لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سنڌي جاتيءَ کي سنڌي پھاڪن جي سوغات

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو نئون ڪتاب ”سنڌي جاتيءَ کي سنڌي پهاڪن جي سوغات“ اوهان اڳيان پيش آهي. پهاڪن کي گڏ ڪندڙ ”چيتنرام بولچند ٽھلراماڻي“ آهي.
ھيءُ ڪتاب، ۱۹۸۳ع ڌاري انڊيا ۾ ڇپيو. جيڪو ھت اڻ لڀ ھيو. ان جو ھڪڙو ڇاپي نسخو، ھن وقت قاسميه لائبرري ڪنڊيارو ۾ موجود آھي. سائين ڊاڪٽر محمد ادريس سومرو السندي صاحب جن کان ان جي فوٽو اسٽيٽ ڪاپي سائين انجنيئر عبدالوهاب سهتو صاحب کي موصول ٿي آھي، جنهن ڪمپوز ڪاپي سنڌ سلامت ڪتاب گهر لاءِ پڻ موڪلي آهي.
Title Cover of book سنڌي جاتيءَ کي سنڌي پھاڪن جي سوغات

201 کان 300

201. ڏي ڪڻو ته مليئي گھڻو.
202. ڏئي مٿان، پر ڪنھن جي ھٿان.
203. ڏئي ڏاتار، چور ڦاٽي ڀانڊار ڪي.
204. ڏٺو سڀ وسار، اڻ ڏٺي کي ياد ڪر.
205. ڏائڻ به ھڪ گھر ٽاريندي آھي.
206. ڏئي ته ڇپر ڦاڙي ڏئي.
207. ڏيراڻي توڙ جي ويرياڻي.
208. ڏندين آڱريون اچي وڃڻ. (اچرج ۾ پئجي وڃڻ).
209. ڏيڏري به چوي ٿي؛ ھل مئا! راڻي ٿو ڳالھائين. (سڀ ڪو پاڻ کي سھڻو ٿو سمجھي. ڏيڏري به).
210. ڏندين ڏاند آھي (مڙس ماڻھو آھي).
211. ڏڌو کير ٿڻن ۾ واپس نه ويندو آھي. (جيڪي به ڪجي سوچي سمجھي ڪجي.)
212. ڏاڍو سو گابو. (زور واري ماڻھوءَ جي سرسي آھي).
213. ڏڌ-ڦُٽيءَ وارا آھن. (مڇيءَ مانيءَ وارا آھن).
214. ڏينھن جا تارا ڏيکاريندوسانءِ. (سخت سزا ڏيندوسانءِ)
215. ڏاچي لھي ڏھ ته توڏو لھي تيرھن. (ڏاچي= مادي اٺ جي. توڏو؛ اٺ جو ننڍي عمر وارو ٻار).
216. ڏيھ چوي ڏيرياڻي نه چوي. (گھر جي ماڻھن جو چوڻ نه وڻندو آھي).
217. ڏجي نه، ته ڏکوئجي به نه.
218. ڏٻري ڍور تي مڇر به گھڻا. (تڪليفون گھڻيون)
219. ڏنو ٻنو آھي. (دان ڪرڻ مان پاڻ کي فائدو آھي).
220. ڏاڍي جي لٺ کي ٻه مٿا. (جيڪي ڪري سو بحال).
221. رڍن (ٻوڙن، نه ٻڌندڙن) اڳيان رباب (ساز) وڄائيندي ورھيه ٿيا (ڪو به اثر ڪو نه).
222. بن ڪمائيءَ نانڪا، مون کي ساڌن جھڙو ڪر.
223. رکي سڪي ماني کائي، ٺنڊا پاني پي. (سنتوش ۾ رھ).
224. رن به ويئي ته رلھي به کڻي ويئي. (گھر جو سامان).
225. راجا جي گھر موتين جو ڪال؟
226. روزا ۽ نمازون، اي پڻ چڱو ڪم، پر اُو ڪو ٻيو فھم (راز)، جنھن سان پسجي پرينءَ کي.
227. راز ۾ آھي ته مکڻ ماکي، نه ته آھي تکي پاڪي.
228. رلينگا پنيگا ھوئينگا خراب، پڙھينگا لکينگا ھوئينگا نواب.
229. ري ڪوٺيا احمق، سڙڪ کڻي ڊوڙ. (بنا ڪوٺئي ڪنھن مجلس تي وڃڻ).
230. رت ڪٽورو ڏيئي (محنت ڪري) ٿو ڀت ڪٽورو وٺجي.
231. زبان ٻه-ڌاري ترار آھي.
232. زالون ڀولن کي به پياريون آھن.
233. ڍءُ جھليندي آ ھڪ مينھن، ٻيو ڀاڀڙو.
234. سوريءَ مان ڪنڊو ٿيو آھي.
235. سوٽي ھجي ساڻ گڏھ گوھي نه ڪري.
236. سڪن گڏ آلا به سڙي وڃن.
237. سيوھاڻي چريا ڀتر ڍوئن گھر ڏي.
238. سؤ ڪري سينگار ته به کودڙيءَ (گڏھ) پٽ کودڙو.
239. ستنام جانڪا بل ھئه تانڪو ڏر ناھين.
240. سائي کي سھي ڪو نه بکئي کي ڏئي ڪو نه.
