ٽيون حصو
حقيقت اها آهي ته لاس اينجلس شهر ڪيليفورنيا جي خواب جي زنده تعبير يا صورت آهي جيڪو وڻندڙ به آهي. ڪيليفورنيا جي سپني جي ٻئي ڀاڱي جي زنده تعبير جهڙوڪر لاس اينجلس شهر جي ڏکڻ ۾ موجود سين ڊيگو شهر جي صورت ۾ موجود آهي. هن شهر ۾ پڻ اهي سمورا وسيلا، سگهه توڙي سونهن موجود آهي جنهن جو ذڪر ڪنهن زماني ۾ لاس اينجلس شهر سان منسوب هوندو هو.
هن وقت لاس اينجلس شهر اُگري گهما گهميءَ ۾ مبتلا آهي. تنهنجي ڀيٽ ۾ سين ڊيگو، نهايت پروقار، پرڪيف ۽ پرسڪون شهر آهي، جتي ڪيليفورنيا رياست جو ڏاکڻو ڀاڱو شروع ٿئي ٿو انهيءَ هنڌ تي سين ڊيگو شهر اڏيل آهي. لاس اينجلس شهر سين ڊيگو جي اتر ۾ ۽ ڪيليفورنيا رياست جي اتر ۽ ڏکڻ ڀاڱن جي دنگ تي پرڪيف ساحلي شهر آهي. هي ٻئي شهر رياست جي توانائي جا سرچشما آهن. هر سياح، سيلاني کي خوشخبري ڏجي ٿي ته هو ٻنهي شهرن جي سڀني نعمتن ۽ عشرتن مان لطف اندوز ٿئي. خيالن خيالن ۾ ٻنهي شهرن جي ڀيٽا ڀيٽي ڪندي اڳتي وڃي رهيا آهيون. رستي ۾ هڪ بلڊنگ ڏٺي سين جنهن تي آمريڪا ۽ ڪيليفورنيا رياست جو جهنڊو لڳل آهي. آمريڪا جي سڀني رياستن جا پنهنجا پنهنجا جهنڊا آهن جيڪي توهان کي هر سرڪاري جڳهه تي آمريڪي جهنڊي سان گڏوگڏ ڦڙڪندي نظر ايندا. پنهنجي ملڪ ۾ ايئن ڪونهي. انگريزن جي ملڪ فتح ڪرڻ کان اڳ هر ملڪ جو پنهنجو جهنڊو هو پر انگريزن سڀني جهنڊن کي لاهي صرف هڪ يونين جيڪ جو جهنڊو قائم ڪيو. يونين جيڪ جي جهنڊي لهڻ کان پوءِ پاڪستان جو جهنڊو لهرائڻ لڳو.
اسان انهيءَ بلڊنگ جي ويجهو پهتا آهيون جنهن مٿان اهي ٻئي جهنڊا ڦڙڪي رهيا آهن. ڪيليفورنيا جي جهنڊي ۾ شينهن ۽ تارو نظر اچي رهيو آهي ۽ شينهن جي هيٺيان (California Republic) وڏن اکرن ۾ نظر اچي رهيو آهي. رياست ۽ ملڪ جا جهنڊا بلڪل هڪ سائيز جا آهن. آمريڪي جهنڊي ۾ ست ڳاڙهيون ۽ ڇهه اڇيون پٽيون لڳل آهن سائيڊ ۾ بلو رنگ اندر پنجاهه سفيد رنگ جا ستارا لڳل آهن. ست ڳاڙهيون ۽ ڇهن اڇيون يعني ڪُل تيرهن پٽيون پهريائين تيرهن رياستن جي متحده ٿيڻ کي ظاهر ٿيون ڪن، تنهن مٿان ڪُنڊ تي پنجاهه ستارا معنيٰ اڄ جون پنجاهه رياستون:
ڳاڙهي رنگ مان مراد Courage حوصلو ۽ همت
سفيد رنگ مان مراد Purity پاڪيزگي
بلو رنگ مان مراد Vigilance چوڪس،
Perseverance استقلال (Justice) انصاف.
انگريزن جي سنڌ فتح ڪرڻ کان اڳ آزاد سنڌ جو جهنڊو هوبهو اهڙو هو سواءِ آمريڪي جهنڊي ۾ بلو رنگ ۽ ستارن جي
(ڏسو ڪتاب نائون مل جون يادگيريون)
آمريڪا ۾ هن جهنڊي کان اڳ به ٻين ڪيترن ئي جهنڊن تي غور ڪيو ويو پر آخر ۾ سڀ رياستون هن ئي جهنڊي ٿي متفق ٿيون.
ڪيليفورنيا آمريڪا جي نمبر ون امير ترين رياست سان گڏ آدمشماريءَ ۾ به آمريڪا جي وڏي ۾ وڏي رياست آهي.
آمريڪا جي صرف ڇهن رياستن جي آدمشماري ڪروڙن ۾ آهي باقي ٻين سڀني جي آدمشماري لکن ۾ آهي. گهٽ ۾ گهٽ آدمشماري واري رياست الاسڪا Alaska آهي جيڪا 1959ع ۾ آمريڪا ۾ شامل ٿي. سندس آدمشماري فقط چار لک آهي. آمريڪا ۾ هن رياست کي The Last Frontier آخري سرحد جي نالي سان به سڏيندا آهن. سو اسان آمريڪي رياستن جي سلسلي جي هن ايڪٽيهين نمبر رياست ڪيليفورنيا جي فري ويز تي ڊوڙندا لاس اينجلس شهر ڏانهن وڃي رهيا آهيون. جيڪو رياست جو وڏي ۾ وڏو شهر آهي پر رياست جي گاديءَ وارو شهر ڪونهي. جيئن گهڻو ڪري هر سياح سمجهندو آهي. ڪيليفورنيا جي گاديءَ واري شهر جو نالو آهي سئيڪرامينٽو Sacramento جيڪو مون به ڪو نه ڏٺو آهي رڳو ڪتابن ۾ پڙهيم.
ڪيليفورنيا رياست کي دنيا ۾ آمريڪا ۾ سون جي رياست Golden State يا سون جي کاڻ به سڏيندا آهن. يعني سڀني رياستن ۾ امير ترين رياست آهي.
اسان اوشن سائيڊ مان نڪرڻ کان پوءِ سڌا ڪٿ به بيهڻ کانسواءِ وڃي لاس اينجلس جي شهر ۾ داخل ٿياسين، شهر جي روشنين ۾ هلندا هلندا وڃي پنهنجي گهر ڀيڙا ٿياسين. جت نظام الدين جتوئي اسان جو انتظار ڪري رهيو هو. جنهن اسان کي ڳوٺان فونن اچڻ جو حال احوال ٻڌايو ۽ چيائين ته ٿورو آرام ڪري وٺو ته پاڻ به هلي L.A جي سُرهين رنگين راتين کي ڏسون پر گهڻي دير نه ٿئي ڇو ته اڳ ئي ڪافي دير ٿي چڪي آهي. اسان ٿوري دير آرام ڪري باٿ روم ۾ شاور وٺي تنهن پڄاڻان ڪپڙا بدلائي جلد سيڙهيون لهي وڃي ڪار ۾ چڙهياسين جيڪا اسان کي کڻي لاس اينجلس جي راتين جي روشنين ۾ گم ٿي وئي ۽ اسان سڄي رات L.A جي نائيٽ لائيف ۾ رولاڪن جيان رُلندا رهياسين. پهريائين اسان هڪ نائيٽ ڪلب ۾ وياسين جتي ڪيترن ئي جوڙن ڊانس پئي ڪئي. پهريائين اسان چپ ٿي ويهي سڄي ماحول جو جائزو ورتو. هيٺ ڊانس ٿي رهي هئي ته وري مٿئين فلور تي هڪڙا گيمز کيڏي رهيا هئا ته ٻيا وري ڊرنڪ ڪري رهيا هئا ته وري هيٺين جي ڊانس به ڏسي مزو ماڻي رهيا هئا. ڪو وري ٻي ڇوريءَ سان ڊانس ڪري رهيو ته وري پنهنجي مٿي بيٺل گرل فرينڊ کي هيٺان سلام به ڪري رهيو هو، يا چيڙائي رهيو هو.
جنهن وقت اسان جي تند تپي
وانگر اسان کان به رهيو نه ٿيو ۽ هن ڀرئي ميلي جي رنگ ۾ رنڱجي وياسين.
۽ ڪنهن ڳاڙهيءَ ڳل تي باک ڦٽي
ڪنهن ڪاريءَ چڳ تي رات کٽي
چواڻي سڄي رات سهڻن جي چيلهن ۾ هٿ پيو رهيو ۽ ايئن چيلهه محو رقص لڏندي لمندي رهي ۽ چپ چپن کي چٽڻ کان ڪير به روڪڻ وارو نه هو.
هت ڪنهن به ڇوريءَ سان ڊانس ڪرڻ لاءِ صرف اشاري جي دير هئي. باقي جسمن کي جسمن سان ملڻ ۾ ته ڪا دير ئي ڪا نه ٿي لڳي ۽ وري مٿان سوني تي سهاڳو ته نڪا جهل نڪا پل سڀڪو پسي پرينءَ کي.
۽، مومل نه سهي سو مل سهي،
مثال وانگر سڄي رات گذرڻ ۾ دير ئي ڪا نه ٿي ۽ اسان به رات جي پوئين پهر وڃي پنهنجي آکيري ڀيڙا ٿياسين.
صبح جو دير سان اک کُلي ته سڄو بدن ساڻو لڳو پيو هو. بيڊ تان اُٿي T.V کولي چانهه ٺاهي ڪوپ ۾ وجهي اچي ٽي وي ڏسڻ ويٺس. آمريڪا ۾ صدارتي اليڪشن جي مهم پنهنجي زورن تي آهي. ائڊورٽائيز، تبصرا، بحث مباحثا، تاثرات مطلب ته جيڏيءَ مهل به ٽي وي کول ته اهو موضوع سڀني کان سرس نظر ايندو. آئون به انهيءَ حوالي سان توهان کي آمريڪي صدارتي اليڪشن جو هڪ نهايت ئي دلچسپ واقعو ٿو ٻڌايان جنهن کي آمريڪا ۾ واٽر گيٽ اسڪينڊل جي نالي سان ياد ڪيو ٿو وڃي. آمريڪا جي سڄي صدارتي اليڪشن جي تاريخ ۾ اهڙو واقعو نه ٿيو آهي، نه ٿيندو. اهو واقعو آمريڪي آئين ۽ قوم لاءِ هڪ چئلينج هو جنهن مان هو اُڪري پار پيا.
ٿيو هينئن ته واٽر گيٽ نالي عمارت ۾ ڊيمو ڪريٽڪ پارٽيءَ جي نيشنل ڪاميٽيءَ جي آفيس جي ڪلفن تي فرينڪ نالي هڪ چوڪيدار ٽيپ جا ڪجهه ٽڪرا چنبڙيل ڏٺا ۽ خيال ڪيائين ته اهي ٽيپ جا ٽڪرا شايد ڪلفن جي مرمت ڪندڙن کان هتي رهجي ويا آهن. سي لاهي اڇلي ڇڏيائين اتفاق سان هن ٻئي ڏينهن پڻ ٽيپ جا ٽڪرا ساڳئي جڳهه ۽ ساڳئي نموني لڳل ڏٺا. تڏهن هن کي ڪا سازش محسوس ٿي ۽ اها ماجرا پوليس کي ٻڌايائين.
پنج چور 16 جون 1972ع جو فجر کان اڳ نيشنل ڪاميٽي جي آفيس ۾ داخل ٿيا ۽ موٽڻ تي پوليس کين گرفتار ڪري ڏٺو ته انهن وٽ ڪافي چوري ڪيل رقم موجود هئي. تنهن کانسواءِ وٽن ٻڌڻ ۽ ڳالهائڻ واريون مشينون ، ٽي وي، ريڊيو ۽ ڪئميرائون هيون. صورتحال موجب اها واردات غير معمولي هئي ۽ شڪ هو ته ايوان صدر جا ڪي اهلڪار به انهيءَ اسڪينڊل ۾ ملوث آهن.
