تاريخ، فلسفو ۽ سياست

سنڌ ۾ مڊل ڪلاس جي اوسر

ھن ڪتاب ۾ محمد جمن ڄامڙي مڊل ڪلاس جي اوسر، سنڌ ۾ تعليم جي اھميت، سنڌ ۾ بدانتظامي جي سببن، سنڌ ۾ پاڻيءَ جي اھميت، سنڌ جي زراعت، سنڌ جي سياسي ڪوتاھ نظري، قيادت جي فقدان، ڪراچيءَ جي اھميت، وفاق ۾ ملازمتن جي مسئلن، سول ۽ ملٽري بيوروڪريسي، سنڌ ۾ قدرتي وسيلن، سنڌ جي زمينن جي ڦرلٽ، سنڌ ۾ وڏيرا شاھي جي راڄ، سنڌي ڪاموري جي ڪردار، اسلام آباد ۾ سنڌي ملازمن جي مسئلن، ڪاپي ڪلچر ۽ تعليم جي فقدان، سنڌ ۾ فني تعليم جي اھميت، سميت کوڙ سارن مسئلن ۽ انھن جي حل تي لکيو آھي.

Title Cover of book سنڌ ۾ مڊل ڪلاس جي اوسر

سنڌ جي زمينن جي ڦر لٽ

ون يونٽ جي وجود ۾ اچڻ شرط جيڪا ڦرلٽ سنڌ ۾ ٿي، تنهنجو بيان ڪرڻ لاءِ ڪيترائي ڪتاب لکي سگهجن ٿا. ٻين معاملن کان علاوه جيڪڏهن صرف سنڌ جي زمين متعلق جيڪا ڦرلٽ ٿي، انجي ذڪر ڪرڻ سان لڱ ڪانڊارجي وڃن ٿا، پر افسوس جو سواء هڪ اڌ هاري تحريڪ جي باقي سنڌ جي سياسي قيادت جي ان تي خاموشي سمجهه کان ٻاهر آهي. سنڌ جي زمين ۽ شهري ملڪيت تي هندستان مان آيل پناهگيرن جون ڪاروايون اڃان جاري هيون ته ون يونٽ جي مرڪزي سرڪار يعني اوله پاڪستان جي سرڪاري مشينري سنڌ جي زمينن سان اچي ڪلور ڪرڻ شروع ڪيا. سنڌ جي زمين جيڪا گڊو بئراج تي اي ڪلاس واري هئي اها زمين پهريان آرمي آفيسرن کي ڏني وئي، جيڪا تقريبن اسي هزار ايڪڙ زمين جي قريب ٿيندي، انهي کان علاوه سرڪاري آفيسرن کي چاليهه هزار ايڪڙن جي ويجهو زمين ڏني وئي، جن مان سنڌي ڪل 10 آفيسر هيا جن کي ڪل 1460 ايڪڙ ملي باقي ڇٽيهه هزار ۽ ڪجهه ايڪڙ زمين پنجابين، پناهگيرن، پٺاڻن ۽ بلوچن کي ڏني وئي.
پنجابي 244 آفيسر 24903 ايڪڙ زمين، پٺاڻ 19 آفيسر 2684 ايڪڙ زمين، پناهگير 15 آفيسر 2240 ايڪڙ زمين، بلوچ 11 آفيسر 886 ايڪڙ زمين،اُهي بلوچ به هزاره افغان آهن، جيڪي جنرل موسيٰ جي قوم سان تعلق رکن ٿا. اها مٿي زمين ته صرف گڊو بئراج تي سول آفيسرن کي ڏني وئي . جيڪا زمين آرمي آفيسرن کي ملي تنهنجو ڪو ريڪارڊ ناهي، سواء انهي جي اها زمين فوجين کي ڏني وئي، باقي انهن جو اندروني معاملو آهي ته ڪنهن کي ملي.نه رڳو اهيو پر منگلا ڊيم جي متاثرين کي به گڊو بئراج تي 46900 ايڪڙ زمين ڏني وئي. ان کان علاوه اسلام آباد جي گادي جو هنڌ مقرر ڪرڻ لاءِ جيڪا اتان جي مقامي ماڻهن کان زمين جي معاوضي ڏيڻ کان علاوه گڊو بئراج جي 15867 ايڪڙ زمين ڏني وئي. سرڪاري خدمتن عيوض اعزاز حاصل ڪندڙن کي 12217 ايڪڙ زمين گڊو بئراج تي الاٽ ڪئي وئي. تربيلا ڊيم جي متاثرين لاءِ 30000 ٽيه هزار ايڪڙ زمين گڊو بئراج تي الاٽ ڪئي وئي.
ڪوٽڙي بئراج جيڪو 1955ع ۾ ٺهي راس ٿيو، سکر ۽ گڊو بئراج جي زمينن وانگر ڦرلٽ ڪئي وئي. انڌيرنگري اها جو 1958ع ۾ زمين نيڪال ڪرڻ لاءِ ڪاميٽي ٺاهي وئي ان ۾ مرڪزي حڪومت ۽ فوج جا نمائندا شامل هيا، انهي ۾ سنڌ ڌرتي جو ڪوبه ماڻهون ڪين رکيو ويو.
ٽريڪٽر اسڪيم تحت 275000 ايڪڙ زمين الاٽ ڪئي وئي جيڪا گهڻي ڀاڱي ملٽري ۽ سول بيوروڪريسي کي ملي. ڪوٽڙي بئراج جي ڏه لک ايڪڙ کان وڌيڪ زمين پنجاب ۽ چوٽيه هزار ايڪڙ زمين صوبه سرحد جي رهواسين کي ڏني وئي.
اچرج جي اها ڳالهه آهي ته انهيءَ سڄي ڦرلٽ ٿيندي سنڌ جي سياسي قيادت سواء سنڌ هاري تحريڪ ۽ پليجو عوامي تحريڪ جي ڪنهن سياسي سنڌي شخصيت جي طرفان ڪنهن به قسم جي مذمت يا مزاحمت نظر نٿي اچي، اها اسان سڀني کي سوچ جي دعوت ٿي ڏئي ته ڇاجي ڪري سنڌ جي سياسي قيادت انهي سنڌ جي ڳنڀير مسئلي تي خاموش رهي.
ڇا انهن کي سنڌ جا مفاد پيارا ڪين هيا، جو ايترو ظلم ڏسندي خاموش ويٺا رهيا. ڇا جيڪڏهن سنڌ سرڪار اهي زمينون سنڌ جي مقامي ماڻهن کي ڏين ها ته اهي سنڌ جون قيمتي زمينون ڌارين کي ڪين ملن ها، نڪي سنڌ جي اندر ٻاهران ايتري مخلوق اچي ها.جو اڄ اسين ڪجهه ڏهاڪن کان بعد ٿورائي ۾ تبديل ٿي وڃڻ جو خدشو پيدا ٿئي ها.توهان دوستن جو ڇا خيال آهي، جيڪڏهن سنڌ اسيمبلي زمين جي الاٽمينٽ جي پاليسي ٺاهي ها ۽ زمين بي هارين سنڌ جي باشندن کي ڏئي ڇڏين ها ته اها سنڌ جي سون ورڳي زمين ڌارين جي هٿ چڙهي ها ۽ سنڌ خوشحال ڪين هجي ها ؟ الحمدلله سنڌ جي ان وقت جي قيادت جا اولاد اڄ به ساڳو طريقو سنڌ ۽ سنڌ جي رهواسين تي هلائي هر طرح سان قابض ويٺا آهن.