سسيفس جي ناڪار
ڪامؤ جي مٿئين بيان کي هوند مان هينءَ رکان؛ ....... هو اسان پاران، کين جو وجود ”مڙهڻ“ لاءِ اوسيئڙي ۾ هونديون آهن(1)
يوناني ڏند ڪٿائن جا پنهنجا انوکا ڪردار ۽ گڻ آهن. سڀاءَ کي ويجها ۽ اُونهي معنى مان ٽب ٽار. يوناني ڏند ڪٿا جا ڪردار اڪارڻا-اِريشنل (Irrational) هوندي به ريشنل آهن. ان ڪري دائمي حيثيت رکندڙ، عام رواجي ڏند ڪٿائن وانگر-يوناني مهاديو”زيوس“ خلقيندڙ به آهي. ٻاجهارو به. انڌي پوئواري ڪندڙن کي انعام ڏيندڙ به آهي. سڀ کان وڌيڪ سگهارو به. سگهه ۽ فورس سندس ٻانها آهن. هو قهار، جبار، رحيم، ڪريم، مهربان، فنا ڪندڙ، جوڙيندڙ......
سندس ڪو مٽ ڪونه آهي. پر انهيءَ سان گڏ، عام رواجي ڏندڪٿائي سورهين (Heroes) جي ابتڙ، سازشي، زاني، ٻهروپيو، ڇتو ڪامي، وير رکندڙ، بغضي، ڪينو سانڍيندڙ، ويسارو، بدمعاش، لفنگو ۽ ڊڄڻو به آهي. جيڪي گڻ-اوگڻ کيس انسان جي ويجهو آڻي- ڀرپور فطرت پسنديءَ کي اجاڳر ڪن ٿا. جنهن مان ڄاڻ پوي ٿي ته ته يوناني ڏند ڪٿا، جيڪا پوءِ مڙني مذهبن، مافوق الفطري سرشتن جي تشڪيل جو سرچشمو بڻي ۽ جنهن منجهان رومن ڏند ڪٿا ڦٽي نڪتي، سا پوءِ جي ايندڙ مذهبن کان به وڌيڪ جاندار هئي. هن جي جاندار، ڀرپور ۽ دائمي حيثيت رکندڙ ڪردارن کي هومر ۽ ورجل کان وٺي؛ فرائڊ، سارتر، ۽ ڪامؤ تائين، چونڊي پنهنجا دل گهريا وجود ڏنا. ميٿيو-آرنولڊ، رابرٽ برجن، ملٽن، وليم موريسس، شيليءَ، ورڊس ورٿ، شيڪسپيئر، ايليٽ، آندري گائيڊ، جيمس جوائس، اونيل، فارسٽر ۽ ٻين الائي ڪيترن يوناني ڏند ڪٿائي املهه خزاني مان پنهنجي پنهنجي مراد آهر ڪردار چونڊي، مٿن پنهنجو اِتساهي وجود مڙهيو. سندن اوسيئڙي کي موٽ ڏني.
هنن مڙني ۾ ڪامؤ جو گڻ هن خيال کان اڳرو آهي ته، هن؛ يوناني ڏند ڪٿائي خزاني جي ڍير مان هڪ اهڙي وساريل، پاتال ۾ پوريل ڪردار کي ڳولي ڦولهي، ڇڪي مٿي اڀاريو، جيڪو ديوتائن جو دائمي ڦٽڪاريل ۽ ننديل هو. جنهن جي چرپر ۽ مشغولي (جيڪا ديوتائن پاران ئي مڙهيل) عام رواجي رڌل وهيڻن (Subjects) انسانن جي حياتيءَ ۽ انهيءَ ۾ مشغوليءَ سان بنهه ٺهڪندڙ آهي.
اهو ننديل، پٽيل، ڦٽڪاريل ڪردار آھي؛ سسيفس
۽ اها مشغولي آهي؛ سسيفن – ٽاسڪ
هيءُ ديوس ڪردار ۽ سندس ائبسرڊٽي ٻين ليکڪن وٽ ورلي، يا نه جي حد تائين اڻ – ڇهيل. سسيفس؛ جنهن جي مشغولي، حياتيءَ جي رڌل هجڻ کي ڇرڪ ڀرائيندڙ چئلينج ڪري ٿي. (2) فڪري جڳ ۾ مارڪس، جنهن انتهائي سک درسيءَ (Optimism) جي آڌار تي انسان جي مستقبل جو عمارتي ڍانچو کڙو ڪيو، ڪامؤ جي ڇرڪ ڀرائيندڙ ائبسرڊ پرولتاري خدا، سسيفس، انهيءَ کي هوڪاريو.