سال 1973ع جي شروع ۾ چورن تي ڪيس هليو ۽ اهي مجرم ثابت ٿيا. مگر اهو ڪيس هلائيندڙ جج جان سريڪا John Sirica محسوس ڪيو ته ڪيس جي ڪارروائي دوران حقيقتون مڪمل طور پڌريون ڪو نه ٿيون آهن. هن چورن کي چيو ته توهان چوريءَ متعلق سموري حقيقت ظاهر ڪا نه ڪئي آهي ۽ ڪجهه حقيقتن کي لڪايو آهي انهيءَ ڪري توهان کي سچ نه ڳالهائڻ جي جرم ۾ چاليهن سالن کان به وڌيڪ عرصو سزا ملندي. جيڪڏهن توهان هاڻي به مڪمل حقيقت پڌري ڪئي جيڪا اڃا تائين توهان ظاهر نه ڪئي آهي ته پوءِ توهان جي سزا کي معمول موجب گهٽائي سگهبو. جج جي انهيءَ نصيحت تي چورن مان هڪڙو ڦاٽي پيو ۽ باسيائين ته هن چوريءَ بابت اسان وائيٽ هائوس جي ڪجهه عملدارن سان صلاح مشورو ڪيو هو.
مٿئين انڪشاف جي روشنيءَ ۾ آمريڪي سينيٽ ”سينيٽ واٽر گيٽ ڪاميٽي“ قائم ڪري کيس گهربل تفتيش سونپي ته اها صدر نڪسن جي معاونن جي خلاف الزامن جي تحقيق ڪري.
صدر نڪسن پنهنجا صوابديدي اختيار استعمال ڪندي پنهنجي معاونن کي ڪاميٽيءَ آڏو پيش ٿيڻ کان روڪيو ۽ صدر جو ڪانگريس سان اختلاف هتان کان شروع ٿيو.
صدر نڪسن جي انهيءَ رويي تي ڪانگريس، سينيٽ توڙي عوام سخت برهم ٿيو. نيٺ صدر پنهنجو رويو بدلايو ۽ پنهنجن معاونن کي ڪاميٽيءَ آڏو پيش ڪيو.
پيشيءَ کان اڳ ئي پريسن ذريعي مذڪوره ماڻهن جي هن چوريءَ ۾ ملوث هئڻ جي پڌرائي ٿي وئي هئي ته هنن چوري لڪائڻ جي ڪوشش پڻ ڪئي هئي.
سن 1973ع جي اپريل مهيني ۾ صدر جا مکيه معاون استعيفا ڏئي ويا. انهن مان هڪڙي جان ڊين John Dean ڪاميٽيءَ اڳيان پيشيءَ دوران بيان ڏنو ته صدر نڪسن کي مذڪوره ڪوراپ جي ڀليءَ ڀت ڄاڻ هئي. ياد رهي ته صدر نڪسن اهو الزام ڪو نه باسيو. صدر ۽ سندس معاون جي ڳالهه ٻولهه ٽيپ ٿيندي آهي. صدر نڪسن معمول کانسواءِ انهيءَ سلسلي ۾ ڳجها ٽيپ به ڀرايا هئا. سينيٽ ڪاميٽي ۽ هن ڪيس لاءِ مقرر ڪيل اسپيشل اٽارني آرڪي بالڊ ڪاڪس Archi Bald Cox ايوان صدر کان مٿي ذڪر ڪيل سمورا ٽيپ گهرايا پر صدر نڪسن اهي ٽيپ ڏيڻ کان انڪار ڪيو. تنهنڪري ٽيپن جي حصول لاءِ ڪاميٽي سپريم ڪورٽ سان رجوع ڪيو. ڪورٽ فتويٰ ڏني ته هڪڙي فوجداري ڪيس جي تحقيق لاءِ ٽيپ فراهم ڪرڻ جو حڪم ڏجي ٿو. صدر قانون کان هرگز بالاتر ناهي نه ڪي پاڻ وانگر سپريم ڪورٽ جي چيف جسٽس کي ڪورٽ مان جوتا هڻي ڀڄائي ڪڍيو ويو.
ڪورٽ جو حڪم مڃيندي صدر نڪسن انهن ٽيپن جو اختصار لکت ۾ ڏياري موڪليو ۽ پراسيڪيوٽر کي تنبيه ڪيائين ته هاڻي ٽيپن جي وڌيڪ خواهش نه ڪندا. ٿيو هينئن ته پراسيڪيوٽر ڪاڪس صدر جو حڪم ڪو نه مڃيو ۽ ٽيپ اصلي حالت ۾ گهرڻ لڳو ته کيس گولي هڻي ماريو ويو. انهيءَ صورتحال تي عوام سخت ناراضگي ۽ احتجاج ڪيو. ڪانگريس پڻ سخت برهم ٿي. انهيءَ تي صدر ٽيپ ڏيڻ قبول ڪيو ۽ مسٽر ليون جاوورسڪي Lteon Jaworsky کي نئون پراسيڪيوٽر مقرر ڪيو پر وڌيڪ اهو به چيو ته ڪجهه گهربل ٽيپ وڃائجي ويا آهن. انهيءَ تي صدر نڪسن تي سخت تنقيد ٿيڻ لڳي ۽ کيس صدارت تان لاهڻ لاءِ آواز اٿاريو ويو.
مذڪوره ڳنڀير صورتحال جي پيش نظر هائوس جي جوڊيشري ڪاميٽي صدر نڪسن خلاف الزامن جي تحقيق شروع ڪئي.
نيٺ گهربل حقيقي ٽيپ ڪاميٽي آڏو تڏهن پيش ڪيا ويا جڏهن سپريم ڪورٽ 24 جولاءِ 74ع تي وري به پنهنجو حڪم ورجايو ته صدر کي ٽيپ ڏيڻ گهرجن.
ڪورٽ جي فتويٰ واري ڏينهن کان هائوس ڪاميٽي صدر جي خلاف امپيچمينٽ لاءِ T.V مباحثا شروع ڪري ڇڏيا.
انهن ۾ صدارتي انصاف جي بيخ ڪني، اختيار جو بڇڙو استعمال ۽ ڪانگريس ۽ ڪورٽن جي عزت نه ڪرڻ جا الزام لڳايا ويا.
انهن ٽيپن ۾ ثابت ٿيو ته صدر پنهنجي معاونن کي هدايت ڪئي ته حقيقت لڪائڻ عيوض چورن کي Hush يعني ڀاڙ يا رشوت ڏني وڃي. اهڙيءَ طرح صدر هن اسڪينڊل ۾ بذات خود ملوث ثابت ٿيو. تنهنڪري ڊيمو ڪريٽن توڙي سندس پارٽي طرفان مٿس سخت دٻاءُ وڌو ويو ته هو استعيفا ڏي.
نيٺ صدر نڪسن 8 آگسٽ 74ع تي استعيفا ڏيڻ جو اعلان ڪيو ۽ 9 آگسٽ 74ع تي وائيٽ هائوس خالي ڪري ويو. آمريڪي تاريخ ۾ اهو پهريون صدر هو جنهن استعيفا ڏني ۽ آئين مطابق نائب صدر وائيٽ هائوس ۾ داخل ٿيو.
دروازي جي گهنٽي وڄڻ جي آواز تي اُٿي دروازو کوليم ته ٻاهر هڪ حور پري بيٺي هئي. عام آمريڪي عورتن کان قد ڪاٺ ڪجهه زياده هئس. جيسين هيٺان کان مٿي تائين جائزو وٺانس تيسين پاڻ ئي ڳالهايائين. تيز ڳالهائڻ تي چپن کلڻ سان گڏ چپن ڄڻ مون ڏانهن وڌڻ جي ڪوشش ٿي ڪئي. مون کي سانت ڏسي، مشڪي وري پنهنجو سوال دهرائين ته مون کي به سندس ڳالهه سمجهه ۾ آئي. پاڻ سوشل سيڪيورٽيءَ جي ملازم هئي. جيڪي گهر گهر وڃي ماڻهن جي مسئلن بابت معلوم ڪندا آهن. مون سندس چهرو ڏسڻ سان گڏ پڙهڻ ٿي چاهيو پر پاڻ جلديءَ ۾ هئي. سو مون کيس چيو ته گهر ڌڻي سُتا پيا آهن باقي آئون حاضر آهيان. پاڻ شايد گهر ڌڻين کي سڃاڻيندي هئي سو کلي پنهنجي پرس مان ڪارڊ ڪڍي منهنجي هٿ ۾ ڏئي پاڻ سئينڊل جي وڏين کڙين هوندي به چاڙهيءَ تان هيٺ لهڻ ۾ دير ئي ڪا نه ڪيائين ۽ هٿ ۾ جهليل چاٻي سان ڪار جو دروازو کولي وري به مون ڏانهن نهاري ٿورو مشڪي ڪار اسٽارٽ ڪري ايئن ته رواني ٿي ڄڻ ته پکي پڃري مان نڪري پرواز ڪري ويو ۽ آئون ڏسندو ئي رهيس. دل ۾ ٿو سوچيان ته اندر اچڻ جي صلاح به ڪا نه هنئين مانس. سندس ڏنل ڪارڊ پڙهيم ته سندس نالو ۽ عهدو لکيل هو پر پنهنجو ڇا گهر جو دروازو کولي اندر داخل ٿي باٿ روم مان فارغ ٿي، ڪپڙا بدلائي ناشتو ڪري ٻاهر گهمڻ روانا ٿياسين. اسان کي آمريڪا آئي اڄ هفتو کن ٿي ويو آهي. سڄو لاس اينجلس ته گهمي ڪو نه ٿو سگهجي، اڄ ڪيڏانهن وڃجي. اهو ئي سوچيندي سوچيندي اسان جي ڪار L.A جي رستن تي روان دوان اڳتي وڃي رهي آهي. سوچيان ٿو ته آمريڪا جي فلم انڊسٽري دنيا ۾ ڪيڏي نه ترقي ڪري مشهور ٿي آهي ۽ هندستان جي فلم انڊسٽري ڪيڏي نه وڏي آهي. هندستان ۾ دنيا ۾ زياده کان زياده فلمون ٺهن ۽ هندستان جون فلمون سڄي دنيا سان گڏ يورپ ۽ آمريڪا ۾ به سئنيمائن ۾ وڏي چاهه سان ڏٺيون وڃن. هندستاني يورپ ۽ آمريڪا جي ليڊرن ۽ اديبن جي زندگيءَ تي فلمون ۽ ٽيليويزن سيريز ٺاهڻ ڪري هو سڄي دنيا ۾ ڪيڏا نه مشهور ٿيا. انهيءَ جو مثال شيڪسپيئر- لارڊ بائرن ۽ غالب تي فلمن ۽ ٽي وي سيريز جو ٺهڻ آهي. غالب تي ٺهيل ٽي وي سيريل مون لنڊن ۾ بي بي سي ٽيليويزن تي ڏٺي. جيڪا ڪيترين ئي قسطن ۾ ڏيکاري وئي. پاڻ وٽ به ڪيترا سنڌي عرب پتي ۽ ڪروڙ پتي آهن. اهي ڇو نٿا پنهنجن ٽي وي چئنلز تي شاهه لطيف ۽ شيخ اياز تي فلمون ٺاهين. جي اهي ايئن ڪن ته شاهه لطيف ۽ شيخ اياز کي سڄي دنيا ۾ وڏي شهرت ملي پر اسان جي سرندي وارن جو انهيءَ طرف ڪو به ڌيان ڪونهي باقي اليڪشن تي ڪروڙها رپيا خرچ ڪندي ويرم ئي ڪو نه ڪندا. اڄڪلهه ته چند ميمبرن کانسواءِ باقي ٻين کي ته سڄي ٽرم ۾ چيف منسٽر يا پرائيم منسٽر سان ملاقات به نصيب ڪا نه ٿي ٿئي. ڏوڪڙ ڪمائڻ ته پري ٿيا اڄڪلهه ته دنيا ۾ مذهبي اڳواڻن ۽ نبين جي زندگيءَ تي به فلمون پيون ٺهن جنهنجو مثال آشوڪا- ٻڌا،
(1) Suleman and Bees (2) Moses (3) Jesses (4) Message (5) The last Tamtation.
