پارسائي جون حدون

ارپنا

ارپنا

خدا جي خوبصورتي جي نانءُ
پنهنجي ابي امڙ جي نانءُ
زندگي ۾ وڇڙي ويل
پياري ڀاءُ مرحوم مير ممتاز سولنگي جي نانءُ
پياري ڀائرن جي نانءُ
۽ مُرڪي ملندڙ دوستن جي نانءُ

ڪتاب نمبر 51

ڪتاب نمبر 51
هن ڪتاب جا حق ۽ واسطا اداري وٽ محفوظ آهن

ڪتاب جو نالو؛ پارسائي جون حدون
موضوع ؛ شاعري
شاعر ؛ امداد سولنگي
ڇاپو پهريون؛ مارچ 2017ع
ڪمپوزنگ ؛ امداد سولنگي
ٽائيٽل ؛ شاهزيب ميمڻ
ڇپيندڙ؛ سمبارا پبليڪيشن حيدر آباد
سيد آرڪيڊ آفيس نمبر 8 عبرت گهٽي گاڏي کاڌو حيدرآباد
03003513966

مُلهه ؛ / 200

PARSAI JOON HADON
(Poetry)
Poet: Imdad Solangi
Sambara Publication Hyderabad

سنڌ سلامت پاران :

سنڌ سلامت پاران :

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي نئون ڪتاب ”پارسائي جون حدون“ نئين ٽهيءَ جي خوبصورت شاعر امداد سولنگيءَ جي شاعريءَ جو مجموعو آهي.
امداد سولنگيءَ جي هِن پهرين شعري مجموعي “پارسائي جون حدون” ۾ انساني صحيفن جي لتاڙ خلاف آواز سميت اکين جو رستو چيري دل ۾ گھر ڪري ويندڙ محبتي مايا جو سمنڊ موجود آهي، جنهن ۾ پيار ۽ پريت جون لهرون عشاق دلين جي قافلن کي ٿڪاوٽ جي صورت ۾ گھاٽي ڇانوري جو احساس ڏيارين ٿيون.
هي ڪتاب سمبارا پبليڪشن حيدر آباد پاران 2017ع ۾ ڇپايو ويو. ٿورائتا آهيون پياري دوست ساجد سنڌيءَ جا جنهن سمبارا پبليڪيشن پاران ڪتاب جي سافٽ ڪاپي موڪلي، قرب امداد سولنگيءَ جا جنهن ڪتاب سنڌ سلامت ڪتاب گهر ۾ پيش ڪرڻ جي اجازت ڏني.
اوهان سڀني دوستن، ڀائرن، سڄڻن، بزرگن ۽ ساڃاهه وندن جي قيمتي مشورن، راين، صلاحن ۽ رهنمائي جو منتظر.

محمد سليمان وساڻ
مينيجنگ ايڊيٽر ( اعزازي )
سنڌ سلامت ڊاٽ ڪام
sulemanwassan@gmail.com
www.sindhsalamat.com
books.sindhsalamat.com

اداري پاران

اداري پاران

سنڌي شاعريءَ جا انيڪ غنچا پنهنجي پنهنجي خوشبوءَ سان حساس دلين کي معطر ڪري نه فقط زندگي جي ظاهري غير معنويت کي آسان باطني معنيٰ ۽ مفهوم سان روشناس ڪرائن ٿا پر داخلي ۽ خارجي ڪيفيتن جي اپٽار جي چٽسالي جا انوکا نمونا پاڻ وڻائڻ لاءِ متوجهه به ڪن ٿا. “پارسائي جون حدون” ڪنهن سرحدي متڀيد، طبقاتي وڇوٽين ۽ منافقتي بوءِ کان آجو هڪ اهڙو شعري مجموعو آهي، جنهن ۾ امداد سولنگي جون انفراديءَ سوچون سخت گير ماحول ۾ رهندي به نهايت حساسيت ۽ محبتي مانڊاڻ سان واسيل آهن. امداد جي ڪوتائن ۾ اهڙي مقناطيسي ڪشش ضرور آهي، جيڪا پڙهندڙ کي پاڻ طرف ڇڪي وٺي ٿي ۽ اها خوبي ڪنهن قلمڪار کي ٻين کان ممتاز ۽ منفرد پيش ڪرڻ جي قوت رکي ٿي.
امداد سولنگيءَ جي هِن پهرين شعري مجموعي “پارسائي جون حدون” ۾ انساني صحيفن جي لتاڙ خلاف آواز سميت اکين جو رستو چيري دل ۾ گھر ڪري ويندڙ محبتي مايا جو سمنڊ موجود آهي، جنهن ۾ پيار ۽ پريت جون لهرون عشاق دلين جي قافلن کي ٿڪاوٽ جي صورت ۾ گھاٽي ڇانوري جو احساس ڏيارين ٿيون، امداد جيڪو طبيعتن سچو ۽ سادو ماڻهو آهي، اهڙو ئي هو پنهنجي شاعريءَ ۾ سچائي ۽ ارڏائي سان داخلي ڪيفيتن کي اجاگر ڪرڻ جو فن به ڄاڻي ٿو، اميد ته سندس قلمي پورهيو ساڀيان جو روپ ماڻيندو ۽ سمبارا پبليڪيشن پاران محبتي نيڻن جي هن محبتي سوکڙي “پارسائي جون حدون” کي مان ڏيندي اشاعتي ڪڙي کي ضرور آجيان جي اک سان ڏٺو ويندو.

ساجد سنڌي
سمبارا پبليڪيشن حيدرآباد
03003513966

( احساسن جو ميڙ) پنهنجي پاران

( احساسن جو ميڙ) پنهنجي پاران
آئون به انهن خوشنصيبن منجهان آهيان جن جي زندگي نج ڳوٺاڻي ماحول ۾ گذرندي آهي، جتي سادگي دنيا جي چالاڪين کان اڻواقف ٿي پنهنجي فطرتي حسن ۾ پئي پلجندي آهي، مان سمجھان ٿو ته جيڪا اک فطرت جي هِن حُسن ۾ کُلي هجي ان کي ڪلاڪار ٿيندي دير ئي ناهي لڳندي ڇو ته سونهن جي ڪشش من ۾ ڪيئي تعريفون پيدا ٿي ڪري، انهي تعريفن جو متلاشي ڪڏهن شاعري جي روپ ۾ ته ڪڏهن ڪهڙي روپ ۾ ڪجھ نه ڪجهه بيان ڪرڻ چاهيندو آهي، مون لکڻ ڪڏهن کان شروع ڪيو سچ پڇو ته ڪائي خبر ناهي بس جڏهن کان اندر ۾ احساسن جي اُڻتڻ وڌي مون لکڻ شروع ڪيو ۽ اڄ تائين لکندو پيو اچان. بس هڪ اظهار جو ڪو ذريعو مون کي مليو هو، شاعري ته نه هئي پر جيڪو ڪجهه مون سرجيو هو سو شاعري ڏانهن پهريون پنڌ هُيو،15سالن جي ڄمار ۾ مون لکڻ جي ڪِرت ۾ ڪافي ڪجھ لکي ورتو هو پيار محبت تي آڌاريل اُهي ڪچيون ڦڪيون لکڻيون اڄ به جڏهن کولي پڙهندو آهيان ته نفيس احساسن جو هڪ ميڙ محسوس ٿيندو آهي، اڳتي هلي لکڻ جي هن جنون سنڌ جي اخبارن ۽ رسالن تا.ئين پهچايو شاعري جا اسم ڪافي تعداد ۾ مختلف اخبارن ۽ رسالن ۾ ڇپيا ائين لکڻ جو اُتساه وڌيو ۽ مان لکندو رهيس، زندگي مسلسل جُستجو ۾ رهي ٿي، ڪڏهن روزگار جي تلاش ۾ ته ڪڏهن وري محبت جي حاصلات ۾،پر مون لکڻ پڙهڻ جو تسلسل هميشه برقرار رکيو آهي، ملڪ جي ڪنهن به ڪنڊ ۾ هجان ڪهڙي به شهر ۾ هجان پر پنهنجي ٻوليءَ ۽ پنهنجي تخليقي سفر سان هميشه نڀائيندو رهيو آهيان. آئون سجھان ٿو ته شاعري اندر جو هڪ آواز آهي اهو احساس آهي جيڪو زندگي سان هميشه جي لاءِ سلهاڙجي وڃي ٿو، ڪافي ڀيرا دل شڪني به ڪئي وئي پر لکڻ کان ڪونه رهيس ۽ لکندو رهيس، سو اڄ جيڪو ڪجھ مون سرجيو آهي توهان سڀني جي سامهون آڻي رکيو اٿم هاڻ توهان پڙهندڙ ئي فيصلو ڪري سگهو ٿا ته هي اندر جا احساس تنقيدي زاوين مان نڪري شاعري جي سونهن ڏانهن ڪامياب وک ثابت ٿين ٿا يا نه؟؟؟ اڄ جڏهن پنهنجي اندر جي اڌمن کي ڪتابي شڪل ڏئي رهيو آهيان ته سوين وسوسا جنم وٺي رهيا آهن ته ڇا جيڪو ڪجھ مون لکيو آهي سو بيڪار ۾ ته ناهي لکيو، پيار پريت ۽ انسانيت جو درد ڇڏي ڪي اهڙِا موضوع ته ناهن چونڊيا جن ۾ فقط پنهنجي ذات جا ئي تذڪرا هجن قرب کي ڇڏي ڪٿي بغض ۽ بغاوت جا اکر ته ناهن لکيا ڪوڙ ۽ ڪچ جو سهارو ته ناهي ورتو؟ منهنجي هميشه اها ڪوشش رهي آهي ته معاشري ۾ ٿيندڙ ناانصافين تي قلم کڻجي، انسانيت جي درد تي لکجي، ان ڏَس ۾ اگر پنهنجي محبت پنهنجي ذات رهجي به وڃي ٿي ته ڪو غم نه ڪرڻ گهرجي،لکڻ جو هي سفر مون لئه دشوار ضرور رهيو آهي پر هِن مشڪلاتن ۾ محبوب دوستن جو ساٿ به مون سان هميشه رهيو آهي، ڪجھ اهڙا وجود به منهنجا همسفر بڻيا آهن، جن جو پيار پنهنجي زندگي جو هڪ اثاثوسمجھان ٿو، سڀ کان پهرين پنهنجي پياري ڀاءُ منٺار سولنگي جو نهايت ئي شڪر گذار آهيان جنهن مونکي علمي توڙي ادبي دنيا سان وابسته رکيو ۽ منهنجي خوب رهنمائي ڪئي هن وڏي ڀاءُ مون مٿان جيڪا پيار ڀري نگاهه رکي مان ان محبتن جو هميشه قرضي رهندس، باقي جن جن دوستن جو سهڪار ۽ محبتون مون سان گڏ رهيون آهن انهن ۾ پياري دوست عاجز ثناءُ الله سولنگي، ساجن سولنگي، ننڍي ڀاءُ ذوالفقار سولنگي، منهنجو پرائمري جو استاد سائين جمال الدين سولنگي، امين ڀٽو،عبدالصمد جهيجو، سيد صفدر شاهه ، لطيف کوکر، اُداسي جکراڻي ۽ آڪاش صدر چاچڙ جو پيار به ساهه ۾ سانڍڻ جهڙو رهيو آهي، ادبي دوست سائين عجب شيخ، معشوق محسن ابڙو ۽ پياري اشرف سولنگي جن جا به احسان آهن جن ڪافي منهنجي اصلاح ڪئي، توڻي جو شاعري جي سکيا مون اڄ تائين ڪنهن کان به ناهي ورتي پر انهن دوستن جي ساٿ مان ڪافي ڪجھ پرايو آهي، سنڌ جي نهايت خوبصورت شاعر ۽ منهنجي پسنديده ڪوي ايوب کوسو صاحب جا لک ٿورا جنهن مون لاءِ اتساهه جون سٽون لکي منهنجي لکڻين کي جلا بخشي، محترمه رخسانا پريت جو بيحد ٿورائتو آهيان جن بيڪ ٽائيٽل لکيو، محترم زيب سومرو جا به مون مٿان اڻ ڳڻيا احسان جنهن ڪتاب جي هن ڪوشش ۾ منهنجي هر ممڪن مدد ڪئي ۽ پنهنجا قيمتي رايا لکي مون ناچيز جي حوصلا افزائي ڪئي، پياري دوست سائين جعفر جاني جو به پيار آهي جنهن منهنجي ڪچي ڦِڪي لکڻين تي پنهنجو وزندار رايو رکيو، ڏاهي ۽ نقاد سائين خليق ٻُگهيو جون محبتون آهن، جنهن منهنجي هن ڪتاب تي ايڏي محنت ۽ محبتن منجھان ايڏو پيارو مهاڳ لکي ڪتاب جي سونهن ۾ اضافو ڪيو سائين جي ان محبتن جو مان هميشه قرضي رهندس، ان کان پوءِ هن خواب کي ساڀيان جو روپ ڏيندڙ شاعر دوست ساجد سنڌي ۽ سمبارا پبليڪيشن جي پوري سٿ جو ٿورائتو آهيان جنهن منهنجي ڪتاب آڻڻ جي خواهش کي پورو ڪيو، باقي انهي ڏس ۾ ڪنهن دوست دلبر جو نانءُ رهجي ويو هُجي ته معذرت ڪيان ٿو، آخر ۾ اهو ئي عرض ڪندو هلان ته آهي ته مون ڪو شاعري جو شاندار مجموعو ناهي آندو پر هي منهنجي احساسن جو هڪ ميڙ آهي، راتين جي اوجاڳن جو ثمر آهي جيڪو توهان آڏو پيش ڪري رهيو آهيان، هاڻي اهو توهان مهربانن جي دلبرين ۽ قدردان اکڙين جو ڪمال آهي ته اهي هن پورهئي کي ڪهڙي پيار مان پڙهي ڪهڙا رايا ڏين ٿيون، توهان پيارن جي راين جو اوسيئڙو رهندو.


امداد سولنگي
ڳوٺ رئيس غلام قادر خان سولنگي
پوسٽ آفيس بڊاڻي،
ڪشمور ايٽ ڪنڌڪوٽ
03433633523
03033393904

رومانيت، مزاحمت ۽ سماجي سطح جو هڪ سٺو شاعر

رومانيت، مزاحمت ۽ سماجي سطح جو هڪ سٺو شاعر
امداد سولنگيءَ
مهاڳ

ايڪهين صديءَ ۾ سرجندڙ سنڌي شاعريءَ جو گهڻو،تڻو حصو موضوعاتي نرالپ کان محروم ٿيندو پيو وڃي، اڪثر شاعريءَ رومانيت، مزاحمت ۽ سماجيات جي روايتي سطح پڻي کان ڇوٽڪارو نٿي وٺي ۽ تخيلاتي يڪسانيت جي ڇهاءُ کان ڄڻ ته واندي ئي ڪانهي، جنهن جي ڪري هڪ طرف شاعريءَ جي ڪتابن جو مقدار وڌندو ٿو وڃي پر ٻئي طرف شاعريءَ جي ڪتابن جي لاءِ پڙهندڙن وٽ ڪشش گھٽجندي پئي وڃي، شاعريءَ جي لاءِ سنڌي سماج جي اندرمارڪيٽ ڪلچر جي ڪشش تڏهن وڌي سگھي ٿي، جڏهن خود شاعرن وٽ فِڪري ۽ اَسلوبي يڪسانيت جي برعڪس خيال جي نئين سرزمين دريافت ڪئي ويندي ۽ خيال جي نئين سرزمين گِھري مشاهدي ۽ مطالعي کانسواءِ ممڪن ئي ڪانهي، سوچ جي نوَن زاوين کان سواءِ نئين ۽ پُرڪشش شاعريءَ جو جنم آستان ئي تعمير نٿو ڪري سگھجي ۽ نه ئي شاعريءَ کي منفرد بڻائي سگھجي ٿو.نوَن زاوين جي تخليق واري جُستجو آرٽسٽ کي ادراڪ جي گِھرائي ڏانهن وٺي ويندي آهي، نئين يا تازي ادراڪ جي ڳولا لاءِ غير معمولي تخيلاتي تجربو گهربل هوندو آهي، ۽ غير معمولي تخيلاتي تجربي جو ساهس سارڻ سولو ڪونهي، اُهو تخليقار کان سخت محنت، مشاهدي جي نواڻ ۽ وسيع مطالعو گهري ٿو،جديد سنڌي شاعريءَ ۾ ڪي ٿورا شاعر آهن، جيڪي موضوعاتي نرالپ کان ويندي، انوکي تخيل تائين ۽ فِڪري نواڻ کان ويندي اسلوب جي انفراديت تائين شاعريءَ کي هڪ مڪمل تخليقي نظام جي صورتگيري بخشن ٿا، اهڙن شاعرن جي قطار ۾ ضلعي ڪشمور جي هڪ ننڍڙي ڳوٺ غلام قادر سولنگيءَ جو هڪ نوجوان شاعر امداد سولنگيءَ به هاڻي شامل اچي ٿيو آهي، جنهن جي شعري مجموعي “پارسائي جون حدون” جي مطالعي کان پوءِ نئون احساس جاڳي ٿو ته هُن وٽ تخليق جي دنيا ۾ ڪجھ نئين ڪرڻ جو ساهس آهي، سندس تخليق ۾ فِڪري سطح تي اُنهيءَ ورائٽيءَ جو جوهر ڪٿان نه ڪٿان چمڪي پوي ٿو، ڪٿان نه ڪٿان سندس جذبي جي اُڇل پڙهندڙ جي روح ۾ کُپي وڃي ٿي، ڪِٿان نه ڪٿان سندس تخيل ثقافتي ادراڪ جي جستجو ۾ آهي ۽ سندس اسلوبُ سڀيتا کي ڪٿي نه ڪٿي ڀاڪرين پوي ٿو؛
پارسائي جون حدون ٽوڙي وري،
رقص اُوتيو تنهنجي آ، مون راڳ تي.
(امداد سولنگيءَ)

امداد سولنگيءَ بنيادي طرح غزل جو شاعر آهي، هُن نظم، نثري نظم، ۽ وايون به لکيون آهن، پر هِن شعري مجموعي “پارسائي جون حدون” ۾ گھڻو مقدار سندس غزلن جو آهي، هُو نئون اُڀرندڙ نوجوان شاعر آهي، پر ٿوري وقت ۾ هُن شاعريءَ کي ڪجھ نه ڪجھ سمجھي ورتو آهي، تنهنڪري ئي سندس شاعريءَ پڙهڻ جهڙي شاعريءَ آهي۽ پڙهندڙ کي ڪونه ڪوروحاني، فِڪري ۽ جمالياتي حظ ارپي ٿي،

شاعريءَ جي چيچ پڪڙي هر ڪوَي،
اڻ ڳڻيا احساس ميڙيندو رهيو.
(امداد سولنگيءَ)

امداد سولنگيءَ جي شاعريءَ موضوعاتي سطح تي اڪثر ڪري رومانوي شاعري آهي، پر مزاحمت ۽ سماجيات جا چيپٽر به اُنهيءَ ۾ ڪجھ حصيداري ڪن ٿا، جنهن جي ڪري ائين چئي سگھجي ٿو ته سندس تخليقون ٽمورتي احساسن جون آئينه دار آهن رومانيت، مزاحمت ۽ سماجيات سندس فِڪري موضوع آهن، جتان سندس تخليق بار بار جھاتي پائي ٿي، اُنهيءَ رومانيت، مزاحمت ۽ سماجيات جي ڪينواسن ۾ ئي سندس ڪي اڄاتل منزلون نظر اچن ٿيون، جن کي هُو تخليق جي ڪُومل جذبن سان ڳولڻ جي جُستجو ڪري ٿو انهي ڪري سندس شاعريءَ “نظريه بيگانگيءَ” جي مداخلت باوجود اتها سڪ آهي،
سوچ جا منهنجا سمورا سلسلا،
روز مٺڙي ڏات ارپيندا رهيا.
(امداد سولنگيءَ)
هونئن جديد سنڌي شاعريءَ ۾ اڪثر رومانيت، مزاحمت ۽ سماجيات جا موضوع نظر اچن ٿا، پر امداد سولنگيءَ وٽ اُنهيءَ ڌارا ۾ پنهنجون الڳ ڪيفيتون ۽ الڳ مزاج آهن، جنهنڪري سندس شاعريءَ ۾ هڪ منفرد خالص پڻو آهي، اِهو خالص پڻو ئي کيس انهي ٽمورتي تي انفراديت بخشي ٿو ۽ انفراديت تجربي جي حاصلات هوندي آهي، هُن اُها تجربيت پنهنجي زندگي جي ڪاميابين ۽ ناڪاميابين ۽ ناڪامين مان ورتي آهي، سندس شاعريءَ سندس ئي منظوم ادبي ڪٿا آهي، ساڳي ٻولي۽ ساڳيو سماج، ساڳي تهذيب ۽ ساڳي ثقافت ۾ ساڳين ڏکن ۽ ساڳين سکن جي مجموعي ارتقا ۾ پرورش پائيندڙ حياتين ۾ سوچ جا دائرا هڪ جھڙا هُوندا آهن، پر پيش ڪرڻ جا اسلوب مختلف هوندا آهن، تخليقن جي اڏاوتن جون هُنرمنديون الڳ هونديون آهن، فن جي اُها ئي خوبصورتي آهي ته فن حياتي جي منفرد مشاهدن جو امين هُجي ٿو ۽ مختلف انواع جي شين کي “ماءُ واري ممتا” بخشي ٿو امداد سولنگيءَ جي شاعريءَ هِن سموري اُپٽار ۾ پنهنجي حياتي جي ڏکن سُکن جي سنگم کي نهايت ئي سادگي سان اظهاري ٿي،هُو حياتي جي هُوبهو ٿيندڙ اوکن تجربن جي سادگيءَ کي پنهنجي جھول ۾ وجھي بيٺو آهي، جنهن سادگيءَ ۾ معصوميت به آهي ته ڪنڊن جھڙي تلخي به آهي، ڪنهن وڏي حاصلات جي دعويٰ هو به نٿو ڪري، پر حياتيءَ جي خوبصورت ۽ بدصورت سچاين سان پڙهندڙ کي ضرور ملائي ٿوـ
تلخ لهجن کان ڊنل آهيان گھڻو،
پيار ٻولي ڇو نٿو هي آدمي ـ
(امداد سولنگيءَ)

