪيائين. حسن درس، 15 جون 2011ع تي، اسر ويل حيدرآباد ۾ واڌو واهه وٽ حادثي جو شڪار ٿيو ۽ ڪيترا ڪلاڪ ٻن پوليس ٿاڻن قاسم آباد ۽ جي. او. آر جي حد جي تڪرار سبب زخمي حالت ۾ پيو رهيو ۽ گهڻو رت وهي وڃڻ سبب گذاري ويو. سندس اوچتي موت سبب سڄيءَ سنڌ سوڳوار ٿي وئي. سنڌ جي اديبن ۽ شاعرن، حسن درس جي وڇوڙي کي وڏو سانحو قرار ڏنو ۽ کيس هزارين آلين اکين سان ڳوٺ مشائخ هوٿيءَ ۾ پنهنجن ابن ڏاڏن جي قديمي قبرستان ۾ مٽي ماءُ حوالي ڪيو ويو. حسن درس جي شاعريءَ جو ڪتاب ’حسن درس جو رسالو‘ سندس وڇوڙي کان پوءِ انڊس فائونڊيشن پاران هن ئي سال ڇپايو ويو آهي، جنهن جي مرتب ارم محبوب آهي.

سنڌسلامت ڪتاب گهر تي حسن درس جا ڪُل 1 ڪِتاب موجود آھن