اسين ڪير آهيون
اها ريهرسل ڪجهه ڏينهن کان هلندڙ هئي. ٽي چار دهشت گرد ڪليشنڪوف کڻي هڪ نامياري اسڪول جي اندر گهڙي ويا. ان اسڪول ۾ شهر جي امير ۽ شاهوڪار ماڻهن جا ٻار پڙهندا آهن. دهشت گرد هڪ ڪلاس ۾ داخل ٿيا. ان وقت سندن هم زبان ٽيچر ڪلاس وٺي رهي هئي. دهشت گردن هن کي ٻاهر نڪري وڃڻ جو اشارو ڪيو.
هوءَ ٻارن کي دهشت گردن جي رحم ڪرم تي ڇڏي ٻاهر هلي وئي.
”هتي جيڪي سنڌي آهن سي اٿي بيهن!“ اڳواڻ دهشتگ گرد حڪم ڪيو.
ڪلاس ۾ ڪل ٽيهه ٻار هئا جن جي عمر لڳ ڀڳ ڇهه ست سال هئي.
”جيڪڏهن ڪنهن ڪوڙ ڳالهايو ته ان کي گولي هڻنداسين....“ ٻئي دهشت گرد دڙڪو ڏنو.
ڏهه ٻار ڏڪندا اٿي بيٺا. انهن جي اکين ۾ پهريون ڀيرو موت جا خوفناڪ پاڇا لهي آيا هئا.
”سڀ هيڏانهن ڪنڊ ۾ قطار ۾ ٿي بيهو.!
هيسيل ڊنل ٻار هڪ ڪنڊ ۾ ٿي بيٺا.
ٻه دهشت گرد انهن ٻارن کي چماٽون هڻندا سندن واچون پينون ۽ کيسن ۾ پيل خرچي کسيندا ويا.
”اڃا ڪو رهي ٿو؟“در تي بيٺل دهشت گرد پنهنجي هم زبان ٻارن ڏانهن نهاري چيو.”ڪنهن ڪوڙ ته نه ڳالهايو آهي؟“
هڪڙي ٻار ٻئي ٻار ڏانهن اشارو ڪيو.
”اٿي بيهه!“ دهشت گرد رڙ ڪئي.
ٻار ڊڄي اٿي بيهي رهيو.
”ڪير آهين تون؟“ دڙڪو.
”مان سيد آهيان.“
”مهاجر سيد يا سنڌي سيد؟“ ٻيهر دڙڪو.
ٻار منجهي پيو. ٿورو سوچي چيائين، ”الاجي!‘
” گهر ۾ ڪهڙي زبان ڳالهائيندا آهيو؟“ دهشت گرد هاڻي ڪجهه نرميءَ سان پڇيو.
”انگلش ۽ اردو.“ ٻار وراڻيو.
دهشت گرد مشڪيا.
”پوءِ هي سنڌي ڪيئن ٿيو؟“
هڪڙي دهشت گرد ٻئي چيو.
”هون!“ اڳواڻ دهشت گرد ڪجهه سوچيو. مسئلي کي سلجهائڻ ضروري هو. پوءِ هن کي هڪڙي اٽڪل سمجهه ۾ آئي.“ تنهنجو پيءُ ڇا ڪندو آهي؟“
”زميندار آهي.“
”هون!“ دهشت گردن معني خيز انداز ۾ هڪ ٻئي ڏانهن ڏٺو.
”ڪٿي زمينون آهن پڻهين جون؟“
”سڪرنڊ ۾....“ اوچتو هڪ چماٽ ٺڪاءُ ٿي وئي ٻار جي ڳل تي. هو ڊيسڪ تي وڃي ڪريو.
”اسان کي ٿو بيوقوف بنائي هيڏو آڱوٺي جيڏو ڇورو!“ دهشت گرد ٽوڪ وچان چيو.
”کڻو هن سنڌي ماڙو جي پونگي کي....“ اڳواڻ دهشت گرد حڪم ڏنو.
دهشت گرد سرڻين وانگر ٻار کي کنڀي کڻي ٻاهر ويا. اسڪول جي ڪاريڊور ۾ سڃ لڳي پئي هئي. شاگرد ۽ ماسترياڻيون ڪلاسن ۽ ڪامن روم ۾ ساهه سڪايو ويٺا هئا.
