جهاز جي ڪاڪ پِٽ ۾ ٻه سنڌي
ٿوريءَ دير کانپوءِ آءٌ ڪاڪ پِٽ ۾ هوس ۽ ٻه ڪپتان جهاز کي ڪمانڊ ڪري رهيا هئا. ظفر اقبال بِهڻ مون کي سيٽ تي ويهاريو ۽ چيائين: ”سائين اوهان جو سيٽ بيلٽ مان ٿو ٻڌان جو هي جهاز جي عام سيٽ بيلٽ کان ڪجهه مختلف آهي“. پوريون ٽي واڳون ٻڌي مون کي بنهه اهڙو جڪڙي ڇڏيائين ڄڻ مان ڪپتان جو خاص مهمان نه پر دهشتگرد هوس جيڪو جهاز اغوا ڪرڻ جي ارادي سان ڪاڪ پِٽ ۾ اندر گهڙي ويو هجي.
وڏي ڪپتان ممتازالحق پوءِ مون کي انگريزيءَ ۾ جهاز جي خودڪار (Automatic) سرشتي بابت هن ريت ٻڌايو: ”پهريون ته هي جهاز بوئينگ 777 آهي جنهن کي (LR-Long Range) جهاز چئبو آهي جيڪو هوا ۾ 20-22 ڪلاڪ لڳاتار اُڏام ڪري سگهي ٿو، ٻيو ٻڌايائين ته هي جهاز 43100 فوٽن جي بُلنديءَ تائين پرواز ڪري سگهي ٿو. پر بين الاقوامي طرح طئه ڪيل اصول موجب وڌ ۾ وڌ 41000 فوٽ اوچائيءَ تائين پرواز ڪري سگهجي ٿو. هن جهاز کي منزل مقصود تائين وڃڻ جو رستو ٻڌائي (Feed) ڇڏبو آهي. پوءِ هي جهاز خودبخود (Auto route and Auto pilot) ٿي ويندو آهي يعني پائلٽ کي ٻيو ڪجهه به نه ڪرڻو هوندو آهي سواءِ سخت نظرداري رکڻ جي ته سڀ سرشتا (Systems) چڱيءَ طرح ڪم ڪري رهيا آهن“. ممتازالحق صاحب وڌيڪ ٻڌايو ته جڏهن جهاز مڪمل طور ڪمپيوٽر سرشتي سان لاڳاپيل نه هوندا هئا ته ان وقت مئرينرس ڪمپاس (Mariners compass) ذريعي ايئر ٽرئفڪ ڪنٽرولر جي ٽاورس کان صحيح طرف ڏانهن وڃڻ جون هدايتون ورتيون وينديون هيون. وڏو ڪپتان ممتاز الحق هو ۽ ٻيو ڪو-پائلٽ (Co-Pilot) جنهن جو نالو خالد هو، گڏ ويٺا هئا ۽ منهنجي ڀرپور آجيان ڪيائون. خاص ڪري وڏو ڪپتان ممتاز صاحب رلڻو ملڻو ۽ ادب سان دلچسپي رکندڙ نظر آيو. مون کي ٻڌايائين ته هو ڪيڊٽ ڪاليج پيٽاري جو پڙهيل هو. پيٽاري جو نالو ورتائين ته کانئس پڇيم: ”الطاف شيخ کي سڃاڻو ٿا؟“ ”نه رڳو کيس سڃاڻان ٿو پر هو منهنجو تمام سٺو دوست آهي“، وراڻيائين. وڌيڪ مون کي ٻڌايائين ته ٽيليويزن وارو عبدالڪريم بلوچ به منهنجو دوست آهي! پڇيومانس: ”اوهان به شايد سنڌي آهيو؟“ ته مرڪندي وراڻيائين: ”عنايت صاحب نه رڳو سنڌي آهيان پر ڀٽائيءَ جو وڏو عاشق آهيان“. پوءِ ته منهنجي خوشيءَ جي حد ئي نه رهي جو آمريڪا ڏي سفر ڪندي جهاز جي ڪاڪ پِٽ ۾ ٻه سنڌي ويٺا هئا ۽ ٻيئي لاکيڻي لطيف جا عاشق هئا. تفصيلي ڪچهري ڪرڻ ۾ گهڙي گهڙي رڪاوٽ پئي آئي جو مختلف ڪنٽرول ٽاورس تان سگنل اچي رهيا هئا ته جهاز کي پنج سئو فوٽ مٿي کڻي وڃو يا ٽي سئو فوٽ هيٺ هليا وڃو جو سامهون ساڳي بلنديءَ تي ٻيو جهاز پيو اچي. اهڙن ٽيڪنيڪي اطلاعن اچڻ تي مڪمل خاموشي ڇانئجي ٿي وئي. توڙي جو اڳ ڪوالالمپور ويندي مون ڪاڪ پِٽ ۾ ويهي سڄي معلومات حاصل ڪئي هئي پر پوءِ به جهاز جي سفر ۾ ماڻهن جي حفاظت جي سلسلي ۾ مون گهڻائي سوال ڪيا جن جو جواب مون کي ڪو پائلٽ خالد صاحب ڏيئي رهيو هو ۽ ڪڏهن وري ممتاز صاحب به وڌيڪ وضاحت ٿي ڪئي. ڪلاڪ ڏيڍ ڪاڪ پِٽ ۾ ويهي ڪپتان ۽ ڪو پائلٽ جون مهربانيون مڃيندي پنهنجي سيٽ ڏانهن وڃڻ لڳس ته ممتاز صاحب محترم عبدالڪريم بلوچ ڏانهن کوڙ سارا سلام ڏنا جيڪي آمريڪا کان واپسيءَ تي کيس پهچايم. (محترم عبدالڪريم بلوچ 2008ع ۾ وفات ڪئي).