ڪنهن مفهوم واري سرگرمي ۽ ان جي ڪارج جي مڃتا؛ جنهن منجهان ڪجهه پراپرت ٿئي. ڪو؛ جبل تي چڙهي، چوٽيءَ تي رسي، وري لهي. چڙهي ۽ لهي..... پگهر ۾ شل، سهڪو ورتل، پر انهيءَ پورهئي-مشغوليءَ مان مڃيل ريشنل قدرن پٽاندڙ ڪجهه نه وري ته اها مشغولي ڪارج جي مفهوم ۾ اجائي ۽ ائبنارمل، کلڻ هاب ۽ چٿر لائق ليکي ويندي.
نيٺ زندگيءَ جي جبل تي چڙهڻ-لهڻ منجه رڌل هجڻ منجهان ڇا پراپرت؟
جڏهن ته موت اٽل آهي.
ڪامؤ ان جو جواب آپ گهات جي رٿ ۾ ڏٺو.
سسيفس لاءِ ڪامؤ لکيو؛ خدائن منجه پرولتاري؛ نستو ۽ باغي؛ ائبسرڊ.(3)
ڪامؤ سسيفس تي جو وجود مڙهيو، سو سندس پيڙا، ڦٽڪار ۽ پيڙا ڀري مشغوليءَ (سسيفسن ٽاسڪ) کي آڏو رکندي. جو ڪامؤ کي ڪينءَ به، پنهنجي مراد کي پورو ڪرڻ لاءِ پنهنجي آپ - گهات واري نظرئي لاءِ ٺوس پيڙهه وجھڻ واسطي، سسيفس جي رڌل هجڻ واري ڏِسَ (Angle) کي اوس اجاڳر ڪرڻو هو هومر جي ابتڙ، جنهن سسيفس تي حرفتيءَ جو ليبل چنبڙائڻ سان، کيس مرڻن (Martaes) ۾ نهايت ڏاهو، سياڻو ۽ ڊگهي نظر رکندڙ سڏيو. ڪامؤ هن ديومالائي سرويچ جي ائبسرڊٽيءَ ۽ ان جي وڍيندڙ سجاڳ-احساس ۽ ان جي ايذاءَ کي نکاري نروار ڪيو.
حياتيءَ جي چرپر ۾ ڦهليل ڪينواس تي- ائبسرڊٽيءَ کي ذهن ۾ رکندي، سسيفس کي ڪامؤ جي بخشيل وجود سان سهت ٿيندي، مون هن ڏند ڪٿا کي زيوس سسيفس جي ناتي سان ڏٺو، لکيو ۽ اجاڳر ڪيو آهي.
هيڻي انڪاري سسيفس جي هوڏي سرڪشي. هڪ نستي ڏاهي جو، مٿس مڙهيل امر کي مڃڻ کان نابري وارڻ. جيڪو پنهنجي هيڻائپ جو چٽو احساس ۽ سڌ رکي ٿو. جا،
ڪامؤ جي لفظن ۾ هن ائبسرڊ هيري جي سڀ کان وڏي ٽريجڊي آهي.
ٻين لفظن ۾ هڪ هيڻي انڪاريءَ جو ڄميل، مٿان سوار ٿيل اسٽيبلشمنٽ (Establishment) سان آڏو ٿيڻ وارو لاڳاپو.
هيڻو انحرافي سسيفس، سگهاري زيوس جي خلاف اڌول بيٺل؛ زيوس، مها خدا، پوري ڪائنات ۾ سگهارو. عظيم ۽ اعلى اختيار، سريشت (Sovereigh). سسيفس، بي وس ۽ نٻل. پرسرڪش. هوڏي، انڪاري. جنهن ڪري ننديل، پٽيل، ڌڪاريل ۽ عتاب هيٺ آيل. پوءِ به ناڪار.
