فقير سائين!
ياسمين جي گهر ۾ عورتن لاءِ ريل وانگر الڳ دٻو ٺھيل آھي. مرد گهر کان ٻاھرھوندا يا وري مھمان خاني ۾ ڪچھرين ۾ مصروف ٿي ويندا آھن. اھڙا گهر سماجي طور تي ناڪام ۽ پوئتي پيل نظر ايندا آھن. گهر ذھني وسعت سان ھلندا آھن نہ ڪي ذھني فقيريءَ سان.
کين سڀ ڪجهہ ملي ٿو. کاڌو پيتو، لٽو ڪپڙو ۽ ٻيون ضرورتون پر ڳالھائڻ يا کين سوال ڪرڻ جو ڪو حق نہ آھي. سندن زندگي ذھني مفلسيءَ ۾ ويڙھيل گهرجي مردن جي رحم و ڪرم تي آھي. ھو گهٽ ۽ ٻوسٽ واري زندگي گذاريندي، اسپتالن جا چڪر ڪاٽي رھيون آھن. غير محفوظ ھجڻ سان نہ فقط انسان ذھني بيمار ٿي پوي ٿو پر سندس جسم بہ بيمارين ۾ مبتلا ٿي ويندو آھي.
ڪپڙا استري پئي ڪيائين تہ گهٽيء ۾ گوڙ ٻڌائين. در وٽ لڳل پردي جي پويان بيھي رھي. ڀاڻس جون حرڪتون عجيب آھن. گهٽيءَ مان لنگهندڙ نوجوان کي ڳچيءَ کا جهلي ٻہ ٿڦون ھنيائين.
”اڙي ھتان ھري ھري ڇو پيو لنگهين؟“پيرل قميص کان جهليس.
”سائين ھتان ھرڪو پيو لنگهي مون ڪھڙو ڏوھ ڪيو آھي. “ نوجوان قميص جوڪالر ڇڏائيندي وراڻيو.
”ھل نڪر ھتان، ڪاساين جي پاڙي مان لنگهندو ڪر. “پيرل ڌڪو ڏنس.
”ادا اتان لنگهندس تہ اڌ ڪلاڪ لڳندو. “ نوجوان ڳل مھٽيندي چيو ۽ غائب ٿي ويو.
ھن بہ پيرل جي قدمن جو آواز ٻڌو تہ ڊوڙي وڃي استري کي سڌو ڪري قميص تي گهمائڻ لڳي.
پيرل اھڙيون عجيب حرڪتون ڪندو ھو. ھڪ ڏينھن گهر ۾ ڀنڻ وڌائين تہ ھاڻ ياسمين ڪاليج نہ ويندي. جنھن تي ھن روئي حال خراب ڪيا. پيرل جو چوڻ ھو تہ حالات خراب آھن. پاڙي جي ھڪ ڇوڪري تازوئي پنھنجي عاشق سان فرار ٿي ھئي. گهر جي تنگ نظري ۽ روز جا اجايا جهيڙا پريشان ڪندڙ ھئا.
وڏو ڀاء عزيز سندس بدر کڻندو ھو، جنھن جي گهر واري خوشبو پڻ ياسمين جو ساٿ ڏيندي ھئي. ھن کا ننڍو فراز ھو، جيڪو گهر کان لاتعلق رھندو ھو. پيءَ جو سيڌي سامان جو دوڪان ھين . ھو رات جو دير سان ايندو ھو باقي سندن ماءُ صفوران مٿو ويڙھي کٽ تي پئي ھوندي ھئي . ياسمين گهر جي ڪم ڪار سان گڏ، مھمانن جو ڪم ڪار پڻ ڪندي ھئي. سويراٿي ڪم ڪار لاھي ڪاليج ويندي ھئي.