عشق جواني جي دين آهي، هر نفيس فرد پيار جو گھُرجائو آهي، محبت کان سواءِ حياتي بي سوادي ٿيو وڃي، ڪنهن ٻئي سان محبت ڪرڻ به پاڻ سان پيار ڪرڻ جي برابر آهي، جيڪڏهن ماڻهو سماج ۾ محبت جي معاملي ۾ به جاگيردارانه روين جوقائل هُجي ته پوءِ محبت هڪ طرفي ۽ انفرادي ٿيو پوي ۽ انفرادي محبت پنهنجي ارتقا جي سفر ۾ نيٺ اجتماعيت ۾ داخل ٿيندي آهي، هو باشعور ماڻهو وٽ سماجي گھرجن جي هوند/ اڻ هوند ۾ هڪ رومانوي آئيڊلزم هوندو آهي، جيڪو رومانوي آئيڊلزم ڪڏهن ڪنهن نوجوان مرد / عورت جي ڪانسيپٽ ۾ هوندو آهي ته ڪڏهن اُهو رومانوي آئيڊلزم علم شعور، آگھيءَ ۽ سچ، حقيقت، قدرن، فڪرن ۽ فلسفن ڏانهن منسوب هوندو آهي، ڪڏهن اُهو رومانوي آئيڊلزم سپررئيلزم ڏانهن وابسته هوندو آهي ته ڪڏهن اُهو ڌرتيءَ ۽ آجپي جي درد ڪٿا سان واڳجي ويندو آهي، اُنهي رومانوي آئيڊلزم جي عدم موجودگي، شاعريءَ جي ادبي ولادت تي ڪرفيو هڻي ڇڏيندي آهي،شاعري جي حُسناڪي جا پهريان پار پتا رومانيت ئي ڏيندي آهي ۽ رومانيت ئي تخيل جي وسعت سان جمالياتي سحر جنميندي آهي، امداد سولنگيءَ جي شاعريءَ ۾ جيڪا رومانيت آهي، سا پڙهندڙ کي درد جي آشنائي بخشي ٿي ۽ حياتي جي زندهه دليءَ ڏانهن به مدعو ڪري ٿي؛
سار جون سڀ موسمون آباد رک،
نيٺ تنهنجي نانءُ ٿيندي عاشقيءَ ـ
(امداد سولنگيءَ)

رُومانوي شاعريءَ ۾ عقل ۽ منطق جي برعڪس جذبو / احساس ۽ ڪيفيت رهبر بلڪه رُوح روان هوندي آهي ۽ سماجي ترتيب جي برعڪس دلي وارتائون شاعريءَ جو جوهر هونديون آهن، تهذيبي شعور جي افزائش جي مدِمقابل روح جون ڪوِتائون مقدس سمجھيون ويندون آهن، هڪ “اڻڄاڻان خمار” سرواڻي جا فرض انجام ڏيندو آهي، جنهن ۾ “ڇو ۽ ڪيئن” وارن سوالن جا جواب گدلا نظر ايندا آهن، پر ڪڏهن ڪڏهن اُنهيءَ رُومانيت جي شدت سماج جي لاءِ نقصانڪار به ٿي پوندي آهي، پر جيڪڏهن رُومانوي سحر طبيعت مزاج جي توازن ۾ هُجي ته پوءِ اِهڙي رُومانيت ذهني، رُوحاني آسودگيءَ جي داعي بنجي پوندي آهي، امداد سولنگيءَ جي شاعريءَ جي رُومانيت وارو پهلو نظم و ضبط ۾ پوئجي هڪ توازن جو عڪاس نظر اچي ٿو، سندس شاعريءَ ۾ رُومانوي آسودگيءَ مُسرتن جي متلاشي آهي ۽ سندس شاعريءَ ۾ مشرقي رُومانس آهي؛

نڊ حياءُ جا بادل اوڍي،
ڪيئن شرمائي نِڪري ويو آـ
(امداد سولنگيءَ)

رُومانوي شاعريءَ ۾ حال ۽ مستقبل جي اُبتڙ ماضي پرستيءَ وارو ڪلچر به اسان جي ايجاد جو حصو پئي رهيو آهي، ڇا ڪاڻ ته ميلاپ ۽ وڇوڙو هڪ ئي سِڪي جا ٻه پاسا هوندا آهن، اُهو ميلاپ سحر انگيز ڪڏهن به نٿي سگھندو آهي، جنهن ۾ وڇوڙي جو ورلاپ نه هجي، وڇوڙي جي وقت ماضي وڌيڪ حسين لڳندو آهي ۽ حال جي شعوري سفر مان بيزاري ٿيندي آهي، امداد سولنگيءَ جي رُومانيت پسنديءَ ۾ به سِڪي جا اُهي ٻئي پاسا آهن، پر وڇوڙي جون صدائون ڪجھ سرس ئي آهن، ۽ اُنهن وڇوڙن جي صدائن ۾ ماضيءَ پرستيءَ سان گڏوگڏ وڇوڙن ۾ تنهائيءَ جو ملٽي ڪلچر آهي؛

تنهنجي يادن جو ميڙ آ، هُن سان،
ڪيئن سمجھئي ته هيڪلو آهي ـ

زرد شامن مان خيال ميڙيندي،
درد جو ڪو غزل لکيو آهي ـ
(امداد سولنگيءَ)

رُومانيت پسندي وارو رجحان حُسن کي ڪارج تي فوقيت ڏيندو آهي، حُسناڪيءَ جي ڪنڊ ڪڙڇ تراشيندو آهي ۽ جمالياتي ذوق کي همسفر بنائيندو آهي، محبوب جي حسناڪيءَ جي اظهاريت ۾ وڌيڪ چار چنڊ تڏهن لڳندا آهن، جڏهن رومانس سان گڏوگڏ جماليات جي اثر پذيرائيءَ جي آمد ٿيندي آهي، امداد سولنگيءَ جي رومانوي شاعريءَ ۾ به جمالياتي ذوق تڏهن ڀرجي ٿو، جڏهن هُو رومانس کي فطرت جي حسناڪي سان واڳي ٿو؛
وار کولي رکين ٿي پاسي تي،
ڄڻ ته بادل وسڻ لاءِ آيو آ.

رُومانوي شاعر استعاراتي انداز سوچين ٿا، گلن جي نِرملتا سندن ڪمزوري هوندي آهي، اُهي پنهنجي تخيل ۾ مصّوري ڪن ٿا، نظارن جي خوبصورتي سندن شوق جي داعي هوندي آهي؛
فلڪ جا نظارا به ڌرتي چُمن،
گلن جي حُسن تي هي شبنم ڏسي.
(امداد سولنگي)

رومانوي شاعريءَ ڪيف طاري ڪندڙ هوندي آهي، جيڪا پڙهندڙ کي به مزو، تسڪين يا لطف بخشيندي آهي ۽ تخليق جي مڪملتا تي تخليقار به آنند ماڻيندو آهي، رُومانيت جو لازم پهلو فطرت نگاريءَ آهي، فطرت نگاريءَ کان سواءِ رُومانس جو تصور اڌورو رهجي وڃي ٿو،ورڊس ورٿ، ڪولرج، شيلي، بائرن، ڪيٽس جي رومانوي شاعريءَ جو تخيل به فطرت ڪشيءَ کانسواءِ ممڪن بنجي نه سگھيو هو،هنن شاعريءَ کي فطرت جي آمد سمجھيو هو، هنن پنهنجي رومانوي شاعريءَ ۾ عام شين کي به نئين خوبصورتيءَ سان همڪنار ڪيو ائين امداد سولنگيءَ جي شاعريءَ جو اڀياس ڪجي ته هن جي تخيل ۾ به فطرت نگاريءَ جو ساههُ پَساهه آهي؛

رات ڀي تو وٽ اچي ها چنڊ پر،
بادلن جي اوٽ مان آجو نه هو ـ
(امداد سولنگيءَ)

رُومانوي شاعر يورپ ۾ هُجن يا سنڌ ۾ هُجن پر هنن وٽ فطرت هڪ زنده شيءَ آهي،جيڪا ساهه کڻي ٿي محسوس ڪري ٿي، سک ماڻي ٿي ۽ ڏک جھاڳي ٿي، فطرت کي پستي ۾ سمجھڻ ذهني فڪري مغالطو آهي، اجڙندڙ فطرت تهذيب جي عڪاس ڪانهي، پر فطرت بقول اسپائنوزاجي ته سپر نيچرل هستي جو هڪ حسين روپ آهي، منهنجي خيال موجب فطرت کان دوري ماڻهو کي خود غرض بنائي ٿي ـ صنعتي ترقي اچڻ سان شهرن ۾ بيگانگيءَ ۽ اڪيلائي جا رجحان زور وٺن ٿا، جنهن جي ڪري ماڻهو بي لُطف، بي مزي، بي سواد، ٿِيو پوي ۽ شهري حياتي سماج ۾ اجتماعيت جا ڀاڱا لاهي انفراديت کي هٿي وٺرائيندي آهي، سنڌي سماج ۾ جتي به صنعتي ترقيءَ اُوج تي آهي، اتي ماڻهو فطرت کان ڏور آهن، پاڻ کي مشينن جيان ڪم ڪندي ڏسن ٿا، احساس جي اُڇل لاءِ سِڪن ٿا، مصنوعيت مان تنگ آهن، سندن رُومانوي تصورن ۾ ڳوٺاڻي تهذيب جھَلڪي ٿي، ڳوٺاڻي نفسيات، ڳوٺاڻي تهذيب ۽ ڳوٺاڻو ڪلچر اڄ به اُنهن ماڻهن جي رومانس جو ڄڻ ته آئين آهي، ڇاڪاڻ ته شهر جي مصنوعي ۽ احساس کان عاري ماحول جي آلودگي کين ڪو به سُڪون نٿي بخشي، امداد سولنگيءَ جي رُومانوي شاعريءَ جي جماليات به ڳوٺاڻي فطرت سان اندران ئي اندران جڙيل آهي. هُو به پنهنجي تخيل ۾ فطرت جي حسناڪي کي مقدس سمجھي ٿو؛

ننڍپڻ يادون، ميڙي نِم جي ڇانوُن ۾،
جھُور اکين جا ٿڪ ڪي لاهيون آءٌ وري ـ
(امداد سولنگيءَ)

شهرن جو عاليشان ڊگھيون عمارتون ۽ شيشن جا دڪان ۽ گھر ۽ مصنوعي سجاوٽ وارا چهرا اڄ به اسان جي تخليقار کي متاثر نٿا ڪن، پر هنن کي تخليقي سرزمين تي ڪکاوَن گھرن جي سادگيءَ جا گل ڦُٽي پوَن ٿا، جتان اسان جي لوڪ ادب جو بابرڪت جنم ٿيو هو،جتي روايتن سماجي مينيفيسٽيو طور گھر اڏڻ شروع ڪيو هو، جتي سادگيءَ، روحانيت کي جنميو هو، اُها آئيڊلزم اڄ به امداد سولنگيءَ جھڙن نوجوان شاعرن جي تخليقن ۾ سروائيو ڪري ٿي؛

پراڻيون ڪهاڻيون، صحيفا، قصا،
ٻڌايا ها ڏاڏي ڪکن ۾ ويهي ـ
(امداد سولنگيءَ)

ورڊس ورٿ به قدرتي نظارن ۾ معنيٰ تلاش ڪئي، ٻهراڙيءَ جو ٻوليءَ سان پيار اظهاريو ۽ ڳوٺاڻي معصوميت جو ادراڪ شاعريءَ ۾ جذب ڪيو، هُن ٻهراڙي ۾ حياتي جي اصليت کي ڏسي ورتو هو ۽ ٻهراڙي جي روايتي ۽ رواجي حياتيءَ سان تخليق جي سٻنڌ کي جوڙي ورتو هو، فطرت جي منظر ڪشين ۾ هُن مسرت ڳولي هئي ۽ هو فلسفي جي حوالي سان انسان ۽ فطرت جي رشتن کي نئين انداز سان ڏسڻ ۾ ڪامياب ويو، ورڊس ورٿ جو نظم ڪيو، هُن ٻهراڙي ۾ حياتي جي اصليت کي ڏسي ورتو هو ۽ ٻهراڙي جي روايتي ۽ رواجي حياتيءَ سان تخليق جي سٻنڌ کي جوڙي ورتو هو، فطرت جي منظر ڪشين ۾ هُن مسرت ڳولي هئي ۽ هو فلسفي جي حوالي سان انسان ۽ فطرت جي رشتن کي نئين انداز سان ڏسڻ ۾ ڪامياب ويو، ورڊس ورٿ جو نظم (گڊ بليڪ اينڊ هيري گِل) ۾ پڙهڻ وٽان آهي، جنهن ۾ هڪ ڪنجوس هاريءَ ۽ هڪ عورت جي ڪهاڻي آهي، ورڊس ورٿ جي دوست ڪولرج جو نظم (اينسينٽ مارينر) به هِن ڏس ۾ مشهور نظم آهي، جنهن ۾ پئسفڪ سمنڊ ويندڙ ملاحن جو ذڪر ڪيل آهي، جنهن ۾ هڪ ملاح پکيءَ جو شڪار ڪندي موٽ ۾ انيڪ مصيبتن سان همڪنار ٿئي ٿو، ڪولرج ۽ ورڊس ورٿ ٻنهي جا نظم (ليريڪل بالاڊس) ۾ اڄ به رُومانيت جا سوُنهان آهن، رُومانيت ۾ نوجوان شاعرامداد سولنگيءَ ساڳين پيچرن جو اڄاتل مسافر آهي هو به ڳوٺ جي سائيڪيءَ کي پنهنجي رومانوي آئيڊلزم جو حصو بنائي ٿو؛

ماڪ موتين جا منظر صبح ڳوٺ ۾،
سوچ، ساڳي پهر ۾ رهون ٿا پيا ـ
(امداد سولنگيءَ)

رُومانيت کان سواءِ فڪر جي جنهن ٻئي دري مان امداد سولنگيءَ پنهنجي شاعريءَ مان جھاتي پاتي آهي سا سماجياتي ڌارا آهي، سنڌي سماج جي بي ترتيبي ۽ عدم توازن کان هڪ باشعور شاعر بي خبر نٿو رهي سگهي، سماج اندر بک، بدحالي، بيروزگاري ۽ ناخواندگيءَ کان سنڌ جو تخليقار طبقو مونهن نٿو موڙي سگھي، هڪ اهڙي طبقاتي جبر واري سنڌي سماج ۾ امداد سولنگيءَ سماج جي بيرحميءَ تان پردو کنيو آهي ۽ غربت جي حقيقي تصوير ڪشي ڪئي آهي؛

بُکي پيٽ جي بَدحواسي منجھان،
سوين درد دکڙا بَکن ٿا پيا ـ
(امداد سولنگيءَ)
سنڌي سماج به معاشي سطح تي گلوبلائيزڊ پاليسين کان آجو ڪونهي، سرمايادارنه پاليسين جي ڪري سنڌي سماج ۾ ماڻهو غربت جي لڪير کان به هيٺ واري حياتي گھاري رهيا آهن، هڪ ڪمائيندڙ ماڻهوءَ جي پويان سڄو خاندان کائي ٿو، روزگارن جا وسيلا محدود ڪيا ويا آهن، ماڻهو ذهني، فِڪري ۽ معاشي سطحن تي هاڻي ٿڪجي پيو آهي؛
غربت آخر ڪيئن مِٽايان،
گاڏو ريڙهي ٿڪجي پيو هان ـ
(امداد سولنگيءَ)

مارڪسي ادبي تنقيد جي تحت ڏسجي ته امداد سولنگيءَ پنهنجي شاعريءَ طبقاتي سنڌي سماج ۾ مزدورهاريءَ واري معاشي طور ڏتڙيل طبقي جي نه صرف ڏکن، المين، عذابن جو ذڪر ڪري ٿو، پر طبقاتي عهد ۾ هو هاري مزدور جي حقن جي ئي حمايت ڪندي نظر اچي ٿو، سرمايادار طبقي جي حمايت نٿو ڪري، اُنهيءَ مزدور طبقي جي بي وَسي، خالي پڻي ۽ غربت کي هُن پنهنجي شاعريءَ ۾ خوبصورتيءَ سان پوئيو آهي؛
اڄ ڀي خالي ڄار هٿن ۾،
موٽيا ماڳ مهاڻا سارا ـ
(امداد سولنگيءَ)

غربت جي ڪارڻ ماڻهوءَ معاشي سطح تي منهن نه ڏئي سگهندو ته اُهو مايوسيءَ ڏانهن وڌندو آهي روزانه اخبارن ۾ اُنهيءَ قِسم جون خبرون عام ٿينديون وڃن ٿيون، امداد سولنگيءَ به اهڙي صورتحال کي عڪس بند ڪري ٿو ۽ سماج جي ناڪاري پهلوئن جي عڪاسي ڪري ڌيان ڇڪرائي ٿو ته سماج ڪيڏانهن وڃي رهيو آهي ۽ غربت سماج ۾ ڪيئن گھر ڪندي وڃي ٿي؟

خودڪشيون محبوب ٿينديون ٿيون وڃن،
روز ڏي ٿي مُفلسي ماتام ڪوـ
(امداد سولنگيءَ)

امداد سولنگيءَ جي شاعري جا هيروز ڪاٺير، ماهيگير، هاري ناري مزدور، رمتا جوڳي وغيره آهن، جن لاءِ سماج وٽ ڪجھ به ڪونهي، جيڪو کين پورهئي جي عيوض ارپي، ايتريقدر جو اُنهن کي پنهنجي پورهئي جو جائز حق به نٿو ڏنو وڃي؛

هارياڻي جي تن جو چولو،
ڦاٽل ڪو پهراڻ حياتي ـ

عيد جا ڪپڙا خريدڻ پئي گھريم،
ماءُ جي ان پَل دوائي ياد پئي ـ
(امداد سولنگيءَ)

امداد سولنگيءَ جي شاعريءَ جتي غربت، بک، بدحالي، ڏڪار جي خلاف مزاحمت ڪري ٿي، اُتي سرمايادارنه سماج جي ناڪارين ۽ سماجي بدعتن جي ڪري پيدا ٿيندڙ حالتن کي به فوڪس ڪري ٿي، دنيا ۾ روز بروز وڌندڙ حوَس پرستي ۽ اُنهيءَ حوَس پرستي ۾ ٿيندڙ بنا امتياز جي حرام حلال جي اڄاتي موجوده ڊوڙ به سندس تخليقن ۾ آرسيءَ جيان چٽيءَ ٿي بيٺي آهي، هڪ سچيت تخليقار جي حيثيت ۾ هُن موجوده پوسٽ ماڊرن صورتحال کي ڪجھ نه ڪجھ پروڙي ورتو آهي، پوءِ هُن پوسٽ ماڊرنزم جو باقائدي ڀلي مطالعو نه به ڪيو هُجي، پر اُنهيءَ حقيقت کان ته انڪار نٿو ڪري سگھجي ته پوسٽ ماڊرن صورتحال جو شڪار ته اسين سڀ آهيون!

دنيا کيل تماشو آ ڪو،
جنهن جي پويان جڳ ٿو ڊوڙي ـ
(امداد سولنگيءَ)

پوسٽ ماڊرنزم جي هِن دور ۾ نظرين جي سگھ کي ڪمزور ڪرڻ جا سعيا زور تي آهن، شين جي فارمولائيز هئڻ تائين ته گھڻو ڪجهه ٺيڪ هو ۽ گھٽ ۾ گھٽ اَڇي ڪاري جي فرق کي پرکڻ جا ڪي معيار ته هئا، پر هاڻي سڄي دنيا ۾ هڪ رينڊم صورتحال آهي، هاڻي پاڻ هڪ اهڙي ڪنزيومر سوسائٽيءَ ۾ رهون ٿا، جتي هر شيءَ کي وکر بنائڻ جي لاءِ هڪ وسيع مارڪيٽ جو ڄار وڇايو ويو آهي، احساس ۽ سماجي قدر به واپاري لوازمات جا محتاج بنجي پيا آهن، امداد سولنگيءَ جي تخليقي شعور اُنهيءَ صورتحال کي ڇهاءُ ڏئي ٿو؛
تيز دنيا جي تاجر آڏو،
هي ته اياڻپ ڪِين هلي ها ـ
(امداد سولنگيءَ)
منزل حياتيءَ جي فارمولائيز هئڻ سان ڳنڍيل هوندي آهي، جڏهن حياتيءَ جي گذارڻ جا دستور ۽ نظريا به ڀِت سان لڳايا وڃن ته پوءِ ڇڙواڳي، بدامني، انارڪي ۽ بدامني روز دستور ۽ نظريا به ڀِت سان لڳايا وڃن ته پوءِ ڇڙواڳي، بدامني ، انارڪي ۽ بدامني روز جو معمول بنجيو وڃي امداد جي شاعريءَ ۾ رڳو روسوءَ جي فلسفي جيان ٻهراڙيءَ سان والهانه محبت جو اظهار ڪونهي، پر شهري حياتيءَ جا به ڪئين لقاٰءُ آهن، جيڪي موجوده پوسٽ ماڊرن دَور جي عذابن جا لقاءُ آهن؛
هِتي روڊ رستن تي لاشا سوين،
اَلا اُڀ ٿو ڦاٽي هي ماتم ڏِسي ـ
(امداد سولنگيءَ)
ڪمپيوٽر ٽيڪنالاجيءَ جي مصنوعي رشتن جي سامهون اڄ ڪلهه حياتيءَ جي پرور اصليت ۽ دائميت کان منهن موڙيو پيو وڃي، سائيبرايج جي هِن دوَر ۾ سماجن جا ثقافتي ۽ ڪلاسڪ قدر تباهيءَ جي وَر چڙهي رهيا آهن، پوسٽ ماڊرن صورتحال اڄ جي نئين انسان کي مُنجھائي ڇڏيو آهي، ماڻهن جي سوچن جا معيار سرمايادارنه رحم ڪرم تي آهن، ماڻهوءَ ميڊيا جي متعارف ڪرايل عڪسن ۾ جيئڻ شروع ڪري ورتو آهي، ڪنهن به شيءَ کي دائميت ڪانهي، سيڪنڊن ۾ صورتحال تبديل ٿيو وڃي، جديد فيشن جا اڻ کٽندڙ ڪي سلسلا آهن، جيڪي پُڄاڻيءَ ڏانهن ته ڪونه ٿا وڌن، پر حياتيءَ جي دائمي دستورن کي پستين ڏانهن ڌِڪي رهيا آهن؛

هي فيشن جا اڻکٽ زمانا هِتي،
سَندي سادگي کي سڏن ٿا پيا ـ
(امداد سولنگيءَ)

