شاعري

حسن درس جو رسالو

حسن درس جي شاعريءَ جي محبوبا ڀلي ڪينجهر ڍنڍ هجي پر سچ ته حَسن جي شاعريءَ ۾ سنڌ جي سونهن جهلڪي ٿي. هو محبتن، مُرڪن ۽ عاشقن جو شاعر هو، جنهن جي شاعري هر دل کي جهومائي وجهندي هئي. اسان وٽ اهڙا گهٽ شاعر آهن جن جي سڃاڻ سندس ڪتاب کانسواءِ ئي شاعري بڻي هجي، انهن مان حسن درس جو مقام به مٿانهون آهي. اسان جي سنڌ سان سڀ کان وڏو الميو اهو رهيو آهي جو انقلابين ۽ عاشقن جي زندگي مختصر رهي آهي ۽ ايئن ئي حسن درس به اسان کان موڪلائي هليو ويو.
  • 0/5.0
  • 24546
  • 4771
  • 3 مهينا اڳ
  • 0
Title Cover of book حسن درس جو رسالو
سنڌ سلامت پاران
سنڌ سلامت پاران :


سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو نئون ڪتاب ”حسن درس جو رسالو“ اوهان اڳيان پيش ڪري رهيا آهيون. حسن درس نوجوان دلين جو ترجمان شاعر هو جيڪو پنهنجي جوڀن ۾ ڪيترين ئي دلين کي روئندو ڇڏي ازل جي راهه جو راهي ٿيو. حسن درس جي شاعريءَ جي محبوبا ڀلي ڪينجهر ڍنڍ هجي پر سچ ته حَسن جي شاعريءَ ۾ سنڌ جي سونهن جهلڪي ٿي. هو محبتن، مُرڪن ۽ عاشقن جو شاعر هو، جنهن جي شاعري هر دل کي جهومائي وجهندي هئي. اسان وٽ اهڙا گهٽ شاعر آهن جن جي سڃاڻ سندس ڪتاب کانسواءِ ئي شاعري بڻي هجي، انهن مان حسن درس جو مقام به مٿانهون آهي. اسان جي سنڌ سان سڀ کان وڏو الميو اهو رهيو آهي جو انقلابين ۽ عاشقن جي زندگي مختصر رهي آهي ۽ ايئن ئي حسن درس به اسان کان موڪلائي هليو ويو.
حسن درس جو رسالو پهريون ڀيرو انڊس فائونڊيشن پاران 2011ع ۾ ڇپايو ويو جيڪو هٿئون هٿ وڪامجي ويو. مانواري محمد علي ماجد رهجي ويل خامين کي درست ڪري نئين شاعري شامل ڪري ڪاڇو پبليڪيشن، ڪراچي پاران 2016ع ۾ هڪ دفعو ٻيهر رسالو ڇپايو ويو آهي.
سنڌ سلامت ڪتاب گهر کي سڀ کان وڌيڪ فرمائش حسن درس جي شاعريءَ جي ٿي. تنهنڪري اهو فيصلو ڪيوسين ته رسالو ڪمپوز ڪري آنلائين رکون. ٿورائتا آهيون پياري دوست، سنڌ سلامت جي مانواري ميمبر، بدين سان تعلق رکندڙ شاهنواز ٽالپر جا جنهن ڪتاب ڪمپوز ڪري سنڌ سلامت ڪتاب گهر ۾ پيش ڪرڻ لاءِ موڪليو. مهربانيون ڀيڻ ارم محبوب جون جنهن ڪتاب جي ڪاپي موڪلي سنڌ سلامت ڪتاب گهر ۾ اپلوڊ ڪرڻ جي اجازت ڏني.


محمد سليمان وساڻ
مينيجنگ ايڊيٽر ( اعزازي )
سنڌ سلامت ڊاٽ ڪام
sulemanwassan@gmail.com
www.sindhsalamat.com
books.sindhsalamat.com
ڪتاب جو مطالعو ڪريو
حسن درس جو رسالو

حق ۽ واسطا

ارپنا

ڪمپوزر پاران

سنڌ سلامت پاران :

پروفائيل

محبت پائي من ۾

سھيڙيندڙ پاران

حَسن . . . حَسن . . . حَسن ! ! !

ڪسيرو ڇا ڪڻي آھيان!