۽ ٻيون لاتعداد فلمون انهيءَ موضوع تي ٺهي چڪيون آهن. فلم ٺاهڻ ڪو نقصان جو سودو ڪونهي. سنڌي عمر مارئي ۽ ٻيون کوڙ فلمون هندستان ۾ به هليون جن بيشمار پئسو ڪمايو ۽ اڄ به فلم هڪ نفعي بخش ڌنڌو آهي باقي نفعو ۽ نقصان ته هر هنڌ آهي. نفعي ۽ نقصان جي تصور ئي ته انسان کي واپار سيکاريو.
سو اسان جي سرنديءَ وارن کي اسان جي قومي هيرن، قومي ليڊرن، شاعرن ۽ اديبن تي هڪ اڌ فلم ضرور ٺاهڻ گهرجن پر افسوس جو ڌاڙيلن پرو چانڊئي ۽ ڦل ماڇي تي ته فلمون ٺهيل آهن پر قومي هيرن تي نه! اسان لاس اينجلس جنهن کي پيار مان L.A سڏين جي حسين بازارن مان لنگهي رهيا آهيون. پاڻ ته يونائيٽيڊ اسٽيٽس آف آمريڪا کي به:
آمريڪا
يو-ايس-اي
اسٽيٽس
يا
يو-ايس
ڪري سڏيون. لاس اينجلس شهر جا روڊ يورپ جي سڀني شهرن کان وڌيڪ ڪشادا ۽ گهڻو ڪري شهر اندر به روڊ سڀ جا سڀ ون وي آهن. منهنجو پٽ نور لنڊن ۾ نيٽ ورڪ ريل ۾ اسپانسر آهي، تنهن ٻڌايو ته هت هڪ ميٽر پڪو روڊ جنهن جي ويڪر سٺ فٽ هجي ته ان تي خرچ اچي اسي لک پر پوءِ روڊ سالن تائين ڪونه ٽٽي.
ٻي جنگ عظيم کان پوءِ جت يورپ ۽ جپان ۾ جمهوريت قائم ٿي اُت ايشيا ۽ آفريڪا جا ڪيترا سارا ملڪ غلاميءَ مان آزاد ٿيا. جنهن ۾ هندستان ۽ پاڪستان به شامل آهن. Freedom of midnight جي ليکڪ ليري ڪولنس لکيو آهي ته آمريڪا جو برطانيا تي تمام گهڻو زور هو ته هندستان کي برطانيا يڪدم آزاد ڪري. ٻي عالمي جنگ کان پوءِ آمريڪا تمام گهڻي ترقي ڪري دنيا جو وڏو سپر پاور ملڪ ٿي پيو. نه ته 1932ع تائين آمريڪا جي فوجي طاقت دنيا ۾ ڇهين نمبر تي هئي. يعني رومانيه کان به پوئين نمبر تي (ڏسو نڪسن جو ڪتاب (War Without victory).
پر اڄ آمريڪا دنيا جي واحد معاشي-سياسي ۽ فوجي طاقت آهي. جنهن جي خوشامد ۾ سڄي دنيا جا ملڪ هڪ ٻئي کان گوءِ کڻڻ جي ڪوشش ۾ غلطان آهن. اهو سڀ ڪجهه هن جي دولت جي طاقت جي ڪري ممڪن ٿيو آهي. دولت به عجيب چيز آهي. جي نه آهي ته به انسان جا حوصلا خطا، جي آهي ته به حوصلا خطا. اڳ ۾ ته اهي مثال انسانن لاءِ هئا پر هاڻ ته ملڪ به انهن سٽن ۾ اچي ويا آهن. آمريڪا پنهنجي دولت جي زور تي ئي آهستي آهستي سڄي دنيا تي حاوي ٿي ويو آهي. جيڪو به ملڪ سندس سامهون ٿو ٿئي يا اکيون اکين سان ٿو ملائي ته اهڙو ٿو حشر ڪريس جهڙو حال ڪوٽڙي کان هيٺ ڪچي جي آبادگارن جو آهي، يعني پنڻ پَرين مٿان وري سڄي سنڌ جا ڌاڙيل درياهه ۾ پاڻي نه هئڻ ڪري اچي هت گڏ ٿيا آهن ۽ هر روز ٿا اغوا جا واقعا ٿين. ڪو ٻڌڻ وارو ڪونهي.
حالتون ات وڃي پهتيون آهن جو ماڻهو پوليس کي اغوا جي واردات جو ٻڌائڻ لاءِ به تيار ڪو نه آهن ڇو ته هڪ ڌاڙيلن کي پئسا ڏبا ٻيو خرچ جي بهاني سان پوليس به ڪا ڪسر ڪا نه ٿي ڇڏي. سنڌ ۾ تحفظ جي خيال سان حڪومت نالي ته ڪا شيءِ نظر ڪا نه ٿي اچي.
جنهن ملڪ ۾ Rule of law نه آهي، Democrecy نه آهي اهي ملڪ آسرن ۽ ڏٽن تي آخر ڪيترو وقت جيئندا. اڄ پاڪستان ۾ اها وڃي حالت ٿي آهي جو ڪنهن ماڻهو وٽ جيڪر سؤ رپيا ٿا بچن ته هڪ ڊالر خريد ڪريو ڇڏي يا ڪنهن غير ملڪي بئنڪ ۾ رکيو ڇڏي يا ملڪ کان ٻاهر روانو ڪريو ڇڏي ته اها رقم ڏکئي وقت ڪم ايندي.
سنڌيءَ ۾ چوندا آهن ته پٿر پرايو پر سور سڀ ڪنهن کي پنهنجا.
سو آيا آهيون آمريڪا گهمڻ، مزاماڻڻ ۽ آمريڪا جي به تمام ماڊرن ۽ سهڻي شهر لاس اينجلس جي سهڻي علائقي هالي ووڊ ۾ گهمندي ۽ سهڻن جا ديدار ڪندي به پنهنجا سور اٿلي پيا ۽ توهان به سوچيندا ته اسان هي ڪتاب سير و سفر جي ڳالهين لاءِ خريد ڪيو آهي نه ڪي ڪنهن قوم يا فرد جي غمن جي داستان پڙهڻ لاءِ.
سو سائين پاڻ نه رڳو ڪار ۾ هلندي هلندي هالي ووڊ ڏسنداسين پر پاڻ هت گهمڻ ڦرڻ سان گڏ خريداري به ڪنداسين ته ڪنهن پوش Posh هوٽل ۾ ڪنهن ملوڪ ماڻهن سان گوڏو گوڏي سان ملائي ڪنهن سٺي ريسٽورانٽ ۾ ماني به کائينداسين.
اسان هينئر هالي ووڊ ٽڪرين تي هالي ووڊ جي سڃاڻپ يعني پنجاهه فٽ ڊگها ڪاٺ جا اُچار جنهن تي هالي ووڊ لکيو پيو آهي. جيڪو پهريائين هالي ووڊ لئند لکيل هو پر هاڻ ان مان چار اکر يعني Land ڪڍڻ سان هاڻ صرف Hollywood رهجي ويو آهي. انهيءَ کي ڏسندا ۽ پڙهندا اڳتي وڃي رهيا آهيون. هالي ووڊ ۾ واحد هڪ وارنر برادرز Warner Brothers وارن جو فلمي اسٽوڊيو آهي جنهن ۾ توهان اڳواٽ بُڪنگ ڪرائي انهيءَ اسٽوديو ۾ ڪمپني ريسٽورانٽ Company Restorant اندر هالي ووڊ جي ائڪٽر ۽ ائڪٽريسن سان گڏ ماني به کائي سگهو ٿا پر انهيءَ لاءِ گهٽ ۾ گهٽ ٻه هفتا اڳ بڪنگ ڪرائڻي پوندي آهي. بُڪنگ توهان هن فون نمبر 9541744 (818) تي ڪرائي سگهو ٿا.
اسان هالي ووڊ کان ويسٽ هالي ووڊ طرف وڃي رهيا آهيون. هي علائقو اڄڪلهه پراڻي هالي ووڊ واري علائقي کان وڌيڪ پوش ۽ فيشنبل آهي. لاس اينجلس اڄ جت سڄي دنيا ۾ سياحت ۽ تفريح جي حوالي سان سڃاتو ٿو وڃي، جنهن کي Capital of Entertainment سڏين ته ويسٽ هالي ووڊ وري لاس اينجلس جي سونهن جو اهڃاڻ آهي. اسان پنهنجي ڪار ڪتابن جي هڪ تمام وڏي دُڪان ورلڊ بُڪ ائنڊ نيوز World Book and News جي اڳيان بيهاري دُڪان ۾ داخل ٿياسين. دُڪان ڇا هو ڪا حڪومتي لئبريري ٿي لڳي. اسان ڪجهه ڪتاب خريد ڪري بل ڏئي واپس پنهنجي ڪار ۾ رستن تي ڊوڙي رهيا آهيون. ڏينهن جي ڪري رش گهٽ آهي جي نه ته رات جي وقت هالي ووڊ جو علائقو ته روشنين ۾ سڄي رات ٻرندو رهندو آهي. جيسين وڃي صُبح ٿئي ۽ همراهن جا هوش ٺڪاڻي لڳن. Rock-Jazz-Folk-Disco-Piano-Cobarat جي ڪلبن ۾ سڄي رات هڪڙا پيا اچن ته ٻيا پيا وڃن. نڪا اچڻ جي جهل نه وڃڻ تي جهل.
آمريڪا ۾ يورپين سون جي ڳولا ۾ آيا ۽ هي ملڪ اهڙو ته وڻين جو رهي پيا. انگريز پاڻ وٽ آمريڪا جي ڳولا کان به اڳ آيا پر وري واپس هليا ويا ۽ هڪ به انگريز سواءِ مارڪ ٽيلي جي، مستقل آباد نه ٿيو.
انگريزن پنهنجي ايامڪاريءَ ۾ هندستان جي وڏن شهرن ۾ ٽن ڳالهين کي وڏي اهتمام سان رائج ڪيو يعني سول لائينس-بوري بازار ۽ چڪلا. انگريزن کان اڳ انهن آبادين جو نالو نشان به ڪو نه هو. اڄ انگريزن کي وئي چوهٺ سال ٿيا آهن پر اهي ماڳ مڪان اڄ به قائم دائم آهن. هاڻ ته يورپ ۽ آمريڪا ۾ گيز ۽ ليزبين جي بي حيائي جو به وڏو چرچو آهي. سڄي يورپ ۾ هم جنس پرستيءَ جي حمايت ۾ شهرن ۾ وڏا وڏا جلوس ڪڍن. جنهن ۾ ملڪ جا ليڊر ۽ ميئر وڏي تعداد ۾ شريڪ ٿين. تازو پئرس ۾ اهڙو جلوس ڪڍيو ويو جنهن ۾ پئرس جو ميئر برٽرانڊ ڊيلائو نه صرف شريڪ ٿيو پر وڏي شوق سان جلوس جي قيادت ڪيائين. پاڻ ملڪ جي سوشلسٽ پارٽيءَ جو ليڊر به آهي.
هاڻ ته توهان کي آمريڪا ۽ يورپ جي هر شهر ۾ هنن جون ڪلبون ۽ سوسائٽيون جام ڏسڻ ۾ اينديون ۽ انهن تي هنن کي وڏو ناز ۽ فخر آهي. شل انهيءَ بي حياتيءَ کان پاڻ بچون. جي نه ته آمريڪا جي هر اشاري تي پاڻ نچڻ لاءِ به تيار ويٺا آهيون پر تڏهن به کين ڪو نه ٿا وڻون. جڏهن ته مشرف، سڄو ملڪ سندن حوالي ڪري ويو. اسان جي ڪار هالي ووڊ جي سنهڻن بلوارڊن (BLD) تان گهمندي ڦرندي لڏندي لمندي اچي هڪ هوٽل تي بيٺي جيڪا سڄي لاس اينجلس ۾ مڇيءَ جي کاڌن جي ڪري ڏاڍي مشهور آهي. هت هر وقت رش لڳي پئي آهي پر آمريڪا ۽ يورپ ۾ هر هوٽل ۽ مارڪيٽ جي اڏاوت اهڙي طرح ڪن جو اُت ڪارپارڪنگ جو ڪو مسئلو ئي ڪونهي. جڏهن کان دنيا ۾ دل ۽ جنسيات جي ماهر ڊاڪٽرن مڇيءَ جي واکاڻ شروع ڪئي آهي ته مڇي دل جي بيمارين لاءِ ناياب شئي آهي ۽ مڇي ۾ Omega-3 وڏي تعداد ۾ موجود آهي ۽ جيڪو جسم ۾ Good Colestrol وڌائي ٿو ۽ Bad Colestrol گهٽائي ٿو تڏهن کان آمريڪا ۽ يورپ جي ماڻهن ۾ مڇي کائڻ جو وڏو شوق پيدا ٿي پيو آهي.