241. سڃو سائينءَ کان ڏاڍو.
242. سڃي کان سائو ڀلو، سائي مان سؤ سک.
243. سھڻا ٽوھ (گدرن وانگر پر زھر جھڙا ڪؤڙا) پٽن تي پيا آھن.
244. سونھن سڪي، سنت کائي، سنت جھڙو ڪو ئي ناھي.
245. سائي کي سون (خوشامندڙيا) سلامي.
246. سنگ تاري، ڪسنگ ٻوري.
247. سکڻي ڪني، گھڻو اڀامي.
248. سکڻي دعا، پٽ برابر.
249. سڃ پيئي واڪا ڪري.
250. سچ جي ٻيڙي لڏي لڏي، پر ڪين ڪڏھن سا ٻڏي.
251. سچ ته بيٺو نچ.
252. سدورا پٽ پينگھي ۾ پڌرا.
253. ستيون به فرق تڏھين ڪن جڏھين امر ٿئي ان جو.
254. سونارو ماءُ جي نٿ مان به ڪو نه ٽري.
255. سالا شينھن کي به پيارا آھن.
256. سوناري جا سؤ ڌڪ، لوھار جو ھڪ ئي بس آ.
257. سڀ ڏينھن ڍڪيل، عيد ڏينھن اگھاڙو.
258. سڀيئي رڍون ٻوٿ ڪاريون.
259. ساڌن ڪھڙا سواد، موئن ڪھڙا معاملا.
260. ساڌو، ٻه ھٿ واڌو.
261. سچ مرچان، ڪوڙ ڳڙ، پير پئسو، زال گر.
262. سڄن پيٽان وڍيا، وڍين پيٽان سڄا ڄمن.
263. سڀ ڳالھ ۾ ٻوڪ ڏيئي ويٺي آھي.
264. سوڙ آھر پير ڊگھيرڻ.
265. سؤ ڏيئي پاڙو وٺجي، سؤ ڏيئي پاڙو ڇڏجي.
266. سج، ٻه پاڇا آھي.
267. سيرو کاڌو، پاتل ڦاٽي.
268. سج تريءَ ھيٺان ڪو نه لڪندو آھي.
269. سڄڻ ڏئي سڄي ٻانھن ته سڄي لنگھائي رکجي.
270. سدائين سھندن مار آھي.
271. سپ نه ماري، سپ جو سيئاندو ماري.
272. صبر جنين جو سير، تير نه گسي تن جو.
273. صدقي (قرباني) جي ٻڪري آھي.
274. ٽٽونءَ (رول گھوڙو) کي ٽارو، تازيءَ کي اشارو.
275. ٽانءِ ۾ ٿو ڇڄي. (وڏائيءَ ۾ ڀريل)
276. ٽھلراماڻين جي ٽيب وڏي، ڏين وٽي، وٺن ٿالھ، ته به چون؛ اسان جي وٽي وڏي.
277. ٽڪريءَ کي ٿيا سور، ڄائي ھڪڙي ڪئي. (ڏيکاءُ وڏو، نتيجو ڪجھ به نه).
278. ٽڪي ٿو ٽانڊو کڻائي. (وڏائي شاھوڪاريءَ جو ڏيکاءُ ڪرڻ).
279. ٿوري کٽئي، گھڻي برڪت.
280. شينھن ڪلھي چڙھي آھي.
281. شال مٽرن مت اچيس.
282. شخيءَ کان شوم ڀلا جو ترت ڏئي جواب.
283. شاھوڪار جو سالو سڏائڻ ۾ به فخر، غريب جو ڀيڻيويو ڪوٺائڻ ۾ به شرم ٿو اچين.
284. شادي ڪري ڏس، جاءِ جوڙائي ڏس.
285. شاباس لاءِ پيئي مٿو ڪوڙائي (ساھيڙين کي کارائي پياري)
286. ڪامورو، مئو به نه اورانگھجي. (ان کان ڊڄي ھلجي).
287. ڪس کائبي ته رس رھندي. (پريم رھندو).
288. ڪسيري (اڌ پئسو) جي ڪتي، ٽڪي جا کائي ٽڪر. (ٽڪو= ٻه پئسا)
289. ڪنو گدرو پترن (شراڌ، ڌرمائو)حوالي.
290. ڪڇي جو ڦاڙي، سو نه کاڄاري.
291. ڪارو وھي ڪٻري وٽ، رنگ نه مٽائي ته عادت ضرور مٽائي.
292. ڪٿي چور سڃا ته ڪٿي ڍور سڃا.
293. ڪاري واري ٿي وسائي (تمام گھڻو پٽڻ).
294. ڪک ڀڃي ٻه به ڪو نه ڪري. (تمام سست).
295. ڪُکِ ئي کرجي پيم. (اولاد ڪنن لڇڻن وارو).
296. ڪٿي ھڪ، ڪٿي ٻه، ھتي ته کبڙ ئي (پيرن جو وڻ) کرجي پيو آھي (يعني گھر جا سڀ ٻار).
297. ڪو ڌڪ رحماني (پيار جو)، ڪو ڌڪ شيطاني.
298. ڪانوَ وانگر پيو ٽان ٽان ڪري (بڪ بڪيو).
299. ڪن جو روئڻ به راحت، ڪن جو کلڻ به خواري.
300. ڪک به نه نندجي، ڪک وڏي وٿ، اڏي پويئي جي اک ۾، ته گھڻو ڏيئي ڏک!؟