اسانجي روح جا راڻا

اندر جي آرسي اُجري

محمد صه من ۾ اٿئي ويٺو

مرسل سائين تنھنجا آھيون

اديون ھن ڄام آريءَ جو

تنھنجي پيرن مان فجر ھر ڪا ڦٽي مولا علي عه

ھن بغدادي جي بات وڏي

اُچارن ٿا پرين پنھنجو!

ننڊ جا ٻيڙا

بي بي رابعه بصري تولاءِ!

ڇپر ۽ ڇانوَ پنجتن جي

دوست الله ھُو!

ابجد عبدالطيف جو!

عبدالطيف جا اَبا !

بلڙيءَ وارا سائين !

بي خودي اختيار ٿي . . . .

بيت

ھِيءَ ھوا تنھنجي، حُسن جي ھاڪ ۾،

واءُ ۾ خوشبو گُھلي ويئي ھَلي،

ڪنديون لوڏ سان ھوڏ ڇا ھي ھوائون،

مٿان کان شھر، نظر جيئن ٿو اچي جانان،

رستا سوڙھا ۽ ٻيا وڻ،

آئون تو ساڻ، تون ڪٿي جانان!

جنھن به جوڙون آھن جوڙيون رات جُون،

طوفان جي ڪُلھي تي، ھڪ ڇوڪري چڙھيل آ،

سڻان جت روز ھڻڪارون، وڇيرن جو وطن آھي،

ھڪ ڏيک يادگيري، ھڪ شام جو تصور،

عمارت عشق جي توتي مون کي عجب آھي،

سِرن جيئن پچائي برھ جو بٺو،

شام جو تون تلڪ چاڙھي، مان اونھاري جي ھوا،

اک آلاڻ، مان ڏسان چھرو،

تڏھن بحر ۾ بوند ٿي پئي گھڻي،

صندل جون ٻرن ڪاٺيون، ائين دل به ٻري ٿي پئي،

اُڀو پنڌ پنھنجو، ھوا پير ھيٺان،

منھنجي حيات ۽ منھنجي ورسي،

اک ۾ پوڙھا ڳوڙھا آھن،

ڇا تو مون لاءِ ليئو ٿيندينءَ؟

سڄي رات بيٺي ڪَٽيون سين اکيون،

بي قراريءَ ۾ قرار ڇو آھي؟

رامڪي بازار ۾ ماٺڪي بيٺي رھي،

اڏاڻيون ڏور پئي آڙيون، سمو ڪنھن سار وانگي ھو،

پکي پرديس جا سورج پرن پويان لڙي ٿو پيو،

لھر ٿي جاڳي ڪري ٻي لھر ۾،

نانگ به سوچيو ھوندو دل ۾، ماڻھوءَ جي مڻ ڪھڙي آھي؟

دُڪو نيٺ داخل ڪيو مون به دل جو،

جوانيءَ جي جر تي اسين آھيون پھتا،

جيڪو جوڙي ٿو،

پٿر به مٿان وگھري، آواز ٿي پوي،

شامل حال ڪو ته ھوندو ھو،

گھر مٽيءَ جو گھاٽ گھٽيءَ ۾،

سڀ ڪجھه ھجي، ضرور مگر پيار ٿو کپي،

ھن عمر بي مثال ۾، بي باڪ محبتون،

سمنڊ خشڪيءَ ۾ فرق ٿئي، ڏسجانءَ

اڄ مسافر ماڪ جا پئي ڪانه آ،

ڏس اداس رات جو پويون پھر،

سونھن سان پنھنجو جڏھن سھڪار ٿي پيو،

زندگي تو بن ائين آ بي ثمر،

تو بنان جي وڃڻ،

تنھنجا لب سنڌوءَ جا ڪپ،

آئي ڪين اڄوڪي رات،

شاھڪار ۽ شھپارا ڄڻ،

جيڪي جيءَ منھنجي کي جوڙي ويا،

چنڊ به پورڻماسي آھي،

اسان ئي ڪوي ڪاڪ ڪوتا جا راڻا،

شعر ھي شعلا شبنم ڪھاڻيون،

رات سپني ۾ مون ٿي گُھمي ڪھڪشان،

باھ رڳو نه بن ۾ آھي،

پرھ ميرانجھڙي باک پيئي ڦٽي،

يار غم قريب ڪر،

تو ڪيو ھو پيار جو اڳ مون سان،

