لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

انسائيڪلوپيڊيا سنڌيڪا ۽ سنڌي ٻولي

ڊاڪٽر محبت ٻرڙو سنڌي قوم ۽ سماج جو هڪ اهم ۽ سڄاڻ ماڻھو هو. فقط پنجيتاليھن ورهَن تي پکڙيل پنھنجي ننڍي ڄمار منجهان، ستاويھہ ورھہ هُن عملي سياست ۽ سماجي سرگرمين سميت علمي، تحقيقي ۽ ادبي خدمتون ڪندي گذاريا، جن کيس هڪ ڏاهي، محقق، ٻوليءَ جي ڄاڻُو، اديب، ڪھاڻيڪار، مضمون نويس، تنقيدنگار، مترجم، سياسي ۽ سماجي اڳواڻ ۽ کاهوڙي پُٽ جي سُڃاڻ ڏني. ھي ڪتاب سندس ڇپيل، تحقيق ڪيل ۽ ترجمو ڪيل مضمونن تي مشتمل آھي جيڪي ٽن ڪتابن انسائيڪلوپيڊيا سنڌيڪا“، ”اچو تہ پنھنجي سنڌي لکت سنواريون“ ۽ ”سنڌي ٻولي: لفظ، لغت ۽ لکيت“ جي صورت ۾ ڇپايا ويا ھيا. 

Title Cover of book انسائيڪلوپيڊيا سنڌيڪا ۽ سنڌي ٻولي

پيش لفظ

ڊاڪٽر محبت ٻرڙي، منھنجي محبتي ڀاءُ، جي 9_اپريل 1997ع تي، اوچتي جوانيءَ ۾، وجود ڌوڏيندڙ وفات کان پوءِ، اسان، ڪجهه سنگتي ــــ خاص ڪري ستار هڪڙو، ڀائو در محمد ٻرڙو، خادم رند ۽ مان ــــ اهو ئي سوچي سگهياسون ته سڄاڻ جو پرچار ڪندڙ پنھنجي اداري ’کيرٿر سائنس اڪيڊمي‘، جنھن جو ٻالڪپڻو 1989ع ۾ ’موهن جو دڙو سائنس ڪلب‘ جي نانءُ سان شروع ٿيو، جو نالو ’ڊاڪٽر محبت اڪيڊمي‘ رکجي ته جيئن پنھنجي ڏيھه لاءِ مڙني ممڪن پاسن کان ذميواريون نڀائيندڙ هڪ ڏاهي سپوت جي مڃتا ڪرڻ سان گڏوگڏ ان جي ڪم جاري رکي ۽ سندس ياد کي حال سان سلهاڙي سگهجي.

ان ريت ’ڊاڪٽر محبت اڪيڊمي‘ قائم ٿي، جنھن جي منشور ۾ مخلتف علمي ۽ تعليمي موضوعن کي سنڌي ماڻهن لاءِ ارپڻ ۽ انسائيڪلوپيڊيا سنڌيڪا ڇپرائڻ لاءِ جاکوڙڻ سميت اهو نُڪتو به رکيو ويو ته ڊاڪٽر محبت جي ڪيل سموري قلمي توڻي ليڪچر ڏنل مواد کي ڇپي پڌرو ڪيو ويندو. ’اڪيڊمي‘ جي ان نُڪتي جو هڪ عملي ۽ علمي روپ ڊاڪٽر محبت جو هيءُ ڪتاب ”انسائيڪلوپيڊيا سنڌيڪا“ آهي. انسائيڪلوپيڊيا جي حوالي سان ڊاڪٽر محبت 1991ع ۾ ڪم شروع ڪيو، پر پوءِ کيس محسوس ٿيو ته سنڌي ٻوليءَ ۾ انسائيڪلوپيڊيا ڏيڻ لاءِ ضروري آهي ته سائنسي ۽ فني اصطلاحسازي به سنڌي ٻوليءَ ۾ موجود هجي. ان گهرج کي منھن ڏيڻ لاءِ ڊاڪٽر محبت ٻول گهاڙيتو ۽ سنڌيءَ ۾ سائنسي ۽ فني اصطلاحسازي مقالا لکيا، پر جيئن ته انسائيڪلوپيڊيا توڻي اصطلاحسازي تي ڪم ڪرڻُ بنا وسيلن واري ڪنهن هڪ فرد جي دائري کان گهڻو ٻاهر هيو، ۽ زندگي به ڊاڪٽر کي وڌيڪ وقت نه ڏئي سگهي، جنھنڪري اهو اهم ترين ڪم گهڻو اڳتي وڌڻ کان رهجي ويو.

اسان، هن ڪتاب ۾، ڊاڪٽر محبت پاران انسائيڪلوپيڊيا سنڌيڪا ۽ اصطلاحسازي جي سلسلي ۾ ڪيل سموري سڌاريل ۽ چڪاسيل ڪم کي، موضوع ۽ مواد آڏو رکي، مرتب ڪري، سنڌي ماڻهن لاءِ پيش ڪيو آهي. انسائيڪلوپيڊيا سنڌيڪا جوڙڻ لاءِ ڊاڪٽر محبت جي ڏسيل واٽ تي ’ڊاڪٽر محبت اڪيڊمي‘ ڪم ڪرڻ جو ارادو رکي ٿي.

رياضت ٻرڙو

  1. 03. 25

قمبر

***