ارشاد علي عرضائي
سگهڙ ارشادعلي عرضائي 02 اپريل1965ع ۾ عرضي ڀٽو تعلقہ سجاول جوڻيجو ضلع قمبر شھدادڪوٽ ڄي هڪ ڏاهي ڏات ڌڻي سالڪ سگهڙ حبيب ﷲ “حبيب”مڱڻھار جي گهر۾ اک کولي پڙهڻ جي عمر ۾ آيو ڳوٺ جي مين پرائمري اسڪول ۾ داخل ڪيو ويو پرائمري تعليم ۽ناظرہ قرآن شريف پڙهائڻ ۾ سندس پُڦڙ استاد تاج محمد مڱڻھار محنت ۽ جفاڪشي سان پڙهائي مڊل اسڪول ڏانھن روانو ڪيو مڊل تعليم ۾ ڪلاس ٽيچر سائين عبدالمجيد ڀٽو {ڳاڙهو} هيو مڊل تعليم کان پوءِ عرضي ڀٽو ۾ سھولت نہ هجڻ ڪري گورنمينٽ هاءِ اسڪول ميروخان ۾ {1979ع دوران} داخلا ورتي اتي بہ ڪلاس ٽيچر سائين علي مراد تونيه ۽ سائين حاجي نواب علي ويسر {ابڙو رتوديرو وارو}بھترين استاد هئو جن دلچسپي سان تعليم ڏني اتان {1980ع دوران} ميٽرڪ پاس ڪرڻ کان پوءِ بيروزگاري ۽ غربت سبب سندس بابي سائين طرفان کيس مامي عيد محمد {عيدن} مڱڻھار وٽ درزڪي ڪم سکڻ لاءِ ويھاريو.
ارشاد علي 1982ع ۾ سگهڙائپ ڏانھن وک وڌائي۔ سگهڙائپ ارشادعلي عرضائي جي مؤروثي ملڪيت هئي ڇاڪاڻ تہ هن جو پڙڏاڏو لعل ڏنو ان وقت جوبھترين ڏاهو سگهڙ هو ۽ شاه عبداللطيف ڀٽائيرح جي رسالي جو پارکو ۽ حافظ هو ۔ شاھہ سائين جو بيت/وائي جڏهن ترنم ۾ ڳائيندو هو تہ ٻڌندڙن جي مٿان وجد طاري ٿي ويندو هيو ان کان سکيا ورتي عرضائي جو پڙنانو ﷲ ورايو جيڪو بہبھترين ڏاهو سگهڙ ۽ڪچھرين جو مور هوندو هيو۔ان کان وري بابي سائين حبيب ﷲ”حبيب” سکيا ورتي، اهڙي طرح اها ڏات منتقل ٿيندي ڀائرن وٽ پر اهي نروار نہ ٿيا ۽ ان کان پوءِ جڏهن عرضائي وٽ اها ڏات پھتي تہ هن گهر ۾ رکڻ بجاءِ نروار ڪري ڇڏي ۔سگهڙحبيب ﷲ “حبيب” جي جيڪا شاعري ملي سگهي اها سھيڙي سائين منظور علي مھيسر حسيني جي ڪتاب “گڏيل گل گلاب جا” ۾ ڇپرائي.
ارشاد علي کي ان وقت جي آرپي{RP}ريسورس پرسن بدرالدين مڱڻھار جيڪو ارشاد علي عرضائيءِ جو سؤٽ پڻ آهي جي ڪوشش سان {MST} مسجد اسڪول ٽيچرجو ڪانٽريڪٽ تي آرڊر مليو ۽ هن 16اپريل1986ع۾ ڳوٺ الهرکيو جويو{محمد صديق سناڻي}۾ پھرين جوائننگ ڪئي۔1995ع۾ PTC پاس ڪري PSTپڪو سرڪاري ملازم ٿيو2000ع۾ انٽرپاس ڪئي۔اڳ۾ ذڪرڪري چڪو آهيان تہ سگهڙائپ مؤروثي ملڪيت هئي ان ڪري اها ڏات هلندي اچي ارشادعلي عرضائي جي سر جو تاج بڻي۔هونءَ تہ ڳوٺ جا جهونڙاسگهڙ استاد علي حيدر ڀٽو۔عبدالغفورڀٽومرحوم غلام محمد{غلام}ڀٽومرحوم درمحمد درل لانگاه غلام قادر{غلام گڙو}مرحوم سدورو ٿهيم عرضائي جو وڏو ڀاءُ اختيار احمد ۽ٻيا شامل هئا جن سان بہ {عرضائي} ڪچھريون ڪندو هيو۔پر 1980ع جي پوئين ڏهاڪي ۾ جڏهن استاد غلام ڪبير بليدي {لولائي} لڏي اچي پاڙيسري ڳوٺ بھادر ڀنڊ ۾ صوبيدارسرائي علي حسن ڀنڊ جي زمينن تي ويٺو۔عرضي ڀٽو ۾ اچڻ ڪري عطار هيو ۽ خريدارن کي ڳولي لڌوجن جا نالا مٿي ڄاڻايل آهن ۔پر ارشادعرضائي سان سندس پيچ پختا ٿي ويا۽شاگردي قبول ڪري پٽيلو بنجي ويو۔هن کي استاد جي مدد مھرباني اڀل آسرو ۽ دعا تمام گهڻي هئي (ڇوتہ استاد بہ ڏات ڌڻي۽بھترين سگهڙ هيو) وري سنڌسگهڙ لوڪ ادب تنظيم “سلات” ۾ شموليت سان زندگي ۾ اڃان نکار اچي ويس. سندس لوڪ ادب شاعريءَ جو ڪتاب “عشق امر ذات” 16 ڊسمبر 2018ع ۾ ڇپيو اڄ جيڪو ڪجهہ بہ آهي اهو استاد غلام ڪبير بليدي۽ سنڌسگهڙ لوڪ ادب تنظيم “سلات” جي صحبتي سنگت جي ڪري آهي ﷲ پاڪ اڃان بہ کيس علم۔ادب ۽ سگهڙائپ۾ واڌارو ڪري. (آمين)