ھوا ۾ روح رخصت ٿيو، مٽيءَ ۾ دل دفن ٿي وئي،

تون ستارن جي جڙوات رھنما تنھنجون اکيون،

سج جھڙي سنڌ راڻي روشنائي نور بيبي،

اداس آدمي تنھنجو آ گھر گھٽائن ۾،

ھر سھارو آ ڌڪو،

محبت مير باگي جي، ڪنول جھڙي ڪھاڻي آ،

عشق ۾ ذات تصور کان مٿي ڇو ٿي ٿئي؟

ڪڪري ھئي جا بيٺي خالي ڪڻ ڪڻ ٿي نه سگھي،

ڪولھين سان گڏ ڪولھي ٿيان،

تمنا تاڪ ۾ آھي،

نئين کي پراڻو ڪجي، دل ڏجي،

پٻن تي اڀو ٿي ڏسان يار توکي،

ڄمارون گذاري، ملان يارَ توسان،

سڄي رات ساري، ٿي بيٺي رھي،

ھن عمر بيمثال ۾، بيباڪ محبتون،

پريمُو ڪولھيءَ کان پڇندين ته توکي ھُو ٻڌائيندو،

پُڪاري ننڊ مان ٿي ھُوءَ،

تُنھنجي پراڻي خط مان تون پاڻ پيو اچين ڄڻ

وقت کي نيٺ واڪ، ڏيڻو ھو،

ھٺيلا ھرڻ پاڻيءَ مان پئن ٿا سج جا ڪرڻا،

وڻ جي ھيٺان ويٺو آھيان، دور گگن آ دام پکين جو،

روميءَ جو رقص آھي

ادي ھي آجيان ڪھڙي؟

رقاصه

صنف نازڪ

ڪيلاش وادي

تنھنجي نرم ھٿڙن ۾

روحل لاءِ ھڪ نظم

ٽاپولي

احمد آ آغاز پرين جو!

کل جھڙا پيار پنھنجا

اڄ به منھنجي عاشقي ڄڻ آگ آھي

ڪانڊيرو

صدين جو سچ سامھون آ.

ڪراچي!

محبت ھيڪلي آھي!

اوچائي!!

پراڻو عشق پوڙھو ھو!

ھر گُلن سان گفتگو!

جاڳندڙ جواني!

اڌڙوٽ عمر جي عورت

ڌرتي

رات جي گھوڙي جڙي

سانجھيءَ جي ڪعبي ۾

ننگي سرمد جي حضور ۾

اُس جھڙو رنگ تُنھنجو!

ڄانڀي گُلن جيئن ڇوڪري!

ڪراچي تُون اسانجو سج آھين!

مس اسڪارپيو

شاعر جو وطن

تون ڪٿي آھين؟

ڪنگڻ

تون ته ڄڻ ٿي نازبو مھٽي وڃين

تون صفا تڪڙي تِکي!

ذوالفقار علي ڀٽو!

مونکان نه پڇ منھنجو حال

اسٽيفي گراف لاءِ!

چڱو جو اسانکي نه درزي مليو

خانه بدوش جيئن خُدا کي ياد ڪن ٿا!

نصرپور!

روحل، چيزل اکڙيون آگم!

جھرڪين کي خوار خراب نه ڪريو!

اڄ وري آ آئيني ۾!

ٻار وڃن ٿا اسڪول ڏي

اچ ته چئون ڪونج کي!

ھينسي ڪرونِيي لاءِ ھڪ نظم!

احمد فراز لاءِ ھڪ نظم!

تنھن کان پوءِ . . .

محقق

ماچيس جي تيلي!

مُصور!

اگھاڙيون ڪھاڻيون!

لڳي ٿو لوڪ موسيقي!

جر تي جواني!

”ارم نما“ لطيف آباد ڇڏڻ تي ھڪ نظم!

کپئي گوليون، کپئي گل کڻ!

توکي پنھنجي ڪير لڳي ٿو!

نينھن نياپا اکيون!

گھاوَ ڪندا ڇا خالي گھر کي!

مُسلسل ماٺ ۾ ماڻڪ!

دنيا ڇا ھي!

سموري سنڌ سرندو!

سانگھڙ!

ھِن شھر جو به ڇا ٿيندو!

گھُمان ساڻ گھوڙي!

مُحبت سانڍبي آھي!

رُڳو جيئري جُدائي آ !

وڄي تن تار يڪتارو!

اسانجي ڏات ڏاڏاڻي!