زيوس- سسيفس لاڳاپي سان هن ڏند ڪٿا ۾ پوري تاريخ جو تَتُ ۽ هر زماني جو روح (The Spirit of age-Zeitgeist) لئا پائيندڙ؛ سريشت جو جوريل پاتال (under world) رياستي سرحدن جي اڏيل حدن اندر قائم ڪيل ايسٽيبلشمينٽ جون مختلف ٺپن هيٺ بيگار ڪيمپون. انهيءَ ۾ پوريل، جنبيل وهيڻي خلق (Subjects). وهيڻي خلق جي اڻ-کٽ مشغولي، اتم سگهه جي وڏائيءَ جي تسڪين ڪندڙ. انهيءَ ۾ ننديل ۽ ڦٽڪاريل اُهي، جيڪي انهيءَ مڙهيل مشغوليءَ جا انڪاري ۽ اتم سگهه جا انحرافي.
سسيفس جي ناڪاري هڪ هيڻي، حساس، ايماندار فنڪار جو آدرش آهي.
نٽشي(Will to power)، توڙي مارڪس (Occupation of state apparatus) جي ابتڙ، سسيفس جي ناڪاري، اختيار ماڻڻ لاءِ نه، پر هر جڳ اندر، هر ويل موجود اختيار خلاف آهي. سندس سرڪشي اوسٿائي (Situational) آهي. دائمي ڪميٽيڊ نه. جڏهن مٿس ڪجهه مڙهيو وڃي ٿو. هو ان کان انڪاري ٿيندي، نتيجي ۾ پيدا ٿيندڙ حالتن کي قبولي، منهن ڏئي ٿو. ارڏو ٿي بيهي ٿو. سندس وڏائي انهيءَ ۾ آهي ته؛ اختيار بنجڻ سندس آدرش ڪونه آهي. هو اختيار کان گهڻو مٿانهون آهي. هو ڪنهن مقرر ڪيل- ڪرايل مراد سان ڪميٽيڊ ڪونه آهي پر نان- ڪميٽيڊ هوندي به ڪميٽيڊ آهي.
ايسوپس جي پڇڻ تي کيس سڌي سنواٽي نموني ٻڌائي ٿو ته؛ تنهنجي ڌيءُ ايجنا کي مهاديو زيوس ڀنڀلائي ڀڄائي ويو آهي. اها سڌ رکندي ته پاڻ اتم سگهه جو پول پڌرو ڪري رهيو آهي، جيڪو مها پاپ آهي. جنهن جي نهايت ڳري سيکت آهي. هن ديوتائن جي اڇا جي ابتڙ ڌرتيءَ سان دل لڳائي. ديوتائن جي حڪمن جي ڀڃڪڙي ڪندي ڌرتيءَ سان چهٽيو رهيو. ايستائين، جيستائين، ديوتائن جي موڪليل کائنس وڌيڪ سگهاري کيس چوکنڀو ٻڌي ٻيھر پاتال ۾ اچي ڦٽو ڪيو. اختيار پاران مڙهيل مقدر جي- جوکو کڻي ڀڃڪڙي ڪندو رهيو. اها سرت رکندي ته، مڙهيندڙ نصيب واري اتم سگهه جي ڀيٽ ۾ پاڻ گهڻو هيڻو آهي. سندس ناڪار، ساڻس ڏاڍائيءَ، اُرهه زورائيءَ ۽ هٿ چراند جي رد عمل ۾ آهي. ”پنهنجي پاڻ هجڻ“ جي هاڪاري مڃتا- سڃاڻپ (Affirmative Recognition) لاءِ. نئين خدا خلقڻ يا پاڻ خدا ٿيڻ لاءِ نه. هو پاتال ۾ به سزا ڀوڳيندي پاڻ مڃائي ٿو؛ هيڊز، موت-گهر جي واريءَ کي چالاڪيءَ سان زنجيرن ۾ جڪڙيندي. (پر هيڻو هجڻ ڪري وري به کيس سگهه آڏو مجبور ٿيڻو پوي ٿو. جنگ جو سگهارو ديوتا ايرس، مهاديوتا زيوس جي فرمان تي سسيفس جي قيد ڪيل هيڊز کي آجو ڪرائي ٿو.) جڏهن ته روايتي ناڪار، توڙ ۾ پنهنجي مراد (Aim) رکي ٿي؛ پاڻ خدا ٿيڻ. هڪ نئين اختيار، ايسٽيبلشمينٽ کي قائم ڪرڻ- بنجڻ. جنهن وسيلي پنهنجو پاڻ کي مڙهي سگهي.