ھڪ ڏينھن شام جيئن اونداھيءَ ۾ جذب ٿيڻ لڳي تہ ياسمين مٿي کڏ تي وئي. آگسٽ جو مھينو ھو. ماحول ۾ سخت ٻوسٽ ھئي. جيئن مٿي وئي تہ ھن تيز ساھن جا آواز ٻڌا. ڏٺائين تہ پيرل، پاڙي واري ڇوڪريءَ جي مٿان ليٽيل ھو. خوف ۾ پوئتي موٽي ھيٺ ڏاڪا تڙ تڪڙ ۾ لھندي لوندڙين مان ٺڪاء نڪرندي ٻڌائين. ٽئين ڏاڪي تي رئو وچڙيس تہ زمين تي اچي ڪري.
خوشبو ڊوڙندي آئي ۽ سھارو ڏئي اڱڻ ۾ رکيل کٽ تي ليٽايائينس.
صفوران بہ مٿو ويڙھي ڀرسان کٽ تي ليٽيل ھئي.
”ڪيترا ڀيرا ڇوريءَ کي سمجهايو اٿم تہ مٿي اونداھيءَ ۾ نہ وڃي. رات جو جنات نڪرندا آھن. “
خوشبو ھن جا ھٿ پير مھٽي چھري تي ڇنڊا ھڻڻ لڳي تہ ھن اکيون کوليون ۽ سڏڪا ڀري روئڻ لڳي.
ان ئي لمحي پيرل مٿان لٿو.
”وري ڪھڙو ڊرامو ٿي ڪري. “مڇون وٽيندي رعب سان چيائين.
”ادا بيھوش ٿي وئي آھي اسپتال وٺي ھلوس. “
”گلوڪوز پياريوس ٺيڪ ٿي ويندي. “ پيرل لاپرواھيءَ سان چيو.
بيھوش ٿيڻ کان اڳي ھن ڏٺو تہ پيرل پگهرھاڻي ڪپڙن ۾ ٻانھون ھڻندو ٻاھر نڪري ويو.
ياسمين ان واقعي کانپوءِ خوف ۾ ويڙھجي وئي. ان کان اڳي بہ ھن جو ٿورڙي ڳالھہ تي ساھ تيز ٿي ويندو ھيس. اڳي سال ۾ ھڪ اڌ دفعا دورا پوندا ھيس ھاڻ ٻئي ٽئي ڏينھن بيھوش ٿيڻ لڳي آھي. ڪڏھن رڙيون ڪرڻ لڳي ٿي.
گهر جي ماحول جي گهٽ ۽ ٻوسٽ ۽ اجاين پابندين ياسمين کي ذھني طور تي بيمار ڪري وڌو. ڪاليج وڃي پاڻ کي بھتر محسوس ڪندي ھئي. ڪاليج جي باغ ۾ ويھي ھن کان سمورا ڏک وسري ويندا ھئا. پر ھاڻ ڪاليج وڃڻ بہ محال ھو.
”امان اٿ ۽ اھا کٽ ڇڏ ۽ سنڀال پنھنجي ڌيءَ کي . سعدي موساڻي وٺي وڃينس. “
خوشبو سس کي ڪاوڙ مان چيو.
صفوران ھڪ ڏينھن ڀيڻ سان ملڻ جو بھانو ڪري ڀاڻج ساڻ ڪندي، ياسمين کي سعدي موساڻي وٺي وئي، جتي سازن جي سرن تي حالات جون ستايل عورتون ڌمال ھڻي رھيون ھيون . جن ۾ ھوء بہ شامل ٿي وئي. روئي رڙي، جهمر ھڻندي بيھوش ٿي وئي. واپس آئي تہ مھينو سڪون سان گذريو.
ھاڻ سعدي موساڻي جي مزار ھن جي پناھ گاھ بڻجي وئي.
پر وري ساڳي حالت ٿي ويس. پوءِ جڙيل فقير جو ڏس ملين . اتي پھتيون تہ سوين ماڻھو موجود ھئا، جن ۾ نوجوان ڇوڪرين جو وڏو تعداد شامل ھو. ياسمين جو وارو آيو . اول تہ ضد ڪري بيٺي تہ ڌيءَ کي اڪيلو اندر ڪونہ ڇڏينديس. پوءِ فقير اندر گهرايس. فقير کي گنجي ۽ گوڏ پھريل ھئي.