امداد سولنگيءَ جي سموري شاعريءَ ته هر ڪنهن کي پسند اچي نٿي سگهي، پر مقدار ۾ ئي معيار ڳولي سگھجي ٿو، سندس معياري شاعريءَ کان ڪوبه وقت جو نقاد منهن موڙي نٿو سگهي، مون سندس ميريٽس جي پرک ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي پر فطري ڳالهه آهي ته سندس شاعريءَ تي تنقيد جي به گنجائش آهي، منهنجي مشاهدي موجب فِڪري حوالي سان سندس شاعريءَ متاثر ڪندڙ آهي، هِن پنهنجي شاعريءَ ۾ ڪِن ٿورن بحرن بحر هزج، بحر رمل، بحر متقارب ۽ بحر متدارڪ سالم غير سالم جو منفرد ۽ غير منفرد استعمال ڪيو آهي، وڌيڪ کين ڏکن بحرن تي کيس اڃا طبع آزمائي ڪرڻ جي ضرورت آهي، سندس قافيا ڪٿي تزّ ته ڪٿي آوازي آهن، پر ڪٿي ڪٿي آوازي به نٿا ٿين، جنهنجي لاءِ کيس قافين تي وڌيڪ محنت ڪرڻ درڪار آهي، فن رڳو وزن بحر ڪونهي، پر وسيع آهي، فن جي ٻين ڪيترن پاسن کان سندس شاعريءَ ڪرافٽمئنشپ کڻي اچي ٿي، شاعريءَ کي رڳو مقرر ۽ قديم تنقيدي اُصولن تحت نٿو ڏسي سگھجي، پر فن آرٽ جي ٻين جديد قدرن ۽ اُصولن تي پرکڻ به ضروري آهي، امداد سولنگيءَ جو آرٽ ڪيترن ئي زاوين کان خوبصورت آهي، سندس من موهيندڙ تشبيهون روح ۾ سانڍڻ جھڙيون آهن، ڪٿي ڪٿي هُن جي ٻوليءَ جون ترڪيبون پڙهندڙ کي مسرور ڪن ٿيون، ڪٿي سندس استعارا غير معمولي فڪر جا داعي آهن، ڪٿي هُن جي تجسيم پرسونيفيڪيشن سندس ڏات ۽ هنر منديءَ جو مثال بنجي پوي ٿي، جيئن هي بند آهي؛

ناچڻي جا ناز روئن ٿا پيا،
سُر سمورا ساز روئن ٿا پيا ـ
(امداد سولنگيءَ)

امداد سولنگيءَ هڪ باشعور تخليقار جيان آرٽ جي متعين ڪيل رستن جو چڱو خاصو شعور رکندڙ شاعر آهي،هڪ عام ڳالهه کي شاعراڻو رستو ڪيئنءَ ڏجي؟ اُهو آرٽ سندس شاعريءَ ۾ جابجا موجود آهي؛

نگاهن جي رستن ۾ دل جون ڪٿائون،
رکيا ٿَم ڪي سپنا ۽ سُڏڪا سهيڙي ـ
(امداد سولنگيءَ)

مجموعي طرح امداد سولنگيءَ جي هِن پهرين شعري مجموعي “پارسائي جون حدون” ۾ ديس پرديس جي ڪٿا آهي، جوڀن جي سڪ پيار ڏک، سُک جي پالنا آهي، حياتيءَ جي ناڪارين ۽ خراب سماجي بدعتن خلاف مزاحمت آهي، سندس شاعريءَ رڳو شعوري وارتا ناهي، پر اُها لاشعور جي منجھيل سٽن کي به اُکولي ٿي، ڪِٿي ڪِٿي سندس بندن جون انيڪ معنائون ساختيات پُڄاڻان تنقيدي نظرين موجب ساراهه جوڳيون آهن، هُو رُومانس ، مزاحمت ۽ سماجي سطحن جو هڪ سٺو شاعر آهي، اُميد آهي ته هيءُ شعري مجموعو“پارسائي جون حدون” کيس ادبي دنيا ۾ وڌيڪ اُتساهه بخشي پروموٽ ڪندو!!

خليق ٻُگھيو
22ڊسمبر 2016
03337083523

امداد سولنگي جو تعارف

امداد سولنگي جو تعارف
تاثر

شاعري ساروڻين جي تتل تند آهي، جنهن جي آتمائن جي جوڳ سنجوڳ جو آتم ڪٿائون سوز ۽ سرور جون راڳڻيون ڇيڙينديون آهن، سار جي تار ته خودڪار آهي جيڪا هر حساس دل تي ڪيفيتن جي معيار جي معيار جي آڌار تي وار ڪندي رهندي آهي، پر اهڙين ڪيفيتن جي ڪرب کي اظهارڻ جو فن فقط شاعر وٽ هُجي ٿو، شاعر جنهن جو شعور اعليٰ ۽ عشق جنونيت جون حدون اورانگهيل هجي. شاعر جنهن جي نگاهه پاتارن ۽ پولارن جون پيڙائون پڙهڻ جي سگھه رکندي هُجي، شاعر جنهن جي دل سماج جي سيني ۾ دڙڪندي هجي، شاعر جنهن جو فِڪر لاحد جو لاهوتي هجي، شاعر جنهن جو جنم آدم سان گڏ ٿيو هجي ۽ سندس خواب ڌرتي جي آخري انسان سان گڏجي جيئڻ جو جتن ڪندڙ هجن، اهڙا هوندا آهن شاعر ۽ اهڙو ئي شاعر آهي اسان جو يار امداد سولنگي مون وٽ شاعر جو قد بُت ۽ وزن ماپڻ لاءِ ڦيٿ ۽ وٽ تارازيون نه آهن، سو آئون امداد کي شاعري جو سج چنڊ يا تارو ڪونه چوندس، ۽ نه ئي شاعري جو بادشاهه وزير يا قاضي يا ڪوٽوال ڪوٺيندس. هو شاعري جو هماليه يا ڪي ٽو وغيره به نه آهي، هو فقط شاعر آهي، جيئرو، جاڳندڙ ڀوڳيندڙ، کلندڙ، روئيندڙ، سمجهندڙ، سوچيندڙ، خواب ڏسندڙ، يار سان پيار ۽ خار سان نفرت ڪندڙ ماڻهو آهي، وٽس ماڻهپو سماجي شعور ۽ سچ جي پرک آهي، هو ڪيفيت ۽ احساس کي لفظن ۾ اظهاري سگهي ٿو، هو شاعر آهي ساروڻين جا عڪس حرفن ۾ پينٽ ڪندڙ شاعر ڀوڳنائن جي راڳڻي ڇيڙيندڙ شاعر آئيندي جون اميدون اڻندڙ شاعر، سندس اظهار ۾ سادگي سونهن سچائي ۽ سُرت آهي، اِهو ئي امداد سولنگي جو تعارف آهي ۽ اِها ئي سندس تعريف آهي.

جعفر جاني
جيڪب آباد

سنڌي شاعري جي افق تي اُڀرندڙ ستارو

سنڌي شاعري جي افق تي اُڀرندڙ ستارو
تاثر

دنيا جي آغاز کان اڄ تائين انساني اظهار جي سڀني صورتن مان شاعري کي هڪ منفرد حيثيت حاصل آهي، ڇو جو ان ۾ جملي ڪيفيتون شامل هُجن ٿيون، جن ۾ محبت، احساس، ڏک، انقلاب ۽ معاشري جا ڪيئي روپ شامل آهن، صدين جي سفر ۾ شاعري انسان ذات کي ڪيترن ئي اهڃاڻن کان واقف ڪيو آهي،شاعر ٻوليءَ ۽ قوم کي زنده رکڻ وارو نمائندو ليکيو ويندو آهي، سنڌي شاعري جو سفر نه صرف جديد شاعري تي اچي بيٺو پر جديديت پُڄاڻان طرف به گامزن آهي، سنڌي شاعري جي فلڪ جو اڀرندڙ ستارو امداد سولنگي به انهن شاعرن مان هڪ آهي، جن پنهنجو رت ولوڙي ادب جي ڪهڪشان کي روشن ڪيو، امداد سان منهنجو ناتو گهڻو پراڻو ته نه آهي پر ڀائنجي ٿو ته تمام گهڻي مدت کان رفاقت آهي پاڻ بلاشبه ثانوي مرحلي ۾ آهي تنهن جي باوجود به سندس ڪلام جو بنياد مضبوط ڀائنجي ٿو،
امداد جي ڪلام ۾ ٻوليءَ جي حُسناڪي فن، فڪر ۽ تجنيس جا پختا جز پڌرا آهن، پاڻ مشهور صنفن جھڙوڪ نظم، غزل ۽ وائي تي بنهه خوبصورت طبع آزمائي ڪئي اٿس،ڌڻي در دعا آهي ايندڙ وقت ۾ سندس نالو وڏن شاعرن ۾ لکيو وڃي، ظلمات جي موجوده د‍ؤر ۾ ايتري محنت يڪ جاءِ ڪري هي ڪتاب پڙهندڙ جي هٿن تائين پهچايو اٿس، ان لاءِ کيس جس هُجي،
لکڻ لاءِ ته گهڻو ڪجھ آهي پر قارئين جو قيمتي وقت بچائڻ لاءِ امداد سولنگي جي هن خوبصورت شعر سان پڄاڻي ڪندس،

سوچ کي امداد ماري،
ڪيئن لکڻ کان ڌار رهندو.

زيب سومرو
ڀٽ شاهه

تاثر: ايوب کوسو

تاثر: ايوب کوسو

سنڌي جديد شاعريءَ ۾ نئين تخليقي شاعرن جي موجودگي صبح جيان اُتساهيندڙ تازگيءَ جي حقيقت آهي. امداد سولنگي جي شاعريءَ نئون ويساهه به آهي ته نئون آواز به آهي. هُن جي شاعريءَ جي وڏي حُسناڪي رُڳو دلفريب پُختگي ناهي، پر فِڪريءَ دلڪشيءَ به جوڀن تي دلنوازيءَ ۾ رڱيل نظر اچي ٿي. هُن جي شاعريءَ ۾ نِج تخليقيت نروار آهي. امداد خاص ڪري غزل انتهائي محبوبائي سان رچيا آهن. اُهي فڪر جي نئين رابيلن سان مهڪيل آهن. اهم حقيقت اِها آهي جو هِن وٽ پنهنجو ڊڪشن آهي. هُن جي شاعريءَ ورجاءُ جي پاڇي کان پاڻ کي خوبصورتيءَ سان بچائڻ ۾ سڦل وئي آهي. امداد باشعور خوبصورت نوجوان شاعر آهي. جيڪو منفرد رستي جو اڳتي وڌي آيل مسافر آهي. هُن جي شاعريءَ ڏاڍو متاثر ڪري ٿي. هُن جو هي پهريون سفر دل سان آجيان جي لائق آهي هُن جي شاعريءَ جو مستقبل شاندار نظر اچي ٿو، ڇو جو هُن جي شاعريءَ نئين شاعريءَ جو لاجواب مثال آهي.
ايوب کوسو
2016 سيپٽمبر 15

تاثر: عجب شيخ

تاثر: عجب شيخ
جديد سنڌي شاعريءَ جي مُنفرد ڪوي ۽ صوفي منش انسان امداد سولنگي جي ڪوتائن ۾ ڪجھ احساسن ۽ ڪيفيتن نه فقط ڪومل ۽ ڪنوار ۽ سندس ادبي سفر تي ڪجهه ڳالهائڻ کان اڳ ۾ هيئن به چئي سگهجي ٿو ته امداد شاعريءَ جي ڪنواريتن سوچ اڏارن جي اهڙن انگن کي به ڇُهيو آهي جِن تائين پهچ جي پچار ڪئين ڪوتاڪار ڪندي ٿڪجندا ناهن پر امداد جي ڪوتائن ۾ سماجي ۽ فِڪري تبديلي ۽ پاڻ سڃاڻڻ وارو ڀرپور جذبو انتهائي ڇوليون هڻندي محسوس ٿئي ٿو،ائين پيو لڳي ته امداد جي وُجود ۾ ڪا ازل جي آڳ آهي جيڪا کائنس نِت نئيون تخليقون سَرجڻ تي مجبور ڪري ٿي. . امداد سولنگي جو مطالعي سان گڏ مشاهدي جو پدّ پڻ مٿاهون ڀاَسي ٿو ۽ سندس شاعريءَ ۾ اُهي ٻئي جزا هم وزن هئڻ سبب سندس شعري سونهن ۽ سُندرتا مقناطيسي ڪشش جي حامل لڳندي،شايد ان جو وڏو سبب سندس ننڍپڻ ۾ ٻهراڙيءَ جي فطري حُسن و جمال ۽ معصوم ماڻهن جي صُحبت يا ننڍي عمر ۾ عشق جي آوي ۾ پچڻ چئجي ته غلط نه ٿيندو جو سندس حساس طبيعت ۽ شاعراڻي حَس کي جلا بخشي آهي، امداد جي شاعري ۾ ٻولي ۽ اسلوب جو جائزو وٺبو ته معلوم ٿيندو، سندس شاعريءَ جو رنگ ڍنگ يا ڏات ۽ ڏانءُ جو سنگم جديد سنڌي شاعريءَ جي هجوم ۾ بلڪل منفرد ۽ انوکو ڀاسندو. ........................................................ عجب شيخ
لاڙڪاڻو
عجب شيخ / لاڙڪاڻو

تاثر : رُخسانه پريت

تاثر : رُخسانه پريت
سنڌ جي نوجوان ڪوي امداد سولنگيءَ جون تخليقون پڙهندي سچ پچ، بي اختيار اهو احساس اڀريو ته اڃان پوري سماج بيحسيءَ جو ڪفن ناهي ويڙهيو، سڀئي حق ۽ سچ جو نعرو هڻندڙ ڄڀون گونگيون ناهن بڻجي ويون پر اڃان هانءُ ڏاريندڙ سماجي تضادن کي ڏسندي ڪيترائي روح لرزن ٿا ۽ ڪيترن ئي بيباڪ تخليقڪارن جون آڱريون بي ڊپيون بڻجي جنبش ۾ اچي وڃن ٿيون، امداد سولنگي جي احساسن جي اوت، رچنا جي جنهن به فارميٽ ۾ ٿي آهي، يقين سان چوان ٿي ته ان ۾ تخليقڪار جو عوام تائين نياپو پهچائڻ جي مڪمل سگھ موجود آهي، سنڌ جي اترئين علائقي ڪشمور سان تعلق رکندڙ نوجوان تخليقڪار امداد سولنگي جو هي “پارسائي جون حدون” پهريون شاعريءَ جو مجموعو آهي پر سندس فني ۽ فڪري پختگي ڏسي، مون کي پنهنجي سنڌ ڌرتيءَ جي نوجوان تخليقڪارن تي فخر محسوس ٿي رهيو آهي ۽ گڏوگڏ اکين ۾ آشائن جا نوان ديپ پڻ روشن محسوس ٿين پيا، شاعري جتي رومانيت جو نفيس، خوشگوار ۽ ڳنڍيندڙ احساس آهي، اتي ظلم ۽ استحصال جي ٻارهو اٿندڙ اوٿرن خلاف مزاحمت ۽ اعلان جنگ پڻ آهي، سماج جي مڙني تهن جو شيرين يا اگرو ادراڪ تخليقڪار ئي رکندا آهن ۽ پوءِ آئينن جيان ان ادراڪ کي اجرن ورقن تي سموري انسانذات لاءِ منعڪس ڪندا آهن، امداد سولنگيءَ جي شاعريءَ جو پهريون ڪتاب اميد ڪريان ٿي ته سنڌ واسين وٽ جوڳو مان ماڻيندو ۽ کيس لاڀائتي موٽ ڏيندو.
رُخسانه پريت

غزل

---

نعت رسول مقبول صه مدني مٺي جون ڳالهيون

نعت رسول مقبول صه مدني مٺي جون ڳالهيون

مدني مٺي جي قرب جون ڳالهيون به اڻ ڳڻيون،
اکڙيون عجيب ديد لاءِ آتيون به اڻ ڳڻيون.

چاهت ۾ جنهن جي چار سوُ، منظر جُڙي پيا،
پٿر شجر به ماند ۾ هر جا مِڙي پيا،
جانب گھُميا ته عرش جا، بادل به ڇانوَ ٿيا،
ٿوهر پرين جي پيار ۾ ازخود ڦُٽي پيا،
گذريا جو جنهن به واٽ تان گل گل ٽڙي پيا،
ذڪرِ حبيب جا هت موضوع ڇِڙي پيا،
پن پن پتي حضور ۾ پاليون به اڻ ڳڻيون،
مدني مٺي جي قرب جون ڳالهيون به اڻ ڳڻيون.

سُهڻي سڀاءُ پاڻ ڏي مائل ڪري وڌيون،
دشمن دليون به قرب جون قائل ڪري وِڌيون،
پٿر رکي جنهن راهه ۾ تڪليف هئي ڏني،
آقا انهيءَ مٿان به هئي شفقت سِڌي ڏني،
اهڙو حبيب مصطفي پنهنجو نبي بڻيو،
آهن خدا جون رحمتون ساڻي اچي بڻيو،
پوپٽ لٿا گلن مٿان لاليون به اڻ ڳڻيون،
مدني مٺي جي قرب جون ڳالهيون به اڻ ڳڻيون،

دعا

دعا

روز ٿو سجدا ڪري توڏي اچان،
در به هاڻي توسواءِ ٻيو ڪيئن وٺان.

پنهنجي مان هِن آجپي پويان رڳو،
پاڻ ٿي غافل اڃان ڪيڏو ،ڊڪان.

تون ته ڄاڻين ٿو فقيري حال کي،
تو اڳيان هر هر صدائون پيو هڻان.

لڙڪ نيڻن جا سمورا ٿين ثمر،
خوف ۾ تنهنجي يڪو ويٺو ،روئان.

ڪا خبر ناهي ته ڪيئن گذري اٿم،
هي حياتي، حال ٿو توسان ڪيان.

جھول ۾ جيڪا کنيل آ بندگي،
شل قبولين پاڻ پنهنجي ٻاجھ سان.

اڄ نِمائي سوچ کي تو در خدا،
عرض هي امداد روئي ٿو .لکان.

سادگيءَ جو پاند پيارا ڪيئن ڇڏيون،

سادگيءَ جو پاند پيارا ڪيئن ڇڏيون،
ڳوٺ ٻَنيون ٻيلهه ٻارا ڪيئن ڇڏيون.

رات ڪنهن جي ڀاڳ ۾ اهڙي ڪِٿي،
چنڊ راتيون تِيک ،تارا ڪيئن ڇڏيون.

زندگي آ ڏُوجھرن جو ڏيهه پر،
ڪي جيئڻ جا ماڪ چارا ڪيئن ڇڏيون.

پاڻ سان ناهي لڳي پر ڇا ڪجي؟!!
لادوا هي درد سارا ڪيئن ڇڏيون.

آس ٿَم ايندو سڄڻ مون ڏي هلي،
من اُجھائي ديپ جارا ڪيئن ڇڏيون.

موتَ ڦاهيون گھاٽَ سڀ منظور آ،
حق هتي پنهنجا خدارا ڪيئن ڇڏيون.

جيت کان اڳ هار ڏيندو پاڻ کي،

جيت کان اڳ هار ڏيندو پاڻ کي،
وقت ڪي ويچار ڏيندو پاڻ کي.

ڇو جُهڪايون سر وڃي درگاهه تي،
پير مُرشد ٻار ڏيندو پاڻ کي؟!!

اڄ لڳي ٿو ڪو ڪڪر آڪاش تان،
وڏ ڦڙو وسڪار ڏيندو پاڻ کي.

اڄ کڻون اخلاق جون سڀ عادتون،
نه ته نسل هي گار ڏيندو پاڻ کي.

مون نه ڄاتو هو مٺا هر موڙ تي،
عشق اِئين آزار ڏيندو پاڻ کي.

جاڳ پنهنجي جوش پنهنجو ولولو،
منزلن جا پار ڏيندو پاڻ کي.

زندگي ۾ ياد ئي ناهي رکيو،
موت، ڏاڍي مار ڏيندو پاڻ کي.

لڳي جي لوڙ آهي زندگي ۾،

لڳي جي لوڙ آهي زندگي ۾،
اڃان غم کوڙ آهي زندگي ۾.

هِتي هرڪو ٿو پنهنجا خواب ڳولي،
عجب هي ڊوڙ آهي زندگي ۾.

شهر جي چوئنڪ تي بيٺو مان سوچان،
وڏو ڪو گوڙ آهي زندگي ۾.

بچايو آ خدا بي سمجھ ناهيان،
علم جي اوڙ آهي زندگي ۾.

ملڻ جي آرزو هُن پاڻ ڪئي آ،
مٽيو هُن موڙ آهي زندگي ۾.

رکي سڀ ساڻ مون اڄ ڀي اُها ئي،
مٺا هٿ جوڙ آهي زندگي ۾.

مٿي ۾ موت جي لڳڻي هي آخر،
وڏي ڪا ڦوڙ آهي زندگي ۾.

ايڏو مخلص ناهيان مان پر،

ايڏو مخلص ناهيان مان پر،
ڪوڙ ٺڳي سان ياري ناهي.

من ۾ احساس پيو جَرڪي،
دل تو وانگر ، ڪاري ناهي.

آءُ مان توکي ارپيان سڀ ڪجھ،
جان به توکان پياري ناهي.

پاڻ مسافر پنڌ ڏُکي جا،
پنهنجي ڪا ئي تياري ناهي.

درد اڃان دل سانڍي رکجان،
هُن پنهنجي دل ٺاري ناهي.

شاعر گيت لکي ويا ڪيڏا،
قوم اندر بيداري ناهي.

ويَل پرين جا پيرا، چُمجن،
واءُ اُڏاري واري ناهي.

هي منهنجو من ڀي ڪيڏو بي چيو آ،

هي منهنجو من ڀي ڪيڏو بي چيو آ،
وڃي ڪنهن تانگھ ۾ اٽڪي پيو آ.

ٻُڌو ٿَم هو مسيحا ٿي اچي ٿو،
مون مُرڪي درد کي پنهنجو ڪيو آ.

اسان جي ڳوٺ جو رستو ڪچو هي،
نه اڄ تائين حڪومت کان ٺهيو آ،

جنم جو ڪيڪ ڪاٽيندي چيائين،
حياتي ۾ به هاڻي ڇا رهيو آ.

اکين ۾ عشق اورڻ کان لِڪي ٿو،
پٽي گل پاڻ جنهن مون کي هنيو آ.

اڪيلو آدمي ۽ سمنڊ لهرون،
وري ڪنهن سوچ ۾ وِکري ويو آ.

غزل جي روپ ۾ امداد پنهنجي،
اندر جي ڳالهه کي اهڙو کنيو آ.

