ٻه اکر
هِن ڪتابَ ’سنڌ: حڪمران، ايم ڪيو ايم ۽ سنڌي عوام‘ ۾ پيش ڪيل سياسي-تجزياتي مضمونَ، چئي سگهجي ٿو، ته ڊاڪٽر محبت ٻرڙي ان مقصد سان لکيا ۽ وقت سر سنڌ جي نمائنده اخبارن ۽ رسالن ۾ ڇپايا، ته جيئن نه رڳو سنڌي ماڻهن کي ساڻن ڪيون ويندڙ سازشن ۽ غدارين کان باخبر رکي سگهجي، پر سنڌ جي سياسي ۽ سياستي وهڪري کي سمجھندي، سنڌ جي سياست ۾ ڪردار ادا ڪندڙ ڌُرين/تنظيمن/شخصن/ايجنسين/حڪمرانن جي سوچن ۽ عملن کي به ڄاڻي سگهجي، ته جيئن انهن لاءِ ڪجھ مناسب ۽ تڪڙا قدم سوچي سمجھي کڻي سگهجن. هنن مضمونن جو هڪ مقصد سنڌي ماڻهن کي اتساهه ڏيارڻ، سجاڳ ڪرڻ ۽ عملي اپاءَ کڻڻ لاءِ آماده ڪرڻ به آهي، ته دنيا سان ڪلهو ڪلهي سان گڏائي هلڻ لاءِ تيار ڪرڻ به آهي. هي مضمونَ جيتوڻيڪ 1990ع کان 1997ع جي سياسي منظرنامي جي عڪاسي ڪن ٿا، پر اسان ڏِسي سگهون ٿا ته ان دَور جا سياسي ۽ غير سياسي توڙي مخفي ۽ ظاهر ڪردار ٿوري گهڻي مَٽ سٽ سان هاڻي به ساڳيائي آهن ۽ انهن جا ڪَرتوت پڻ ساڳين ئي پيچرن تي اڳتي وڌندڙ آهن. ان حوالي سان، هن ڪتاب جو مواد اسان جي اڃا به رهنمائي ڪري سگهي ٿو، ۽ هن ڪتاب جو هڪ ڪارج اڃا قائم آهي. هن ڪتاب ۾ اسان کي ڄاڻايل دَور جو تاريخي رڪارڊ به ملي ٿو، جيڪو پڻ ڪتاب جي اهميت کي مستقل حيثيت ڏانهن نِيندڙ آهي ۽ ٻئي دائمي ڪارج بابت سُڌ ڏئي ٿو.
ڪتاب جي مضمونن کي، قطع نظر سندن لکجڻ ۽ ڇپجڻ جي، هڪ خاص ترتيب سان پيش ڪيو ويو آهي، ته جيئن موضوعي طور هڪ سلسلو ٺهي سگهي، پوءِ به هر مضمون جي آخر ۾، ان جي ڇپجڻ جي تاريخ ۽ جنهن اخبار، رسالي ۾ اهو ڇپيو، تنهن جي نشاندهي ڪئي وئي آهي.
اسان ڏٺو، ته ڊاڪٽر محبت جيڪو ڪجهه به ۽ جنهن به طريقي سان سنڌ ۽ سنڌي ماڻهن جي ڀَلي لاءِ بهتر سمجھيو، اهو مرڻ گھڙيءَ تائين مڪمل سچائيءَ ۽ بي ڊَپائيءَ سان ڪيو، ۽ ان معاملي ۾ ڪنهن به قسم جي سُستيءَ، لاچاريءَ ۽ لالچ کي پنهنجي ٿورو به ويجھي اچڻ نه ڏنو. منجھس پيار ۽ محبت جا انيڪ جذبا مَوجزن هئا، جن م همت به هئي ته حوصلو به، ۽ ڏاڍ سان مُنهن مقابل ٿيڻ جي سگهه به... اسان کي پاڻ منجھ اهڙي ئي جذبي، همت، حوصلي ۽ سگھ کي پيدا ڪرڻ جي گهرج آهي، جيڪڏهن اسان جي پنهنجي ڏيهَه، ڏيهيُن سميت سڄي انسانذات ۽ ماڻهپي سان اَڻ مئي محبت آهي.
ساٿ سلامت.
رياضت ٻرڙو
3-اپريل 2006ع، قنبر