لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

مناجات الاھي

مناجات عربي لفظ ”نجو“ يا ناجا مان ورتل آهي، جنھن جي معنيٰ آهي پڪارڻ، ڳالھيون ڪرڻ، ڀيد، راز، ڳُجهہ، آزيون ڪرڻ ۽ ٻاڏائڻ يا نجات گهرڻ. هن ڪتاب ۾ اوهان کي مختلف سگهڙن جون آهون، دانھون، سُڏڪا، سسڪيون، صدائون ۽ مالڪ حقيقي توڙي محبوبِ خداونديءَ کي مخاطب ڪري گهريل دعائون ملنديون، جن ۾ موجودہ حالتن جو عڪس بہ هوندو، سماجي مسئلن جي شعور جون ڳالھيون بہ هونديون تہ هن امن واريءَ ڌرتيءَ تي ٿيندڙ وارتائون ۽ وارداتون بہ لفظن جو جامو پائي پڙهندڙ جي اڳيان هڪ چٽو عڪس پيش ڪنديون.

Title Cover of book مناجات الاھي

محمد ايوب “عارض” واهوچو

تعارف
نالو: محمد ايوب
تخلص: “عارض”
ولد: غلام علي
ذات: واهوچو
جنم: 20 جنوري 1970ع.
تعليم: B.A اڪانامڪس
شاعري جي شروعات: 1990ع.
شاعري جا استاد: استاد ناظم منگي ۽ استاد آصف راڄپر صاحب.
لوڪ ادب جا استاد: استاد محمد ملوڪ عباسي ۽ استاد محمد لقمان کوکر.

ڇپيل ڪتاب:
“عجب رنگ ايوب جا”، “اوجاڳا ايوب جا”، “اجرا گل ايوب جا”، “پھاڪن پچار”٠
ايندڙ ڪتاب: “ساراھہ سھڻي سڄڻن جي”، “ڏس ڏنگايون ڏيھہ جون”، “حُسن سَندي هاڪ”، “عارض آس اُساٽ”٠

مڃتا ايوارڊز:
(1) “حسن ڪارڪردگي سگهڙ ايوارڊ “ ڊاڪٽر بلوچ گريجوءِيٽ سگهڙ ڪانفرنس 2016
پاران سنڌ سگهڙ لوڪ ادب تنظيم (سلات) (2) سدا حيات سگهڙ استاد محمد ملوڪ عباسي مڃتا ايوارڊ2017ع پاران سنڌ سگهڙ سنگت ڀلائي تنظيم(3) استاد سگهڙ محمد ملوڪ عباسي مڃتا ايوارڊ 2019ع سندس ورسيءِ جي موقعي تي٠ پاران عباسي ڪلھوڙا تنظيم سنڌ ۔ (4) حسن ڪارڪردگي مڃتا ايوارڊ 2022ع پاران ميان پير بخش مڱريو اڪيڊمي موهن جو دڙو٠ (5) “حضرت لعل شھباز قلندر مڃتا ايوارڊ 2023ع” سندس عرس مبارڪ جي موقعي تي٠