ڪامؤ جو پرولتاري خدا، مارڪس جي پرولتاري خدا کان وڌيڪ بي عزتو ٿيل ۽ عقوبت هيٺ آيل آهي؛ جسماني پورهيي جي سزا ۾ جنبيل. انهيءَ سان گڏ هو پنهنجو پاڻ لاءِ انهيءَ پورهيي جي ائبسرڊٽيءَ جو تکو احساس رکي ٿو. سجاڳ ذهني پيڙا ۾ ورتل.(4) جيڪا ڪيفيت اڄ جي بي وس، سرڪش انڪاري مانسڪ (Intellectual)، فنڪار ۽ ليکڪ جي ئي ٿي سگهي ٿي. جيڪو سارتر جي چواڻي معاشري کي احساس جرم بخشي ٿو.(5) جڏهن ته مارڪس جو پرولتاري خدا، سک درسي (Optimism) جي ڳوڙهي ۽ ڳتيل ڀرم هيٺ، ان پيڙا واري ڪيفيت کان آجوئي رهندڙ.
سسيفس ”اختيار“ جي احساس جرم کي ڌونڌاڙيو.(6) موٽ ۾ پاڻ ڏچي ۾ اچي ويو. جيڪو اوس ٿيڻو هو. (۽ آهي).
سسيفس جي هيڻي، پر اٽل ۽ ڪڏهن نه هار مڃيندڙ ناڪار، اڄ جي نٻل مانسڪ جي، اختيار خلاف انڪار جي علامت کي پڌرو ڪري ٿي. اهو مانسڪ، جيڪو پنهنجي وويڪ سان ۽ انهيءَ ناتي، انسان جي عظمت سان سچو آهي.
سسيفس جي ناڪار، مٿان کان سونپيل يا سدا پابند (Committed) ڪانه آهي. انهيءَ ڪري ڪامؤ جڏهن سسيفس کي رڳو ۽ رڳو ائبسرڊٽيءَ جي ٻنڌڻ ۾ جڪڙي ٿو، تڏهن نه رڳو هو سسيفس سان ڏاڍائي ڪري سندس مانَ کي هيٺ ڪري ٿو، سندس ملهه ڪيريئي ٿو، پر هڪ عام رواجي، روايتي مفڪر وانگر نئين قسم جي ڊٽرمنزم (Determinism) جي پرچار جو ڏوهه ڪري ٿو.
سسيفس، ڪامؤ پاران مڙهيل وجود کان مٿانهون آهي گهڻو مٿانهون، ڇاڪاڻ ته هو اختيار جو ننديل آهي ۽ ڦٽڪاريل. سندس وڏائي انهيءَ ۾ آهي ته، هو سدائين، هرويل، اختيار کي چوي ٿو؛
نه-
جو ڪجهه مٿس مڙهيو ويو آهي، اختيار پاران، جنهن وٽ سگهه آهي. سسيفس ان کان ٿڏي ٿو. نابري واري ٿو. نه، ۽ انهيءَ ”نه“- جي حد کان ”پاڻ هجڻ“، جي اظهار جي سرحد شروع ٿئي ٿي. جنهن ۾ پنهنجي تقدير/چرپر جي چونڊ جو حق محفوظ رهي ٿو. چونڊ جو حق، جيڪو آزاديءَ جو تت آهي. تنهن ڪري الاهي فتوائن، مقدس احڪامن ۽ اختيارن جي امرن کي ٿڏڻ، سسيفس پنهنجي اخلاقي جوابداري سمجهي ٿو.
سندس ڪمٽمينٽ جو اهوئي انداز آهي.
زيوس طرفان مڙهيل سزا کي هن قبوليو. رضا خوشيءَ يا اخلاقي پابنديءَ هيٺ نه، پر ڇاڪاڻ ته هيڻو، وهيڻو آهي. جنهن ڪري بي وس. ڪجهه نٿو ڪري سگهي. سواءِ حرفتن هلائڻ جي. جي سندس وس ۾ آهن. اهو ڄاڻندي به ته؛ زيوس کانئس ڪئين ڀيرا سگهارو آهي. مها خدا. سندس جاکوڙ اجائي آهي. پوءِ به هو ان جاکوڙ ۾ جا وقتي سوڀ حاصل ڪري ٿو انحراف ڪري زيوس جي ڄميل خدائيءَ کي هوڪاري ٿو سندس کوکلائپ کي وائکو ڪري ٿو، انهيءَ مان ماڻي ٿو.