”مائي اسان اڪيلي ۾ علاج ڪندا آھيون. حاضرات ٿيندي آھي انڪري ڪنھن کي گڏ نہ ويھاريندا آھيون. اسان جي نياڻي آھي . تون ڪو الڪو نہ ڪر. اسان جي در تان شفا ملندس. “ فقير جي اکين جو سرمو جرڪيو.
فقير سان گڏ اتي ٻيا فقير بہ ويٺا ھئا. ڪمري ۾ اگربتي ۽ لوبان جي باس ھئي. تغاريءَ ۾ ٽانڊا پيا ھئا، جنھن ۾ ھڪ فقير لوبان وجهي رھيو ھو. دونھين ۾ صفوران کي ڪنگهہ اچي ورايو.
”مائي تون مريض اندر موڪل. “ جڙيي فقير جي اکين ۾ اوسيئڙو ھو.
ٻاھر ويھي صفوران چوڌاري ڏٺو تہ فقير جي انتظار ۾ ڪيئي ڇوڪريون ويٺيون ھيون.
اڌ ڪلاڪ اندر علاج ھليس. ماڻس سندس رڙيون ٻڌندي رھي. ٻاھر آئي تہ بيھوش ھئي.
ائين ھر مھيني ماڻس کيس جڙيل فقير ڏانھن وٺي ويندي ھئي. ھڪ ڀيري ٽي مھينا دورو ڪونہ پيس. صفوران خوش ٿي تہ ھاڻ سندس ڌيءَ چاڪ ٿي وئي آھي.
صفوران خوش ھئي تہ جڙيل فقير پھتل فقير آھي، جتان واپس اچي سندس ڌيءَ چاڪ چڱي ڀلي ٿيو پوي.
ھڪ ڏينھن ياسمين ڪپڙا ڌوئي رھي ھئي تہ سندس قميص جو گلو ھيٺ ٿي ويو . سيني تي نشان ڏسي خوشبو ڇرڪي پئي. رات جو پنھنجي ڪمري ۾ سڏي ھن کانئس پڇيو.
”فقير جڙيل تنھنجو علاج ڪيئن ڪندو آھي؟“خوشبو کيس گهوري پڇيو.
”مون کي خبر نہ آھي. “ ياسمين نظرون چورايون.
”سچ سچ ٻڌاء . “ خوشبو ٻانھن جهلي چيس.
”ٿڦڙون، چھنڊڙيون ھڻندو آھي ۽. . . “ وڌيڪ ڪجهہ نہ چئي سگهي ۽ روئڻ لڳي. خوشبو کي پھريون ڀيرو ھن جي سڏڪن ۾ سرھائي محسوس ٿي.
اھو محسوس ڪري سندس پيرن ھيٺان زمين نڪري وئي. تڪڙ ۾ سس وٽ پھتي، جيڪا مٿو ٻڌي کٽ تي بيحال پئي ھئي. خوشبو الائي ماڻس کي ڇا چيو جو ھوء بہ منھن مٿو پٽڻ لڳي.
ڪيترا مھينا گذري ويا . ياسمين بي چين رھڻ لڳي . سندس دورن ۾ شدت ايندي وئي. منجهيل رھڻ لڳي . ڪم ڪونہ پڄندو ھيس. کٽ جي سيراندي تي مٿو رکي پئي روئيندي ھئي. اھا صورتحال ڀاڄائيء لاء ڏکي ثابت ٿيڻ لڳي. گهٽ ۾ گهٽ گهر جي ڪم ڪار ۾ ھٿ تہ ونڊائيندي ھئي. ھڪ ڏينھن خوشبو، سس کي چيو:
“ امان! ڀلا ڪنھن نفسياتي ڊاڪٽر کي ڏيکاريوس. ان حالت ۾ ڪيستائين رھندي؟“
” تون ڀيڻين کا پڇي ڏي ڪنھن چڱي ڊاڪٽر جو ڏس پتو“.
خوشبو جي ڀيڻ اسپتال ۾ ايل ايچ وي ھئي.