اٌُھا ڇوڪري جا اکين مان لٿي!

مقتل کي نئون نياپو!

ساري سنڌ پرينءَ جو پاڇو

ملاح!

اڙي يار تنھنجا ھي ڪھڙا تماشا!

آئون فجر ويلي ايندس!

ائين بس ملياسين

جاڳ جي نِصاب ۾ !

جيون پنھنجو رستو موڙيو!

ڪائنات ڪيڏي وڏي آ

ننڊ جھڙي ڇوڪري !

رُوح منجھه ۾ رھين ٿي!

الوداعي رسم!

سردين جو ھڪ نظم

گِرين اسپاٽ ھوٽل!

ڳلن تي ڳوڙھا جوڙن جا!

تصور!

شاعري جي ديس ۾!

تُنھنجي ڳلي!

ننڊاکڙي سکي !

شانتي نڪيتن جي ھڪ شام!

ڪير به رستن کي ويڙھي نه سگھيو!

ھن عشق جي عجائب گھر ۾!

اُھا عورت اھا ناھي!

ننڊ قتل ٿي ويئي جن جي!

عشق حقيقت درد گلابي

عبادت عشق ئي آھي!

چئو ته تنھنجي چور کي سوگھو ڪريان!

ٽالِھي!

نِم!

چمپا!

ٻاٽ ۾ . . . .

آئون فقير پنڻ جو پيالو!

ادب سان ڇوڪريون گھُرجان!

چانڊوڪين جا چور!

ڪورٽ سان ڪر ڪچھري!

گيت ڌڻي جا گڏجي ڳايون!

کيڏارڻ !

امن جو نعرو!

فقيرياڻي!

لکنوء!

مُنھنجي اندر جي اڱڻ تي!

ڪارو ڪاري!

مغرور ستم جون انگڙايون!

وجودي اشتھار!

توکي ياد ٻڌايان ويٺو!

ڏسان ڪوھ ڏيڍو!

تو بن آئون ناھيان!

ملڪئه ترنم نورجھان!

منھنجي محبوبا!

ڇڏي ڏي ته ماڻھو مزي سان مرن!

ھي ڌرتي آ ڌڪاڻن جي!

غالب ڇو ته ٿيان ٿو آئون!

ميلو!

يار اوڏانھن ھلو!

حرم!

ڪُجھه به نه ڪجھه به نه!

ھِڪ ديس ويو دفن ٿي!

مُون کي الٽيون ٿيون اچن!

پاڇا ڪن پيڇو!

جھرڪيءَ جي چُھنب ۾

دِل وڃي ٿي ڦاسندي!

سنڌ ساز مان نڪتي!

درد جي ھُجومن ۾!

ڌُنڌ جي ھُن ڳوٺ ۾!

نار جي نِسر ۾ چاندي جو ڇلو!

گيت آھي ديس وٽ ھِڪ جيت جو!

گذر گاھ ھُن جي پُراڻي گھٽي!

سِڪي ٿو منھنجو موڳو من!

مان چانڊوڪي ٿو لکان!

دُکي ديس جي ھڪ ڪَوتا!

اھا رات توسان گذاريم جا سنگ سنگ!

ننڊ جي پرديس ۾!

آئيني ۾ سُور جاڳي!

ايڪٽيسي

شاعريءَ جي ديس ۾!

حواري (1) بومدين

محبوبا!

اسانجو عشق!

خانم گگوش

چئو ڀلا رات جي روبرو ٿيندينءَ!

مرڻو پرڻو ماڻھو سان آ!

تو سِواءِ آھي اجائي شاعري

اڪ جي ماکي نٿو لاھي سگھان!

جڏي ھي جواني!

سوين پيادا سپاھي قافيا!

ھي ديس مُون لاءِ آھي دُوربيني!

مُحبت!

جي تون منھنجي ڳالھه سمجھين!

صحرا جي دل ۾ آخر ڇا آھي!

دل تان چٿر ناھي چڱي!

عشق آ پکي وانگي!

عاشق ناھي نڪمو غالب!

اسانجي ننڊ قتل ٿي !

عشق جو نچي نڪتو!

منھنجي دُنيا

مُقدر!

عشق امانت لاءِ کڙو آ!

روئينا

سڄو سج لھندي لڱن ۾ لڏيو ھو!

شڪاري

دل ۽ دولت!

