سوچون، سمنڊ جيڏيون!
”اکيون آسائتيون،
نھارون آسائتيون،
دماغ آسائتو،
سوچون آسائتيون،
دل آسائتي،
اُڪير ۽ ڌڙڪن آسائتي،
ننڊ آسائتي، خمار آسائتا،
خواب آسائتا،
اُنھن جو تعبيرون آسائتيون،
سچ پڇين مٺڙي اسين مڪمل آسائتا.“
انسان ازل کان محبتن جو متلاشي رهيو آهي. انساني مزاج ڪڏهن مخالف جنس جي ڇڪ ۾ جڪڙجي ٿو ته وري ڪڏهن پنهنجي ديس توڙي ديس واسين جي حال ۽ ڏکن ڏوجڙن کي ڏسي ڪري ديس جي عشق ۾ مبتلا ٿئي ٿو. اهڙو ئي عشق هن ڪتاب جي ليکڪ وٽ به اسان کي ڏسڻ وٽان ملي ٿو ڇو ته سندس ڪتاب جي کوڙ سارو حصو ديس جي دانهن سان ڀريل آهي. سندس من اِنهي مونجھ کي برداشت نه ڪري سگهي جنهن سبب هن قلم هٿ ۾ کڻي ڪري پنهنجي انهي حال کي پنهنجي حبيبن آڏو پيش ڪيو. اسان وٽ الميو اِهو رهيو آهي ته اسان احساسن کي هميشه مجروع ڪيو آهي. ڪنهن جي تڙپ ۽ ڀوڳنا کي محظ لفظن جو حسين سنگم سمجهي اُنهي منجهان فڪر جي لاٽن کي پروڙڻ جي ڪوشش نه ڪئي آهي. جنهن سبب ڪا به دانھ، ڪا به ڪوڪ، ڪا به التجا اسان جي ڪنن تائين پهچڻ کان پهريان ئي دم ٽوڙي وڃي ٿي. رشيد خاصخيلي جي پلڪن ۾ آيل هنن ڳوڙهن جو ادراڪ صرف اُهو ئي ماڻهو ڪري سگهي ٿو جيڪو اِهل دل هجي. جنهن وٽ جذبن جي سُڃاڻ هجي. جنهن وٽ ڌرتي ۽ سرتي جي اهميت ٻين شين کان وڌيڪ هجي ڇو ته هنن لفظن جنم وٺڻ کان پهريان ليکڪ کي المناڪ گهڙين سان هم ڪلام ڪرايو. نراسائي سان ويڙھ ڪرائي ۽ پوءِ وڃي ڪري ورقن تي جلوه افروز ٿيا. اسان جي دوست جو هي قلمي پورهيو سنڌي ادب ۾ پڙهندڙ وٽان هڪ خاص مقام جوڙڻ ۾ ڪامياب ويندو ۽ سندس شعور، قلم ۽ فڪر توڙي ڏاهپ مان اِها اميد ڪجي ٿي ته اڳتي به هُو سنڌي ادب جي جهول ۾ هن ڪتاب جهڙا ڪتاب ڏيندو رهندو.
(رشيد احمد خاصخيلي جي نثري ٽڪرن جي مجموعي موهن جي دڙي جي مٽي لاءِ لکيل تاثرات)