نينهن نويلو چانڊوڪي سان،

نينهن نويلو چانڊوڪي سان،
من جو ميلو چانڊوڪي سان.

منظر مَن ۾ لهندڙ آهي،
چَمڪيو ٻيلو چانڊوڪي سان.

ڀُرندو آهي روز ازل کان،
غم هي ڀيلو چانڊوڪي سان.

اُڻت اندر ۾ احساسن جي،
سوچ سويلو چانڊوڪي سان.

اُورڻ ويٺي آهي سَرتي!
ڏاج ڏَهيلو چانڊوڪي سان.

گڏجي گھاريون آءُ ڪڏهن تون،
رات اَويلو چانڊوڪي سان.

چنڊ اگھاڙو پَڌرو آهي،
سمنڊ اڪيلو چانڊوڪي سان.

زندگي هر موڙ تي پئي غم رکي،

زندگي هر موڙ تي پئي غم رکي،
هاڻ لازم آ ته ڪو ،مرهم رکي.

روز پنهنجا خواب ماري ناچڻي،
سوچ ۾ ٿي ڇير جي ،ڇَم ڇَم رکي.

تنهنجا جذبا جھُور ٿيندا پيا وڃن،
وقت سان ويڙهاند لاءِ ڪو ،دم رکي.

سونهن ڇيڙي آ وري اڄ ڪربلا،
عشق پنهنجي موج ۾ ،ماتم رکي،

چئو طرف ابليس جي هر چال کي،
سمجھ پنهنجي سوچ ۾ .آدم رکي.

پٽ ڪري ٿو ڪير مندر مسجدون،
ڪير ماڻهن ميڙ ۾ ٿو ،بم رکي؟

هوءَ حسينا سوڳ ٻاري رات جو،
نيڻ منهنجي ياد ۾ پئي ،نم رکي.

تو زمانا درد کي جھاڳيو نه هو،

تو زمانا درد کي جھاڳيو نه هو،
عشق تنهنجي روح ۾ ،ساڳيو نه هو.

چاندني جا ذوق جنهن لئه ٿي مِڙيا،
رات سوئي ننڊ مان ،جاڳيو نه هو.

پير تي کارا وجھي ها خيال سان،
ڳوٺ ڀي سارو سڄڻ ، ڀاڳيو نه هو.

من دُکيو هو آس جي آڙاهه ۾،
نا اميدي سان مگر ،واڳيو نه هو.

هُن رِلي ۾ رنگ ڪيئي پئي ڀريا،
منهنجي پر ڪنهن خواب کي ،تاڳيو نه هو.

ڪيئن رکان ها لوڪ سامهون شاعريءَ،
شعر ۾ ڪنهن طرز جو ، قافيو نه هو.

هاڻ آ رولاڪ ٿيو امداد هي،
اڳ ته مجنون ايترو ،ڦاڳيو نه هو.

سونهن ليئو گھٽي منجهه پاتو هيو،

سونهن ليئو گھٽي منجهه پاتو هيو،
منهنجو محبوب هو مون سُڃاتو هيو.

منهنجو منڙو هي درويش هر هر وري،
تنهنجي درشن ئي ڪارڻ ٿيو آتو هيو.

تنهنجي خوابن جو منهنجي به نيڻن سان ڪو،
چنڊ تارن ئي جھڙو ته ناتو هيو.

زندگي جي صفحي تي لکيل درد هي،
مون نه سمجھو ته ڪهڙو هي کاتو هيو.

ميڻ ٻاري مندر ۾ تو پوڄا ڪئي،
سانوري! ڪنهن لئه آخر هي ساتو هيو.

لمس تنهنجي لبن جو مليو ڪونه پئي،
عاشقيءَ ۾ رڳو بس اوراتو هيو.

مٽي ماڳ مانجھي لَڏن ٿا پيا،

مٽي ماڳ مانجھي لَڏن ٿا پيا،
ڏهاڙي جنازا کڄن ٿا پيا.

هي فيشن جا اڻکٽ زمانا هِتي،
سندي سادگي کي سڏِن ٿا پيا.

ائين غير کي تنهنجي ڀر ۾ ڏسي،
عجب دل ۾ کُٽڪا لڳن ٿا پيا.

بُکي پيٽ جي بدحواسي منجھان،
سوين درد دکڙا بکِن ٿا پيا.

رُڳو پنهنجي ڪوڙي تمنا پٺيان،
ننگو ناچ ماڻهو نچِن ٿا پيا.

سڄڻ ترسجو نينهن ماريا وري،
ٽٽل آس ميڙي اچن ٿا پيا.

لتاڙي هي دهشت هي دهمان ڪي،
اڃان پير اڳتي وڌن ٿا پيا.

امن جا هزارين ڪوي ڪاروان،
غزل گيت وايون لکن ٿا پيا.

ڪيئن چوان ڪنهن دشمني جو وار هو،

ڪيئن چوان ڪنهن دشمني جو وار هو،
هي ته پنهنجي دوستي جو وار هو.

موت جي پالوٽ کان پهرين هِتي،
ٿيو اسان تي زندگي جو وار هو.

لوڪ کان ڪهڙي شڪايت پاڻ کي،
دل لڳي هئي دل لڳي جو وار هو.

ڏِس اڃان تاريخ ورجائي پئي،
ڪو پراڻو ڪنهن صدي جو وار هو.

جاڳ ۾ گھايل اکين جي جُستجو،
ننڊ تي ڀي سانوري جو وار هو.

پوپٽن جي ميڙ مان آجو نه ٿئين،
تو مٿان ائين دلبري جو وار هو.

هر نظر هئي سونهن ديويءَ ۾ کُتل،
چيلهه تي جنهن جي سڳي جو وار هو.

خيال چمڪن ٿا رات ڪاري آ،

خيال چمڪن ٿا رات ڪاري آ،
گيت سرجڻ جي آس ٻاري آ.

قرب دانهون ڪندو رهيو آ پر،
نفرتن جو هي ڏاڍ ،طاري آ.

هاڻ خوابن جو بار ناهي ڪو،
ننڊ نيڻن جي مون به ماري آ.

ٻاٽ راهن ۾ ٿيڙ ارپي ٿي،
روشنين جي تلاش جاري آ.

لوڻ ٻُرڪي ڦٽن تي ويو آهين،
واهه جي يار تُنهنجي ياري آ.

مرض وڌندو ويو مُحبت جو،
جان امداد مونکي پياري آ.

لوڪ سمجھي ٿو سادگي تنهنجي.

لوڪ سمجھي ٿو سادگي تنهنجي.
دل جي پٿر سان دل لڳي تنهنجي،

هاڻ ڏسجي ته ڪيئن مُرڪي ٿي،
درد جھاڳي هي عاشقي تنهنجي.

ڄڻ ته ديوار بيوَسين جي هُئي،
تنهنجي سامهون هي زندگي تنهنجي.

شال ساري ڄمار گھاري مَن،
ساڻ تو ساڻ هي خوشي تنهنجي.
خواب ميڙي سُتي هئي آڳر تي.
چنڊ جوڀن سان روشني تنهنجي.

وقت ايڏيون مسافريون ارپيون،
ڪِين ماڻي سَگهيس مِٺي تنهنجي.

پاڻ پرديءَ پناه ۾ رهجان،
نِرت ٻوڙي نه بندگي تنهنجي.

هونئن بدلجن ٿيون رتون ڪَيئي،
پر ڇو بدلي نه بي رُخي تنهنجي.

هلي اچي ٿو هوا جو سُڏڪو،

هلي اچي ٿو هوا جو سُڏڪو،
فقير تنهنجي صدا جو سُڏڪو.

اندر منجھان هي اُٿي رهيو آ،
دعا ۾ پنهنجي خطا جو سُڏڪو.

کڻي هلن ٿا ڪٿي وري اڄ،
ڪلهي تي ڪانڌي فنا جو سُڏڪو.

جفا جي ڌُن ۾ ٻُڌو نه هو تو،
صنم اسان جي وفا جو سُڏڪو.

امير تنهنجي شهر جا ماڻهو،
ٿُڏي ڇڏن ٿا گدا جو سُڏڪو.

لِکي لِکي مَن ٿڪي پيو آ،
پڙهي نٿو ڪو ڪٿا جو سُڏڪو.

من جي متن جي ڳالهه ڪر،

من جي متن جي ڳالهه ڪر،
ويهي وطن جي ڳالهه ڪر.

شاعر ڪلا ۾ پنهنجي تون،
ٻين جي ڏکن جي ڳالهه ڪر،

سوچيم نقاد سوچي ٿو،
بحر و وزن جي ڳالهه ڪر،

منهنجون اکيون پڙهي پوءِ تون،
واعدي وچن جي ڳالهه ڪر.

محنت مزور ماڻهن جي،
ڏرندڙ هٿن جي ڳالهه ڪر.

محبوب ماڻهپو ماڻي،
سهڻي سُخن جي ڳالهه ڪر.

وري وري ٿيو ،وصول دل کي،

وري وري ٿيو ،وصول دل کي،
هجر به هاڻي قبول دل کي.

نباه پاسي وٺي وڃي ٿو،
وفا جو ڪهڙو رسول دل کي.

فدا ڪري پيو حسن تان هر هر،
اکين جو ساڳيو ،اُصول دل کي.

کڻي ٿي ڪيڏا صليب خود لاءِ،
دعا ڪيان ٿو ،فضول دل کي.

حضور تنهنجي جفا جا ريلا،
لٽي وڃن ٿا ،ملول دل کي.

جديد فيشن جي دز اچي پئي،
او يار ايڏو نه جھول دل کي.

درد جو اِتهاس پنهنجي زندگي،

درد جو اِتهاس پنهنجي زندگي،
ڪو ٽٽل وشواس پنهنجي زندگي.

تشّنگي ناهي رُڳو نيڻن جَھلي،
آ سموري پياس پنهنجي زندگي.

موت تي ڪو دوش ناهي دوستو،
پئي پَٽيو آ ماس پنهنجي زندگي.

ڪونه ارپيا چاهه جا ڪنهن ڇانورا،
ڌرتين کي ،راس پنهنجي زندگي.

مور جهڙو من کڻي معصوم ڪو،
چنڊ جي کنئي آس پنهنجي زندگي.

ڇو پئي ڳولي خزائن ۾ اڃان؟
هُن گلن جو واس پنهنجي زندگي.

اڄ اُٿي لهرن ۾ اهڙي موج ، آ،

اڄ اُٿي لهرن ۾ اهڙي موج ، آ،
ناوَ تاريندي ٻڏي ٿو ، ناخدا.

سوچ جون وڻندڙ ڏياٽيون ٻارجن،
ڏات ڪا اهڙي ڪري ، ڏاتر عطا.

درد جو لهجو بَکن ٿا نيڻ هي،
کول دل تي کنئي اٿئي ڪهڙي سزا.

زرد شامون هانءُ تي پيون هارجن،
من نٿو ماڻي خوشين جي ڪا فضا.

گهر ڇڏي ۽ پيار جو پرڻو ڪري،
ڇوڪري ڪهڙي نڀائي پئي وفا.

دربدر آ پيٽ جي پوڄا پٺيان،
ڪونٿو سمجھي ته ڪو آهي خدا.

خواب هاري پنهنجا سڀ ماري ڇڏيا،
هِن غريبي جا ڏسي ساڳيا ،لقا.

تون وري گِهرو ڪڪر ٿي آ ڪڏهن،
ٿر پُسن امداد پنهنجي پياس جا.

ڪونج کي ڪارو ڪري الزام ڏئي،

ڪونج کي ڪارو ڪري الزام ڏئي،
مڙس ماڻهو موج ۾ آهي اڃا.

هوءَ اڪيلي ڇوڪري هِن ڏيهه ۾،
زندگي جي کوج ۾ آهي اڃا.

رات لاهي پير چانڊوڪيءَ ڊني،
سونهن سِنڌو اوج ۾ آهي اڃا.

ڪيئن وٺان ڪپڙا لٽا مان عيد تي،
شوق پنهنجو لوچ ۾ آهي اڃا.

بندگي جو ڌيان طلبيان ٿو يڪو،
اک ٻُڏل ڪنهن پوج ۾ آهي اڃا،

سنڌ جيجل سڏ ڪري پئي ڪيترا؟
هي جواني سوچ ۾ آهي اڃا.

ڪو اثر ڪِين هو دل جي ،اظهار ۾،

ڪو اثر ڪِين هو دل جي ،اظهار ۾،
زندگي درد ميڙي ٿڪي ، پيار ۾.

بادلن جي پُٺيان چنڊ لِڪندو رهيو،
ناچ اُڇلي ڇڏيا مور ، ماٺار ۾.

جُستجو قيد ۾ ڪئي اُڏامڻ جي تُو،
حوصلن آ وِڌو تنهنجي ، ويچار ۾.

گيت سرجڻ سان هي پيٽ پلجي نٿو،
بيوَسي اڄ ٿي ڀٽڪي ، قلمڪار ۾،

عاشقي ٿي جُهڪي سونهن تنهنجي اڳيان،
جيت تُنهنجي سدا مان سدا هار ۾”

روڊ رستن تي جنهن هو مقدر پِنيو،
گم رهان ٿو مان اڄ به انهئ ،ٻار ۾.

ناخدائي به منهنجي تو لوڙهي ڇڏي،
نفرتن جي صنم هِن تِکي ،تار ۾.

هُن جواني تي جبر ڏاڍو ڪيو،

هُن جواني تي جبر ڏاڍو ڪيو،
مون ته هو پو ڀي صبر ڏاڍو ڪيو.

ڪنهن غريبي جا ڏنا طعنا رڳو،
ڪنهن وري ماڻو مگر ڏاڍو ڪيو.

ياد کي تنهنجي مٽائڻ ڪاڻ مون،
دل نِماڻي کي پٿر ڏاڍو ڪيو.

تو ڪَٽيو هو يار ماضي ڪيئن مگر،
حال آ توسان حشر ڏاڍو ڪيو.

ڪنهن غزل جي کوج ۾ويندي ڪوَي،
سوچ هو تنهنجي سفر ڏاڍو ڪيو.

مُرڪ جون امداد ماري موسمون،
لوڪ آ زخمي اندر ڏاڍو ڪيو.

پوئين رات پَهر ڪنهن پاري،

پوئين رات پَهر ڪنهن پاري،
چور ڀَڄي ويا ڀاڳيو ماري.

ڳوٺاڻو چالاڪ شهر ۾،
ڪهڙا طور طريقا ڌاري.

پوپٽ ناهِن ڄڻ هي قدرت،
باغن ۾ پئي رنگ اُڏاري.

هاڻي گھر جي اونداهين ۾،
تون ڀي ديپ رکي ڇڏ ٻاري.

وقت نِپوڙي روز نِهوڙي،
جيون نيٺ وڃي ٿو ڳاري.

پيار جي پهرين بارش ڪر اڄ،
يار وٺان مان دلڙي ٺاري.

ويراني جي واٽ ڇو ورتئي،
رات پُڇيو پئي، هڪ هڪ تاري.

خواب اکين جا اُلڪا آهن،
روز جيئون ٿا سپنا سَاري.

رستا سڀ ويران لڳن ٿا،

رستا سڀ ويران لڳن ٿا،
دل ۾ سوَ طوفان لڳن ٿا.

ڏوهه جواني تنهنجو ناهي،
دل جا سڀ نقصان لڳن ٿا.

ناسي تنهنجا نيڻ او ناري،
اُلڪا ڪي ارمان لڳن ٿا.

گھر جا شيشا ٽوڙيندڙ هي،
پٿر سڀ مهمان لڳن ٿا.

راتيون پنهنجون اوجاڳن ۾،
اڄ ڪيڏا بهتان لڳن ٿا.

شاعر پنهنجا خيال ٿو ٻاري،
ورقن تي وجدان لڳن ٿا.

اُجڙيل گلشن منجھ هزارين،
پوپٽ ڄڻ بي جان لڳن ٿا.

مڪتب ڏي ڪو ٻار وڌيو پئي،

مڪتب ڏي ڪو ٻار وڌيو پئي،
ٿيلهي ۾ ڪجھ بار وڌيو پئي.

جئين جئين بارش وڌندي ويئي،
گھر جي ڀِت ۾ ڏار وَڌيو پئي.

آس اکين جو ڇَيد هو شايد،
ڍنڍ طرف جو ڄار وڌيو پئي.

چوري کڙڪو ڪن تان لاهي،
اڳتي چوڪيدار وڌيو پئي.

توکي خود کان ڏور رکيم پر،
تيڏو توسان پيار وڌيو پئي.

همت هاڻو پنڌ اسان جو،
هوريان هوريان يار وڌيو پئي.

جيون کوڙ بهارُن آندا،
وڻ وڻ ٻوٽو ٽار وڌيو پئي.

ڪنڌ ٽوڙِي ڪات ارپيندا رهيا،

ڪنڌ ٽوڙِي ڪات ارپيندا رهيا،
خُودڪشيون حالات ارپيندا رهيا.

خواب کان خالي اکين جا مئڪدا،
جاڳ جي هر رات ارپيندا رهيا.

سوچ جا منهنجا سمورا سِلسلا،
روز مٺڙي ڏات ارپيندا رهيا.

اوپرا ماڻهو هزارين شهر ۾،
اجنبي ڪا جھات ارپيندا رهيا.

ماڻهپو، انسان ماري پاڻ کي،
نانءُ اعليٰ ذات ارپيندا رهيا.

دلرُبا هر بار هي دُرويون کڻي،
دل ٽُٽي کي تات ارپيندا رهيا.

ڪِين ٿي منزل ملي بي راهه کي،

ڪِين ٿي منزل ملي بي راهه کي،
سُور ۽ سختين گھُٽيو آ ساهه کي.

لوڪ جي بدذوق نظرن کان هِتي،
دل بَچائيندي وَتي پئي چاهه کي.

دشمنيون پالي ڪيون سين دنگ يَار،
آءُ هاڻي ٻَک وجھون ڪنهن ٺاهه کي.

باغ سڀ ڀوتار جا ۽ ڳوٺ ڀي،
پوءِ ته آخر ريج ملندو واهه کي.

زندگي گلزار ٿيئڻي هُئي سا ٿي،
کوڙ هو سانڊن دُکايو باهه کي.

آڻ منهنجي ٿر مٿان ڪي وڏ ڦُڙا،
ٻُڌ کڻي آڪاش منهنجي آهه کي.

ڇانو جا ويري اڃان ناهِن مُئا،
وڻ وڍي وڪڻي ڇڏن ٿا لاهه کي.

جيءُ سان جھيڙي ٿڪجي پيو هان،

جيءُ سان جھيڙي ٿڪجي پيو هان،
سڏڪا ميڙي ٿڪجي پيو هان.

چوڏهين جو هو چنڊ چوي ٿو،
بادل ٿيڙي ٿڪجي پيو هان.

ڏک ۾ ڪهڙي خوشحالي آ،
غم ڇو کِيڙي ٿڪجي پيو هان.

جيون سان ڪو ٺاهه نٿو ٿئي،
ڀاڪر ڀيڙي ٿڪجي پيو هان.

غربت آخر ڪيئن مِٽايان،
گاڏو ريڙهي ٿڪجي پيو هان.

مان امداد قفس ۾ تنهنجي،
کنڀ کِنڊيڙي ٿڪجي پيو هان.

هو نه درد جو قِصو هي مختصر،

هو نه درد جو قِصو هي مختصر،
چنڊَ دل جا چاڪ ميڙيا رات ڀَر.

هُن سمهاريو ٻانهن سيراندي ڏئي،
مان ته دنيا کان ويس ٿي بي خبر.

روز ماڻهن سان وڙهي ٿي مفلسي،
روز ٿي غربت هڻي ڪيڏا پٿر.

ٿو جھُڳا ناحق جلائين راڄ جا،
رئيس تنهنجي ڪوٽ تي ڪِرندو قهر.

بندگي مان خام خيالي ڪڍ پَري،
دل! خدا جي خوف کي ماڻيو ته ڪر.

گُمشده احساس جو ڪو ڏي پتو،
ڪٿ رهي ٿو ماڻهپو ماڻهن اندر.

وياج تي ورتل خوشين جي رنگ ۾،
هاڻ تون ڳولين پيو ڪهڙو اثر.

گهاءُ ڏيئي گھاءُ کي گھرو نه ڪر،

گهاءُ ڏيئي گھاءُ کي گھرو نه ڪر،
موت سان مونکي ملڻ جهڙو نه ڪر.

بي رحم دنيا جي دستورن پُٺيان،
مُحب پنهنجي چاهه کي ميرو نه ڪر.

مان ته ناهيان ڪو مفڪر، ها مگر،
انقلابي سوچ سان جهيڙو نه ڪر.

ائين نقابن ۾ رکي پنهنجو حُسن،
هر ادا جو تنگ تون پَهرو نه ڪر.

ڳوٺ جي محبوب راتين سان مِلي،
چنڊ دل جي ٿاڪ کي ٿيڙيو نه ڪر.

محبتون من مان ميسارڻ جو چَئي،
تون ظلم امداد سان اهڙو نه ڪر.

عشق افسانو هُيو پر ياد هو،

عشق افسانو هُيو پر ياد هو،
خواب نيڻن ۾ اڃان آباد هو.

وڻ جي هيٺيان چار ٻارن ساڻ گڏ،
مون ڏٺو هڪ محنتي استاد هو.

دم اڪيلو موت سان جھيڙي پيو،
زهر ڀي ڄڻ زندگي جو زاد هو.

ڪير بدلي ويس ڪارا وقت جا،
اڄ به پنهنجو حال ائين برباد هو.

هوءَ ڀري وئي مُورتين ۾ ساهه ڄڻ،
هُن جي پوڄا ۾ رکيل فرهاد هو.

گهر جي چارن ۾ لهي پئي روشني،
من انڌيرن کان ٿيو آزاد هو.

مَن اچي پرچاءُ جا ڀاڪر ڀري،
نينهن سالن کان رهيو ناشاد هو.

لُڙڪ لَٽي ويا ماڻا سارا،

لُڙڪ لَٽي ويا ماڻا سارا،
پيار سکيءَ جا ساڻا سارا.

اڄ ڀي خالي ڄار هٿن ۾،
موٽيا ماڳ مهاڻا سارا.

مون سان گڏجي ورد پيا ڪن،
تسّبيح جا مَن داڻا سارا.

سوچ اُڏامي ڪونه ٿي شاعر!
تنهنجا خيال پُراڻا سارا.

تنهنجي ٻانهن سيراندي سائنڻ!
مون لئه هنڌ وِڇاڻا سارا.