تُنھنجي صُورت صاحب سُھڻي!

وھيءَ کي وھاڻو کپي عشق جو!

رھجي ويل پن ڇڻ!

اکر ۾ ھڪ ڄڻو آھي!

الوداع الوداع!

گل گلابي تو جيان!

حامله عورت ڏي ھڪ خط!

درد جي ديوار تي!

روز منھنجي رُوح ۾!

پر ماڻھو تنھا ٽلڪي پيو!

ڪير ڪنھنجي لاءِ رُڪي!

مگر پاڻ کي لوھ لوھ چئو!

جوڳي بين بجاوي!

حسن حيرتن ۾ حياتي سموري!

ننڊ کي اونڌو ٽگيندو ٿو رھان

ڪا به ڪويتا اُجري ناھي

ھُن شخص جو ذڪر

بي مثل

تون جا پاڻ پکيءَ جھڙن آن

نياپو

لڪ لڪوٽي

فيصلو

ڪرين تون اشارو

تون نه آهين

ٽي منظر

ازل ابد

شھر مٺيءَ لاءِ ھڪ نظم

انڌي ديدَ تنھنجي آ عادت اِھاڍ

گُلن جا خريدار

اُلڪو

شاعر شعر نٿو لکي

ڪاٿو

الاءِ تون ڪٿي آھين؟

منھنجي من جي ساحلن تي

جڏھن تون وھنجندي آھين

تنھنجون ڳالھيون

گيت محڪوم ناھن اسانجا

سمنڊ ڪنھن جو ٿو پڇي؟

نگري نيٺ نچي وئي!

راتيون ڪاٽي نيڻن ۾

روز ٿي ڏانوڻ وجھين

ھتي موجود جي ناھن،

مون کي خلقي خواب ۾ جاڳايو جاني،

تنھنجي بدن جي ڏاڪڻ، چاڙھيون چڙھي سگھان،

سڏ تنھنجا ساز ڪھڙا ھي پرين،

موج ٿري جي مستي ۾،

گلاسن ۾ تازو ٺرو پئي ڀريو،

تو ساڻ عشق منھنجو بدنام ڇو ته ٿيو؟

لفظ لشڪر جيان اچن اُلري،

شھر کان دور دل جي صحرا ۾،

اونھاري جي اُڀ مان به تارا تڪن ٿا،

ديوار ۾ خدا ڇا تو در در ڪري وڌو،

اسانجي راھ مٿان روشني يڪي پوندي،

مقدر جا قصا ڪھڙا ۽ ڪھڙيون اڳڪٿيون آخر،

مان بيھان ٿو باھ تي ماتم ڪري،

اسين ٻئي وقت جي تيزاب ۾ ڳرون ٿا پيا،

ھيءَ جا محبوب جي آھي گھر جي گھٽي،

شام ٿينديئي خيال مٽجي ويو،

سانجھه جي ويلي سکيون، توکي ئي سارينديون رھيون،

گوڙ گھمسان ۾، ڏار وڻ وڻ رڳو،

ڄار ۾ ڦاسي سگھي ٿي ھر مڇي،

ھُن نديءَ سان جيڪا بيٺي ڳالھه ڪئي،

جيتن جا سرٻاٽ آھي سمجھندو،

اسان کي آھي خبر ماتمي ڪٽنب ڇاھي؟

اسان جا مقدر ندورا نماڻا،

مون جھڙو موت ڪونه ڏٺو ٻئي ٺڳ الا،

وڻن تي ويٺل پکي ٻولين پيا،

ھڪڙي حسن کي ڪين رڳو جام جم کپي،

ھو پکي، ھوءَ ڇوڪري زندگي ڀڙڪي جيان،

ڏي ڀلي تون ڏي ڀلي تون ٽھڪ ڏي،

ھوائن گلن کي خريدڻ گھرن ٿيون،

ملي ڪوڙ ماڻھن جي ھن ملڪ ۾،

سڏي سون مون کي جو گھوريو ڏسين،

ڇليل بادام جھڙي ڇوڪريءَ کي ڇا چوان،

ڪميتن تي چڙھي ايندڙ،

ملاقات جي مھل ايندي ڪڏھن؟

مون کي چاڙھي چِت، ڇو ٿو ڇوڪراڻيون ڪرين،

درد ھڪ ڏينھن وري ڀيڙ ڏئي ڪرندو مون تي،

مشڪل سان ھئي وڻن مان ممڪن ھوا لڳي

اُس مٿان ۽ ھيٺان ھنج ڪيئي ڏٺا مون،

ڇوڪرو ھوندي به ڄڻ پوڙھو ٿيندو پيو وڃان،

يونيورسٽي جي ڪلاسن ۾ حُسن،

رڳو باھ ٽمڪي رڳو باھڙي

بن ۾ ڳالھين آئون نه آھيان،

ڀاڪُر ڀاڪُر منجھه ورائي،

تون اڙي او سانوري!