مڃتاسندون (Certificates:
(1) “سٺي ڪارڪردگي ۽ يادگار طور مڃتا سند” سنڌ سگهڙ ڪانفرنس/لوڪ ادب سيمينار1991 ٠پاران: سانگهڙ ھہسٽاريڪل ا؟نڊ ڪلچرل سوسا؟ٽي ٽنڊو آدم
2”جشن عيد ميلادالنبيﷺ 1993 ۾ مڃتا سند٠ پاران: سنڌ سگهڙ سنگت ڀلائي تنظيم شاخ نصيرآباد٠ (3) مڃتا سند “ ڪل سنڌ سگهڙ ڪانفرنس 30 آڪٽوبر 1994” ڳوٺ محمد خان ڪلھوڙا ٠پاران: سنڌ سگهڙ سنگت ڀلائي تنظيم(4)مڃتا سند “ ڪل سنڌ سگهڙ ڪانفرنس راڌڻ اسٽيشن 23 ڊسمبر 1994.پاران سنڌ سگهڙ ڀلائي تنظيم يونٽ ميھڙ٠(5)مڃتا سند “سنڌ سگهڙ ڪانفرنس 6 اپريل 1995 ڪنڊيارو پاران: سنڌي اصلاحي سگهڙ تنظيم ڪنڊيارو ضلعو نوشھرو فيروز٠(6) مڃتا سند “ڪل سنڌ سگهڙ ڪانفرنس ڳوٺ محمد خان ڪلھوڙو لڳ موهن جو دڙو 7 اپريل 1996.پاران: سنڌ سگهڙ سنگت ڀلائي تنظيم٠(7)بھتر ڪارڪردگي جي بنياد تي استاد محمد ملوڪ عباسي مڃتا “سرٽيفيڪيٽ ايوارڊ “ڊاڪٽر نبي بخش بلوچ (عالم ـ اديب) نظير حسين مھر (ڪمشنر لاڙڪاڻو)٠ سگهڙ محمد مٺل جهتيال ۽ سگهڙ ممتاز علي عباسي طرفان٠ پاران: سنڌ سگهڙ سنگت ڀلائي تـنظيم٠ پاران: ڊاڪٽر درمحمد پٺاڻ.(8) مڃتا سند” پھرين قومي لوڪ ادب ڪانفرنس 6 فيبروري2015 ڪراچيءِ ۾ ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو (عالم ـ اديب چيئرمين وفاقي اردو يونيورسٽي ڪراچي ۽ پروفيسر ڊاڪٽر ظفر اقبال وائيس چانسلر (وفاقي اردو يونيورسٽي آف سائنس آرٽس ۽ ٽيڪنالاجي ڪراچي سنڌ) (9) مڃتا سند بعيوض سنڌ جي قديم لوڪ ادب جي تخلييق/سھيڙ/اشاعت ٠ از طرف ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو صاحب (عالم ـ اديب) سرفراز راڄڙ صاحب (چيئرمين سنڌي ٻولي جو با اختيار ادارو حيدرآباد سنڌ ـ الهڏتو وگهيو صاحب (سيڪريٽري سنڌي ادبي بورڊ ڄامشورو سنڌ ـ سگهڙ عاجز رحمت ﷲ لاشاري صاحب (باني سلات) سگهڙ حسين بخش رڏ(مرڪزي صدر سلات) سگهڙ مولا بخش شيدي ڪنوينر صاحب ڪتاب سگهڙ ڪنوينشن)پاران: صاحب ڪتاب سگهڙ ڪنوينشن 12 ڊسمبر 2015. (10) مڃتا سرٽيفڪيٽ بعيوض علم ـ ادب ـ سنڌي ٻوليءِ جي خدمت ـ لطيفيات ـ لوڪ ادب جي پرچار 9 اپريل 2016ع. ازطرف ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو صاحب ـ (محقق ـ دانشور)ـ جناب سرفراز راڄڙ صاحب ( چيئرمين S.l.A ) ۽ محترم عاجز لاشاري صاحب باني سلات) (11) استاد محمد ملوڪ عباسيءِ جي سالياني ورسي17 آڪٽوبر 2018ع جي موقعي تيبھترين ڪارڪردگيءِ جي مظاهري عيوض استاد محمد ملوڪ عباسي مڃتا سرٽيفيڪيٽ ـ (12) استاد محمد ملوڪ عباسي مڃتا سرٽيفيڪيٽ 2020ع سندس سالياني ورسيءِ ۾ لوڪ ادب خدمت جي حوالي سان بھترين ڪارڪردگيءِ عيوض ـ پاران سلطان احمد کوسو صاحب(شاعر ـ اديب ـ ڪمشنر لاڙڪاڻو) بئريسٽر ڪاظم علي خان عباسي صاحب ۽ سگهڙ ممتاز علي عباسي صاحب. (13) لوڪ ادب جي فن ۾بھترين ڪارڪردگيءِ عيوض حاجي خانڻ چنجڻي مڃتا سند 13 مارچ 2021ع از طرف سيد سڪندر علي شاھہ (سيڪريٽري سنڌي ادبي بورڊ ڄامشورو)ـ عبدالعليم لاشاري (ڊائريڪٽر جنرل ثقافت کاتو سنڌ). خليل ﷲ ڪاڪيپوٽو (اسٽيشن ڊائريڪٽر ريڊيو پاڪستان حيدرآباد) سڪندر علي رند صاحب (جنرل مينيجر PTV World ڪراچي سنڌ ـ استاد محمد لقمان کوکر (مھان سگهڙ ۽شاعر)ـ (14) لوڪ ادب ۾ حاجي منور علي عباسي جو ڪردار جي حوالي سان لوڪ ادب سيمينار سگهڙ ڪچھري 25 جون 2021ع ۾ بھہترين ڪارڪردگيءِ تي مڃتا سند. پاران: آرٽس ڪائونسل آف پاڪستان لاڙڪاڻو ۽ سنڌ سگهڙ سنگت ڀلائي تنظيم (15) استاد محمد ملوڪ عباسي مڃتا سند سندس سالياني ورسي 14 سيپٽيمبر 2021 جي موقعي تي. پاران: سنڌ سگهڙ سنگت ڀلائي تنظيم (16) لوڪ ادب جي خدمت ۽ بھہترين ڪارڪردگيءِ جي عيوض استاد محمد ملوڪ عباسي مڃتا ايوارڊ سندس سالياني ورسيءِ 12 نومبر 2022 تي ـ