آخر تو وٽ پهتو آهيان،
رُولي نينهن نماڻا سارا.

سار سڏي ٿي مومل جي ڪا،
خواب چُمي وڃ راڻا سارا.

مان امداد اڪيلو ۽ هي،
گھاءُ دنيا جا گھاڻا سارا.

آخري من گام تائين گڏ هلو،

آخري من گام تائين گڏ هلو،
زندگي جي شام تائين گڏ هلو.

موت آهي آخري آرام گاهه،
يار هِن انجام تائين گڏ هلو.

ديپ ٻاري دوستو! هِن راهه ۾،
سُوجھرن جي سام تائين گڏ هلو.

اي مٽيءَ جي مهڪ جا مالهي! اچو،
لوڏ منهنجي لام تائين گڏ هلو.

پاڻ لهندس ڪا دوا مونسان رُڳو،
مئڪديءَ ۽ جام تائين گڏ هلو.

ڪُلفتن جي ڪوڙهه مان آجو ڪري،
مُحبتن جي بام تائين گڏ هلو.

خاموش طبيعت آ ڪو شور نٿا چاهيون،

خاموش طبيعت آ ڪو شور نٿا چاهيون،
من پيار ۾ هو پرچي، پر زور نٿا چاهيون.

اتهاس پڙهيو هوندو، آڪاش به ڌرتيءَ جو،
محڪوم اسان ماڻهو،ڪجھ غور نٿا چاهيون.

هِت امن محبت ۾ آباد رکون خود کي،
هِت انس رهي ڀلجان، ڪو ڍور نٿا چاهيون.

هن دل جي وٿاڻي ۾ هڪ پيار دُکيل رهندو،
ڪنهن وير جو ڪو مَن تي هي تور نٿا چاهيون.

مهڪار هُجي ٿر تي، ڪي مور وتن ٽلندا،
جو سوڪ ويو گذري، سو دَور نٿا چاهيون.

احساس کڻي پنهنجا، هڪ سوچ رکي پنهنجي،
ها ڇونه هُجي شاعر پر چور نٿا چاهيون.

رکان اکين تي حضور تنهنجا،

رکان اکين تي حضور تنهنجا،
پون پيا روز پور تنهنجا.

اکين منجھان هي ٽِمي رهيا هِن،
اڙي چري دل! قصور تنهنجا.

مٽيا نه مٽبا هزار ماڻهو،
فنا لئه ساڳيا فطور تنهنجا.

مِٽيءَ آن پيارا سڃاڻ خود کي،
اجايا ايڏا غرور تنهنجا.

وفا تي پنهنجي يقين آ مَن،
ڀَرم به لهندس ضرور تنهنجا.

اي ديس تنهنجي بقا جا وارث،
غريب هاريءَ مزور تنهنجا.

هوا سمورا ويسارجن ڪيئن؟
ڏيئي ڏيئي سان ڪَلور تنهنجا.

ساهه ٿو سُرڪي سُٺا ڪپڙا هُجن،

ساهه ٿو سُرڪي سُٺا ڪپڙا هُجن،
عيد تي منهنجا ابا ڪپڙا هُجن.

من چوي ٿو حال ميرا ڌوپجن،
ڪاش مون وٽ ڀي اڇا ڪپڙا هُجن.

ديد آ تنهنجي ئي اوبر جي مٿان،
ڏي اميري جي لٿا ڪپڙا هُجن.

ياد ئي ناهي غريبيءَ کي ڪڏهن،
وقت جي حاڪم ڏنا ڪپڙا هُجن.

ٿان پورو ئي لڳي ٿو ٿورڙو،
هو وڏيرو آ وڏا ڪپڙا هُجن.

ڪهڙو هي احساس آهي آدمي،
روز قبرن تي ڪٺا ڪپڙا هُجن.

غم غريبيءَ جا لکڻ جي جوش ۾،
ائين لڳي ٿو ڄڻ جليا ڪپڙا هُجن.

تون چوين ها مُرڪ کي پاسي رکي،

تون چوين ها مُرڪ کي پاسي رکي،
لڙڪ سان ياري نڀايون ها پرين!

عيد کي عاشور سمجھي پاڻ لاءِ،
درد جا نوحا به ڳايون ها پرين!

چنڊ جو پاڇو به ٿئي ها دل لڳي،
سانجھ ۾ ڪا سار لاهيون ها پرين!

دل نه ڍاپي ذرڙي تنهنجي چاهه مان،
جي عمر ساري به چاهيون ها پرين!

داد ٿيئڻو ڪونه هو هِن ديس ۾،
ڪيترو ڏَس پاڻ دانهيون ها پرين!

تون رُڳو مجنون چوين ها چاهه مان،
پير ۾ پوءِ ڇير پايون ها پرين!

دل سان ڏنو تو دلربا درجو عجيب هُو،

دل سان ڏنو تو دلربا درجو عجيب هُو،
محبوب پنهنجي چاهه جو چرچو عجيب هُو.

دنيا جي امتحان ۾ حل ڪونه ٿي سگھيو،
جيون سندو هي پاڻ پرچو عجيب هُو.

پوڙهي وجود سان وري ڇا ٿو ڪمائجي؟
گھر جو به اڄ جي دور ۾ خرچو عجيب هُو.

ڪيسين بچائي پاڻ کي رکجي ها تون ٻُڌا؟
تنهنجي نظر جو تير هي تِرڇو عجيب هُو.

پايل ٽُٽي ته پيٽ جو رستو ٽٽي پيو،
دل ۾ کنيو هي ناچڻي هُرچو عجيب هو.

تختو ئي ناوَ جو کڻي ساحل کي ماڻبو،
من ۾ اندر ڪو ناخدا مُرچو عجيب هُو.

لڙڪ لاڙي خواب چُمندي ڪيترا،

لڙڪ لاڙي خواب چُمندي ڪيترا،
زندگي عذاب چُمندي ڪيترا.

ڪو پتو ناهي ته پنهنجي عاشقي،
درد ۽ دولاب چُمندي ڪيترا.

خواهشن جي مُند اُجھڻي نه آ،
دل اڃان محراب چُمندي ڪيترا،

دلربا منزل رسڻ جا دڳ اڃان،
هي نظر بي تاب چُمندي ڪيترا.

تشنگي تنهنجي اندر جي اي ڪوي!
سوچ جا سيلاب چُمندي ڪيترا.

هي فقيري دل لڳي جي موڙ تي،
بيوَسين جا باب چُمندي ڪيترا.

دربَدر نيڻ ڀٽڪن ٿا هر پل مٺي!

دربَدر نيڻ ڀٽڪن ٿا هر پل مٺي!
مان ته جيون جي ڳولا ۾ نڪتل مٺي!

ڏينهن ارپن ٿا صحرا جي سوداگري،
رات اوجاڳ لمحن ۾ گھايل مٺي!

تنهنجون يادون به دل ۾ سلامت اڃان،
تنهنجي اُلفت جو آ رنگ ڇانيل مٺي!

پوپٽن جي اڌوري بزم جي ڪٿا،
پنهنجي گلشن جا گلڙا ڪومايل مٺي!

زندگاني ائين درد جهاڳي نه ها،
جي ملي ها سهارو ڪو ساحل مٺي!

نفرتن ۾ هِتي هرڪو دل ٿو رکي،
قربتن جو ڪجي ڪنهن کي قائل مٺي!

حسرتن جون هٿن سان مزارون اَڏي،
هاڻ سَڏجي ٿو امداد قاتل مٺي!

گلابن جي خوشبو خزان وئي اُکيڙي،

گلابن جي خوشبو خزان وئي اُکيڙي،
روئي مسرتن جا ڪو لاشا پيو ميڙي.

تباهي جي منظر جا سئو تير دل تي،
سُمهي ٿو اُداسين جي چادر ڪو اُوڙهي،

نگاهن جي رستن ۾ دل جون ڪٿائون،
رکيا ٿم ڪي سپنا ۽ سُڏڪا سهيڙي.

غريبن سان ڪيڏا ڪيل ڪيچ واعدا،
وساري ڇڏيا نيٺ تر جي وڏيري.

کڻي رات جوڀن جواني جا جلوَا،
ٿڪل بادلن کي ڇڏيو چنڊ ٿيڙي،

اسان جي حياتي جو سنسار سُندر،
اجاڙيو آ امداد اُلفت جي جھيڙي.

مئڪشي ۽ مئه خانو به نڪتو اچي،

مئڪشي ۽ مئه خانو به نڪتو اچي،
ڪو جيئڻ جو بهانو به نڪتو اچي.

ڀاءُ دولت جي خاطر ڪٺو ڀاءُ کي،
اهڙو ظالم زمانو به نڪتو اچي.

دل جي بي رنگ دنيا ۾ آخر پرين!
عاشقيءَ جو فسانو به نڪتو اچي.

پيار جي هر سزا پاڻ سِر تي کَڻي،
تنهنجو تو وٽ ديوانو به نڪتو اچي.

رات جاڳي لِکڻ جي ڪئي جُستجو،
لفظ ميڙيم ترانو به نڪتو اچي.

درد ۽ پيڙا جيون تراشيو جڏهن،
ڪو خوشي جو خزانو به نڪتو اچي.

ننڊ ديويءَ جڏهن نيڻ پنهنجا ڪيا،
ڪو ته سپنو سُهانو به نڪتو اچي.

هوءَ سڳي جي لوڏ ۾ آئي کڻي،

هوءَ سڳي جي لوڏ ۾ آئي کڻي،
محبتون ڪي هوڏ ۾ آئي کڻي.

گھر ڌَياڻي مال ملڪيت کي ڇَڏي،
ٻارڙن کي ٻوڏ ۾ آئي کڻي.

آسمان بجليون ڪَيرائي ٿو وڃي،
خوف ڌرتيءَ ڌوڏ ۾ آئي کڻي.

ڪا خبر ناهي ته مون لاءِ سانوريءَ،
ڇا اکين جي اوڏ ۾ آئي کڻي.

بي مُلهيون ڪي آٿتون هوءَ ڇوڪري،
کل خوشي ۽ ڪوڏ ۾ آئي کڻي.

نيڻ بَرسيا ڳالهه ڪائي ياد پئي،

نيڻ بَرسيا ڳالهه ڪائي ياد پئي،
دوست اهڙي دل ڏُکائي ياد پئي،

جھُور پوڙهو هو مرڻ تائين پُڳو،
نيڪ ناهي ڪا ، ڪمائي ياد پئي.

عيد جا ڪپڙا خريدڻ پئي گھُريم،
ماءُ جي ان پل ، دوائي ياد پئي.

اڄ وَري رستي ۾ آئي گھوٽڪي،
کير پيڙا ۽ مٺائي ياد پئي.

من مَدايون لوڪ جون پُٺتي ڇڏيون،
پاڻ جي هڪڙي مَدائي ياد پئي.

ساهه تي ميڙي رکيون جنهن سنگدليون،
خودڪشيءَ سامهون، خدائي ياد پئي.

لڙڪ ڇاڻي آس ميڙيندو رهيو،

لڙڪ ڇاڻي آس ميڙيندو رهيو،
هُو ٽٽل وشواس ميڙيندو رهيو.

قرب جا ٿيڙي ڪڪر محبوب ڏي،
ڪوته مَن ۾ پياس ميڙيندو رهيو.

زندگي جي جھُول ۾ ڪاٺير ڪو،
درد جا بنواس ميڙيندو رهيو.

شاعريءَ جي چيچ پڪڙي هَر ڪوَي،
اڻ ڳڻيا احساس ميڙيندو رهيو.

مون ڏٺو پوپٽ اُڏامي باغ ۾،
ڪي گلن جا واس ميڙيندو رهيو.

تو ڇڏيو امداد تنهنجو تو بنا،
مئڪدن ۾ پياس ميڙيندو رهيو.

ساهه ٿو ٻڏندو رهي بي ساهه ٿي،

ساهه ٿو ٻڏندو رهي بي ساهه ٿي،
اچ ڪڏهن تون دل چري جو چاهه ٿي.

چيلهه تي هلڪي نظر هئي ڇا پئي،
مان ويو هئس سوچ ۾ ،گمراهه ٿي.

منزلن جي جُستجو ۾ دل لڳي،
تون اچي منهنجو پرين همراهه ٿي.

اوچتو شيشو ٽٽو فانوس جو،
جھوپڙي ساري وئي ،اونداهه ٿي.

خيال پيو جھُمريون هڻي هِن ڳوٺ ۾،
شاعري ڳولي هِتي ،وڻراهه ٿي.

زندگي جي ڀاڳ ۾ ڪارا لٽا،
هر خوشي وکري وئي ،بيواهه ٿي.

هوند حياتي غم هئي ساري ،اڄ تو مرڪي حال ڏنو،

هوند حياتي غم هئي ساري ،اڄ تو مرڪي حال ڏنو،
تير بگهڙ جي هانوء ۾ کوڙي ،ڄڻ هرڻي کي ڇال ڏنو.

سوچان ٿو انمول ٿيڻ لاءِ تنهنجو آهي ساٿ ضروري،
تنهنجي ياد غزل جو تحفو،خوشبو خوشبو خيال ڏنو.

بم ڌماڪا دهشت طاري،ملڪ سڄو ڏهڪاءُ ۾ آ،
تنهجي ڪِرت هميشه ڪاري ،اڄ هي ساڳيو ،سال ڏنو.

چيلهه سنهي ۾ ڀاڪر پائي ،توسان ٿئي پرچاءُ ڪڏهن،
يار يڪو من گهاريم دوريون، عشق اندر ۾،خال ڏنو.

رات اڌوري چنڊ پٺيان ڪي، اوجاڳن جا مُور اُڏيا،
ويندي ويندي رات اسانکي ،اهڙو هو ته ،وِصال ڏنو.

تعبير پُڇن ٿا نيڻن ۾،

تعبير پُڇن ٿا نيڻن ۾،
ڪي خواب لُڇن ٿا نيڻن ۾.

تو چاهه چانڊوڪي ڇيڙي آ،
ڏِس مور نچن ٿا نيڻن ۾.

هي پيار وفا جا پانڌيئڙا،
ڪي راز رکن ٿا نيڻن ۾.

مسرور رهان محبوب مگر،
سوَ داءُ سُجهن ٿا نيڻن ۾.

ڪي شخص مسيحا روپ کڻي،
احساس اُڻن ٿا نيڻن ۾.

ڪجھ پيار پراڻا ياد ڪري،
اڄ لڙڪ ترن ٿا نيڻن ۾.

امداد سفر ۾ ساٿ نه آ،
سوَ خوف ڪُڏن ٿا نيڻن ۾.

پنهنجو ڇا پر غير به ڪونهي،

پنهنجو ڇا پر غير به ڪونهي،
هُن جو هاڻي ڪير به ڪونهي.

تون ڀي ناهين دل ۾ هاڻي،
يادن جو ڪُو ڍير به ڪونهي.

مايوسين جي موسم ڪڙڪي،
سپنا خواهش خير به ڪونهي.

هڪ لحظي ۾ سڀ غم لاهين،
تو در مالڪ! دير به ڪونهي.

جيوَن جا سڀ رقص اُڏاڻا،
تو بِن ڇمڪو، ڇير به ڪونهي.

دنيا ساري دشمن تنهنجي،
تنهنجو ڪنهن سان ويرَ به ڪونهي؟

هي دل مون جيڪا ڌاري آ،

هي دل مون جيڪا ڌاري آ،
سا چاهت ۾ ئي ڳاري آ.

خوابن جا اُلڪا اکڙين ۾،
ڪا ياد به دلڙي ساري آ.

بي وقت اچي ٿو موت مٺا،
تُو ڪهڙي ڪئي اڄ تياري آ.

غيرت نالي تي تو پنهنجي،
ڀيڻ سڳي ڇو ماري آ.

کوڙ پرين دمساز دنيا ۾،
پر منهنجي تو سان ياري آ.

تون چانڊوڪين کي ڳولين پيو،
هت رات هميشه ڪاري آ.

امداد جون سوچون سُڏڪن ٿيون،
پر لوڪ ٻُڌڻ کان آري آ.

حرص حوَس کان ڏرندو ناهي،

حرص حوَس کان ڏرندو ناهي،
ماڻهو جيسين مرندو ناهي.

دل ۾ ديپ اُميدن جو ڪو،
مايوسين ۾ ٻَرندو ناهي.

سچ جو ٻيڙو پار پُڄي ٿو،
ڪوڙ ڪچو آ ترندو ناهي.

ويهي ڇا پيو سوچين هاڻي؟
وقت ويو جو ورندو ناهي.

ڪاغذ نيٺ ڳري ويندو آ،
خيال ته ڪو ڀي ڳرندو ناهي.

هر هر گھاءُ ڏنو ٿئي پوءِ ڀي،
من هي تُنهنجو ٺرندو ناهي،

رت جو ايڏو پياسو ماڻهو،
ڪيئن چوان هي درندو ناهي.

ائين لڳي ٿو ميگهه اوهان جي ٿر تي ترسڻ چاهي ٿو،

ائين لڳي ٿو ميگهه اوهان جي ٿر تي ترسڻ چاهي ٿو،
درياءُ سارو بادل بڻجي ،ڄڻ ڪو برسڻ چاهي ٿو.

ڀٽ اکين جي پينارن کي ،دلڪش ڏيک ڏيکارن ٿا،
سونهن سُندرتا سامهون اڄ ڪو، شاعر گذرڻ چاهي ٿو.

نيٺ سفيني پار ٿيڻ جا خواب لتاڙِي ،ڇولي وئي،
تختو تختو ٿي اڄ پنهنجو ڀاڳ به ، ترڪڻ چاهي ٿو.

لرزش ۾ آ ننگ اگهاڙو، حال غريبي او حاڪم!
عيد سندو هڪ ڀاڪر پائي توسان ،مرڪڻ چاهي ٿو.

مُور کنيو آ رات پرن تي چانڊوڪي جو کيل نئون،
پڃرو ٽوڙي هاڻي هوڏي منڙو ،اُڏرڻ چاهي ٿو.

ڪامهه گلن ۾ ڪاهي پئي آ ،وڻ وڻ ٻوٽو وکري ٿو،
شايد مونکي خالي گلشن,پل هي ،ارپڻ چاهي ٿو.

لوڪ جيان ڪجهه پٿر ميڙي چات چتائڻ پهتو آ،
اڄ منهنجي امداد صبر کي يار به ،پرکڻ چاهي ٿو.

تيز رهندو تار رهندو،

تيز رهندو تار رهندو،
وقت بي ميار رهندو.

لڙڪ وهندا ڪونه جيسين،
دل اکين تي ،بار رهندو.

چنڊ آڏو رات ، ساري،
بادلن جو ڄار رهندو.

تُو هٿن جو لمس اَرپيو،
گل هميشه ، هار رهندو.

مئڪدا آباد رهندا،
خاص ڪو ، خُمار رهندو.

ڳوٺ جانان لئه اسان جو،
من سراپا ، سار رهندو.

مطلبي هِن لوڪ ۾ اڄ،
ڪير ڪنهن جو ، يار رهندو.

سوچ کي امداد ماري،
ڪيئن لکڻ کان ،ڌار رهندو.

چند لمحن جي چاهت کڻي ٿا اچو،

چند لمحن جي چاهت کڻي ٿا اچو،
يار ڪيڏي هي راحت کڻي ٿا اچو.

جي اچو ٿا اسان لاءِ جيئڻ جو نئون،
آسرو ۽ ڪا آٿت کڻي ٿا اچو.

تنگ پوپٽ پيا ڪن اوهان کي تڏهن،
روز تَن جي شڪايت کڻي ٿا اچو.

نيٺ ڪهڙي يزيدي زماني منجھان،
قرب ٻوڙي قباحت کڻي ٿا اچو.

ٽهڪ ڇيڙي هوا ۾ سُريلا سندا،
موسمن جي بشارت کڻي ٿا اچو.

نيڻ ناسين ۾ جانان ٺهي ڪانه ٿي،
هي جا مون لئه حقارت کڻي ٿا اچو.

پو فرشتا پُڇن ٿا هي رُتبو ڏسي،
جڳ مان ڪهڙي عبادت کڻي ٿا اچو.

حادثن جي لهر ۾ رهون ٿا پيا،

حادثن جي لهر ۾ رهون ٿا پيا،
شور هاڻي شهر ۾ رهون ٿا پيا.

آ! ڦُري وڃ اسان کان اسان کي سڄو،
چور تنهنجي ئي تَر ۾ رهون ٿا پيا.

زندگي ٿي پُڇي روز ڦَٿڪي مون کان،
پاڻ ڪهڙي قهر ۾ رهون ٿا پيا.

موت پنهنجو ڪري جاءِ ڏي ڪا جُڙي،
هت ڪرائي جي گھر ۾ رهون ٿا پيا.

ماڪ موتين جا منظر صبح ڳوٺ ۾،
سوچ ساڳي ، پهر ۾ رهون ٿا پيا.

دربدر منزلن کان ائين بي خبر،
عشق تاڻي سفر ۾ رهون ٿا پيا.

رمز انهيءَ ۾ خود کي ڪاهيون آءُ وَري،

رمز انهيءَ ۾ خود کي ڪاهيون آءُ وَري،
چاهت جو ڪو رشتو ٺاهيون آءُ وري.

ننڍپڻ يادون ميڙي نِم جي ڇانوُن ۾،
جھُور اکين جا ٿڪ ڪي لاهيون آءُ وري.

ماءُ سڏي ٿي پيار منجھان گھر موٽي آ،
جيجل ڀر ۾ خُلد ڪمايون آءُ وري.

مور مٺا تون وسريو ناهين مَڃ هاڻي،
دل ۾ تنهنجون اڄ ڀي جايون آءُ وري.

گل ٿو ڇاڻي ڪير هوا ۾ ٽهڪن جا،
ڪنهن جو آ محبوب ڪَنايون آءُ وري.

رسمن جي ديوارن پويان هوءَ باندي،
هر هر چَئي ٿي چاهه نڀايون آءُ وري.

جيون کلندو ملندين جيڪر محبوبا،
آس انهيءَ تي جيئرا آهيون آءُ وري.

ڪيئن چوان پنهنجو قِصو هو عام ڪو،

ڪيئن چوان پنهنجو قِصو هو عام ڪو،
ڪيئن گذاري تو بنا ٿو شام ڪو.

ورِد جاري تنهنجي ئي آ نانءُ جو،
پل به ناهي تو بنا آرام ڪو.

مان رهان مدهوش جيڪر عمر ڀَر،
يار نيڻن سان پياريو جام ڪو.

مسرتن جا گل سمورا ويا ڇڻي،
زندگي جي پيو لُڏائي لام ڪو.