خاص ڪري سرمئي ۽ Oyster مڇي وڏي شوق سان کاڌي وڃي ٿي. اسان هن A.B.C Fish ريسٽورانٽ نالي هوٽل ۾ داخل ٿياسين ڏاڍي صاف سُٿري هوٽل هئي. گهڻو ڪري سڀ آمريڪن هوٽل اندر ويٺل نظر آيا. اسان به هڪ ڪنڊپاسي ۾ ويهي مانيءَ جو آرڊر ڏنو. گرما گرم مڇي ڪيترن سلادن سان کڻي اچي اسان جي اڳيان رکيائون.
اڄڪلهه يورپ ۾ کاڌي کان به وڌيڪ قيمت سلادن جي وٺن ۽ آمريڪا ۾ سلاد ۽ کاڌي جي قيمت تقريبن برابر آهي. واقعي سلاد کاڌي کان به وڌيڪ مزيدار آهي، جڏهن کان سپي لنڊن مان ڀائرن کان گهمي ڦري آئي آهي، اُها به هاڻ گهر ۾ ڏاڍا سلاد تيار ڪندي آهي.
مڇي ڏاڍي لاجواب تيار ڪيل هئي ۽ بل به ايترو گهڻو ڪو نه هو. آمريڪا ۽ يورپ جي کاڌن ۾ پاڻ وارا مصالحا ته بلڪل ڪو نه هوندا آهن. تڏهن به کاڌا ڏاڍا مزيدار هوندا آهن. ڪيترو به کائو پر اوڳرائي به نه اچي. ماني کائي بل ڏئي ٻاهر نڪري واپس ڪار ۾ چڙهي روانا ٿياسين.
L.A 1964۽ 1984ع جي اولمپڪ راندين جي هت ٿيڻ کان پوءِ وڌيڪ دنيا جي توجهه جو مرڪز ٿيو. اولمپڪ راندين جي ڪري جيڪي اڏاوتون ٿيون تن هن شهر کي چار چنڊ هڻي ڇڏيا. اولمپڪ راندين جي ڪري جيڪي سياح هت آيا سي يونيورسل اسٽوڊيو، ڊزني لينڊ، هالي ووڊ ۽ L.A جي حسين سامونڊي ڪنارن جي ڪشش ڪري وري وري اچڻ لڳا ۽ ايئن هي شهر ترقيءَ جي بلندين تي پهچي ويو. اسان جي گهڻي ۾ گهڻي ڪوشش هوندي هئي ته آمريڪا ۾ اسان پنهنجو هڪ منٽ به ضايع نه ڪيون ۽ گهڻي ۾ گهڻو گهمون ڦرون ۽ ڏسون وائسون پر هيڏي وڏي ايراضيءَ تي پکڙيل شهر جي هڪ هنڌ کان ٻئي هنڌ ويندي ويندي ڪلاڪ لڳيو وڃن.
لاس اينجلس شهر چار سئو ستهٺ اسڪوائر ميلن ۾ پکڙيل آهي. جنهن مان توهان اندازو لڳائي سگهو ٿا ته ڪيترو نه پکيڙ ۾ وڏو شهر هوندو ۽ جنهن جي صرف هڪ پارڪ يعني گرفٿ پارڪ (Griffth Park) جي ايراضي چار هزار ٽيهٺ ايڪڙ آهي. سو لاس اينجلس شهر گهمي به ڪيترو گهمبو، نه اسان وٽ ايترا پئسا ۽ نه ئي ايترو وقت جو هت رهي سڄو شهر ڏسون.
اسان هينئر لاس اينجلس شهر جي چئين بلوارڊن جي چوڪ، جت هي چارئي بلوارڊ اچيو گڏجن يعني: هالي ووڊ-سن سيٽ- سانتا مونيڪا ۽ ميلروز جو چوڪ Round about ڪيڏو نه حسين ۽ خوبصورت منظر آهي. هن علائقي ۾ L.A جا سُٺي ۾ سُٺا نائيٽ ڪلب، سپر مارڪيٽون، ٿيٽر، هوٽلون، ريسٽورانٽون، ڪتابن جا وڏي ۾ وڏا دُڪان مطلب ته هر فيشن جو دُڪان توهان کي هن علائقي ۾ ملندو. هت رات جو وڏا هُل هنگاما ٿين. ڏينهن جو به هت تمام گهڻي رونق ۽ رش هوندي آهي. اسان جي ڪار هن هيڏي ساري رائونڊ ابائوٽ تان ڦرندي سن سيٽ، بلوارڊ ۾ داخل ٿي. پنهنجي سائيڊ يعني ساڄي پاسي گاڏي اڳيان وڃي رهي آهي. ساڄي طرفان انهيءَ ڪري جو آمريڪا ۽ يورپ ۾ پاڻ وانگر روڊ جي کاٻي طرف نه پر ساڄي طرف ٽرئفڪ هلي. يورپ ۾ صرف برطانيا ۾ پاڻ وانگر ليفٽ سائيڊ ڊرائيونگ هلي. اسان جي موٽر ڦرندي سرندي اچي هڪ جڳهه جي اڳيان بيٺي جت اسان سڀ لهي انهيءَ جڳهه ۾ داخل ٿياسين. هيءَ جڳهه اسان جي ميزبان نظام جي ڪنهن دوست جو گهر آهي. نظام منهنجو هن سان تعارف ڪرايو. سندس نالو ظفر هو پاڻ اصل ڪراچيءَ جو مهاجر هو هاڻ ڪافي وقت کان هت آمريڪا ۾ رهندوآهي ۽ پاڻ حڪومت کي جانورن جي کاڌ خوراڪ جي ٺيڪيداري ڪندو آهي. ڏاڍو دلچسپ ماڻهو آهي. ڏاڍيون مزيدار ڳالهيون ٻڌايائين. اسان هت ڪلاڪ کن ويٺاسين. جنهن کان پوءِ واپس پنهنجي گهر روانا ٿياسين. جت پهچڻ شرط وڃي بسترن تي ليٽياسين. ڪافي دير کان پوءِ سجاڳي ٿي. ڪٻٽ ۾ رکيل انگريزي چانهه ارل گري (Earl Grey) مان هڪ ڪوپ چانهه جو ٺاهيم. چانهه ۾ تمام ٿوري زعفران وجهي ٿوري دير لاءِ رکي ڇڏيو جيئن زعفران جي خوشبوءَ چانهه ۾ اثر ڪري پوءِ ويهي چانهه پيتم. چانهه ڏاڍي مزيدار ٿي. سو ٻيو ڪوپ به ڀري پيتم. وهنجي سهنجي ڪپڙا بدلائي تيار ٿي ڪار ۾ چڙهي پهريائين ظفر جي گهر آياسين، جنهن کي پاڻ سان کڻي شهر جي هڪ ٻئي حسين ترين علائقي Baverly Hills ڏانهن روانا ٿياسين. ظفر اسان کي هڪ هوٽل نالي رينمبو Raimbow ڏانهن اشارو ڪري ٻڌايو ته آمريڪا ۽ دنيا جي حسين ترين فلم ائڪٽريس جنهن کي پنهنجي سونهن جي ڪري اڃا تائين ماڻهو وساري نه سگهيا آهن يعني مارلن مئنرو جي مڱڻي جوڊي ميگيو Joe Di maggio سان هن هوٽل ۾ ٿيڻي هئي پر مارلن مئنرو شاديءَ کان اڳ ئي آمريڪن حڪومت جي هڪ سازش جي ڪري قتل ٿي وئي. جنهن جو تفصيلي ذڪر روس جي هڪ سابق صدر گرميڪو پنهنجي يادداشتن ۾ ڏاڍي سُٺي نموني ڪيو آهي.
ظفر اسان کان پُڇيو ته توهان آمريڪا ڪڏهن آيا آهيو ۽ ڪٿ ڪٿ گهميا آهيو. اسان کيس ٻڌايو ته اسان کي هت آئي هفتو کن ٿيو آهي ۽ لاس اينجلس ۽ سين ڊيگو گهمڻ کانسواءِ ٻئي هنڌ وڃڻ ڪو نه ٿيو آهي. پاڻ اسان کي چيائين ته لاس ويگاس سين فرانسسڪو ۽ هوائي ضرور ڏسجو، ڏاڍا لاجواب شهر آهن. اسان کيس چيو ته هوائي تمام پري آهي جي گهڻو وقت رهڻ ٿيو ته ضرور ڏسبو. باقي لاس ويگاس ۽ سين فرانسسڪو ٻئي شهر ضرور ڏسبا. لاس ويگاس ته سڀاڻي وينداسين ۽ سين فرانسڪو به ضرور ڏسنداسين. پاڻ چيائين ته اهي ٻئي شهر روڊ رستي ڏسجو نه ڪي هوائي جهاز رستي. روڊ رستي گهمڻ ڪري توهان کي آمريڪا کي ويجهي کان ڏسڻ جو موقعو ملندو ۽ ايئن ڳالهيون ڪندا اچي لاس اينجلس شهر جي هڪ حسين ترين علائقي بيورلي هلز پهتاسين جنهن جي ئي هڪ ويسٽ ووڊ ميموريل سيميٽري West wood Memorial Cemeatry ۾ دنيا جي حسين ترين عورت مارلن مئنرو Marlin Monroe ڍڪيل آهي.
مارلن مئنرو دنيا جي واحد ائڪٽريس هئي جنهن جي زندگيءَ تي ٽي سئو سوانح عمريون Biographies، تمام گهڻيون دستاويزي فلمون Documentries ۽ ان جي نالي تي ڪيتريون گُڏيون ٺاهيون ويون ۽ ڪيترين شين ۾ هن جو نالو استعمال ٿيو آهي. مارلن اداڪاره کان پوءِ هڪ نشان بڻجي وئي. سمجهه ۾ ڪو نه ٿو اچي ته مارلن 36 سالن جي عمر ۾ خودڪشي ڪئي ۽ صرف چند فلمن ۾ ڪم ڪيو، اها ايتري گهڻي مشهور ڪيئن ٿي.
مارلن جي باري ۾ گهڻو ڪجهه ٻڌايو ويو آهي جيئن ته هوءَ ننڍي هوندي ننڍن ۽ بيڪار گهرن ۾ رهڻ، جلد هالي ووڊ ۾ اچڻ، هن جون مشهور ماڻهن سان شاديون، ۽ سندس ڪينيڊي جي باري ۾ افواهون، هن جون Abortions جون ڪهاڻيون ۽ هن جي ڊرامائي موت پر ڪجهه به هجي مارلن کي ڀلي ڪير پسند ڪري يا نه پرهوءَ هاڻي اصلي آمريڪن جي نمائندگي ٿي ڪري. لڳندو آهي ته هوءَ فلمن لاءِ ئي ٺاهي وئي هئي. يعني هوءَ Good girl ۽ Bad girl جو ميلاپ هئي. ماڻهو هن سان پيار ڪن يا هن کي ڪيئن به چاهين پر سڀئي هن جي هئڻ تي فخر ٿا ڪن ۽ هن جي چهري جي عجيب معصوميت سان پيار ٿا ڪن. مارلن مئنرو ۽ ليڊي ڊيانا کي وڏي شهرت ملي پر ٻئي جواني ۾ مري ويون. ڀلي ڪنهن به شئي هن کي برباد ڪيو هجي ڀلي اها هالي ووڊ جي معاشيت هجي، يا مارلن جا Affairs واسطا يا هن جي پنهنجي نفسيات Psyche پر هي سڀئي ڳالهيون مارلن جي خوش شخصيت جي سامهون ساهه ڇڏيو وڃن. مطلب ته مارلن پنهنجي وقت جي هڪ تمام وڏي اداڪاره هئي جنهن جو آئون اڳ به ڪافي ذڪر ڪري آيو آهيان. ايلزبيٿ ٽيلر به فلم قلوپطره ۽ گهڻين شادين ڪري هالي ووڊ ۾ ڏاڍي مشهور ٿي. بيورلي هلز علائقي ۾ فيشن جا ڪيئي ڪاليج آهن. هي علائقو ايڏو ته امير ۽ Posh آهي جو هت سخت حفاظتي انتظام هئڻ ڪري سڄي لاس اينجلس ۾ هت گهٽ ۾ گهٽ ڪرائيم ٿين. هي علائقو سٺي Lawns ڇٻرن، اسڪولن، سوئيمنگ پولن ۽ چمڪندڙ ڪارن جي ڪري ڏاڍو مشهور آهي. اسان هت هڪ حسين ترين نائيٽ ڪلب شايد ربيڪاز Rabeccas نالو هوس تنهن ۾ وياسين. جت اڳ ئي وڏا هُل هنگامه لڳا پيا هئا. صرف اسان جي وڃڻ جي دير هئي. اسان به آهستي آهستي هلندي وڃي ڪنهن ڪُنڊ پاسي ۾ جاءِ ڳولي لڌي.