نديءَ جي رُخ ڏي نھار وري ھليو ويندس!

ڦوھ جواني پئي ھوا ۾ تو مٿان ڇڪجي ڇڻي،

ھڪ حقيقت سو فسانا شھر ۾،

ڌنڌو ڪر وقت سارو وڻج ۽ واپار ڪر،

اوھان جي شھر ۾ ماڻھو اگر اچي نڪري،

پُڪاري ننڊ مان ٿي ھو

اُجھاءِ ٻيڙي نه ڪر بند، بات رستو آ،

ھر گل سان گفتگو ۾ گذرندي گھڙي آھي،

شراب جي دُڪان تي،

ڪنھن اصِيل نانگ جي،

دربدر ھوائن مان،

ڍنڍ جي ڪٺار تي

لفظ لفظ ۾ لھي،

جيئنَ شال جڏيءَ کي جوڙيندا ٻيھار!

موسمون سُرن جون اُٿي بيٺيون،

پھر جو ٻُڪ آھيان مان،

گنگھار آھيان گنگھار آھيان،

خواب کي کوٽي ڪرڻ جي ڪم جي تعبير ٿي،

مقروض ٿي مري ويو آ ڪنھن جو نه ٿي سگھيو،

رات جون ڌاڳن جيان لڙڪن ڳليون،

محبت ۾ محنتون ۽ ماڻھو ڪري مزوري،

ساز ۾ سنيھو آ، سار ياد جي دُنيا،

اسان آسمانن ۾ ڌوڪيو گھڻو آ،

مجازي محبت ۾ مون جو ڏٺو آ،

اڌ اُگھاڙي عورت جي ڌيمي روشني،

ڏک مليس ٿي ڏاج اديون،

 -

مان ھتان وڃان ٿو پيو، ھوءَ ھتان ھلي ھوندي،

ٻنھپرن جو ٻگھه اڇا ٻئي،

دل وارن دل لڳي ۽ دل لڳي ويئي ھلي،

بت پرستي ڪيم، سُٺو سمجھيم،

عارضي آھن حُسن جون آرسيون،

اِھا باھ ٻي آ، ھُن باھ جي اڳيان،

گيتن ۾ آ واٽ وڙھن جي تارن ۾ آ تات اسانجو،

پرين پرين ته پري سندس نه پيرو آ،

او پرين تنھنجي ڪري مون کي،

مون جڏھن گھاٽيون گھٽائون پئي لکيون،

مرڪ جيڏي مختصر ٿي ھڪ ڇوڪري،

اسانجا ڪافراڻا ڪم، نه ئي پنھنجي نمازي دل،

طلمسي آئيني ۾ ترندڙ ننگيون نيگريون

نج ٻولي استعارو گيت جو،

تنھنجي چپن تي،

تنھنجي ڳل تي تر،

نانگ جوڳڻ جي اکين ۾ ٿو تڪي،

اڌ وھيءَ ۾ پھچي جڏھن ٿيون پيار ڪن،

ساھ منھنجي ۾ سھڪندي ٿي رھين،

فطرت جي فرزندي ھُن جو نصيب،

ڪتاب تي آيل ريٽنگ ۽ رايا

ھيستائين ڪابہ ريٽنگ ناھي مِلي



ڪتاب تي راءِ ڏيڻ لاءِ مھرباني ڪري لاگ ان ڪريو.

  • ليکڪ حسن درس
  • ڇپيو ويو 2016
  • ڇپائيندڙ ڪاڇو پبليڪيشن
  • ڇاپو پھريون
  • عالمي ڪتاب نمبر
  • آن لائين ٿيو 01/Jan/1970
  • ترجمو آھي؟ جي نہ
  • ٽيڪسٽ ۾ آھي؟ جي ھا
  • لاٿو ويو 4771 ڀيرا

ڪتاب ۾ ٽِڪليون