نٽشي جي ناڪار خدا جي موت کان شروع ٿي.(7) جڏهن نٽشي الاهي خدا (Divine) کي ماري رهيو هو، تڏهن هن، ان جي جڳهه والاريندڙ خدا- ساورين اسٽيٽ (Sovereign State) ۽ ان جي محرڪ سگهه اسٽيبلشمينٽ کي ڇڙواڳ ڇڏي ڏنو. هٿائين ان کي مراد (8) ٺاهي ٽيڪ ڏني. نٽشي جو نانسڪ، پنهنجي ناڪار سان، موٽ ۾ هاڪار سان وري هڪ خدا جوڙي ٿو! جنهن لاءِ وهيڻي خلق هجڻ لازم آهي. ساڳيوئي وهيڻائپ هڪ ڏوهه ٿي مڃجي ٿي. سچ جو پاڻ مرادو بڻيل ٺيڪيدار ۽ ان ڪري انڌي پوئواري طلبيندڙ مارڪس جو انقلابي هڪ جڪڙيل نوڪدار تکين تارن سان واڙيل بهشت اڏي ٿو. جتي هنڌ، هنڌ تختيون ٽنگيل آهن؛
”اڳتي چرڻ ڏوهه آهي.“ هن جا حڪم ڪڏهن به غلط ٿي نٿا سگهن!“
سسيفس جو انڪاري ڪردا، نٽشي جا ناڪاريءَ، مارڪس جي پابند،(9) هڪ رنگي نظام خلقيندڙ انقلابيءَ ۽ ڪامؤ جي انڌي فقرائي (Ascetic) باغيءَ کان گهڻو اڳتي وڌيل آهي.
مارڪس، نٽشي ۽ ڪامؤ جي ناڪار، انڪاري- هاڪار (Negative-Affirmation) آهي. ڪنهن طريقي سان رٿ ۽ نتيجي جي روپ ۾. سندس ناڪار جي پڄاڻي ٿئي ٿي؛ پاڻ- اختيار (خدا) ٿيڻ- بنجڻ يا پاڻ مارڻ (4) آگيا وان ٿيڻ يا ناس ڪرڻ. اهي ڪنهن نه ڪنهن شڪل ۾ سرشتي اندر، آگيا (Command) ۽ آگياوان (Obedient) رکن ٿا. سيڊو-ميسوڪيسٽڪ (Sado-Masochistic) ناتا. جن ۾ وهيڻا انڌي پوئواري جي پيڙا ڀوڳيندي سرست ماڻين، ۽ مٿانها، پنهنجي سيڊزم منجهان. جنهن ڪري، هڪ اهڙو سرشتو، جنهن منجهه آگيا ۽ آگيا وانن جو آزاديءَ تان هٿ کنيل؛ پنهنجو پاڻ وڃايل.
“God is dead” (Nietzsche)
جڏهن ته سسيفس جي ناڪار جي نڪا حد آهي ۽ نه ئي ڪا پڄاڻي. سندس ناڪار پاڻ اختيار/خدا/سيڊسٽ بنجڻ لاءِ نه آهي. ۽ نڪو .ي هو، ميسوڪيزٽڪ هجڻ قبولي ٿو. ۽ نه ئي وري سندس ناڪار ستيا گرهيءَ (Passive Ressistance) آهي پر اختيار طرفان مڙهيل امر کي ناڪار آهي. هو اهو نٿو مڃي ته ڪو مٿانهون، يا ڪا مٿين هستي سندس باري ۾ فتوى مڙهي، فيصلو ڪري، نصيب جوڙي. ۽ نه ئي هو انهيءَ حيثيت ماڻڻ لاءِ جاکوڙ ڪري ٿو ته، پاڻ مٿاهين، مڙهيندڙ هستيءَ بڻجي. جيڪا ٻين جي مٿان فتوائون مڙهي ۽ نصيب ٿاڦي. سندس ناڪار، پنهنجي هستيءَ جي هاڪار لاءِ آهي. جيڪا هستيءَ وهيڻن منجهان هڪ آهي. هو ان لاءِ اختيار کي هوڪاري ٿو. پنهنجي هيڻائپ واري سرڪشيءَ سان. هٺيلو بڻجي. اهائي سندس اتمنا آهي؛ هو اهو ٿيڻ نٿو چاهي، جيڪو زيوس چاهي ٿو.