ڊاڪٽر جو ڏس ملين ڪو بھانو ڪري ڊاڪٽر ڏانھن نڪتيون. ڊاڪٽر مريضہ کان سوال ڪيا . ان کانپوء خوشبو کي چيائين: ” مريضہ کي ٻاھر وٺي وڃو. جيئن ٻئي ٻاھر نڪتيون تہ ڊاڪٽر چيو:
”مريضہ کي ھسٽيريا جي بيماري آھي. جيترو جلد ٿي سگهي شادي ڪرايوس. “
اھو ٻڌي صفوران جي پيرن ھيٺان زمين نڪري وئي ۽ پاڻ کي ٻڏي مرڻ جھڙو محسوس ڪيائين. نرڙ تي پگهر ڦڙا جرڪڻ لڳا. دوائن جي پرچي ھٿ ۾ کڻي ٻاھر نڪتي. وايون بتال ھيس.
ياسمين کي دوا سان ڪو بہ فرق نہ پيو. ڪو چڱو سڱ ھجي تہ شادي بہ ڪرايانس. مٽن مائٽن ۾ ڇوڪرا عمر کا ن ننڍا ھئا. برادريء مان بہ رشتا آيا، جيڪي پڻس کي نہ وڻيا. ڪو ڇوڪرو نشئي ھو تہ ڪو بيروزگار . صفوران جي ڀيڻ شمل پنھنجي پٽ لاء سڱ گهريو، جنھن کي ياسمين گهڻي پسند ھئي. صفوران بہ ڪوششون ڪيون پر مڙس اھو چئي جواب ڏيئي ڇڏيو تہ ڇوڪرو ياسمين کان پنج سال ننڍو آھي.
ڀيڻ کي جواب ڏيندي ڏاڍو ڏک ٿيس. شمل جواب ٻڌي ھن تي تارا ڦوٽاريندي چيو:
”ڇوڪرو عمر ۾ ننڍو آھي تہ ڇا ٿيو، ڪمائي ٿو . سکيو ستابو آھي. ادا پنھل توکان پندرنھن سال وڏو آھي . باقي ڇوڪرو پنج سال ننڍو ٿيو تہ سڱ نہ ڏينداسين. ادي سچي چوانء اھو سڱ وڃائي ڏاڍو پڇتائيندينء. “ روئڻھارڪي شمل تڙ تڪڙ ۾ برقعو پائي، ڀڻڪندي در ڏانھن ڪاھ ڪئي.
ياسمين جي بيماريء ۾ وقت سان گڏ شدت ايندي وئي. چھرو ڪومايل گل جھڙو ڏيک ڏيڻ لڳو. رات جو ررڙيون ڪندي اٿندي ھئي ۽ وڃي پٽ تي ڪرندي ھئي. اڪثر دل جو دھڪو وڌندي محسوس ڪندي ھئي تہ زمين تي ڪري پوندي ھئي.
ڪڏھن لڳندو ھيس تہ اوندھ ۾ ڪو بيٺو آھي. تيزيء سان موٽندي ھئي. گهر جا مرد ياسمين ۽ گهر جي عورتن جي مسئلن کن بيخبر ھئا. سڄو ڏينھن گهر کان ٻاھر رھن. شام جو موٽندا تہ وري ڪو دوست اچي در کڙڪائيندو تہ ان سان نڪري ويندا. نہ زالن سان ويھندا، نہ ئي ڀيڻ جي سار سنڀال لھندا.
ھڪ ڏينھن ياسمين ماءُ کي چيو:
”امان مون کي فقير سائين ڏانھن وٺي ھل . “
ياسمين جون اکيون ڳاڙھيون ۽ ساھ بي ترتيب ھئا.
”بس ڪر ڇوري فقير جو نالو نہ وٺ. اھو موئو ماريو ڪوڙو فقير آھي. “ماڻس ڏند ڪرٽيندي چيو.
”نہ امان مون کي فقير سائينء ڏانھن وٺي ھل. جي نہ وٺي ھلندينء تہ ڦاھو کائي مرنديس. “ياسمين ضد ڪندي چيو.
ماءُ محسوس ڪيو سندس ساھن ۾ درياھ جي اڇل ۽ اکين ۾ خواھشن جو اولڙو نمايان ھو.