سنڌ شناسي

سنڌ جي ادبي تاريخ

ھي ڪتاب ٻن ڀاڱن ۾ ورھايل آھي. پھرين ڀاڱي ۾ سنڌ جي ادبي تاريخ، سنڌ جي علم ادب، اوائلي سنڌي شعر، عربي سنڌي صورتخطي، سنڌي جي علمي عوج، سنڌ جي بنيادي تحريري شعرن بابت باب شامل آھن. ٻئي ڀاڱي ۾ سنڌي ادب جي پھرين دور، سنڌي ادب جي 1843ع کان 1875ع جي دور جي تاريخ ۽ سنڌي ادب جي نئين دور جي مصنفين تصنيفات بابت معلومات ڏنل آھي. 

Title Cover of book سنڌ جي ادبي تاريخ

پبلشر پاران (ايڊيشن چوٿون 2000ع)

خانبهادر الحاج محمد صديق ميمڻ سنڌي مسلمانن جي لاءِ جيڪي علمي، ادبي ۽ سماجي خدمتون سرانجام ڏنيون. اهي اڄ به پيڙهه جي پٿر جي طور تي هميشه ياد رکيون وينديون. پاڻ درس و تدريس جي شعبي سان لاڳاپيل رهيو ۽ مختلف سرڪاري حيثيتن سان سنڌ جي مختلف هنڌن تي وڃڻ دوران سنڌ جي ادبي تاريخ لکڻ لاءِ جيڪو ڪچو مال حاصل ڪيو هو. اهو ٻن جُلدن ۾ شايع ڪيو يو هو. سندس خواهش هئي ته هو وڌيڪ مواد گڏ ڪري ۽ اهو وڌيڪ ٻن ڀاڱن ۾ شايع ڪري، پر اها خواهش سندس دل ۾ ئي رهي. مذڪور ڪتاب جي مواد سهيڙڻ ۾ مدد ڪرڻ لاءِ پنهنجي همعصر ۽ ٻانهن ٻيلي ساٿي مرحوم محمد صديق مسافر جا ٿورا مڃيا آهن ۽ اهڙو ذڪر پنهنجي مهاڳ ۾ به ڪيو اٿس. ڪتابي سهوليت ڪاڻ هتي اسان پهرين ٻنهي جُلدن کي هڪ جُلد ۾ پيش ڪري رهيا آهيون. جيڪو اميد اٿئون ته قدر جي نگاهه سان ڏٺو ويندو.
مرحوم مصنف مطابق کيس هن ڪتاب جي مواد گڏ ڪرڻ ۾ چار سال لڳا ۽ 1937ع دوران مواد جي ڇنڊڇاڻ ڪري، پوءِ سنڌي مسلم ادبي سوسائٽي حيدرآباد طرفان شايع ڪيائين. ڪتاب پنهنجي موضوع جي لحاظ کان مقبول ٿيو ۽ ستن سالن جي عرصي ۾ ٻه ايڊيشن مارڪيٽ ۾ وڪرو ٿي وڃڻ سبب وري 1954ع ۾ ٽيون ايڊيشن شايع ٿيو. انسٽيٽيوٽ آف سنڌالاجي هن ادبي تاريخ جي مارڪيٽ ۾ کوٽ علمي ۽ ادبي حلقن ۾ ضرورت کي مدنظر رکندي 46 سالن جي عرصي کان پوءِ ڇپائڻ جو اهتمام ڪري شايع ڪيو آهي. اميد ته هن وقتائتي ضرورت جي پورائي لاءِ اداري جي هن ڪاوش کي پسند ڪيو ويندو.
ادارو محترم ولي رام ولڀ ڊيٽي ڊائريڪٽر ميوزيم جو ٿورائتو آهي. جنهن هن ڪتاب جي طباعت جي سلسلي ۾ مفيد مشورا ڏنا ۽ درستوين ڪيون.

محمد حسين شيخ
ڊائريڪٽر انسٽيٽيوٽ آف سنڌالاجي