مختلف ڪتابن، رسالن، اخبارن ۽ ڊائريڪٽرين ۾ ڇپيل تخليقون ۽ احوال:
1) سگهڙن جي ڊائريڪٽري 1991ع ٽنڊوآدم ٠ ترتيب عبدﷲ ورياھہ.
2) سووينئر (رسالو) گورنمينٽ ڊگري ڪاليج نصيرآباد 1994ع.
3) لاڙڪاڻو صدين کان 1995ع. ترتيب ڊاڪٽر بشير شاد لاڙڪاڻو٠
4) انگريزيءِ ۾ ڊائريڪٽري 2002ع
٠5) اخبارون “پاڪ ـ عوامي آواز ـ ڪاوش، ڪوشش ـ تعمير سنڌ ـ هلچل وغيرھہ وغيرھہ ٠
6) ڪتاب وڳڻ جا ويچار 2006ع ڪراچي٠ مرتب محمد ايوب واهوچو
7) انگريزي ڊاريڪٽري 2002ع مرتب: ڊاڪٽر بدر الدين اڄڻ ٠
8) ڪتاب لوچون ڏس لقمان جون 2012 مرتب: محمد ايوب عارض واهوچو
٠9) ڪتاب ڪچھري جا مور 2013ع ترتيب ۽ تحقيق ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو سگهڙن جي جامع ڊائريڪٽري 2015ع محقق عاجز رحمت ﷲ لاشاري باني سلات
٠10: پاڪستاني زبانون ڪا لوڪ ادب آگسٽ 2015ع .
11: ڪتاب رسالو ڳجهارت نومبر 2015 ترتيب ـ تحقيق ـ سمجهاڻي ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو ٠
12: وجود جو هڳاءِ (گڏيل شاعري) 2016 ترتيب ڊاڪٽر فيض جوڻيجو ٠
13: ڪتاب لقمان لبان تي تيڏا نالا 2018 ترتيب محمد ايوب واهوچو ٠
14: رسالو رهاڻ 2020 ترتيب واحد ڪانڌڙو حيدرآباد سنڌ٠
15: “گڏيل گفتا” ترتيب گل محمد چنجڻي ميانداد چنجڻي٠16: چشمين ڏٺو چين کي 2021

ترتيب:
محمد ايوب عارض واهوچو 17: لعل هيرا لقمان جا 2024ع ترتيب: حسين چنجڻي ٠
(18) ڪتاب پاڪستاني زبانون ڪا لوڪ ادب 2015 جو مرتب ڊاڪٽر ڪمال جامڙو صاحب
پَتو: ڳوٺ سوالي واهوچا، لڳ نصيرآباد، ضلعو قمبر شھداد ڪوٽ سنڌ
رابطو نمبر: 03052158772 / Watsapp Number 03162909442

مُناجات (بيت)

مالڪ! مُنھنجي مُلڪ کي، رک ﷲ سائين آباد،
بچائيندين بدمعاشن کان، اڌو تاڪن آ تعداد،
لوڌي ڪڍ ھن لاکيڻيءَ مان جابر سڀ جلاد،
تـ سانگي سڀئي سنڌ جا وٺن سک سواد،
الڪن کان “ايوب” چئي ھي امئون ڪر آزاد،
جيئن شام و سحر شاد، مارو رھن مرڪندا.

سئولي ڪر سچا ڌڻي! ڪر سئولي رب سبحان،
موليٰ مشڪلات مون عارض ٿئي آسان،
جيئان تنھنجي جڳ ۾ ساڻ مھت مان،
صحت ڏئيم سالم ۽ عزت عاليشان،
ڪڏھن پسان ڪانه، ڪا اوکائي “ايوب” چئي.

مُناجات (بيت)

اوکايون ايوب کي نہ ڏاتر تون ڏيکار،
اھنجا اولا آھڙا اوڪر سڀ اڪار،
ٻاجهارا ڪر ٻاجهہ مون ٻُڏيءَ ٻيڙا تار،
ڏسان ڪين ڏکيا ئيون، نہ اھنج ڪي آزار،
سدان ڏيندين سوڀ مون، ھادي نہ ٿئي ھار،
محفوظ رک ھر مصيبت کان، منھنجا ٻچا ٻار،
ھجن ھميشـه ھر گھڙي ڌوڪن کان سي ڌار،
نہ پسن پريشانيون نہ تڪليفون تڪرار،
ڪامياب ڪندين ھر ڪم ۾ اي قادر قربدار،
پرور! پونئين پيڙھيءَ کي بہ گنج ڏيندين گنجوار،
سڏجن سخي سيبتا، سالڪ سمجھدار،
لڳاءِ لوڪ ادب سان وڏا ٿين وينجهار،
ڪن خدمت تنھنجي خلق جي، ٿي خادم خدمتگار،
محتاجون سڀ معاف ڪندين سکيو تن ستار،
ڪاٽين منجهہ قرار، عمر سڄي “ايوب” چئي.