اسان گهڻا هئاسين تنهنڪري سڀني کي ته ويهڻ جي جڳهه ڪا نه ملي پر تڏهن به هڪ ظفر کانسواءِ ٻيا سڀ سوڙا سڪڙا ٿي ويهي رهياسين. ظفر اسان کي چيو ته توهان ويهو ته آئون سڄي ماحول جو جائزو وٺي ٿو اچان. پاڻ ڪافي دير کان پوءِ گهمي ڦري اچي ٻڌيائين ته هن ئي نائيٽ ڪلب اندر ”لائيو شو“ پڻ هلندڙ آهي. جي توهان جو پروگرام هجي ته اُتي هلون، نه ته هتي ئي ٿا ويهون ۽ هتي به ته رنگ لڳا پيا آهن. اسان مان جنهن جنهن کي پيئڻو هو سو اُٿيو ڪائونٽر تان پنهنجو پنهنجو پيگ وٺيو ٿي آيو. سڀني جي پهرئين پيگ جي پيمنٽ ظفر ڪئي. هت هڪ هڪ پيگ جي پيمنٽ عليحده عليحده ٿي ورتئون. اهو سلسلو هلندو رهيو جيئن محفل گرم ٿي ته پوءِ سڀڪو پنهنجي پنهنجي ليکي ٽڙي پکڙي ويو. ڪو ”لائيو شو“ اندر ته ڪو ڪائونٽر تي ويهي ڪنهن ڇوريءَ سان گپ شپ ۾ مگن لڳو پيو هو. هڪ همراهه ڪنهن ڇوريءَ کي پاڪستان هلڻ لاءِ ور ور ڪري چئي رهيو هو. مطلب ته اهو سلسلو ڪافي دير تائين هلندو رهيو. اسان تمام گهڻي رات گذرڻ کان پوءِ گهر پهتاسين. سواءِ ڪجهه به کائڻ پيئڻ جي سمهي رهياسين ۽ ڏينهن جو دير سان اُٿڻ شرط هلڪو ناشتو ڪري تيار ٿي باءِ روڊ لاس ويگاس وڃڻ واري فري وي تي چڙهي اڳتي وڃي رهيا آهيون. لاس ويگاس، لاس اينجلس کان 266 ميل پري يعني ڪراچيءَ کان مورو. آمريڪا جا سڀ شهر ترقي ته تمام گهڻي ڪري رهيا آهن پر ڏينهون ڏينهن سندن آدمشماري وڃي گهٽجندي، پر لاس ويگاس آمريڪا جي چند انهن شهرن مان آهي جنهن جي آدمشماري تيزيءَ سان وڌي رهي آهي. لاس اينجلس کان لاس ويگاس ويندي رُڳا جبل ئي جبل آهن جن تي وڻ ٽڻ بلڪل نه هئڻ جي برابر آهن. وڏا وڏا جبل ڄڻ اسان سان گڏوگڏ ڊوڙي رهيا آهن. رستي تي ڪافي ٽرئفڪ آهي پر روڊ رستا ايڏا ڪُشادا ۽ ٻه طرفا آهن جو ٽرئفڪ جي گهڻائي محسوس ئي ڪا نه ٿي ٿئي.
آمريڪا۽ يورپ ۾ هڪ هنڌ کان ٻئي هنڌ ڏانهن مسافري ته خير جي ڳالهه آهي پر روڊن رستن تي ڪارن ۾ هلڻ جو به هڪ پنهنجو مزو آهي. دل پئي چاهيندي آهي ته پيو هلجي، نئون ملڪ نئون ماحول، وڏيون وڏيون گاڏيون جن ۾ ٿڪڻ جو ته سوال ئي پيدا ڪو نه ٿو ٿئي. روڊن رستن کي اهڙي ته مضبوط ۽ سهڻي نموني سان تيار ڪن جو دل پئي ٺري. سون هزارن ميلن جي مسافري دوران هڪ فوٽ به ڪٿي رستو ڀڳل ٽٽل نطر نه آيو. پاڻ وٽ ته جڏهن رستا ٽٽي کنڊر ٿين پوءِ سندن مرمت ٿئي ڇو ته پيچ ورڪ يا ٿوري ڪم مان جيڪا ڪامورن کي رشوت ملي تنهن مان سندن پيٽ ئي ڪو نه ٿو ڀرجي. مزيدار ڳالهه ته پاڪستان ۾ به فارين ڪمپنين روڊ رستا ٺاهيا آهن. مثال حيدرآباد کان ڪراچيءَ وارو سپر هاءِ وي ، اٽليءَ جي ڪنهن ڪمپني تيار ڪيو ۽ پنجاب ۾ ٺهيل موٽروي ڪوريا جي ڊيوو ڪمپنيءَ تيار ڪيو. بدين- سجاول روڊ جيئان انهن ايڏو ته دولت جو مينهن وسايو جو انهيءَ وقت جا حاڪم ۽ ڪامورا ڪٿان جو ڪٿي وڃي پهتا. ڏسندي ڏسندي آسمان سان ڳالهيون ڪرڻ لڳا. اهي ئي ڪمپنيون پنهنجي ملڪ ۾ ته حاڪمن ۽ ڪامورن کي هڪ پيسو به رشوت طور نه ڏين پر غريب ملڪن ۾ ڪم ڪار لاءِ هو به رشوت ڏين ۽ انهيءَ کي چون بزنس ڊيل ۽ وقت اچڻ تي پنهنجي ملڪ جي حڪومتن کي سڀ ڪجهه ٻڌائين پر تڏهن به انهن حاڪمن جي حاڪميت تي سندن ملڪن ۾ ٽڪي جو به اثر نه پوي. چي بابا سڀ پيا ملڪ کي لٽين، فلاڻي کاڌو ته ڏوهه ٿي پيو ڇا؟ چون ٿا ته پاڻ وٽ ڪنهن صوبي جي وزيراعليٰ پي کلي ڪچهري ڪئي ته ماڻهن ڪنهن آفيسر جي شڪايت ڪئي ته سائين فلاڻو آفيسر راشي آهي. تنهن تي وزيراعليٰ الٽو ماڻهن کان سوال ڪيو ته انهيءَ جي جڳهه تي ملڪ مان ڪنهن هڪ به ايماندار آفيسر جو نالو ٻڌايو جيڪو رشوت نه کائيندو هجي، ته آئون هينئر جو هينئر ٿو هن کي بدلي ڪري انهيءَ کي رکان پر ڪو به ماڻهو ڪنهن به هڪ ايماندار آفيسر جو نالو ٻڌائي نه سگهيو، اُلٽو انهن کي شرمندگي ٿيڻ لڳي. سو پاڻ وٽ حالات اُتي وڃي پهتا آهن. انهن سوچن ۾ ئي اڃان گُم هوس ته ڪار اچي هڪ هوٽل اڳيان بيٺي، هوٽل ڇا پر ڪنهن بادشاهه جو محل ٿي لڳو، ڪيڏي نه وڏي هوٽل آهي. جنهن کي گهمڻ لاءِ به وقت گهرجي. اهڙيون وڏيون هوٽلون لاس ويگاس ۾ سوَن جي تعداد ۾ آهن. جن جي ذڪر سان گنيز بُڪ آف رڪارڊس ڀريو پيو آهي. اسان چانهه پي ٿوري دير آرام ڪري وري پنهنجي منزل ڏانهن روانا ٿياسين. رستي ۾ رات به ٿي وئي هئي سواءِ روشنين جي ٻيو ڪجهه به نظر ڪو نه ٿي آيو. اسان ڪافي دير کان پوءِ لاس ويگاس شهر اندر داخل ٿياسين. هي روشنين جو هيڏو سارو جهرمٽ ۽ ميلو ڏسي آئون ته حيران ٿي ويس. هن کان اڳ ۾ مون پنهنجي سڄي زندگيءَ ۾ هيتريون ساريون روشنيون ڪڏهن به ڪو نه ڏٺيون هيون.
نيويارڪ کانسواءِ دنيا جو شايد ئي ڪو وڏو شهر هجي جو مون نه ڏٺو هجي. ڪيترن جا نالا لکجن. واقعي دنيا ۾ ڀلا ڀليءَ جو ڇيهه ئي ڪونهي.
لاس ويگاس شهر جي هڪڙي خصوصيت جيڪا شهر جي تعريف ڪندڙ توڙي ان جا نقاد ڪري ڇڏيندا آهن. اها هيءَ آهي ته لاس ويگاس شهر بيحد وڻندڙ هئڻ سان گڏ رعبدار ۽ خوفناڪ پڻ آهي. تنهنڪري هتي لطف اندوز ٿيڻ سان گڏوگڏ ماڻهو ڪجهه خائف پڻ رهي ٿو. هن شهر ۾ داخل ٿيس ته مون محسوس ڪيو يا ٻڌو ته توکي لاس ويگاس اچڻ تي ۽ لطف واري ماڳ ۾ داخل ٿيڻ تي پرجوش ڀليڪار ڪجي ٿي. آمريڪن ٽي وي ۽ فلمن ۾ توهان ڏٺو هوندو ته مختلف حوالن سان هن شهر جي مشهوري ڪندي شهر جون ڪيتريون ئي سهڻيون جايون ۽ جڳهيون ڏيکاريندا آهن. انهن ۾ آزاديءَ جي مجسمي جو نقل، هڪڙو شاهي شينهن، مصري احرام جو نقل ۽ اِسفِنِڪس Sphinx يعني ڌڙ شينهن جو ۽ عورت جي سسيءَ واري عجيب مخلوق سان گڏ ٻيون به ڪافي سُهڻيون عمارتون شامل آهن. هت رات جي وقت روشني ايتري ته گهڻي هوندي آهي جو ماڻهو اڪثر ڪري طرف ئي ڀلجي ويندو آهي ۽ حراسجي ويندو يا ته وري لطف اندوز ٿيندي خوشيءَ ۾ ٽهڪ ڏيڻ لڳندو. جيئن مون خود هيتريون ساريون روشنيون ڏسندي محسوس ڪيو ته هي سڀ اهتمام مون لاءِ ڪيل آهن.
روشنيءَ جو اهڙو نظارو رات جو ٻاهر رستن ۽ چوڪن تي موجود آهي. جاين جڳهين اندر ته دنيا اڃا اور آهي. هوٽلن ۽ ڪلبن ۾ پيسن جي ريل پيل سان گڏ ٽهڪ، سيٽيون ۽ رڙيون عجيب غوغاءُ طاري ڪندڙ آهن. بس بيحد حيران ڪندڙ گهما گهمي ۽ ديوانه وار پيهه برپا هوندي آهي. جتي ڪنهن وقت ته هوش سنڀالڻ مشڪل هوندو آهي. جيئن اسان جي هڪ ساٿيءَ جو حال ٿيو.
حقيقت ۾ هي شهر مڪمل طور تي جديد منصوبابندي تحت تعمير ڪيل آهي. جتي دنيا جي عجائبات جا ڪمال جي ڪاريگري سان نقل تعمير ڪيا ويا آهن. جن کي ڏسي عقل دنگ رهجيو وڃي ۽ اکيون کيريون ٿيون پون. تنهنڪري ڪوشش ڪري گوڏا کوڙي ۽ ڍؤ ڪري نه پيئجي.
