مرتب پاران: آرٽ جـو شـاهـڪار – حفـيـظ الله کـوهـارو
ڪڏهن وڃان وڃي نه سگهان، ڪڏهن سڄڻ پاڻ سڏين،
ڪڏهن ڪُڇن ڪينڪي، ڪڏهن ٻاجهه منجهان ٻولين،
ڪڏهن قول ڪرين، ڪڏهن صرف نه ڪڇن هيڪڙو.
(شاهه لطيف)
شعور اسان جي فطرت، تاريخ، سماج ۽ خود سندس ذات ۾ هر وقت شامل رهندو پيو اچي، رڳو فرق ايترو آهي، جو سماجي قيد خاني کان ٻاهر نڪرجي، اهو علم جي ذريعي حاصل ٿي سگهي ٿو ۽ سماجي قيد خاني مان ٿورا انسان آهن جيڪا اها حد پار ڪري پنهنجي سماجي بيهڪ ٺاهي ان مان سڄي دنيا کي روشناس ڪرائين ٿا، اهڙو ئي پيار ڀريو سهڻو انسان حفيظ الله کوهارو جنهن رنگن جي دنيا وسيلي سڄي دنيا کي رنگين ڪري ڇڏيو، جنهن جا هٿ ته ڪمال سان برش کي هلائڻ ۾ مهارت رکندا هئا، اهڙي ريت سائين جو حسن اخلاق به ان مصوري جهڙي حسناڪي رکندڙ هو.
جديد دور ۾ دنيا ڀٽائيءَ جي درگاهه تي 300 سالن کان هلندڙ راڳ کي هڪ عجوبو سمجهي ٿي، پر حفيظ الله کوهارو ڀٽائي سرڪار جي سڀني سُرن کي مصوري جو ويس ڏئي. اڃا به پنهنجي تاريخ کي روشناس ڪرائڻ ۾ ڪابه ڪسر ڪونه ڇڏي آهي، هاڻي دنيا کي شاهه لطيف جو راڳ ۽ سنڌ جي مصورن جي مصوري سمجهڻي پوندي، سائين جي مصوري قديم ۽ جديد کي هڪ بڻائي ڇڏيو آهي.
حفيظ الله کوهارو، جيڪو منهنجو استاد پڻ رهيو آهي. سائين حفيظ الله جو جڏهن به ڪلاس ۾ پيرڊ هوندو هو، ڪلاس جا شاگرد پهچندا هئا، هاڻي ڪهڙي سر جو پيرڊ آهي چوندو هُيو مان ته ”رت جو خزانو“ ڇوڪرا چوندا هئا، پڪ سائين حفيظ الله جو پيرڊ آهي، ها بابا، سائين حفيظ الله جو پيرڊ آهي. ڄڻ شاگردن ۾ جان پئجي ويندي آهي، هڪ ڏينهن اونهاري جي موسم ۾ سائين حفيظ الله ڪلاس ۾ آيو، هڪڙي شاگرد کي اٿي بيهڻ جو اشارو ڪيائين، ۽ ان کي چيائين توهان 7 اپ بوتل ڪڏهن پيتي آهي، شاگرد وراڻيو جي سر پيئڻ کان پوءِ ڪو ردِعمل ٿيو آهي. سائين اوگرائي ايندي آهي. ڪيتريون اوڳرايون سائين هڪ ٻه ويهي رهو، توهان 7 اپ بوتل نقل پيتي هوندي. پٺاڻ اها بوتل اصل ڪري پيئندا آهن، انهن وٽ ان جو نالو ٻيو آهي، شاگرد حيران ٿي ويا، اهو سر ڪيئن، ها بابا هڪ پٺاڻ هوٽل تي ويو اتي ويٽر کي بوتل جو اشارو ڏنو، ويتر 7 اپ بوتل کڻي آيو. پٺاڻ اها بوتل پيتي، پٺاڻ کي 6 اوڳرايون آيون ۽ 7 ڀيرو پٺاڻ کان پيٽ مان واءُ نڪتي! پٺاڻ پريشان ٿي ويو ۽ بوتل کي ڏسڻ لڳو، نيٺ ويٽر کي سڏ ڪيو، چيائينس ته هن بوتل جو نالو ڇا آهي، ويٽر چيس خان صاحب 7 اپ بوتل آهي. پٺاڻ چيس No هن بوتل جو نالو آهي. 6 اپ ۽ ون ڊائون، ته سائين وٽ واقعي رت جو خزانو هوندو هو، پائلٽ اسڪول جي ڊرائنگ هال ۾ تمام بهترين مصوري توهان کي ملي سگهندي جيڪا سائين حفيظ الله کوهاري جي محنت آهي.
سائين حفيظ الله چوندو هو مون وٽ لفظ گهٽ آهن، پر مصوري مون وٽ گهڻي آهي. مون وٽ ڪوڙ جا ڇڪا چونڪا ڪونه آهن، پر انسان جي احساسن ۽ جذبن جو احترام آهي. ڪوڙ انسان جي جذبن ۽ احساسن کي تمام گهڻو ڇيهو ٿا رسائين. ان لاءِ ڪوڙ کان نفرت ڪندا ڪريو ته تڏهن ڪامياب ٿيندؤ. هيءُ ڪتاب ڳڻ جنهن جا ڳائن ماڻهو نجيب الله کوهارو جي محنت آهي، جو پنهنجي بابا جي هر تخليق سنڀالي رکندو پيو اچي.
سائين حفيظ الله کوهارو فن جي دنيا ۾ پنهنجو نالو روشن ڪري نيٺ وڃي مالڪِ حقيقي جي درٻار ۾ حاضر ٿيو.
پنهنجو گهر، دوست، مٽ مائٽ، شاگرد ۽ پنهنجي فن کي هميشه لاءِ الوداع ڪيو. سائين لاءِ هر وقت مَنُ دعاگو رهندو آهي.
فقير محمد سنڌي
17 جنوري 2015