(ان ڪري هڪ وهيڻي دانشور لاءِ آدرش)
هڪ هيڻي ناڪاريءَ جو آدرش؛ جيڪو وقت جي زيوس جي جوڙيل پاتال اندر واڙيل، مڙهيل مقدر پٽاندڙ جوٽيل ۽ وهندڙ، هو ان کان انڪاري. راڄ ڊوهه وادي. سندس آزادي، خودداري، وقار ۽ اتمتا جي مڃتا مٿس ٿاڦيل پيڙا ۽ انهيءَ جي ڇتي سجاڳ احساس منجهان اسري ٿي.
۽ جڏهن الاهي (Divine) خدائيءَ جي پڄاڻي ٿي. ان خدائيءَ جي جاءِ رياست ورتي، مختلف روپن جا ڪريٽوس (Kratas) خدا بڻجي اڀريا. جن نئين نئين روپن جي اسٽيبلشمينٽ کي پوچي لڳائي پيش ڪيو. هنن انڪارين لاءِ پاتال (Hades) جوڙيو. جن ۾ وهيڻي خلق (Subjects) واڙيل، ايرسٽوڪريسيءَ کان ٽينڪوڪريسيءَ لوڪ راڄ (Republican Jails) جيلن اندر بارٽيڪريسيءَ تائين ڪيل ڏوهن جي ڊگهي قطار؛ اڻ کٽ، اڻ- مٽ ليڪ. آڪاس ندي. جو؛ رهزن رهبر بڻيل. قاتل، جج بڻيل. ڏوهي ديوتا بڻيل.
اڳ جڏهن خدا هو؛
گوڏا جهڪايو، ڪنڌ نمايو، ڳڻ ڳايو، پڪو ويساهه رکو. عظيم خدا جا امر اٽل آهن.
(انڌو ويساهه+انڌي پوئواري)
انڪاري، ڏوهاري سڏبا. سيکت لاءِ تيار رهو. ۽ اڄ جڏهن سرڪار/هاءِ ڪمان/ سينٽرل ڪاميٽي، ساورين/خدا آهي؛
گوڏا جهڪايو، ڪنڌ نمايو،..... مٿانهون هر امر اٽل آهي.
(انڌو ويساهه+انڌي پوئواري) (10)
هر اسٽيبلشمينٽ جي رياستي پاليسي آئڊيالاجي؛ گھريلو پالئو شهرين جي پرورش جو فن(11) پنهنجي اولمپيائي ٺٺ کي قائم رکڻ جو ناٽڪي رچاءُ؛ پارليامين، عوام، ڊيموڪريسي، ريپبلڪين گڏيل مفاد.... پرچار جي پوچي سان جنهن ڪري اسين سڀ ماس ميڊيا جا ٺڳيل.
چونڊون؛ وهيڻن کي پنهنجا مالڪ/خدا جي چونڊڻ جو حق بخشيل. هو پنهنجا نوان مالڪ چنڊي يا ساڳيا. وهيڻا سڀاويڪ طور اهو خيال رکندڙ ته، اهي چونڊجن، جيڪي کين ذليل ڪرڻ، ذهني ۽ جسماني طور لوئڻ پوئڻ ۾ انسان دوستي ڏيکارين. مالڪ جي چونڊ جي وقتي مڃيل حق دؤران؛ سيڊسٽ ڳراٽڙيون پائيندڙ. عزتِ نفس جون ڌڄيون اُڏائيندڙ همدرد بڻيل. چيچلايل جي اڻ وڻندڙ رنڀن رميسو چيئيسٽڪ جي ڪيڪڙاين ۽ سڏن کان پاڻ بچائڻ لاءِ؛ هن جي پٺن تي بينر اٽڪايل؛ تاريخ جوڙيندڙ. طاقت جو سرچشمون. تخليق جو خدا. هر اول.(12)
ڪاسائيءَ جي چونڊ جو مڃيل حق، جھموريت جو روح. لٺ ۽ چٺ جي اصول تي عمل سان.
۽ انصاف: ڦريو به جھان کان دانهين به جھان خان وٽ!
نظريا، پروگرام، انگ اکر، اعلان؛ قاتلن کي جج ڪري پيش ڪرڻ لاءِ معقول، وزني دليل پيش ڪندڙ، هر رياستي اڳواڻ عيسى بڻيل. خدا جو آواز. پاپ کان آجو. مقدس.