دنيا جي ٻين شهرن ۾ هوٽلون ۽ رسارٽ Resort وغيره مناسب ماڳن ۽ مڪانن تي اڏيندا آهن پر انهيءَ اصول جي ابتڙ هتي اڏيل هوٽلن ۽ رسارٽ وغيره جي تعمير خود پنهنجي بهترين طرز تعمير سبب انهن هنڌن ۽ ماڳن جو مان مٿاهون ڪيو آهي ۽ سندن افاديت وڌي آهي. ڇو ته هتي هوٽل ۽ رسارٽ اهڙي ڪمال جي ڪاريگريءَ سان اڏيا ويا آهن. جهڙوڪر دنيا جا سمورا عجوبا کڻي اچي لاس ويگاس شهر ۾ نصب ڪيا اٿن. نتيجتاً جنهن اتفاقاً لاس ويگاس شهر جو ديدار ڪيو سو هتي ٻيو ڀيرو پڪ ايندو ڇو ته شهر جو پهريون ڀيرو ديدار لطيف خواب وانگر محسوس ٿيڻ ڪري انهيءَ تي يقين ڪرڻ لاءِ هو ٻيو ڀيرو ضرور اچڻ جي خواهش ڪندو. اهو فقط انهيءَ ڪري جو هتي تعميرات کانسواءِ هتي جي سماجي زندگي خود نهايت جاذب، پروقار ۽ گوناگون آهي. هن سموري جاهه ۽ جمال توڙي تعميرات ۽ معاشرت جي ڪمال جو سبب فقط Casinos ڪسينو جي سروس ۽ ڪاوش ناهي پر انهيءَ ۾ زندگيءَ جي سمورن شعبن جي خوش اصلوبيءَ تي قائم اعليٰ پئماني جي ڪارڪردگي مڪمل طور شامل آهي.
جديد تعميرات جي اصول موجب پئرس، وينس، نيويارڪ ۽ قديم مصر ۾ موجود عجائبات کي هتي نئين ۽ نهايت دل فريب انداز ۽ اهتمام سان اڏي بجليءَ سان اهڙي ته حيرت انگيز انداز سان آراسته ڪيو ويو آهي جو انهيءَ جي ديدار شرط هِنيُون حيرت ۾ پئجيو وڃي. هتي شادي رچائڻ لاءِ مخصوص گرجا گهر به موجود آهي. انهيءَ کي هتي ويڊنگ چيپل سڏجي ٿو. هتي ڪئين ديسي پرديسي پهرئين يا ٻي ملاقات دوران شاديءَ جي اعليٰ اخلاقي ۽ سماجي ناتي سان همڪنار ٿيو وڃن. هتي جي زندگي عجيب حسن ۽ شباب ۾ ملبوس ۽ مڌرڪيف ۾ پُر آهي. مثلاً ڪسينو، ڪلبن ۽ هوٽلن جون خادمائون، حسين رومي لباس ۾ مخمور نگاهن سان مرڪندي حاضري هونديون آهن ته ساڳئي وقت پيسي جي ريل پيل اصل پاڻيءَ وانگي وهندڙ آهي. مطلب ته زندگي جون سموريون تفريحات پنهنجي حيران ڪن حد تائين سربسر حاضر ۽ ناضر آهن. عجيب ڳالهه هيءَ به آهي ته هتي جا جُوا خانا جڳ جهان ۾ پنهنجو مٽ پاڻ آهن ته ٻئي طرف هر بازار جهڙوڪر بازار حسن آهي. لاس ويگاس خود سندس ئي محاوري موافق Cheesy, sleazy and Artificial سڻڀو-سندر، شهزور ۽ مصنوعي آهي. جنهن سان محبت توڙي نفرت ڪرڻ مباح آهي. هي شهر دل کسيندڙ به آهي ته دل خراب ڪندڙ به آهي. هي کلائيندڙ سان گڏ روئاڙيندڙ شهر پڻ آهي. هتي پيسن سان هر ناممڪن امڪان ۾ اچڻ لاءِ تيار آهي. جنت مثل فقط تصور جي آرزو باقي تشنئه انجام آهي.
صورتحال اها آهي ته تقريباً هر سياح ۽ سيلاني منجهند وقت مس اٿي تيار ٿي سگهندو ۽ ٻاهر نڪرڻ کان پوءِ گهمڻ ڦرڻ ۾ اهڙو ته مدهوش ٿي ويندو جو رات جو دير ”اَسُور“ تائين پيو جاڳندو.
مزو وري اهڙو جو انهيءَ وقت به هر هنڌ تازا بهترين کاڌا سموري لطف ۽ لذت سان موجود ملندا.
هتي جُواري رات وچ ۾ لکا پتي ٿيو وڃن ته ڪن جو ساڳئي رات ڏيوالو نڪريو وڃي. ڪي ماڻهو پيسو ميڙيندي ٿڪجيو پون ته هارائيندي حيران ۽ پريشان، ڪي خوش ٿين ۽ کلن ته ڪي وري روئن ۽ پٽين ويٺا.
هتي جو محاورو آهي ته زندگيءَ ۾ ماڻهو کي ڪا ثقافتي تعطيل ڪا نه ٿي ملي. تنهنڪري ميوزم تاريخي ماڳ ۽ ٻيا عجائبات ڏسڻ کانسواءِ لطف ۽ لذت جي به هتي ڪا ڪمي ڪانهي. تنهنڪري انهيءَ سان پڻ وهنوار واجب رهندو.
هتي جدت پسندي ۽ جديد ڪاريءَ جي صورتحال هيءَ آهي ته مقامي محاوري موجب ڏهه سال پراڻي جاءِ جڳهه ميوزم يا Old يعني پراڻو تصور ڪجي ٿو. اصلي تعميرات مان باقي ڪجهه به نه بچيو آهي اهو جديد ڪاريءَ جي نذر ٿي ويو آهي. انهيءَ عمل تي ڳڻتي ڪرڻ هاڻي فضول آهي. الٽو اهو واجب آهي ته وقت تيزيءَ سان گذري پيو ۽ لاس ويگاس شهر ۾ پڻ انهيءَ سان قدم ملائي هلڻو پوي ٿو. قديم ماڳن ۽ مزارن جي ميسارجڻ سبب ايئن هرگز سمجهڻ نه گهرجي ته هاڻي هتي وندر ۽ تفريح جي ڪا به شئي باقي نه رهي آهي جتي لطف ۽ لذت جو سامان موجود آهي.
حقيقت هيءَ آهي ته اهڙيون ڳالهيون ڳڻيندي جڏهن هتي پهچڻ سان شهر پسندو ته هتي جي ترقي جدت، ثروت ۽ روان دوان زندگي کان متاثر ٿيڻ کان هرگز ڪو نه بچندو. الٽو هتي جي جاهه ۽ جمال تي رشڪ کائڻ لڳندو.
لاپيما روشنيءَ جي مقدار ۽ انهيءَ جي آرائش جي عجيب انداز ۾ شام جي وقت شهر سمورن بهشتن جو امتزاج محسوس ٿئي ٿو. جنهن ۾ سموريون مجازي حورون ۽ غلمان انساني روپ ۾ شباب سان ڪباب ۾ مشغول آهن. اسان کي هت مقامي دوست ٻڌايو ته لاس ويگاس جي شام ۽ رات جي جلوي ۽ جمال جو اثر اسان لاءِ پڻ حيرت جو باعث آهي. هتي هر شئي ۽ هر هنڌ، ماڳ مڪان، عمارت، آفيس، هوٽل، ڪسينو، ڪلب، پارڪ توڙي گرائونڊ ۽ اسٽيڊيم پورٽ يا گهر وغيره کي بجليءَ سان اهڙي ته انداز سان آراسته ڪيو ويو آهي جنهن جو ساري جهان ۾ ڪو به مثال ڪونهي. روشنيءَ جو اهڙو جلوو بذات خود هڪ عظيم عجوبو آهي. تنهنڪري انهيءَ کان حيرت زده ٿيڻ کانسواءِ رهڻ ڪنهن به صورت ۾ ممڪن ڪونهي.
سموري ماحول تي روشنيءَ جي رنگن جو راڄ قائم آهي. انهيءَ ماحول ۾ هر ماڻهو انهن روشنيءَ جي رنگن ۾ رنڱيل آهي. جنهن ۾ زندگيءَ جو جاه ۽ جمال مڪمل طور موجود آهي. ساڳئي شهر ۾ ثروت جي ڪثرت سبب جوا به تمام گهڻي حد تائين پکڙيل آهي. هتي هڪ مقامي محاوري موجب جوا ايتري قدر گهڻي آهي جيتري گهڻي واري Sand سامونڊي ساحل تي موجود آهي. جوا هتي ايتري ته گهڻن قسمن جي ٿئي ٿي جو ٻاهريون غير جواري به هتي ٿوري دير لاءِ سهي مگر طبع آزمائي کانسواءِ رهي نه سگهندو. جيئن مون به جوا ڪئي ۽ ڪافي پيسا هارايم. هونئن به مون زندگي ۾ صرف ٻه چار دفعا جوا ڪئي آهي پر ڪڏهن به کٽيو ڪونه اٿم. جوا کيڏڻ مون کي زندگي ۾ پهريون دفعو D.F.O علي شير ڏيٿي سيکاري. مڪائو ۽ موناڪو ۾ به جوا ڪيم پر اُت به هارايم ۽ منيٰ کي به ناراض ڪيم. هتي فقط هڪ ڳالهه سڀ کان وڌيڪ پيچيده آهي اها آهي ته هتان سستائي وارو زمانو ڳچ وقت اڳ گذري چڪو آهي. سستائي واري زماني ۾ هوٽلن وارا سڻڀن گرهاڪن سان هر شيءِ ۽ ڪم جي اگهن ۾ ڪافي رعايت ڪندا هئا ۽ گرهاڪ به انهيءَ روش موافق ۽ خدمتن جو وافر مقدار استعمال ڪندا هئا.
هن وقت اهي روايتون باقي ناهن رهيون البته ڪٿي ڪنهن غير معروف هنڌ کاڌو ڪجهه سستو ملي سگهندو آهي. باقي شباب واري لطف لاءِ ته پيسو پاڻيءَ وانگر وهائڻو پوندو. خرچ ته ڪرڻو ٿو پوي ۽ ڪرڻ به گهرجي، ماڻهو هر روز ته آمريڪا ڪو نه ٿو اچي. اهڙين جڳهين ۽ شهرن ۾ هر روز ٿورئي ٿو اچجي.
سلاٽ Slot جوا جي ڪلبن ۾ مشروب فري يعني مفت ۾ پياريندا آهن. ڪٿي ڪٿي ٽڪيٽ ختم ٿيڻ جي باوجود گنجائش موجب ماڻهن کي شو مفت ۾ به ڏيکاريندا آهن. جوا کيڏڻ جو موقعو پڻ ڏيندا آهن. هن قسم جي ڪلبن ۾ بيترتيبي، گوڙ ۽ هُل گهڻو هوندو آهي. لاس ويگاس شهر نفعي خورن لاءِ ڀلاري درگاهه مثل آهي. جتي اهي بي تحاشا دولت ڪمائين ٿا. اهڙن هنڌن تي گوڙ ۽ شور گهڻو هوندو آهي ۽ شائستگي ناپيد هوندي آهي. ٿوري بي ڌيانيءَ سان ماڻهو پريشان ٿيو پوي. ڇو ته وڏي تعداد ۾ ماڻهو ٽُن هوندا آهن.
مذڪوره صورتحال جي باوجود پنهنجي مخصوص انداز ۾ لاس ويگاس هر قسم جي لطف ۽ لذت جو مرڪز آهي ۽ سندس هر عمارت هوٽل يا ڪلب ۽ ميوزم وغيره ڀلي ڀت بار بار ڏسڻ جي لائق آهي. هي شهر دنيا جي جديد ستن عجوبن مان هڪڙو آهي.