خودڪشيون محبوب ٿينديون ٿيون وڃن،
روز ڏي ٿي مُفلسي ماتام ڪو.

زرد آهن خواب کان خالي اکيون،
هاڻ ٿيو آ نيهن ۾ ناڪام ڪو.

وقت وڃائي نڪري ويو آ،

وقت وڃائي نڪري ويو آ،
جيون ،گهائي نڪري ويو آ.

پاڻ رهياسين سچ تي پر ڪو،
ڪوڙ ،ڪمائي نڪري ويو آ.

چنڊ حياءُ جا بادل اوڍي،
ڪيئن شرمائي نڪري ويو آ.

شام ڏَسي ٿي اڄ هو ٻاهر،
سُرمو پائي نڪري ويو آ.

عشق اکين کي بُوسا ڏيندي،
ننڊ ،اُڏائي نڪري ويو آ.

دردن جي دنيا مان امداد،
پير پچائي نڪري ويو آ.

واسطا ٽوڙي ،جدا ٿيندو ويو،

واسطا ٽوڙي ،جدا ٿيندو ويو،
درد دل جو ،لادوا ٿيندو ويو.

تونه ڪا جھاتي ڪڏهن پاتي مٺي،
ڳوٺ ۾ ڳڀرو ،ڳڀا ٿيندو ويو.

مان نڀائڻ جا ڪيا پورا جتن،
هو رڳو ئي بيوفا ٿيندو ويو.

ماءُ جو ڳوڙهو ڪِريو جئين فرش تي،
عرش تي سوئي ،دعا ٿيندو ويو.

سرد راتين ۾ اڪيلو تو بنا،
من ڊسمبر هو ،سزا ٿيندو ويو.

سانڍي هيڏا ،سور حياتي،

سانڍي هيڏا ،سور حياتي،
ٿڪجي پئي آ، جھور حياتي.

ڀوڳي ويٺي خاموشين سان،
دنيا جا ،دستور حياتي.

وڻ کان ڪٽجي لام بڻي آ،
هيڪل توکان ،ڏور حياتي.

ڳولي رکجان من ۾ اهڙو،
مقصد ڪو ،مَنشور حياتي.

پالي ٿڪندي پاڻ هِجر ۾،
اُلڪا ،اُڌما ،پُور حياتي.

ڦٽ پاٿن تي سمهندي پنهنجي،
گهاري ٿو ،مزدور حياتي.

عيد تڪي امداد اڃان پئي،
لڙڪن ۾ ،عاشور حياتي.

چاندي چاندي ،وار جواني ڪاڏي وئي،

چاندي چاندي ،وار جواني ڪاڏي وئي،
ڳولين ٿو اڄ ،يار جواني ڪاڏي وئي.

راتين جو فانوس هٿن ۾ لوڏيندي،
سوچيو ،چوڪيدار جواني ڪاڏي وئي.

چادر اُوڙهي لاچارين جي بستر ۾،
ڀُڻڪي ٿو ،بيمار جواني ڪاڏي وئي.

چڙهندو هو سج روز سکي جي لالي جو،
ڇوريءَ ڇا ،سينگار جواني ڪاڏي وئي،

لفظن جي محبوب سفر ۾ ٿيو گم آ،
اڻپورو ،اقرار جواني ڪاڏي وئي.

هٿ کي هر هر لوڏي راند رچائڻ لاءِ،
ڌوڻن ٿا ڪي ،ٻار جواني ڪاڏي وئي.

عينڪ جي آڌار جيئاري نيڻن کي،
ڳڻجن ٿا پل ،چار جواني ڪاڏي وئي.

تون اڃان ڪنهن خواب جو پيڇو ڪندين،

تون اڃان ڪنهن خواب جو پيڇو ڪندين،
مان هلان ٿو جاڳ جي هُن ،ماڳ تي.

ڪيترو ڀڻڪي بدن ۾ عاشقي،
ڪيترو ماتم ڪجي ڏَس ،ڀاڳ تي.

دل دُکيل تو وٽ کڻي پهتو هيس،
پر نه تو ڄاتو هيو من ،آڳَ تي.

پارسائي جون حدون ٽوڙي وري،
رقص اوتيو تنهنجي آ مون، راڳ تي.

اڄ ڪويتائون کڻي آئي هوا،
گيت لکجن ٿا دلين جي، داڳ تي.

ناخدائي جا وهائي لڙڪ هو،
روز پيو سوچي دنياوي، هاڳ تي.

ڏسي جي مُرڪي ته ڳالهه بڻجي،

ڏسي جي مُرڪي ته ڳالهه بڻجي،
فقير دل جو ڀي حال بڻجي.

نظر جا سجدا ڪندو رهان ٿو،
حسن جي پوڄا ڪمال بڻجي.

جناب نظرون مٿي کڻو ڪجھ،
غزل غزل هي خيال بڻجي.

چيو پئي دلڙي دُکي هرڻ جو،
ڪنهن شير آڏو اُڇال بڻجي.

اي منهنجا مالڪ مهر اوهان جي،
بُکي بدن جي ڪا ڍال بڻجي.

حيات هر هر اسان جي سامهون،
اهو ئي اُوکو ٿي سوال بڻجي.

جا نه جيئان تو ڪاڻ حياتي،

جا نه جيئان تو ڪاڻ حياتي،
ڪهڙي ڪم جي هاڻ حياتي.

چارن ۾ چانڊوڪيءَ ڀاسي،
ڇِرڪي پئي ڇا ڪاڻ حياتي.

اچبو توڏي هر هر سائنڻ!
جيسين هوندي ،ساڻ حياتي.

لمحو لمحو پئي ٿي گذري،
سور غريبن ڪاڻ حياتي.

هارياڻي جي تن جو چولو،
ڦاٽل ڪو ،پهراڻ حياتي.

يار وٽيندي گذري وئي آ،
يادن جا هي واڻ حياتي.

اچ ته ڪناري ويهي ماڻيون،
موج سندي ،مهراڻ حياتي.

من ۾ ماتم سئو برپا من ڇا سمجھان،

من ۾ ماتم سئو برپا من ڇا سمجھان،
خوابن پويان نيڻ ،فدا من ڇا سمجھان.

جڳ جي ريتن رسمن آڏو مان سَرتي،
پنهنجي چاهت، پيار ،وفا من ڇا سمجھان.

رات ٻري ٿي چنڊ ستارا جُھول کڻي،
مون وٽ لمحا گُھگھ سدا من ڇا سمجھان.

حق جا نعرا هڻندي باغي سڏجون ٿا،
وک وک ڦاهيون گھاٽ ،اڏا من ڇا سمجھان.

روپ مسيحا ۾ مون گهارڻ ڄاتو هو،
دنيا جا هِن درد ،وڏا من ڇا سمجھان.

عرض کڻي امداد رسيو هو در تنهنجي،
دَر جو سمجھئي ڪِين ،گدا من ڇا سمجھان.

اکين ۾ اُداسي جو عالم ڏِسي،

اکين ۾ اُداسي جو عالم ڏِسي،
لڳو غم مونکي آ تنهنجو غم ڏسي.

وَري درد ۾ پاڻ کي ٿو رکان،
مِٺي! تُنهنجي هٿڙن ۾ مرهَم ڏسي.

جواني جي جھولي ۾ هيڏا گناهه،
پيو هان مان روئي سندو ڪم ڏسي.

هِتي روز رستن تي لاشا سوين،
اَلا! اُڀ ٿو ڦاٽي هي ماتم ڏسي.

فلڪ جا نظارا به ڌرتي چُمن،
گلن جي حُسن تي هي شبنم ڏسي.

رکون دل جي دنيا ٿا آباد منَ،
سوين يادگيرين جا البم ڏسي.

بهارن ۾ امداد مُرڪي به ڪيئن،
دلين جي ته مايوس موسَم ڏسي.

چئه مَن! ڪنهن کي چاهيون هاڻي،

چئه مَن! ڪنهن کي چاهيون هاڻي،
جڳ جھڙا هِت ، ناهيون هاڻي.

ناقص سوچ وري ٿي سنبري،
واريءَ جا گھر ٺاهيون هاڻي.

پرت پيارا پار هليا ويا،
ڪنهن لئه نيڻ وڇايون هاڻي.

مومل هڪڙي دل ۾ پنهنجي،
ڪنهن ڪنهن کي ڏئي جايون هاڻي.

نيڻ بنجر ٿيا خواب بِنا هِت،
آس اُتي ڪجھ ،ڪاهيون هاڻي.

هي به ڊسمبر تنها گھاري،
سيڪ برهه جون ،باهيون هاڻي.

نڪتيون آهن ڪونج قطارون،
ساڻ مَٽن سان مايون هاڻي.

درد کڻي امداد لکي ٿو،
گيت غزل ڪي ،وايون هاڻي.

هِن جواني جون سڀئي مَستيون ڦُري،

هِن جواني جون سڀئي مَستيون ڦُري،
وقتُ وارن ۾ ويو چاندي ڀَري.

يار مُنهنجي مُفلسي مونکي سدا،
ڳوٺ پنهنجي کان رکيو آهي پري.

دلُربا جي دل اندر ڀُلجي ڪڏهن،
مَن منهنجي ياد جو ڏيئو ٻَري.

زندگي بي رنگ آهي اُن ڪئي،
جيڪا کٽ تي ڀرت ٿي ويٺي ڀَري.

درد ۾ مونکي رهڻ منظور آ،
دوست تُنهنجي دل اگر جي پئي ٺري.

چاهتن جا محل ويا ميسارجي،
روز ڳڻتين ۾ پيو عاشق ڳري.

ناچڻي جا ناز روئن ٿا پيا،

ناچڻي جا ناز روئن ٿا پيا،
سُر سمورا ساز روئن ٿا پيا.

تون پيو روئين لڳي ٿو دلرُبا،
موسمن جا راز روئن ٿا پيا.

مور جا مايوس ٿر جي پياس ۾،
اڻ ڳڻيا انداز روئن ٿا پيا.

سار جي ساڳي سلامت آ جھُڳي،
آءُ ڪي ايلاز روئن ٿا پيا.

هِن حُسن جي ڏاڍ ماريا ڪيترا،
دل کڻي دمساز روئن ٿا پيا.

نگاهه سجدو نماز ڪونهي،

نگاهه سجدو نماز ڪونهي،
جيئڻ جو ڄڻ ڪو جواز ڪونهي.

وري وري تون تڪين پيو ڇو،
اکين ۾ اهڙو ڪو راز ڪونهي.

اي ڳوٺ تنهنجي سحر ۾ هاڻي،
پکين پروڪو آواز ڪونهي.

سڙون ٿا رُت جي رقابتن ۾،
پر نينهن ڪنهن جو نواز ڪونهي.

اڃان لکڻ ۾ اَبهم لڳون ٿا،
فهم اسان جو ،فراز ڪونهي.

واهه! اوهان جي ياري نڪتي،

واهه! اوهان جي ياري نڪتي،
مُٺ مان ڄڻ ڪا ،واري نڪتي.

منهنجا سارا خواب لتاڙي،
ڳوٺ اوهان جي لاري نڪتي.

ڪڃر ڇورا تاڙي بيٺا،
گهر کان ٻاهر ،ناري نڪتي.

تارن ۾چئوٻول متل هو،
رات آ ڪيڏي ،ڪاري نڪتي.

هُن جي گهر مان تحفا نڪتا،
ساڻ گلن جي ،کاري نڪتي.

دين ملان جي ڳالهين ۾ هو،
دل ۾ دنيا ،داري نڪتي

کوڙ اُداسيون ارپي من کي،
جيون مان هي ڏياري نڪتي.

مان جيئان مَن زندگيءَ سان ٺاهه ٿئي،

مان جيئان مَن زندگيءَ سان ٺاهه ٿئي،
سونهن سَرچي عاشقيءَ سان ٺاهه ٿئي.

جڳ منجھان ڪل ڪُلفتون هي دور ٿين،
آدمي جو آدميءَ سان ٺاهه ٿئي.

نيڻ خوابن ساڻ گڏجي ٽهڪ ڏين،
رات جيڪر ننڊ مٺيءَ سان ٺاهه ٿئي.

گيت سِهرا خوب ڳائي مان نَچان،
بس رُڳو هُن پوپريءَ سان ٺاهه ٿئي.

هارجي ڳوڙهن سان پئي آ التجا،
دلرُبا اچ دلبريءَ سان ٺاهه ٿئي.

درد پالي دل وئي آ چُور ٿي،
ڦٽ ٻُرن ٿا ڪنهن ڦَڪيءَ سان ٺاهه ٿئي.

لوڪ جي ٺُوڪر کان بهتر آ هِتي،
هاڻ پنهنجو مئڪشيءَ سان ٺاهه ٿئي.

دل انهي احساس کان آري نه ٿئي،

دل انهي احساس کان آري نه ٿئي،
پيار کان وڌ ڪا به شيءَ پياري نه ٿئي.

تيز ڇوليون نفرتن جي سمنڊ جون،
خوف آ چاهت جو گھر واري نه ٿئي.

يا خدا رشتن ۾ قائم رک ڀرم،
ڀيڻ پنهنجي ڀاء هٿان ڪاري نه ٿئي.

پهچ کان آهين پري آڪاش ڏي،
چنڊ توسان ڪاش ائين ياري نه ٿئي.

مون جيان ڪنهن جي به شل منهنجا خدا!
غرق غم ۾ زندگي ساري نه ٿئي.

دل جا ٽڪرا ۽ سوين ڳوڙها کڻي،
ائين ڪا پرديس ڏي تياري نه ٿئي

درد دل ۾ اچي هاڻ ديرو ڪيو،

درد دل ۾ اچي هاڻ ديرو ڪيو،
پاڻ کي پاڻ آٿت ڏيان مان پيو.

سوچ ۾ هو ته آزاد آهي ڪوَي،
هُن ته ڀڙڪو هڻي آسمان کي ڇُهيو.

پنهنجي معصوم جذبن جي قتلام تي،
دل اچي دوست آڏو ته ڌرڻو هنيو.

نيڻ راهن ۾ ٻاري رکڻ جو چَئي،
چنڊَ يادن جا من تي اُڀاري ويو.

سنگدلي جا سمورا زمانا کڻي،
بي رحم وقت رهزن اسان لاءِ رهيو.

جھار کائي سڄو ٿي فصل او ابا،
ننڍڙي شاهو آ رڙندي پيءُ کي چيو.

ربط قائم رکڻ جا قسم ٿو کڻين،
ڳالهه تنهنجي به ڏسنداسين دلبر ٺهيو.

پنڌ اُگھاڙا پير وفا جي رستي ۾،

پنڌ اُگھاڙا پير وفا جي رستي ۾،
اُلڪا اڌما ڍير وفا جي رستي ۾.

عرصي کان پئي پالي ويٺي دل پنهنجي،
ماڻهن جا هي ،وير وفا جي رستي ۾.

پنهنجي آ هٿ جوڙ پرين! هِت هر ڪنهن سان،
ڪهڙا پنهنجا ،غير وفا جي رستي ۾.

من جا هِن مجذوب ارادا منزل ڏي،
ڇمڪي پئي ٿي ،ڇير وفا جي رستي ۾.

نيڻن جا ڪشڪول ٽمي ٿيا خالي ها،
دلبر تو ڪئي دير وفا جي رستي ۾.

چاهت جي گھنگھور گھٽا ڪو آڇيندو،
توبن هاڻي ،ڪير وفا جي رستي ۾.

عيش عِشرت جا ماڻهن به اوٿر رکيا،

عيش عِشرت جا ماڻهن به اوٿر رکيا،
مون جواني جي سيني تي پٿر رکيا.

لوڪ فيشن جي نازيب ماحول ۾،
سادگين جا ته مون پوءِ به ساگر رکيا.

پنهنجي نيڻن جي دنيا ۾ او سانوري!
تنهنجي محبوب چاهت جا منظر رکيا.

هو ته پنهنجي شهر ۾ رهيو اجنبي،
هُن ڇو جيون ۾ موهن جا کنڊر رکيا؟

يار! هڪڙو ئي ڀيرو تون پڙهجان اچي،
اهڙا احساس آهن مون سُندر رکيا.

هِن ڦُوهه جواني جو ارمان پيو ،ڳاري،

هِن ڦُوهه جواني جو ارمان پيو ،ڳاري،
هڪ درد جي گهيري ۾ شب، روز پيو گهاري.

محبوب جي يادن ۾ هر ويل لُڇان ٿو مان،
افسوس مگر ساجن هڪ پل به نٿو ساري.

اڄ ڪوته هِتي روڪي هي شوق شڪارين جا،
نه ته ڍنڍ ۽ ٻيلي جي هي سونهن ويندا ماري.

تون هِيل نه آيو هين هِن سرد ڊسمبر ۾،
ڪنهن ڳوٺ جي مُومل جا پيغام ڏنا سياري.

معصوم ذهن جنهن جو هر سوچ کان خالي آ،
اسڪول وڃڻ بدران هُو مال پيو چاري.

ڪينواس ٽُٽل دل جو منظر به ڪيئن موهِن،
ڪي رنگ مصوّر جا آ، ڪو ته ويو هاري.

هِن لوڪ محبت جو مفهوم ئي ماريو آ،
امداد دلين ۾ ڪو احساس نٿو ڌاري.

درد کان آجو ٿيڻ جي آس تي،

درد کان آجو ٿيڻ جي آس تي،
زندگي گهاريان پيو وشواس تي.

خواب اُڻندي دل چري ڄاتو نه هو،
ننڊ نيڻن جي ٽنگيل آ ٽياس تي.

ڪيئن چٽيان منظر اکين کي آب ڏئي،
عڪس سارا بي رنگا ،ڪينواس تي.

ووٽ خاطر گھڻ گھرو ٿي وڏو،
ميڙ پيو ميڙين سندي بڪواس تي،

مر وڃي مزدور جو پورهيو کَسي،
حق ڦٻائڻ ٿو گهرين ڪنهن ،قياس تي.

آ اچي بُوسن جي بارش هاڻ ڪر،
ضبط ناهي ڪو رهيو هِن ، پياس تي.

ڪا دوا ڪانه ٿي درد وڌندا ويا،

ڪا دوا ڪانه ٿي درد وڌندا ويا،
ڪنهن نه پنهنجو چَيو ڪنهن نه ڳوڙها اُگهيا.

بي وجه بي رُخيون لوڪ مون سان رکيون،
پوءِ به ويچار ڪنهن لاءِ ميرا نه ٿيا.

هُن کي رکڻو پيو عاشقي جو ڀرم،
درد ميڙي سمورا ئي دل ۾ ،رکيا.

انتظاري جي رِڻ ۾ رُلن ٿيون اکيون،
پنڌ تنهنجا پنهل مون پئي ڪيچون پُڇيا.

اڌ وهيءَ ۾ غريبي جون لوليون ڏئي،
رات جيجل سمهاريا هَا ٻچڙا ،بکيا.

داد جو شبدّ، آ ڪين هُن کان مِليو،
گيت وايون غزل مون ها جنهن لئه ،لکيا.

يادگيرن جا ڳوڙها اڃا ڳاڙيان،
تو پُڄاڻان اڃا پيار ناهِن گهٽيا.

ڪوته اچي هي جاڳ اسان جي ننڊ ندي جي ڪُن ۾ لاهي،

ڪوته اچي هي جاڳ اسان جي ننڊ ندي جي ڪُن ۾ لاهي،
ٿڪجي پيو هان آٿت ڏيندي، پاڻ دلاسن ۾ دل ٺاهي.

پوپٽ جي ته رنگين پرن تي، گيت نظم ڄڻ اُڪريل آهن،
شاعر روح هميشه ، تنهنجي گلشن ڏي ٿو دلبر ڪاهي.

ميڙ کڻي اڄ پُهتو آهيان، چنڊ انهن جي آڳر تي مان،
تارا ڀي گڏ آهن مون سان، شال پرين ڪو نينهن نڀاهي.

ٿاڪ لهن ٿا شام سندا هي پنڇي پنهنجي آکيري ۾،
هوُ رولاڪ دڳن تي هيڪل، هلندي هلندي وک ٿو، ساهي.

راڳ جنم جي هر ميلي ۾ جوڳي مٺڙا آلاپي ٿو،
رڳ رڳ ۾ درويشي ڦوڪي، انت لڀڻ کان آري، آهي.

پئسي جي وشواس ڇڏيو آ، رت جي رشتن کي هِت ٻوڙي،
ڪوڙ ڪچو آ پاڻ ئي ڀُرندو ،هيلا ڪو به هلائي ڇاهِي.

غم جي سامهون مُرڪي هر هر گذري ٿو امداد اڪيلو،
مايوسين کان منهڙو موڙي، دردن جون ديوارون ،ڊاهي.

ڏور ڀڄي ٿي ،ڏر کان جيڪا,

ڏور ڀڄي ٿي ،ڏر کان جيڪا,
وڇڙي ڪونج ،ولر کان جيڪا.

ڪاش ڏسين ها اک جا اُلڪا,
روز اُٿي هئي ، دَرکان جيڪا.

پئسن عيوض پرڻائي ويئي,
ڪنوار ننڍي هُئي ، وَر کان جيڪا.

غم ٿو ٻوڙي آس ٻڏي ٿي,
ٿورو دُور ، ڪپر کان جيڪا.

سَار مٺيءَ جي پنڌ پئي آ,
مون سان ڳوٺ ، ننگرکان جيڪا.

گيت غزل جو رُوپ بڻائي,
اُوريم ڳالهه ،اندر کان جيڪا.

هُن جو نينهن تماشو بڻبو,
نڪتي آ هُوءَ ، گهر کان جيڪا.

جھُرندڙ اکين ۾ ڪيڏو لڙڪن جو قافلو آ،

جھُرندڙ اکين ۾ ڪيڏو لڙڪن جو قافلو آ،
من ۾ مگر مون سانڍيو ساڳيو ئي حوصلو آ.

دنيا جي بي حسَي جو ڪنهن سان ذڪر ڪجي ڇا،
هر شخص پاڻ پنهنجو، محبوب ،ڀرجھلوآ.

لفظن جي دائميت ئي شاعر جي روح سمجھيو،
باقي سماج سارو اندران ته ،کوکلوآ.

چاهت جا روڳ پالي لڙڪن جا سوڳ پالي،
پنهنجي نڀاه پويان عاشق هي هيکلوآ.

جنمن جي تياڳ جھاڳي، منزل تي پهچڻو آ،
دل جي اُڪير جو هي دل سان ئي فيصلوآ.

اڄ ڀي صنم اسان جي جيون جي جھوپڙي ۾،
تنهنجو قسم ته تُنهنجي يادن جو ،سُوجھروآ.