مُناجات
تون آقا اسين عاجز، سوالِيُن جي صدا سڻ تون،
بُراين ۾ ڀريل آهيون، منھنجي نرمل ندا سڻ تون،
سڄڻ ڪر ستاري تون، محابي مصطفيٰ مدني،
التجائون عجز آزيون ساريون خدا سڻ تون،
آقا! عاصي آهيون ايڏا، وٺي ننھن کان تائين چوٽي،
بخشش ڪر بندن جي، ڪري نورالھديٰ سڻ تون،
هيڪر حسنين جي صدقي، پنھنجو ڪريمَ ڪرم ڪر،
ڪيم هر عيب کي هاڻي، خدايا الوداع سڻ تون،
سائين سدائين نہ نظران پرور پنھنجي پري رک،
ڪرمي نگاه ڪرنہ سائين ختم شده سڻ تون،
نماڻي جون ايلاز، نيازيون، طفيلي عربيءَ اگهائج،
“عرضائي ارشاد” جي ﷲ هيءَ استدعا سڻ تون
مُناجات
ياالاهي ڪرم ڪر، هيڻي اسان جي حال تي،
معاف ڪر مڙئي مدايون، نظر ڪر بدحال تي،
آسري وند آهيون اسان، تنھنجِي ڀلائيءَ ڀال تي،
صدقي رسول ﷲﷺ جي، ڪر عنايت هن اعمال تي،
بُرا آهيون بدڪار سائين! ڪر ٻاجهہ ٻچڙيوال تي،
ياالاهي ڪرم ڪر هيڻي اسان جي حال تي.
قرض ۾ قابو آهيون، ڪر ڇوٽڪارو شھنشاھہ تون،
واسطي عليءَ وليءَ جي ٻُڌ التجائون ﷲ تون،
طفيلي شَبَر و شَبِير، سُڻ آقا منھنجي آھ تون،
واليءِ مدينہ واسطي ڪر احسان اجڙوال تي،
يا الاهي ڪرم ڪر، هيڻي اسان جي حال تي.
مرض وڪوڙي ويا مڙوئي، تون ئي بس حاذق حڪيم آن،
درد ڪر ڪُلئي دفع، جو تون رحيم ڪريم آن،
هر مصيبت معاف ڪندين ايڏو تہ تون عظيم آن،
واسطي شيرِ خُدا، ڪر نگاھہ پُرُ ملال تي،
يا الاهي ڪرم ڪر، هيڻي اسان جي حال تي.
قيد ۾ نہ قيدي هُجن بي اولادن تي بہ ڪر عطا،
نيڪ بخت اولاد ڏئي، ڪر صالح ٻچڙا سيبتا،
ٻيو بيروزگاري بہ وئي آ وڌي، غمن ۾ پيا آهيون گتا،
صدقي شهيدِ ڪربلا، ڪر قربُ هر ڪنگال تي،
ياالاهي ڪرم ڪر، هيڻي اسان جي حال تي.
تنھنجي طفيلي پيا تڳون، ٻيو نہ وسيلو واه ڪا،
تون راضي ٿي رحم سان ڪر بخشش بي پرواه ڪا،
مؤمن معافي ٿاگهرن ٻيو رستو نہ آھي راه ڪا،
آسرو آهي گهڻو، تو لڄ ڌڻي لڄپال تي،
ياالاهي ڪرم ڪر، هيڻي اسان جي حال تي.
محبوب جي زيارت سندو، ﷲ سائين وارو وراءِ،
پاڪ روضو پلڪ ۾ سھڻي عربيءَ جو پساءِ،
حُبَ وارا حَرمَ ڏي، سڀ گهڙي هڪ ۾ گهراءِ،
صدقي خاتونِ جنت، ڪر پنھنجي نظر هن پنڊال تي،
ياالاهي رحم ڪر هيڻي اسان جي حال تي.
آخرت لاءِ “ارشاد” اسان پوکيو نہ ڪو سَلو هتي،
بس عمر وئي گذري اسانجي، سمورِي آهي سُتي،
ڪم نہ ڪوئي نيڪ ٿيو، اسان کان اڀرئي لٿي،
جو عُمر پھتي“عرضائي” آ زبون حالي زوال تي،
يا الاهي ڪرم ڪر، هيڻي اسان جي حال تي.
مُناجات
تون خالق، تون مالڪ، تون سائين آن ستار،
رحم ڪر رحيم تون، آن باري بخشڻھار،
گناهن ۾ گتل آھيان، واندو ناهي هڪ وار،
مون ۾ عيب انبار آھن، آهيان ڏاڍو ڏوهدار،
ڪم نہ ڪوئي نيڪ ڪيو، حياتيءَ ۾ هڪ وار،
آسرو آهي اڀل تنھنجو، تون آن ذنوب الغفار،
صدقي رسول ﷲ جي، تون ڍَڪجان ڍڪڻھار،
تنھنجي رحمت وڏي آ، آھين عاصين جو آڌار،
طفيلي پنجتن پاڪ جي، ميٽ مندايون منھندار،
تون مطلوب آهين مولا، مان توبھہ جو طلبگار،
واليءِ گنبد خضريٰ واسطي، ڪر پرور ٻيڙا پار،
هيءَ التجا ٻُڌي “ارشاد” جي، مولا! غم ميسار،
تنھنجي داتا آهي درڪار، ڪر عنايت هن “عرضائيءَ” تي.