دهشت گردن ٻار کي کڻي آڻي ٻاهر بيٺل جيپ ۾ ڦٽو ڪيو. جيپ تيز اسپيڊ سان هلي وئي. دهشت گرد ٻار کي چنبا ۽ بجا هڻندا ۽ گاريون ڏيندا رهيا.
”پنجابي سالا اردو پڙهي لکي اسان جا حق کسي ويا. ۽ هاڻي سنڌين اها حرامپائي شروع ڪئي آهي،“ اڳواڻ دهشت گرد ٻين کي ان وڏي سازش کان واقف ڪيو.
”هون!“..... ٻين دهشت گردن خطرناڪ هونگار سان ٻار ڏانهن گهوري ڏٺو. هنن کي ٻار ان سازش جو حصو لڳو.
”هن جو پيءُ سيد آهي ۽ وڏو زميندار آهي. پڪ سان سوئر پاٿاريدار به هوندو ۽ ماڻهن کي اغوا ڪرائي پيسا وٺندو هوندو.!“
” اڄ سندس پٽ اغوا ٿيو آهي. ڀلي سوئر جي ٻچي کي خبر پئي...“ دهشت گرد ٽهڪ ڏيڻ لڳا.
”پوءِ ڪيئين ماسٽر؟ کڻي هلون هن کي ٽارچر سيل ۾....“ جيپ هلائيندڙ دهشت گرد پڇيو.
” ڇورو ٽارچر سيل جي دٻ ڪونه جهليندو. مري پوندو.“ ٻئي ڪجهه الڪو ڏيکاريو.
” پر اڃا مرڪز کان گرين سگنل نه مليو آهي. اڃا فقط مارڪٽ ڪرڻ جا آرڊر آهن،“ اڳواڻ دهشت گرد چيو.
”ٺيڪ آهي ته پوءِ هن کي ڪٿي رش ۾ ڦٽو ڪري هليا وينداسين.“ هنن فيصلو ڪيو.
جيپ هوم اسٽيڊ هال واري چاڙهي چڙهي مٿي آئي. هڪڙو دهشتگرد ڪليشنڪوف سميت پڪي قلعي جي در وٽ لهي ويو. جيپ ورن وڪڙن واري قلعي جي رستن تان هلندي هيٺ آئي ۽ فقير جي پڙ ڏانهن ويندڙ چوواٽي تي رش ۾ اچي بيهي رهي. هڪ دهشت گرد ٻار کي جيپ مان هيٺ لاٿو ۽ جيپ ڦليلي ڏانهن ويندڙ رستي تي هلي وئي.
ٻار ڊپ وچان ڏڪي رهيو هو. سندس نڙي سڪي وئي هئي. هن کي سمجهه ۾ نه پئي آيو ته هو ڪٿي هو. هن کي همت نه پئي ٿي ڪنهن کان ڪجهه پڇڻ لاءِ. ٻار سٽي ڪاليج جي اڳيان ٺهيل دڪانن جي فٽ پاٿ تي ويهي رهيو.
ان عرصي ۾ اسڪول جي پرنسپل پوليس کي ۽ ٻار جي مائٽن کي اطلاع ڪري چڪي هئي. پوليس جون موبائيل ٽيمون ۽ ٻار جي پيءُ شاهه صاحب جي پجيرو جيپ ڳولا ۾ نڪري پيون هيون. شهر کان ٻاهر ويندڙ رستن تي ٺهيل پوليس چوڪين تي سخت چيڪنگ جي مسخري شروع ٿي وئي هئي.
پوليس جي هڪڙي گاڏي ڊومڻ واهه، نشاط سئنيما کان ٿيندي فقير جي پڙ طرف آئي. اي. ايس- آئي جي نظر اوچتو فٽ پاٿ تي ويٺل ٻار تي پئي. ٻار سنڌي ٿي لڳو ۽ ڪنهن وڏي گهراڻي جو هو. هن ڊرائيور کي گاڏي روڪڻ لاءِ چيو.
اي ايس آئي لهي هيٺ آيو ۽ ٻار وٽ ويو.
”ڪير آهين تون؟“ هن پڇيو. ٻار ڊڄي اٿي بيهي رهيو. هو ڊپ وچان ڪو جواب نه ڏئي سگهيو.
”بابا، تون ڪير آهين؟ ڪنهن جو پٽ آهين؟ ڪٿي رهندو آهين؟“
”ڊفينس سوسائٽي ۾”ٻار ڏڪندي ڏڪندي آخري سوال جو جواب ڏنو.