خواب ڳوڙهن ۾ هاڻ ڳايو آ،

خواب ڳوڙهن ۾ هاڻ ڳايو آ،
بار دل جي مٿان سوايو آ.

عشق اُڌمن جي راند ۾ ڦاٿل،
نيهن پوءِ ڀي ته مون، نڀايو آ.

گهر جي آڳر تي ٻارڙن سان گڏ،
روح کيڏي ته مَس کِلايو آ.

ماڪ پيتل صبح جي هر منظر،
تنهنجي سجدي ۾ سَر جھڪايو آ.

لوڪ اُلجھي ٿو هِن فقيرن سان،
ڪير سمجھي ته ڪنهن رلايوآ.

وار کولي رکين ٿي پاسي تي،
ڄڻ ته بادل وسڻ تي آيو آ.

گيت سرجڻ ئي پنهنجو سَرمايو،
قرب لکندي ئي مون ڪمايو آ.

رڳو جي لڙڪ ويهي لاڙجن هَا،

رڳو جي لڙڪ ويهي لاڙجن هَا،
ته هيڏا حوصلا ڪيئن ڌارجن ها.

وَري مدهوش ٿي هِن عاشقيءَ ۾،
وري باهيون بِرهه جون ٻارجن هَا.

حياتيءَ کي سڄڻ سُندر ڪرڻ لاءِ،
گھڙيون توساڻ ويهي گھارجن ها.

توسان باغي نه ٿئي ها تَر وڏيرو،
توکان جي پاڻ واعدا پاڙجن ها.

ڳوٺاڻي شام جون لاليون وساري،
شهر جون رونقون ڪيئن سارجن هَا.

عجب هِن ديس ۾ نفرت وَسي پئي،
هِتي چاهت سَندا بند چاڙهجن ها.

اکين بي تاب سئو سپنا سَهيڙيا،
اهي امداد ڪيئن سي هَارجن هَا.

گُگهه نظر ڪو انت ، لَهي هَا،

گُگهه نظر ڪو انت ، لَهي هَا،
جيڪر هڪڙو ديپ ،جلي ها.

تيز دنيا جي تاجر آڏو,
هي ته اياڻپ ڪِين ، هَلي ها.

يادون سڀ ،دفنايون ڇو ٿئي,
هير ڏکڻ جي نيٺ ، گهُلي ها.

ڪاش ڪڏهن محبوب اندر ۾,
تانگهه رکي مون ساڻ ،مِلي ها.

وقت سنديون هي تلخ گهڙيون سڀ,
ساڻ کڻي ڪو ڪيئن،کِلي ها.

تون نه لُٽين ها جڳ سان گڏجي,
خواب اکين ۾ ڪو ته ، رهي ها.

آس ڪڏهن جَرڪائڻ خاطر,
دل ۾ اُجري باک، ڦُٽي ها.

ڏاڍ ڪڙڪيو آ ٿرٿلو آهي،

ڏاڍ ڪڙڪيو آ ٿرٿلو آهي،
باز جھرڪي پٺيان ،لڳو آهي.

تنهنجي يادن جو ميڙ آ، هُن سان،
ڪيئن سمجھئي ته ،هيکلو آهي؟

گل ته نازڪ نفيس ٿيندو آ،
تو ته پاڙون کڻي ،پٽيو آهي.

ياد ناهي ته هِن مسيحائي،
سور ڪنهن ڪنهن جو هِت ،سَٺو آهي.

زرد شامن مان خيال ميڙيندي،
درد جو ڪو غزل ،لکيو آهي.

لڙڪ لاڙي ٿي ڳل مٿان ڇوري،
رنگ هولي جو غم رتو آهي.

دوست دنيا جو خوف ٻوڙي ٿو،
عشق ڪيڏو اڃان ،ڪچو آهي.

مڃان ٿو مُجرم اڳي ئي آهيان وري نئين ڪا ،خطا ٿيڻ ڏي،

مڃان ٿو مُجرم اڳي ئي آهيان وري نئين ڪا ،خطا ٿيڻ ڏي،
فنا ته آخر فنا ئي رهندو ، وجود وکري ،وفا ٿيڻ ڏي.

اسان جي چاهت جي ضبط آڏو ستم ظريفي ته ڪجهه به ناهي،
سڙي سڙي ڪجهه پچڻ گهري ٿي ،ڪٺور دل کي ،سزا ٿيڻ ڏي.

ميهار من ۾ چڙا وڄن ٿا اڃان به سُهڻي جي سَار جا ڪي،
امرعبادت اُڪير پل پل مُحبتن مان ،ادا ٿيڻ ڏي.

غليظ رسمون کڻي جيئن ٿا حقيرتنهنجي نگر جا ماڻهو،
انا جي سوداگرن کان هاڻي صنم اسان کي ،جُدا ٿيڻ ڏي.

غضب تماشا ڏسڻ گهرن ٿا فقير نيڻن جا آستانا،
عقاب نظرون ڀَلي جھٽن پيون حسن تي هر هر ،فدا ٿيڻ ڏي.

اسان ته پنهنجي هٿن سان پنهنجي جوان جذبن جو خون ڪيوآ،
اُجاڙ هستي کي ماٺ ۾ ڪو خوشي جو لمحو ،عطا ٿيڻ ڏي.

هزار سجدن مان نيڪ سجدو ڪڏهن ته هِتڙي ادا ٿيو هوندو،
ڏکن جا پاڇا هي نيٺ لهندا اکين جو ڳوڙهو ،دعا ٿيڻ ڏي.

فتنو فساد جاڳي پيو،

فتنو فساد جاڳي پيو،
توبهه تضاد جاڳي پيو.

غربت عيان ڏسي تنهنجي،
آخر جواد جاڳي پيو.

جيجل هٿن سان کارايو،
ساڳيو سواد جاڳي پيو.

سوچو لٿيون بحر ٽوڙي،
هوڏانهن نقاد جاڳي پيو.

پنهنجي ملڻ جي موقعي تي،
ويڙهو جلاد جاڳي پيو.

اسان کي هِت جيئڻ جي ڪا اُميد يار ڏئي وڃو،

اسان کي هِت جيئڻ جي ڪا اُميد يار ڏئي وڃو،
گھُٽيو آ من پري گھڻو ،اچي ڪو ،پيار ڏئي وڃو.

هي شهر پنهنجي زندگي جي ماٺ کي وڻيو نه آ،
خَموش پل ڪي ڳوٺ جا، جنم ۾ چار ڏئي وڃو.

گلن جي زندگي پُٺيان، خزان اُڻي ٿي سازشون،
بَکي ٿو روز درد و غم ، نئين بهار ڏئي وڃو.

ننگي بدن جي التجا، تڪي ٿي روز سمنڊ ڏي،
خدارا پنهنجي ٻاجھ سان ڀري ڪو ڄار ڏئي وڃو.

ابَهم ،اَجھل وجود کان، ڌراڙ جو لقب کَسي،
هٿن ۾ ڪنهن ڪتاب جو، هُجي ته ،بار ڏئي وڃو.

قلم کڻي مان ڪيف مان، لکان غزل ۽ گيت ڪو،
اوهان به پنهنجي مُرڪ جو ذرو ،خمار ڏئي وڃو.

هي شام هاڻي ڳوٺ جي، مونکي لڳي ٿي ماتمي،
سُجھي پئي سانجھ اجنبي، سُرهي ڪا ،سار ڏئي وڃو.

دنيا دين ڌرم کي ٽوڙي،

دنيا دين ڌرم کي ٽوڙي،
دل پئي هاڻي دل سان جوڙي،

نٽهڻ اُس ۾ سايا اڀريا،
يار! گھُميو پئي ڪاڪل ڇوڙي،

ٻالڪپڻ ۽ جواني جذبا،
وقت وڃي ٿو ڇا ڇا ، ٻوڙي،

توکي ساري تير نظر جا،
مان ويهان ٿو چنڊ ۾ کوڙي،

دنيا کيل تماشو آ، ڪو،
جنهن جي پويان جڳ ٿو ڊوڙي.

آس ڪنڌي تي بيٺل سَرتي،
واڳ ورڻ جي مَن هو موڙي.
.

وفا ۽ ڀَرم جو مان ڪنهن کي ٻُڌايان،

وفا ۽ ڀَرم جو مان ڪنهن کي ٻُڌايان،
دنيا جي الم جو مان ڪنهن کي ٻُڌايان.

نه سرجي ٿو قصو زُليخا ۽ يوسف،
قتل ٿيل هِن جو مان ڪنهن کي ٻُڌايان.

حياتي جي دڳ ۾ جواني جو لُٽجڻ،
غلط فن فهم جو مان ڪنهن کي ٻُڌايان.

نه ڪر مون سان ماڻا سريلي او سرتي!
اُنهي من ستم جو مان ڪنهن کي ٻُڌايان.

اچي تون ئي جيڪر دلاسو نه ڏيندين،
دوا مَن مرهَم جو مان ڪنهن کي ٻُڌايان.

اَمن کي اُجاڙي وِڌو آهي وِيرن،
هِي بارود ، بَم جو مان ڪنهن کي ٻُڌايان

هر گھڙي ظُلمتن جي ٿي ڪاهي هِتي،

هر گھڙي ظُلمتن جي ٿي ڪاهي هِتي،
زندگي جي پُٺيان موت آهي هِتي.

ڀل فنا کي نه انسان سمجھي فنا،
پر فنا کي بقا ڪا به ناهي هِتي.

لام ڇا پر سڄي وڻ جي پارت اَٿئي،
يار جھرڪي ڀلي گهر ته ٺاهي هِتي.

پيار بدران اٿئون نفرتون جابجا،
ڀل ڏسو ڇونه ڪنهن کي به چاهي هِتي.

ڇا ٻڌايون قصا پيار پرچاءُ جا،
لوڪ دل تان نٿو مير لاهي هِتي.

دل جا احساس امداد لکندو پيو،
بي رحم ڀل زمانو ته ڊاهي هِتي.

طرحي غزل

طرحي غزل

افسوس سوين ڳوڙها ارمان کڻي آئي،
دل سوز سڙي سڪ جا سامان کڻي آئي.

هَر رات اورانگھي ٿو ، ڪو چور پرائو گھر،
هي لوڀ ڪڌي رستي انسان کڻي آئي.

بيدار عقل پنهنجو اڄ پوءِ به ٿيو ناهي؟
هي سنڌ ڪٺل پٽڙا ڪي جوان کڻي آئي.

بي رنگ حياتي جو ڪو حال رهيو ناهي،
هر ويل غمن جي آ ويران کڻي آئي.

ملاح وري مونجھا هي مُند وري تِن لاءِ،
سيلاب کڻي آئي طوفان کڻي آئي.

سئو خواب گلن جھڙا بازار ۾ هوءَ وڪڻي،
بس آس ٽٽل خالي گلدان کڻي آئي.

مان چنڊ چَئي جنهن کي امداد چُمڻ چاهيو،
هوءَ يار حجابن جا اعلان کڻي آئي.

هيڪلاين جو سفر سهنجو نه هو،

هيڪلاين جو سفر سهنجو نه هو،
ڪو هِتي پرديس ۾ ، پنهنجو نه هو.

دل جي الفت جا کنيا ها بَار سَوَ،
ڪنهن نظر بيتاب کي سمجھو نه هو.

هاڻ دنيا کان سِکيو آ ڪلفتون،
اڳ ته اهڙو يار جو لهجو نه هو.

رات ڀي تو وٽ اچي ها چنڊ پر،
بادلن جي اُوٽ مان آجو نه هو.

هو مقدر جو مليل ايذاءُ ڪو،
ڇا ڪجي ڪو ڏوهه ڀي ڪنهن جو نه هو.

منزلون امداد ماڻيون ڪيتريون،
پر اڃان ڪنهن دل جي هُو ويجھو نه هو.

دل کي ڏي دلجاءِ مسافر،

دل کي ڏي دلجاءِ مسافر،
جذبا ڪجھ جاڳاءِ مسافر.

صحرائن جا پنڌ به کُٽندا،
اڳتي وِکّ وڌاءِ مسافر.

مايُوسين جي مُند اُجھائي،
محنت جا ڳُڻ ، ڳاءِ مسافر.

دنيا کيل گهڙي کن آهي،
پنهنجي ٻي ڪا جاءِ مسافر.

هلڻو آ امداد اڪيلو،
پيچ نه ڪنهن سان پاءِ مسافر.

عرض آ، انسان بخشيو،

عرض آ، انسان بخشيو،
چاهتن کي مان بخشيو.

ساحلن جي سِڪ اسان کي،
ڪيترو طوفان بخشيو.

دل لڳائڻ جي خطا ٿي،
سونهن جا سُلطان بَخشيو.

دربَدر آ درد پنهنجو،
ڪا دوا ڏئي دان بخشيو.

پنڌ صحرا دور منزل،
حوصلن ۾ جان بخشيو.

تو ته هيڏا لڙڪ ڏيئي،
مُرڪ جو فُقدان بخشيو.

آخري امداد ڪامل،
يا خدا ايمان بخشيو.

برباد حسرتن جا لاشا نه تو ڏِٺا هِن،

برباد حسرتن جا لاشا نه تو ڏِٺا هِن،
منهنجا هي نيڻ آتا پياسا نه تو ڏٺا هِن.

مغرور مست آهي تنهنجو شهر به تو جان،
منهنجي نگر جا ماڻهو سادا نه تو ڏِٺا هِن.

اُلفت جي بيوسين کي دلبر ڏٺو توآهي،
سُڏڪن ۾ سَار جا پر پاڇا نه تو ڏِٺا هِن.

نازن مان ٻانهن لوڏي آئين گھٽين مان ٿيندو،
مجنون هزار پويان ، پهتا نه تو ڏِٺا هِن.

بدحال عشق ۾ ڪي عاشق مريض ماڻهو،
امداد زندگي کان آجا نه تو ڏِٺا هِن.

نه جيون ۾ ڪو سُوجھرو ٿو سُجھي،

نه جيون ۾ ڪو سُوجھرو ٿو سُجھي،
نه نيڻن ۾ خوابن جو پَل ٿو پَچي.

حياتي جي زخمن جو مرهم کڻي،
صنم ڌَر نگاهون مون ناسُور تي.

مڙئي ڏينهن مُرڪن جا باندي بڻيا،
رُڳو روڄ راڙي ۾ رُت پئي رَچي.

مُساڳي چپن جا ڀرم ياد پيا،
محبت ڪا من ۾ اڃان پئي دُکي.

اڃايل هرڻ جي نگاهن کي ڪا،
شڪارڻ ڏسو تير ويٺي ڪَڇي.

مان انسان آهيان تڏهن پيو دُکان،
هي احساس هٿ سان دفن ڪيئن ڪجي.

ترانو گھران موڪلائڻ سندو،
مسافر ٽٽل دل سان ويٺو لِکي.

ڪونه ساري ٿو جھان جي ڪا خوشي،

ڪونه ساري ٿو جھان جي ڪا خوشي،
من جيئڻ جي آس کي جھُرندو ڏسي.

وقت پائيندو ويو ويڇا ڊگھا،
تو به جانان تنگ ڪئي هئي دل لڳي.

سَار جون سڀ موسمون آباد رک،
نيٺ تنهنجي نانءُ ٿيندي عاشقي.

تلخ لهجن کان ڊنل آهيان گھڻو،
پيار ٻولي ڇو نه ٿو هي آدمي.

ڪير سمجھي ڪير ڄاڻي لوڪ کي،
دوست پالي ٿو اندر ۾ دشمني.

پياس جيڪا پاند ۾ آ مون کنئي،
هاڻ تاريندي اِها ئي تشنگي.

ائين گر اوهان جي عنايت رهي،

ائين گر اوهان جي عنايت رهي،
پرين غم هزارين پوءِ ويندا ، لهي.

اُو محبوب! منهنجي اکين ۾ سدا،
اوهان جي هُجڻ جي تمّنا هُئي.

لفافي ۾ ڪو بند خط مان هجان،
ڏٺو ڪين کولي ڪڏهن ڪنهن، پڙهي.

مٺا شعر ، شاعر ٿو زنده رهي،
ڪيئن ڳالهه سمجھي ڀلا لوڪ هي،

پراڻيون ڪهاڻيون صحيفا قصا،
ٻڌايا ها ڏاڏي ڪکَن ۾ ويهي.

اوهان جو ويو ڇا پرين پيار ۾؟
حياتي ٿي برباد هن جي وئي.

هوائن جي سامهون ڪي ڏيئا کڻي،
اِها همت امداد ڪيڏي ڪئي.

رَمتو جوڳي راڳ اکين ۾،

رَمتو جوڳي راڳ اکين ۾،
جَرڪي پئي آ جاڳ اکين ۾.

درد وڇوڙا جيون سارو،
تن من تڙپيو، تياڳ اکين ۾.

سون سمورو سوڍل آهي،
مون لا منهنجو ماڳ اکين ۾.

ڪَڙ تي ڪپڙا ڌوئڻ آئي،
چاهت ماڻي داڳ اکين ۾.

پير پَساري اڳتي وڌبو،
ويرانين جي واڳ اکين ۾.

سونهن ستارن جهڙا آهن،
تنهنجا سارا ڀاڳ اکين ۾.

جھُرندڙ اکين جي رستي ۾ دل جو تباهه رُتبو هو،

جھُرندڙ اکين جي رستي ۾ دل جو تباهه رُتبو هو،
سائي حيات نَم ٿي وئي جنهن ۾ اٿاهه جذبو هو.

يادون کڻي اڱڻ لَهندو چوڏهين جو چنڊ هِن ڀيري،
چاهت جون چانديون کيڙي مجنون ٿي ڪنهن سان مِلبو هو.

مَن سان ته مون قبوليو هو، دلبر جي هر قباحت کي،
ليڪن وفا جي بدلي ۾ هُن وٽ جفا ئي مَخبو هو.

گِرجا گھرن ۽ مندر تي هٿيار ساڻ پهرو آ،
اُجري پکين جي ٽولين کي مينار منجھ ته ڏسبو هو.

يادن جا جُھول اُڇلي ڪنهن پاڻي ۾ خيال پوريا هَا،
ڪنهن جي اُداس جيوَن جو وهندڙ نديءَ تي خطبو هو.

درد جو درمان جيڪر ٿي پوي،

درد جو درمان جيڪر ٿي پوي،
تو هٿان احسان جيڪر ٿي پوَي.

مان سجايان گھر گِھٽي هر چوڪ کي،
مُحب هو مهمان جيڪر ٿي پوَي.

لوڀ ، لالچ ،ڌن دنيا دولت مٿان،
ماڻپهي جو مان جيڪر ٿي پوَي.

شهر کان موڙي رکان ٿو مَن وڃي،
ڳوٺ پنهنجو ڌيان جيڪر ٿي پوَي.

خواب لاءِ جھاڳيل اکين جو پنڌ هي،
ساڀيان سامان جيڪر ٿي پوَي.

هِن خزان جي هُوڏ سامهون عاشقي،
گل ڀَريل گلدان جيڪر ٿي پوَي.

نظم

---

انسانيت تي داڳ

انسانيت تي داڳ

هي دُشمن روز ڪا خوشبو لتاڙي،
گلن جي کيت مان گذري وڃن ٿا،
خدا جي سونهن جو انڪار تاڻي،
هي منڪر ڪوڙ تي ڪيڏو ڪِرن ٿا،
صبح جي ماڪ قطرن کي ڦُلوڙي،
هوا کي سوز ٿا ارپي وڃن هو،
پکين جي لات ۾ گوليون وسائي،
اَلم ڪو روز ٿا ارپي وڃن هو،
ڀلا معصوم جذبن جو ترانو،
ڪنهين دُشمن اکين کي ڪيئن سُڃاڻي،
ڊڄي ڇا موت کان بندوق ڇاهِي؟
اڃان بي سمجھ هو بي خوف آهي،
مگر هو جانور جي رُوپ ۾ ٿي،
گھُرن ٿا خون هارڻ مقتلن ۾،
هُو جن جو دين ۽ ناهي ڌرم ڪو،
هو جيڪي لوڪ جا دشمن بڻيا هِن،
اِهي مون سڀ ڪمينن ۾ ڳڻيا هِن.
هُو جيڪي بَم ڪتابن ۾ رکن ٿا،
هُو جيڪي ٻار کان جَيون کسن ٿا،
اُهي انسانيت تي داڳ آهن.
اُهي انسانيت تي داڳ آهن

 

خواب ڪنوارا

خواب ڪنوارا

واهه واهه راڻي تنهنجو راڄ،
هيڏا تحفا هيڏو ڏاج.
پئسن واري پيءُ جي نياڻي،
تو ته خوشي آ هر هڪ ماڻي،
ننڍپڻ سُکيو جوڀن مُرڪيل،
تنهنجا سارا خواب به سانڀيل،
مومل تنهنجي شادي مَچ ۾،
دُهل شرنايون سهرا سَج ۾،
ڀاڳن واري ڪنوار بڻي آن،
ڪنهن جو تون سينگار بڻي آن،
تنهنجي پاڙي جي هڪ ڇوري،
سهڻي سادي رنگت گوري،
ڪنوار جي رُوپ ۾ تو کي پائي،
ويٺي آ هوءَ ڳل پُسائي،
هوءَ جا هڪ هاري جي ڌيءَ آ،
پاڻ غريبي منجھ پلي آ،
چنڊ جھٽن ٿا دل جا چارا،
هُن جا سارا خواب ڪنوارا،
حال غريبي ڏاج نه ڪوئي،
ڦوهه جواني اُجڙي روئي،
ڪيئن مٽائي قسمت ڪاري،
هِن جي ملڪيت ڀينگين ڀاري،
پيٽ گذر ۾ پورا ڀاتي،
هُن جو ڪنهن کي فڪر نه باقي،

 

اسان جو من اڪيلو آ.....

اسان جو من اڪيلو آ.....