مائيڪل وينچورا نالي ليکڪ پنهنجي هڪ ناول ۾ لاس ويگاس شهر بابت تاثر ۾ لکيو آهي ته لاس ويگاس شهر ۾ تماشبين معصوم يا اڻڄاڻ ڪو نه آهن. هتي ايندڙ ڪو به ماڻهو ساده لوح ڪو نه هوندو آهي پر سچ پُڇو ته اسان پاڻ کي هت ايئن محسوس ڪيو. هيڏو وڏو شهر هيڏي ساري رش، هيڏيون روشنيون، هيڏي پيسي جي ريل پيل، هيڏا وڏا ڪلب ۽ رنگ رليون، اسان هڪ رات ۽ ڏينهن ۾ لاس ويگاس ۾ جسماني طور ٿڪي پياسين، وري اهڙو ٿڪ استنبول گهمندي منيٰ ۽ محبوب کي ٿيو. استنبول به لاجواب شهر آهي. لاس ويگاس شهر ۾ داخل ٿي شهر جو ٿورو چڪر لڳائي جڏهن دماغ ٺڪاڻي آيو ته هڪ هوٽل نالي ميراج ۾ ڪمرو ورتوسين جيڪا شهر جي مُک بلوارڊ (Bld) يعني لاس ويگاس بلوارڊ تي ئي هئي ڇا ته هوٽل آهي پر اسان جو ڌيان سڄو ان طرف هو ته ٻاهر وڃي گهمون ڦرون. اسان جي ڪمري جو فون نمبر 0111-376 (703) هو. اسان پنهنجو پاسپورٽ نمبر ۽ ٻي معلومات لکائي پنهنجي ڪمري تي پهتاسين. ٿوري دير ڪمري تي ٿڪ ڀڃي فريش ٿي شهر جي مک رستي تي ڪار ۾ چڪر لڳايوسين. جت لاس ويگاس شهر جا مک ڪسينو، ڪلب، جوا خانا ۽ هوٽلون آهن. روڊ رستا ماڻهن ۽ گاڏين سان ڀريا پيا آهن. ايڏي رش هئي جو ميلي جو سماءُ ٿي لڳو پر چون ٿا ته موڪلن ۽ آرتوار جي ڏينهن تمام گهڻي رش ٿيندي آهي ۽ اڳواٽ ڪمرو بُڪ ڪرائي پوءِ هت اچجي نه ته ڪمري نه ملڻ جي به وڏي چانس آهي تنهن کانسواءِ ملڪ جي ٻين تهوارن ۽ نئين سال New year جي جشن جي موقعي تي ته لاس ويگاس شهر ۾ وڏا هُل هنگاما ٿين. سڄي دنيا مان ماڻهو ڪهي هت اچن. سال، سال اڳ بڪنگون ٿين. پيسو پاڻي وانگر نه پر واريءَ جيان اڏامي، نئين سال جي جشن جي موقعي تي وڏا پروگرام ۽ ڪنسرٽ Concert ٿين ۽ لاس ويگاس سڄي دنيا جي توجهه جو مرڪز بڻجيو پوي، خاص ڪري گذريل ٻٽن سالن ۾ هتي نئين سال جو تهوار يا جشن وڏي ڌام ڌوم سان ملهايو ٿو وڃي.
گذريل ٻن سالن کان به اڳي گهڻا ڏيهي توڙي پرڏيهي ماڻهو نئين سال جو جشن لاس ويگاس ۾ ملهائڻ لاءِ ايندا آهن. حقيقتاً ڪجهه تحقيق مان معلوم ٿيو آهي ته سال جي شروعات وارو جشن ملهائڻ لاءِ نيويارڪ شهر جي ٽائيم اسڪوائر جي ڀيٽ ۾ نيواڊا رياست جي هن شهر لاس ويگاس ۾ اڃا به وڌيڪ ماڻهو ايندا آهن.
تجربي جي بنياد تي ٻڌائي سگهجي ٿو ته 31 ڊسمبر تي ڪيترا گهڻا ماڻهو هتي اچن ٿا. گذريل ٻن سالن جي تخميني مان خبر پئي ته شهر ۽ ان جي آسپاس وارين سمورين هوٽلن ۽ مسافر خانن جا هڪ لک چورانوي هزار ڪمرا هئا. سي ٽي لک ڏهه هزار مسافرن مسواڙ تي ورتا. شهر جي وڏي ۾ وڏي رستي تي هڪ ئي وقت تي اٽڪل چار لک ماڻهو نڪري آيا. جنهن سبب ٽريفڪ جام ٿي وئي. ايتريقدر جو ماڻهن جي هلچل پڻ معطل ٿي وئي. فقط هڪڙي فري مونٽ اسٽريٽ ۾ جشن جو نظارو ڪرڻ لاءِ الڳ پنجاهه هزار ماڻهن ڏهه ڊالر في ٽڪيٽ ورتي. ٽريفڪ مڪمل جام ۽ پارڪنگ ناممڪن ٿي وئي. زمين جو هڪڙو انچ به ماڻهن کان واندو ڪو نه هو. لاس ويگاس شهر ۾ ايترن سارن ماڻهن کي سمائڻ جي نه گنجائش آهي. نڪي ضرورت پر اهڙي موقعي تي ماڻهو لکن جي تعداد ۾ اچيو وڃن.
شهر جي مکيه شاهراهه جنهن کي هت اسٽرپ Strip چوندا آهن تنهن جو وڏو حصو ته مرڳو بند ٿيو وڃي. باقي حصي تي ماڻهو شباب ۽ شراب ۾ مست رئونشي ۾ پورا هوندا آهن.
هن نئين سال جي جشن ۾ سال به سال ڪجهه فرق ٿيندو رهندو آهي. پر جشن جو خاتمو ڪجهه مخصوص رسمون ادا ڪرڻ سان ٿيندو آهي. انهن ۾ فري مونٽ اسٽريٽ جي پاسي تي جشن لاءِ تمام وڏو جلسو منعقد ٿيندو آهي. انهيءَ پنڊال کي رنگين پنن جي گلن ڦلن سان سجايو ويندو آهي. هتي شهر جا معززين ۽ شائقين تقريرون پڻ ڪندا آهن. هتي روشنين جي رنگن جي پڻ عجيب نمائش ٿيندي آهي مگر سڀ کان وڌيڪ اهم اسم هڪڙي عمارت جي ماڊل جنهن کي هاسينڊا Hacienda چوندا آهن، انهيءَ کي وڏي ٺڪاءُ سان ڀڃڻ واري رسم هوندي آهي.
هن موقعي تي هتي جوا به اوج تي هوندي آهي. جوا جي ڪلبن ۾ رات جو سال جي شروع ٿيڻ وقت جواري هڪ ٻه ٽي ڪري ڪجهه سڪا نذراني طور هتي استعمال ٿيندڙ پيسن رکڻ وارين پيتين جن کي Slots سلاٽس چوندا آهن ۾ وجهندا ۽ نئون سال مبارڪ چئي ٿوري دير ساهي کڻندا آهن. ۽ پوءِ وري به راند ۾ محو ٿي ويندا آهن. تڏهن محسوس ٿيندو آهي ته شايد جشن پورو ٿي ويو ۽ هر شيءِ معمول تي موٽي آئي آهي پر هن شهر بابت ايئن چوڻ ڏاڍو ڏکيو آهي.
لاس ويگاس شهر ۾ نائيٽ ڪلبن-ڪسينو ۽ جوا خانن کانسواءِ پرڀاسي ۾ ٻيا به ڪيترائي تفريح گاهه ٺاهيا اٿن، جن ۾ وڏا وڏا باغيچا نيشنل پارڪ، وڏا وڏا تلاءُ ۽ ڍنڍون شامل آهن. انهن ۾ وري ”مائونٽ چارلٽسن“ ۽ ”ميڊ“ ڍنڍ خاص قابل ذڪر آهن. جت سياح وڏي تعداد ۾ ويندا آهن. مائونٽ چارلٽسن هڪ لاجواب پهاڙي علائقو آهي. جت سياري جي سخت سردين ۾ ڏاڍي برفباري ٿيندي آهي ۽ سڄو پهاڙي علائقو برف ئي برف ٿيو وڃي. پوءِ ملڪي ۽ غير ملڪي سياح هت برفاني لاهين چاڙهين تي وڏي شوق سان پيا ترڪندا آهن. خاص ڪري سياري جي جنوري مهيني ۾ ته هت ڏاڍو مزو هوندو آهي ۽ اُت وڏي دولت خرچ ڪري سياحن لاءِ وڏيون تفريح گاهون ٺاهي ڇڏيون اٿن. پيسو جڏهن اچي ٿو ته سڀ ڪم آسان ٿيو وڃي. يورپ به آمريڪا جي ڳولا کان پوءِ اُتان هٿ آيل سون ۽ ٻين ملڪيتن جي حاصلات سان گهڻي ترقي ڪئي ۽ پوءِ جڏهن آمريڪا يورپ خاص ڪري انگلينڊ کي جنگ ۾ شڪست ڏئي، پنهنجي حاڪميت قائم ڪئي تڏهن کان وٺي وڃي ترقي ڪندو نه ته اڳ سڄي دولت هتان يورپ هلي ويندي هئي. (جيئن پنهنجي پئٽرول-گئس ڪوئلي ۽ پورٽ جي ڪمائي پنهنجي ڪنهن به ڪم ڪا نه ٿي اچي سڄي رقم پنجاب هضم ڪريو وڃي.)
هاڻ پنهنجي دولت جي زور تي سڄي دنيا جو حاڪم ٿيو ويٺو آهي. ڪيوبا جي صدر اقوام متحده ۾ تقرير ڪندي ظاهر ڪيو ته آمريڪا جي صرف ٽن ماڻهن وٽ ايڏي دولت آهي جيڪا دنيا جي اٺيتاليهن ملڪن جي ٽوٽل دولت جي برابر آهي ۽ اها رفتار وڃي ڏينهون ڏينهن وڌندي ۽ آمريڪا انهيءَ دنيا جي سڄي دولت مان پيو پنهنجي ملڪ کي سينگاري ۽ سنواري سو آمريڪا جا شهر به وڃن عروج تي پهچندا. لاس ويگاس جي ترقيءَ جو ڪارڻ به اها دولت آهي، جنهن هن شهر کي جنت ٺاهي ڇڏيو آهي. لاس ويگاس شهر جا صرف ڪسينو- ڪلب ۽ جوا خانا گهمجن ته به انهن کي گهمڻ لاءِ ڏينهن ٿا لڳي وڃن. سڄي دنيا ۾ وڏي ۾ وڏيون ڏهه هوٽلون لاس ويگاس شهر ۾ ئي آهن. اُنهن مان هڪ هڪ هوٽل ۾ مختلف قسمن جا سينگاريل ايترا ته ڪمرا آهن ۽ انهن ڪمرن کانسواءِ هوٽلن ۾ ايترن ته قسمن جون تفريح گاهون آهن جو صرف هڪ هوٽل کي ڏسڻ لاءِ به ڪلاڪ نه پر ڏينهن گهرجن.
اسان پهريائين هڪ هوٽل جي اڳيان ڪجهه دير لاءِ بيٺاسين جنهن جي خاص خوبي هڪ وڏي پارڪ ۾ باهه ۽ پاڻيءَ جو ڦوهارو آهي. جيڪو ٽيهه فوٽ کن اوچائي تي هو جنهن کي ڏسڻ لاءِ هر وقت وڏي رش لڳي پئي هوندي آهي. جنهن جا فوٽا وڏي تعداد ۾ سياح ڪڍن.
آمريڪا ۾ لاس ويگاس شهر کي گناهن جو شهر به ڪري سڏيندا آهن پر مزيدار ڳالهه ته آمريڪا جي سڀني شهرن کان زياده چرچ هن شهر ۾ آهن. شايد گناهن کي گهٽ ڪرڻ لاءِ هيترا سارا چرچ ٺاهيا اٿن. دنيا ۾ زياده مسجدون چون ٿا بنگلاديش جي گاديءَ واري شهر ڍاڪا ۾ آهن پر بنگالي ته دنيا ۾ غريب ۾ غريب قوم ليکي وڃي ٿي.
لاس ويگاس جي خوشحاليءَ جو ڪارڻ خبر ڪانهي ته چرچ آهن يا جوا خانا، ڪسينو يا ڪلب.