اي ايس آئي کي پڪ ٿي وئي ته هي سيدن جو ٻار هو.“ سيد احمد علي شاهه جو پٽ آهين؟،
”ها،“ ٻار وراڻيو.
اي ايس آءِ جون واڇون ٽڙي ويون.
”زور آور! پهرين ڇو ڪونه ٿي ٻڌايئي ته ڪير آهين. چڱو ويهه گاڏيءَ ۾. شاهه صاحب پاڻ ٿاڻي تي ويٺو آهي....“
هن ٻار کي وٺي پاڻ سان گڏ اڳيان ويهاريو ۽ وائرليس تي ٻار جو ملڻ جو پيغام ڏنو.
گاڏي ٿاڻي تي پهتي ته شاهه صاحب اڳي ئي ٻاهر بيٺو هو. هو ٻار کي ڀاڪرن مان ئي نه پيو ڪڍي. ٻار صفا وائڙو ۽ منجهيل هو. هن هڪڙو اکر به نه ڳالهايو.
شاهه صاحب اي- ايس- آئي جون لک لک مهربانيون مڃڻ لڳو.
”سائين، اسين ته پنهنجي وسان نٿا گهٽايون. جان جوکن ۾ وجهي به اوهان جي خدمت ٿا ڪريون. پوءِ به ماڻهو چون ٿا ته پوليس نااهل آهي. ڪرائيم تي ڪنٽرول نٿي ڪري.“
”نه نه، اڄوڪو ڪارنامو ته سڀني ڳالهين جو جواب آهي،“ شاهه صاحب چيو.
بيان لکائڻ لاءِ ٻار کي انسپيڪٽر جي ڪمري ۾ اندر نيو ويو.
”شاهه صاحب تي پنهنجو ٿورو ٿي ويو. خبر اٿئي؟ ”ايس- ايس- آئي پويان ويندي جمعدار کي اک هنئي.“ شاهه صاحب جلدي وزير ٿيڻ وارو آهي.“
قانوني ڪارروائي پوري ٿيڻ کان پوءِ شاهه صاحب ٻار کي وٺي بنگلي تي پهتو. ٻار جي ماءُ. ڀيڻيون! پڦيون روئنديون آيون ۽ واري واري سان ٻار کي ڇاتيءَ لاٿائون.
ٻار چپ چاپ سڀني کي ڏسندو رهيو. پوءِ سڄو لڏو ڊرائنگ هال ۾ اچي ويٺو. هو ٻار کان مختلف سوال پڇڻ لڳا ۽ ٻار ها نه “ جواب ڏيندو رهيو. جهڙوڪر هو اڃا تائين ٿاڻي ۾ ويٺو هو.
”ويچارو ٿڪل آهي، سڄي ڏينهن جي بک اٿس. ماني ته ڏيوس، ڪين مٿي کائڻ ويهي رهيون آهيو سڀ،”شاهه صاحب سڀني کي ڏڙهي ڏني. ٻار ملڻ جي خوشيءَ ۾ گهر وارن کان اها ڳالهه ئي وسري وئي هئي ته ڪو ٻار بکيو آهي.
”نه مون کي ماني نٿي وڻي،“
ٻار پهريون ڀيرو ڳالهايو. پوءِ اوچتو هو اٿي بيٺو. هن پنهنجي پيءُ ۽ ماءُ ڏانهن منهن ڪري پڇيو: ”اسين ڪير آهيون؟“
گهر وارن حيرت مان هڪ ٻئي ڏانهن نهاريو.
”اسين سيد آهيون، بابا!“ شاهه صاحب هن کي ٻڌايو.
”هن کي اها به خبر ڪانهي ته اسين سيد آهيون!“ ٻار جي ماءُ کي سڄي ڏينهن جي ذهني عذاب ڀوڳڻ کان پوءِ پهريون ڀيرو پنهنجي پٽ جي سادگيءَ تي کل آئي.
”نه، اوهين سڀ ڪوڙ ٿا ڳالهايو. اسين سنڌي آهيون...“ ٻار رڙيون ڪري چوڻ لڳو.” اسين سنڌي آهيون، تڏهن ته هنن مون کي ماريو....“ هو ڊوڙندو پنهنجي ڪمري ۾ هليو ويو.