ڏٺو تو ڀي پرين ڪونهي،
اکين مان درد ڇاڻيون ٿا،
ملڻ جي روپ ۾ جيڪا،
رکي آ مرڪ مصنوعي،
چپن جي اُوٽ ۾ اُڻتڻ،
صدا خاموش پئي ڀٽڪي،
وفا جي چيچ پڪڙي آ،
مگر ڪو حوصلو ڪونهي.
ڀَرم ڪيئي ڀُريا آهن،
هِتي ڪو ڀَر جھلو ڪونهي.
ڏهاڙي زرد لمحن جو،
پهر ڪَٽڻو پيو آهي.
ڪِٿي ڪنهن دهوپ جي آڏو،
ته آنچل ڪونه اُوڍيو آ،
پري ٿيو دلبرين کان هي،
اسان جوروح ساڳيو آ.
فقيري ضبط آ پنهنجو،
مگر ٽوڙڻ نٿا چاهيون.
ڏِسون ٿا درد کي سامهون،
وري خواهش ستائي ٿي.
کلڻ جي آرزو هر هر،
روئڻ تائين رسائي ٿي.
ذهن جي کوج ۾ هاڻي،
نراسايون نٿيون گهٽجن.
زمانو روز محفل ۾،
ڀري ٿو جُھول مُرڪن جا،
نٿو آڇي ڪوئي محفل.
اسان ويران ڀٽڪون ٿا.
اميدن جا کڻي لاشا،
هتي هر روز سڏڪون ٿا.
اڪيلو چنڊ ڀي ناهي،
اڪيلي رات ڀي ناهي.
اڪيلو آ ته هِن جڳ ۾،
اسان جو من اڪيلو آ.

 

انتظاري

انتظاري
تون نه آئين انتظاري پئي دُکي،
من اندر ڪا بيقراري پئي دُکي.

رات آئي جاڳ جا تحفا کڻي،
مان ڀُران ٿو ڀاڳ جا تحفا کڻي،
سرد آهُن مان اُٿي پئي آرزو،
لفظ ڳولن ٿا تُنهنجي ڪا گفتگو،
دل وڇوڙن ۾ ويچاري پئي دُکي
تون نه آئين انتظاري پئي دُکي،

راهه ۾ ڇاڻي اکين جون خواهشون،
روح ٿو ڄاڻي اکين جون خواهشون،
يار هي ويساهه گھاتين ۾ وَري،
تُو رکيو آ ساهه ڪاتين ۾ وري،
عشق آتش آهه زاري پئي دُکي.
تون نه آئين انتظاري پئي دُکي،
سَار جا پوپٽ اُڏامن ٿا اڃان،
پيار جا پوپٽ اُڏامن ٿا اڃان،
تون ورڻ جي مُند ۾ ناهين وَريو،
مان ته تُنهنجي سار ۾ ساڳيو چريو،
سونهن سپنا سوچ ساري پئي دُکي
تون نه آئين انتظاري پئي دُکي،

ڇڏ کڻي محبوب دُوريون هاڻ تون،
اچ اسان وٽ قرب ميڙي پاڻ تون،
موٽ هاڻي مڃ منهنجي ڪا التجا،
عرض آ ، آٿت ڏيئي وڃ يار ڪا،
لوڪ سامهون پريت پياري پئي دُکي،
تون نه آئين انتظاري پئي دُکي،

 

پنهنجي شهر تي

پنهنجي شهر تي

اڃان سونهن ساڳي سلامت آ پنهنجي،
اڃان پنهنجا جذبا جوانيون ٿا ماڻن.
اڃان خواب نيڻن مان ليئا ٿا پائن،
اڃان هِن بڊاڻي شهر جي گگن تي،
امن جا هزارين پکي پَر ٿا ساهِن.

هي ماڻهو هي ديشي، مُحبت جا هاري،
هي اُلفت ۽ چاهت وفا جا پُوڄاري،
هي همدرد همراز هڪ ٻئي جا ساٿي،
هي هڪ ئي گھراڻو هڪ ئي گهر جا ڀاتي،
هي ايڪا هي ميلا گھڻن کي ٿا گهائن،
اڃان هِن بڊاڻي شهر جي گگن تي،
امن جا هزارين پکي پَر ٿا ساهِن.
غريبي جا جھُولا هي غربت جون راتيون،
اُجھائي نه سگهنديون ٻَريل دل ۾ جاتيون،
اها راهه روشن رکي آ رندن لاءِ،
اسان ديپ هٿ ۾ کنيا سوجھُرن لاءِ،
نئين ڏينهن ناتا نوان جوڙجن ٿا،
امن جا هزارين جھنڊا کوڙجن ٿا،
هي شاعر هي راڳي وفا کي پيا ڳائن.
اڃان هِن بڊاڻي شهر جي گگن تي،
امن جا هزارين پکي پَر ٿا ساهِن.

لکان ٿو مان امداد سچ کي سنڀاري،
خدا هِن شهر کي اڃان ڀي سنواري،
ٻُڌو هِن شهر جا اُو واسي او رهندڙ،
ائين ئي هميشه امن ۾ رهو پيا،
نه ڪينو نه ڪُلفت نڪو مير مَن ۾،
نه کڻجو خدارا بغز ڪو به دل ۾،
ائين شاد آباد رهندا اچو پيا،
ائين اَمن اُلفت کي زندهه رکو پيا،
وري هن وچن لاءِ سڀئي هٿ وڌائن،
اڃان هِن بڊاڻي شهر جي گگن تي،
امن جا هزارين پکيءَ پر ٿا ساهِن.

 

وساريان ڪيئن ڀلا توکي!!!

وساريان ڪيئن ڀلا توکي!!!

سڄڻ دل جي هِندوريءَ ۾،
لُڏن تنهنجون لکين يادون،
نه تنهنجي سار جو اُلڪو،
لٿو منهنجي جواني تان،
نه تنهنجي پيار جو تحفو،
ڇنيو منهنجي جواني کان.،
سندي جيون جي اُس آڏو،
سلامت مون رکيا جانان،
هي تنهنجي مرڪ جا سايا،
ادا تنهنجي جو هر هڪ گُل،
مون خوشبو ساڻ سانڍيو آ،
خماريل نيڻ هي ڪجلا،
ڏسان رُخسار مڌشالا،
نه وسري تنهنجو جوڀن ٿو،
نه تنهنجو روپ ٿو وسري،
مگر بس ايترو آهي،
تون وڇڙي ڏور ٿي وئي آن،
سندئي يادون به تو وانگر،
سندمَ من کي جو ڀائن ٿيون،
وساريان ڪيئن ڀلا توکي؟
وساريان ڪيئن ٻُڌا توکي؟

ڄامشوريءَ مان گذر ٿيو!

قرب ڪوري مان گذر ٿيو،
ڄامشوري مان گذر ٿيو،

خيال آيو ڪاش هِتڙي،
مان به گھاري پل وڃان ها،
سوچ لوڌيو ڇونه آئين،
زندگي جا خواب ميڙڻ،
آس جاڳي ڪا پُراڻي،
جيءُ به ويٺو هو جھيڙڻ،
پر حقيقت هي هئي پيارا!
پاڻ هئاسين حال هاري،
پيءَ پالڻ ۾ پگهر هو،
گهر جو پورو بار باري،
نيٺ ننڍڙا جوان ٿياسين،
بس رُڳو اسڪول وياسين،
دل جي دنيا ۾ هزارين،
خواب هوندا هئا مگر،
پاڻ ڊاهي پاڻ کي پوءِ،
ڪونه هوندي هئي خبر،
بس پڙهائي جو سفر،
اسڪول تائين محدود هو،
ڪنهن وڏي تدريس تائين،

پنهنجو پهچڻ ڏور هو،
بس اهي ڪاليج ۽،
يونيورسٽيون پاڻ لاءِ،
خواب هو جيڪو سدائين،
خواب ٿي گذري ويو،
ڄامشورا ڄامشورا،
ڪاش توڏي مان اچان ها،
آس ميڙي ٿيڙ کائي،
سُڏڪندو ۽ سِسڪندو،
ڄامشوري کان لنگهيو هان،
قرب ڪوري مان لنگهيو هان،

 

ممتا جي ڳوڙهن مٿان نوحا

ممتا جي ڳوڙهن مٿان نوحا

اکين مٿان ننڊ جا پوپٽ
لامارا ڏيئي رهيا هئا،
پر اڃان ڪجھ جاڳ جون بتيون،
ٽِمڪي رهيون هُيون،
ٽرين جو پٽڙي تان کنيل شور
شاعراڻي سوچ مٿان
واڪا ڪري رهيو هو،
ڪجھ لکڻ جي تمنا،
اڃان اڻپوري هئي،
اوسي پاسي ۾ ويٺل،
مسافرن جون اکيون،
ننڊ ۾ هيون،
اچانڪ خماريل سماعتن مٿان،
ڪو ماتم اچي ڪِريو هو،
درد جي ڊگھي دانهن
سُتل اکين جا ماڳ به
لوڏي ڇڏيا هئا،
سامهون سيٽ تي ويٺل،
ممتا جي گود ۾،
هڪ معصوم گل هيو،
جنهن جون موت جي ننڊ ۾،
اکيون پوريل هيون،
معصوم وجود جو،
ائين اچانڪ سفر ۾
وڇڙي وڃڻ
ماءُ پيءُ لاءِ اذيتناڪ هو،
پوري ٽرين جا مسافر،
پوري رات ننڊ سان گڏ
ڳوڙها هارڻ ۾ پورا هئا،
سفر پورو درد بڻجي چڪو هو،
۽ مان ان ممتا جي ڳوڙهن مٿان
ڪيئي نوحا لکي ورتا هئا،

 

پياري بابا سائين جي نانءٌ......

پياري بابا سائين جي نانءٌ......

قرب هِن ڪوهيار جو ٿورائتو،
مان اَبل جي پيار جو ٿورائتو،

هٿ وٺي هر موڙ تائين آ هليو،
مان چوان ٿو توڙ تائين آ هليو،
ناز نخرن ساڻ پاليو پاڻ جنهن،
همسفر ٿي حال ٺاهيو پاڻ جنهن،
هر تمنا کي اکيون بابا ڏنيون،
چاهه مان هر هر، چُميون بابا ڏنيون،
مان ادب ۽ پيار هِن پاٻوهه مان،
سڪ سموري سار جو ٿورائتو،
مان اَبل جي پيار جو ٿورائتو.

هو ته گھاٽي وڻ جيان آهي رهيو،
زندگي کي زندگي آ هُن ڪيو،
ڀال ٿو ڀانيان اَبل جو پيار آ،
اڄ سلامت زندگي جو هَار آ،
آ دعا آقا اِها شفقت رکي،
بس ابل جو مون مٿان هي هٿ رکي،
زندگي جي سوجھرن جي تاڻ ۾،
هُن نظر نهار جو ٿورائتو،
مان اَبل جي پيار جو ٿورائتو.

ڊسمبر درد ٿيندو ويو......

ڊسمبر درد ٿيندو ويو......

پراڻي ياد جي گھيري ۾،
اڪيلو من رڙيو راتيون،
پرين تو ڪونه ورنايو،
ڊسمبر درد ٿيندو ويو،
اُميدن جا هِتي ڪيئي،
رکيا فانوس ٻاري مَن،
اچي ڪوسا ڀري ڀاڪر،
سندءِ هڪ قرب ٺاري مَن،
دلاسن تنهنجي دلبر هو،
اسان کي خوب ترسايو،
ڊسمبر درد ٿيندو ويو،
اکين جا سوجھرا سارا،
هِتي بي نور ٿيندا ويا،
ڀَرم جي آسمان تي ڪئي،
سِتارا چُور ٿيندا ويا،
سندي برباد چاهت کي،
اسان پئي پاڻ دفنايو،
ڊسمبر درد ٿيندو ويو،
غزل جو روح نڪتو هو،
نظم به لُڙڪ لاڙيا ها،
قلم جي بيوَسي ميڙي،
مون ڪيڏا گيت ساڙيا هَا،
تباهي ۽ تنهائي ۾،
لڙي آيو ته غم آيو،
ڊسمبر درد ٿيندو ويو،
ڊسمبر درد ٿيندو ويو،

 

ڪنگڻ جي رقص جهڙو ٿي!

ڪنگڻ جي رقص جهڙو ٿي!

جڏهن بدمست ڇُورين جا،
ڪنوارا نيڻ ڇيڙن ٿا،
اندر ۾ ميل اڻپورا،
ملڻ لاءِ آس ميڙن ٿا،
جڏهن نازڪ هٿن ۾ گل،
مروڙي مُرڪ جوڙن ٿيون،
لڳي ٿو شام ۾ ڄڻ ڪي،
ڀنڀوريون ناچ کوڙن ٿيون،
جڏهن ٽولا کڻي سرتيون،
اکين جا عشق جھيڙن ٿيون،
چوان ٿو روح کي رهڙي،
وڃي هُن ميل ۾ پهچان،
حُسن جي هر ادا کي مان،
اکين ۾ ننڊ جان سيڪيان،
ڀوئنر بڻجي گلن پويان،
چپن جا چاس ميڙيندي،
نه پُر ٿئي دل هي ديواني،
صدين جي پياس ميڙيندي،
چوان ٿو ٽهڪ چورائي،
جيئڻ جي ڀاڳ تي پهچان،
چوان ٿو اپسرائن جي،
وڃي هُن پيچ ۾ پيهان،
چوان ٿو ٻانهن ۾ پاتل،
ڪنگڻ جي رقص جھڙو ٿي،
هُنن سان شام گھاريان ڪا،
حياتي ،مان به گھاريان ڪا،

 

داڳ لڳو هو دامن تي....!

داڳ لڳو هو دامن تي....!

هِن پنهنجي ميري دامن کي،
مون ڌوئڻ جا ڪيئي وَس ڪيا،
هڪ لوڪ ڏنڀيو هو طعنا ڏئي،
ٻيو سور رکيو هو پنهنجن ڏئي،
مَن مون ۾ ڪوئي عيب نه هو،
بس الزامن جي بارش هئي،
گھر ٻار لُڙهي ويو منهنجو هو،
هي هِيڏي ساڙ سڙي دنيا،
مان سمجھي ڪونه سگھيم تنهن کي،
هڪ ڳالهه اچانڪ ڪڙڪي هئي،
“تون ڪاري آن تون ڪاري آن”
مون دانهن کڻي در کڙڪايا،
هي هيڏو مونسان ظلم نه ڪيو،
پر مون تي جان ڏيڻ وارو،
سو مڙس به دشمن بڻجي ويو،
ڪنهن ڪِين ٻُڌي ڪا دانهن منهنجي،
هر فرد گھُٽيو پئي ساهه منهنجو،
ڪنهن ڪات ڪهاڙا سامهون ڪيا،
ڪنهن غيرت جون پئي ڳالهيون ڪيون،
بس آهه اندر ۾ پالي مون،
هِن مُرده صفت ضميرن لئه،
ڪيئي لڙڪ لڪايا نيڻن ۾،
هِن ڀوتارن ۽ ميرن لئه،
بس داڳ لڳو هو دامن تي،
سو ڌوئڻ جھڙو ڪونه هُيو،
هي جڳ سمورو سورن ۾،
سو جيئڻ جھڙو ڪونه هُيو.

وائي

---

توبنا تون پاڻ چئو،

توبنا تون پاڻ چئو،
ڪيئن ڪيان هي عيد مان

زندگي ظلمات آ,
هِت مرڻ جا روز ڀئو.
ڪيئن ڪيان هي عيد مان

چار ڳوڙها ڳل مٿان،
پر اندر ۾ پور سئو.
ڪيئن ڪيان هي عيد مان

هر نظارو مونجھ ۾ ،
چنڊ لهندو ڪين لئو.
ڪيئن ڪيان هي عيد مان

ديس جا سارا غريب،
ڪونه ٿا ماڻن ڪو ڍئو.
ڪيئن ڪيان هي عيد مان

هاڻ پايل رقص ڇا؟
او چري پيرين نه پئو.
ڪيئن ڪيان هي عيد مان

 

حياتي قرض لاهي ٿي،

حياتي قرض لاهي ٿي،
امڙ مان ڪونه ايندو سانءِ!

هو دشمن هوڏ ريتيو آ،
هي جرئت جوش ڪاهي ٿي.
امڙ مان ڪونه ايندوسانءِ!
هِتي هِن ديس جي مٽيءَ،
اڃان بارود باهي ٿي.
امڙ مان ڪونه ايندوسانءِ!
بغاوت جا ڊگها جھولا،
ڏکڻ جي هير ڏاهي ٿي.
امڙ مان ڪونه ايندوسانءِ!
شهيدن خون هاريو آ،
ڌڏي ڌرتي ٻُڌائي ٿي.
امڙ مان ڪونه ايندوسانءِ!
حياتي ۾ جشن ڪهڙو؟
اڃان غازي به ناهي ٿي.
امڙ مان ڪونه ايندوسانءِ!
وطن جي پاسباني ۾،
فخر مان قوم چاهي ٿي.
امڙ مان ڪونه ايندوسانءِ!

 

پياسي نگاهه کي پَسي

پياسي نگاهه کي پَسي
مُدت کان پوءِ وري
جھُڙ پيو جھُمر هڻي

تنهنجي سڳيءَ جي لوڏ ۾،
دل ساڻ گڏ چَري.
جھُڙ پيو جھُمر هڻي

ڪونجون قطار ڪوهه ڏي ،
ترڇي نظر تري.
جھُڙ پيو جھُمر هڻي

جنت جي خواب جو ڀرَم،
تنهنجو آ، ٿر ٿري.
جھُڙ پيو جھُمر هڻي

ساوا فصل ٿيا ڳوٺ جا،
سينو پيو ٺري.
جھُڙ پيو جھُمر هڻي

جيون جي لام جي مٿان،
جوڀن ڦُٽيو اَڙِي!
جھُڙ پيو جھُمر هڻي

 

زندگي هئي بار،

زندگي هئي بار،
موت به اُوکو هيو

عشق تنهنجي سوڳ ۾،
درد پاتم هار،
زندگي هئي بار.
موت به اُوکو هيو

ڪنهن شهر ۾ ڄاتو؟
بُک ننڍڙو ٻار،
زندگي هئي بار.
موت به اُوکو هيو

وقت لاهيندو وڃي،
پُڇ ته ڪهڙي پار،
زندگي هئي بار.
موت به اُوکو هيو
بندگي جي ذوق جو،
پل نه پاتم يار،
زندگي هئي بار.
موت به اُوکو هيو

 

پنهنجي قربن ڪاڻ

پنهنجي قربن ڪاڻ
ويندا وير وڌي
ڀاڪر بوسا چاهه ۾،
ٿوري رک ڇڪتاڻ.
ويندا وير وڌي
سڪ سنڀارون ڄاڻي،
اکڙين جي آلاڻ.
ويندا وير وڌي
لهرن ڪيو آ شور ڏسي،
گهمندي گڏ مهراڻ.
ويندا وير وڌي
پيار پچار پنڌ ۾،
هوريان هلجي هاڻ.
ويندا وير وڌي

اڃان ابدي عشق تائين،
پهتا ناهيون پاڻ.
ويندا وير وڌي


 

ڪري ڪونج قطار،

ڪري ڪونج قطار،
ڪَهي اينديون ڪامڻيون.

ڀرت ڀريل چولڙا،
چُوڙين جي جھنڪار،
ڪَهي اينديون ڪامڻيون.

مٽ کڻي موهه جا،
چيلهه مٿان چار،
ڪَهي اينديون ڪامڻيون.

سونهن رَچنا رُڃ ۾،
پانڌي ڪِين پچار،
ڪَهي اينديون ڪامڻيون.

سارس پنهنجي سُرت سين،
نيڻن منجھ نهار،
ڪَهي اينديون ڪامڻيون.

اجھو آيون کوهه تي،
لهندي اُڃ اَپار،
ڪَهي اينديون ڪامڻيون.

 

ايڪي پيار محبت واري،

ايڪي پيار محبت واري،
هاڻ گھُلي ٿي ڪين هوا،
منهنجي ڳوٺ کي ڇا ٿي ويو؟

اُوطاقن ۾ خاموشي آ،
قرب ڪچهري ڪانهي ڪا،
منهنجي ڳوٺ کي ڇا ٿي ويو؟

درد اُڏي ٿو دونهون بڻجي،
گھر گھر ۾ ٿيا جھيڙ جھٽا،
منهنجي ڳوٺ کي ڇا ٿي ويو؟

ڀوتارن جي پويان ڊڪندي،
غربت ٿي وئي ليڙ لٽا،
منهنجي ڳوٺ کي ڇا ٿي ويو؟

ساڳيا منظر ساڳيون راهون،
ساڳيو ناهي موهه مٺا،
منهنجي ڳوٺ کي ڇا ٿي ويو؟

ڳوٺاڻو امداد مان ميڙيان،
روئي دل جا روز ڳڀا،
منهنجي ڳوٺ کي ڇا ٿي ويو؟

 

تو بنا تون ڏَس کڻي،

تو بنا تون ڏَس کڻي،
دل کي آٿت ڪير ڏيندو؟

چاهتن ۽ قربتن جا،
تو جيان هي گَس کڻي،
دل کي آٿت ڪير ڏيندو؟

لوڪ سارو ساڙ ۾ آ،
دل ۾ پنهنجي ڪَس کڻي،
دل کي آٿت ڪير ڏيندو؟

لڙڪ لاڙي مُدتن کان،
مَن کليو هئس مس کڻي،
دل کي آٿت ڪير ڏيندو؟

وڃ نه دلبر ايترو چئي،
مان ڪيان ٿو بَس کڻي،
دل کي آٿت ڪير ڏيندو؟

 

وقت ويهي ڇو وڃايون،

وقت ويهي ڇو وڃايون،
تاڻ جذبا وک وڌايو!

انت پهچي رات رهزن،
جُوت ڪا اهڙي جلايون،
تاڻ جذبا وک وڌايون!

منزلون محبوب پنهنجيون،
ناز مان هي نينهن نڀايون،
تاڻ جذبا وک وڌايو!

ضرب راهن جا هزارين،
درد هڪ ٻئي جا هنڊايون،
تاڻ جذبا وک وڌايون!.

مُرڪ زخمي من به گھايل،
زندگي مرهم ڏي ڪاهيون،
تاڻ جذبا وک وڌايون!.

چنڊ پُڇندو پير پنهنجا،
باک ڏيندي بن ۾ جايون،
تاڻ جذبا وک وڌايون!.

 

رات اڪيلائي کي ميڙي،

رات اڪيلائي کي ميڙي،
سوچ ٻَري ٿي پونم جان،

خواب ڪٿان کان ايندا هاڻي،
ننڊ اوجاڳن سان پئي جھيڙي،
سوچ ٻَري ٿي پونم جان.

دل جا چاڪ ڏٺا تو دلبر،
اُڌمن سان ائين پاڻ اُڊيڙي،
سوچ ٻَري ٿي پونم جان.

هلڪي هلڪي هِير ڏکڻ جي،
يادن جا ڪي گيت ڇيڙي،
سوچ ٻَري ٿي پونم جان.

راهه رُلي ٿو جوڳي منڙو،
پنهنجا ٿاڪ سمورا ٿيڙي،
سوچ ٻَري ٿي پونم جان.

بئڪ ٽائيٽل

[IMG]http://i64.tinypic.com/15qy911.jpg[/IMG]