مناجات

صَاحِــبَ! ڏي مـــون سُــونھن، آءُ اَسُونھين آهيان!
اوتِ اَلَــک! اڻڄــــــاڻ ۾ اپني، چيٺڻ چوکِي چُونھن!
آءُ اَسُونھين آهيان..!!

توھَ تنھنجي ئي تڙجِي ويندا، ڏوھَ ڏَڄَڻ هِي ڏُونھن!
آءُ اَسُونھين آهيان..!!

دانئون! دردن ڌِڪِجِي دل تان، دُور ٿي ويندا دُونھن!
آءُ اَسُونھين آهيان..!!

والِــــي! ويــڌن، وئيــلِـيءَ وَرتَل، وَاڙِ وَجُودَ وِرُونھن!
آءُ اَسُونھين آهيان..!!

اَلَ “اَيُـــوبَ” اُجـــاڙِيل آسَرَ، سَونپِ سھارا سُونھن!
آءُ اَسُونھين آهيان..!!

مناجات

سَولي ڪر رب سائيـــن!
آءُ اَڙيالِي آهيان..!!

اُلڪــن ڳڻتيـــن کــان اي مالـــڪَ، منھنجي جــان ڇڏائيـن!
آءُ اَڙيالِي آهيان..!!

سوڀَ سچِي ڪا، سُک جِي ساعِتَ، آ نہ ڏِٺِي اڃـان تائيــــن! آءُ
اَڙيالِي آهيان..!!

مُونجهہ مھل آ، مونکــــي لڳنــــدي، مــاھُ مُحــــرم نائيـــــن! آءُ
اَڙيالِي آهيان..!!

اَوکِــي ويل تون، ٻاجهہ پنھنجِيءَ سان، ٽَيڪَ ڏئي ٽِياس ٽپائين! آءُ
اَڙيالِي آهيان..!!

يـــاد نہ آهـــي، توکي ڪَيَـــم جا، الئہ اَپِيــــل آ ڪائِيـــــن! آءُ
اَڙيالِي آهيان..!!

موليٰ منھنجـــي گهر، ٻچــڙن کي، رَکُ آبــــــــاد سدائيــــن! آءُ
اَڙيالِي آهيان..!!

ڪڪِرِي ڪَرمَ، هروقت هيڻي تي، واحِـدَ! پيـــو وسائيـــن! آءُ
اَڙيالِي آهيان..!!

پنجتن پاڪ جي صدقي “عارض”عرضيون شالَ اگهائيـن! آءُ
اَڙيالِي آهيان..!!

مناجات

تون مالڪ آهين ملڪن جو تون خالق خلقڻھار خدا.
تون راحم، رحمان، رزاق تون آن پرور پالڻھار خدا.
تون ڪريم، رحيم، قديم آن تون جوڙيندڙ جبار خدا.
تارس! تنھنجي توھ سندو ڪو شرو ناھِ شمار خدا.
“عارض” آهيون اسين بندا گندا گنھگار خدا.
ڏيندين معافي ڏوهن جي تون غني، تون غفار خدا.
لطف ڪر لاچارن تي ڪرم ڀريا ڪلتار خدا.
رکندين ست اسان جو رافِعَ! ستروند ستار خدا.
هي عاجز ڇا اظھار ڪري تون ڄاڻو ڄاڻڻھار خدا.
حال اسان جو هيڻو آ تون گنج ڀريو گنجوار خدا.
ڏي تون ڏيب ڏهوڻا ڏاتر، ڏيھن جا ڏاتار خدا.
آس پڄاءِ“ ايوب” جي اي آسين جا آڌار خدا.
ٻاجهہ ڪري هن ٻانھي جا ڪر ٻڏل ٻيڙا پار خدا.
خوش رک تون خاندان سڄو هي منھنجا ٻچڙا ٻار خدا.
پرور! پنھنجي پناھ ڏيندين هر دم ۽ هروار خدا.
داور! دوست عزيز بہ دائم، وسن خوش ولھار خدا.
جيڪي گروپ ۾ گڏ سي ڀي ڪر سکن سان سرشار خدا.
آ پارت پروردگار خدا. توکي سائين سموري سنڌ جي