اسان هت ڳچ وقت بيهي پوءِ اڳتي وياسين اسان جي هاڻ منزل اهو ڪلب هو جت آمريڪا جو اڳوڻو صدر رونالڊ ريگن فن جو مظاهرو ڪندو هو. آمريڪي سابق صدر رونالڊ ريگن صدارت کان اڳ ائڪٽر-ڊانسر ۽ ڳائڻو هو.
رونالڊ ريگن لاس ويگاس جي لاسٽ فرنٽيئر جي نالي هوٽل ۾ ڊانس ۽ ڳائڻ جا پروگرام ڪندو هو. جنهن کي ماڻهو ڏاڍو پسند ڪندا هئا. اسان هن ڪلب ۾ به ڪجهه وقت رهياسين. اسان ٿوري وقت ۾ ڪافي ڪلب ۽ ڪسينو ڏسڻ ٿي چاهيا. هتي جي ڪلبن، هوٽلن ۽ ڪسينو وارا تمام وڏا وڏا شو ۽ پروگرام ڪن. جنهن ۾ ملڪ جا فنڪار ۽ وڏا وڏا ماڻهو خاص طور گهرائين.
گهڻا سال اڳ هت هڪ سينڊس نالي هوٽل ۾ هڪ لاجواب ۽ نه وسرندڙ پروگرام ڪيو ويو هو. جنهن ۾ انهيءَ وقت جي آمريڪا جي چوٽيءَ جي فنڪارن حصو ورتو. جنهن ۾ خاص فنڪار هي هئا.
1- فرئنڪ سناٽرا
2- سامي ڊيوس
3- ڊين مارٽن
4- پيٽرا فورڊ ۽
5- جوئي بشپ
پروگرام اهڙو ته لاجواب ٿيو جو ماڻهو اڃا تائين پيا انهيءَ پروگرام کي ياد ڪن. ڇو ته فرئنڪ سناٽرا هلندڙ پروگرام دوران سامي ڊيوس کي ٻانهن مان مٿي کڻي ماڻهن جو شڪريو ادا ڪيو ته آئون توهان جو بيحد شڪر گذار آهيان جو توهان مون کي هيءَ ٽرافي انعام طور ڏني ۽ ايئن وري ٻانهن ۾ مٿي کنيل سامي ڊيوس کي کڻي وڃي آمريڪي صدر جان ايف ڪينيڊي جي هنج ۾ رکيائين ۽ کيس مذاق ۾ چيو ته سائين فنڪشن ختم ٿيڻ تائين توهان منهنجي هيءَ امانت سنڀالي رکندا. سواءِ ڪنهن ڇيڙڇاڙ جي سڄو فنڪشن ٽهڪ ٿي ويو ۽ اها ڳالهه لاس ويگاس وارا ڏاڍي فخر سان هر ڪنهن کي ٻڌائين. فرئنڪ سناٽرا ۽ مايا فيرو ڪئين دفعا هن هوٽل ۾ رهي علامتي شادي ڪئي.
سڄي لاس ويگاس شهر جي دل M.G.M Grand Hotle/Casino آهي. جيڪا هن هيڏي ساري مشهور ۽ مهانگي شهر جي وچ ۾ هڪ سئو چوڏهن ايڪڙن تي ٺهيل آهي. ڇا ته هوٽل آهي، (گنيز بُڪ آف ريڪارڊ ۾ هن جو ذڪر ٿيل آهي) جنهن ۾ پنجن هزارن کان به مٿي ڪمرا آهن. جنهن ۾ هاليووڊ هومس نالي ڪمرن جي سڄي دنيا ۾ ڏاڍي ساراهه آهي هنن ڪمرن ۾ Maple ۽ Cherry ڪاٺ جو فرنيچر ٺهيل آهي ۽ سون جي تارن سان پردا ٺهيل آهن. سون مان ٺهيل ائڪٽريسن جا پُتلا به ڪمرن ۾ رکيل آهن. هن هوٽل ۾ ايڏا ته وڏا ۽ خوبصورت هال آهن جن جهڙا هال سڄي دنيا ۾ ڪٿ به ڪو نه آهن. انهن هالن اندر ۽ هوٽل جي ڪن ڪمرن اندر اهو به بندوبست ٿيل آهي جو صرف بٽڻ دٻائڻ سان مٿي ڇت تي ڪئين منظر ٺهي پوندا آهن.
مثلاً: تارن ڀري رات يا چانڊوڪي رات يا وري مينهن وسڻ جا منظر مطلب ته اهڙا ڪئين حيران ڪندڙ منظر هوندا آهن. هوٽل اندر ”فاريسٽ ڪيفي“ ۽ ”اسٽوڊيو 54“ يادگار هال آهن. جن کي وڏي محنت ۽ ناڻي سان سينگاريو سنواريو ويو آهي جت فلمون ۽ ٻيا لاجواب پروگرام ٻارهي پيا هلن. هوٽل ٻاهران ۽ اندر تمام وڏين ٽي وي اسڪرينن تي سڄي هوٽل جي ڪار گذاري ڏيکارين جنهن کي ڏسڻ لاءِ ماڻهن جي رش لڳي پئي هوندي آهي. ڪن ڪن هوٽلن ۽ ڪلبن ۾ هت هڪ هڪ پروگرام مهينا مهينا پيا هلن ۽ سڄي آمريڪا جا ماڻهو ڪَهي اهي پروگرام ڏسڻ اچن. اهڙن پروگرامن ڪرڻ ڪري ئي لاس ويگاس شهر هيڏو مشهور ٿيو آهي. ڇو ته اهڙن لاجواب پروگرامن جو سلسلو هت دائمي هلندڙ آهي. اسان رات جي پوئين پهر هڪ نائيٽ ڪلب ۾ سڪا وٺي راند کيڏي. جنهن ۾ هميشه جيان مون ڪافي سڪا هارايا ڇو ته پنهنجي زندگيءَ ۾ مون ڪڏهن به کٽيو ڪونهي. جوا ۾. تنهن کان پوءِ انهيءَ هوٽل ۾ مٿئين فلور تي لائيو شو ۽ ڊانس ڏٺي سين. ڏاڍا سهڻا پروگرام هلي رهيا هئا پر رات به پنهنجا پرڙا پوري رهي هئي ۽ اسان ۾ به پنهنجي ٿڪ ۽ ننڍ کي روڪڻ جي وڌيڪ سگهه ڪا نه رهي هئي. اسان سواءِ ڪجهه به کائڻ جي وڃي پنهنجي ڪمري ۾ سُمهي رهياسين ۽ تمام دير سان ننڊ مان جاڳ ٿي. فون تي چانهه لاءِ چيم ته رسپشن واري چيو ته توهان جو فون بند ۽ ڪمري تي Don’t Distrup لکيل هئڻ ڪري اسان توهان کي اخبارون ۽ مئگزين ڪو نه موڪليون آهن جيڪي هاڻ چانهه سان گڏ روانو ڪري رهيا آهيون. باقي ناشتو هيٺ ڊائننگ هال ۾ ڪريو ته ڪيڏي مهل به ڪري سگهو ٿا. جي وري ڪمري تي ڪريو ته فون ڪجو ته توهان کي ناشتو موڪليون. سڄي دنيا ۾ وڏين وڏين هوٽلن ۾ ناشتو فري هوندو آهي. تنهنڪري ڪوشش ڪري ناشتو هوٽل ۽ ڊائننگ هال ۾ ڪبو آهي ۽ ايترو ته کائبو آهي جو وري وڃي رات جي ماني کائجي ته بهتر ۽ ٻنپهرن جو گهڻو ڪري برگر ۽ سئنڊ وچ تي گذارو ٿي ويندو آهي. ٽوئر ۾ گهمڻو ۽ رلڻو به تمام گهڻو ٿو پوي جنهن ڪري بک به لڳي ٿي پر گهر کان ٻاهر ماني کائڻ ڪري خرچ به ٿئي ٿو ته وقت به ضايع ٿئي ٿو. تنهنڪري برڪتي ناشتو کائڻ ڪري سڄو ڏينهن انهيءَ برڪت سان پيٽ ڀريو پيو آهي. ٻيو ته آمريڪا دنيا ۾ سستي ۾ سستو ملڪ هئڻ ڪري توهان ڏينهن جي مانيءَ کانسواءِ ڪيترو به چٽو ڪريو پر ٻن ٽن ڊالرن کان مٿي خرچ ڪو نه ٿيندو. اسان هوٽل رسيپشن واري کي چيو ته ناشتو هيٺ ڪنداسين. تنهن تي پاڻ يڪدم چيائين ته توهان فلاڻي فلور تي فلاڻي هال ۾ ناشتو ڪجو. هت هوٽلون تمام وڏيون ٿين جنهن ۾ هزارن جي تعداد ۾ ماڻهو رهن ٿا. پوءِ سڀ ماڻهو هڪ ئي وقت ۽ هڪ هنڌ ته ناشتو يا ٻيو ڪو کاڌو ڪو نه کائي سگهندا تنهنڪري ڪيترن هنڌن تي کاڌي جو بندوسبت ٿيل هوندو آهي. اسان جنهن فلور تي رهيل آهيون اُهو سٺ نمبر فلور آهي. هوٽل ڪيترا ماڙ آهي، اُها خبر خدا کي پر ظاهر آهي ته هوٽل ۾ ڪافي تعداد ۾ ماڻهو رهيل هوندا.
ٿوريءَ دير ۾ چانهه آئي جنهن سان گڏ ننڍا ڪيڪ، فروٽ، بسڪيٽ ۽ ڪئين اخبارون ۽ رسالا کڻي ٻه حسين جميل محجبين کلنديون، مشڪنديون کوڙ سلام ڪنديون سامان ترتيب سان رکنديون اسان جي وڌيڪ حڪم لاءِ هڪ پاسيريون ٿي بيهي رهيون. مون کين مشڪي هيلو ڪيو ۽ کين چيو ته سڄي رات جي ڊيوٽي، هُل هنگاما هوندي به توهان ڏاڍيون فريش لڳيون پيون آهيو، ڇا ڳالهه آهي. پاڻ ڏاڍي چستيءَ ۽ تيزيءَ سان ڳالهائيندي اهڙي ته سهڻي انداز ۾ جواب ڏنائون جو ڄڻ ته اهو سڀ ڪجهه هنن کي اڳواٽ پڙهايل ۽ سيکاريل سبق آهي. اسان کين هيٺ کان مٿي تائين ڏسندي ٻڌندي سندن ٿورا مڃيندي کين مهرباني چيو ته پاڻ ڪورنشون بجا آڻيندي ٽهڪڙا ڏيندي دروازي کي سواءِ ڪنهن به آواز جي بند ڪندي ڪمري مان ٻاهر نڪري ويون ۽ مون چانهه ۾ کير ملائي ڪوپ کي پنهنجي بيڊ جي ننڍي ٽيبل تي رکي اخبارن کڻڻ جي ڪوشش ڪئي ته اخبارن جو وزن، سيرن ۾ محسوس ٿيو. سڀني کان مٿان رکيل اخبار جو نالو هو.
1- Las vegas Sun
2- Las vegas Review Jounral
تنهن کانسواءِ ڊزنن جي حساب سان رسالا ۽ مئگزين هئا. جيڪي سڀ جا سڀ مفت جا هئا. ڪيتري تعداد ۾ اهڙا رسالا هئا جيڪي صرف لاس ويگاس جي روزانه تفريحي پروگرامن سان ڀريا پيا هئا. جنهن ۾ شهر جي سڀني ڪسينو، بارن، هوٽلن، نائيٽ ڪلبن، ريسٽورانٽ ۽ جوا خانن جا احوال ڏنل هئا ته اڄ ڪٿ ڪٿ ڪهڙا ڪهڙا پروگرام هلندڙ آهن يا ٿيندا. هنن ۾ ڪي هفتيوار ڪي پندرهن روز ته ڪي وري ماهوار آهن. انهن رسالن مان ڪن جا نالا هن ريت آهن.
1- Show biz weekly wekly
2- Vegas Visitors
3- What is in las vegas
4- Las vegas
5- City life.
ڪلاڪ اڌ اخبارن کي پڙهيوسين ته لاس ويگاس جون اخبارون به لاس ويگاس شهر وانگيان رنگ رلين سان ڀريل نظر آيون.