عظيم، اعلى. ڪڏهن گناهه ڪري نٿو سگهي. وهين، حڪم هيٺ آيل تليهرن (Subjects) جي پيٽ جي بک ۽ ان جي ضرورت جو احساس سرڪار سينٽرل ڪاميٽي/ هاءِ ڪمان ڪندڙ. جيڪا ڪڏهن به غلط ٿي نٿي سگهي. هن جا نظريا، رٿون ۽ تبديليون هر ڀيري، سدائين هر ڪسوٽيءَ تي سچا بيهندڙ. دور رس اثر ڇڏيندڙ. جن جو پيٽ آهي، اُهي پنهنجي بک جو صحيح اندازو نٿا لڳائي سگهن. هو پنهنجن نفسياتي- جسماني گهرجن کي سمجهي، پروڙي ۽ محسوس ڪري نٿا سگهن.
۽ آئين، قائدا قانون؛ پالئو شهري پيدا ڪرڻ لاءِ جتن. پنهنجن ڏوهن کي ميٽڻ لاءِ نوان مقدس صحيفا. (ڪيل ڏوهن جا پيرا مٽائڻ ۾ نوان ڏوهه).
هر رک تي آڏو ايندڙ اتمشاهيءَ جي مڃتا/ پوئواري وهيڻن جو لکيل. بس؛ وهو وهندا رهو. جيئن امر ٿئي. اولمپيائي ٺٺ کي قائم رکڻ لاءِ.
۽ تبديلي؛ سوڀارو، تاريخ/ قدرت/ وقت/ سچ جو آواز. هارايل، غدار، ڏوهاري!
اهو لکيل، ايستائين، جيستائين وهيڻا، وهيڻا آهن. هيڻا.
انهن وهيڻن ۾ سسيفس به آهي. هوڏي- انڪاري. جيڪو نه، سيڊسٽ ٿيڻ چاهي ٿو- نه، ميسوچيئيسٽ ٿيڻ قبولي ٿو. پنهنجي سرڪش عمل سان پاتال ۾ ٻائيتال مچائي، پنهنجي سڃاڻپ کي، ائينٽيسٽيءَ کي وائکو، چٽو ۽ ڊفائين ڪري ٿو. سندس هوڏي ناڪار هيڻي هوندي به پاڻ مڃائيندڙ آهي، ائينٽڪ. هو؛ نٻل هوندي سرڪش آهي. هو پنهنجي ناڪار سان جتي وهيڻي خلق جي احساسِ جرم کي جاڳائي ٿو، اتي اختيار جي احساسِ جرم کي ڌونڌاڙي ٿو. هو ڪميٽيڊ هوندي به نسان- ڪمٽيڊ آهي. اهائي سندس وڏائي آهي.
(1) جھڙي ريت انسان جو پنهنجو، پنهنجو وجود ڪونه ٿئي. پر هو مڙهيل هٿ ٺوڪي سولائزيشن، سوشلائيزيشن-سبلائيميشن جي وجود کي ڍوئيدو رهي ٿو.)
(2) “The fundamental subject of the myth of Sisyphus is:
It is legitimate and necessary to wonder weathere life has meaning…” (camus: Myth of Sisyphus)
(3) “He is absurd as much through his passions a through his torture. His Scorn of gods, his natred of death, and his passion for life won him that unspeakable penalty in which the being is exerted toward accomplishing nothing.” Ibid
(4) “If this myth is tragic, that is be cause hero is conscious” (camas)
(5) Writer gives society a guilty conscience. (Sartre).
(6) هيءَ پاڻ-شاهدي ڏيندڙ سچائي آهي ته؛ هو اختيار پنهنجن ڪرتوتن ڪارڻ احساس جرم ۾ ورتل هوندو آهي.
(7) “Will to power”.
(8) (I) “Rebellion is a form of ascetism, though it is blind, therefore if the rebel plasphemes it is in the hope of finding a new god,” (Rebel)
(II) “Every act of rebellion against oppression is justified in itstlf but insalls a new form of Servitube”
(9) Self-obnegtion.
(10) “No body can rule guiltlessy” (Saint-just)
(11) (Thremmatology)
(12) عوام جو راڄ، عوام طرفان، عوام لاءِ