9
تو ٻڌو....
تو ٻڌو....
ان ڏھاڙي سونمياڻيءَ جي گھر گھر ۾ ھڪڙو ئي سوال پڙاڏو بڻجي پکڙجي ويو ھو. ايستائين جو سج اُلھي ويو ھو ۽ مھاويد آتم تارا وڏي ويڄ گھر وڃڻ جا سانڀاھا ڪري رھيو ھو.
" ۽ اوان سڀ ڏندين انڱريون ڏئي ٻڌندا رھيا؟ "
" ھا—ان پاٺڪ نينگر ڪنھنجي ڳالھائڻ لاءِ ڪا واٽ، ڪا گھٽي ئي ڪانه ڇڏي ھئي." لڇمڻيءَ شيواديوي جي ان ڳالھه تي مھاويد آتم تارا ڪجھه اشانت ٿيندي پنھنجي گھر واري ڏانھن نھاريندي پنھنجي رنگ رتول جي ڳڙکيءَ جي کليل تاڪن مان سنڌيا جي رنگن ۾ نھارڻ لڳو ھو.
" ڇو ڀلا، اوان اُشانت پيا ڏسڻ ۾ اچو؟.... "
" شيوا، آئون اشانت نه، اڄ آئون ڏاڍو خوش آھيان. آئون ان پاٺڪ نينگر جي ڳالھين تي پيو سوچيان. ڪڏھن ڪڏھن وڏا وڏا ويد ۽ وڌوان پنھنجي پاٺڪن آڏو پنھنجو ڳاٽ جھڪائي ڇڏيندا آھن ڪڏھن ڪڏھن ساھمي ۾ ھڪ ماڻھوءَ جي تور ھڪ وڏي کنڊ جي برابر ٿي ويندي آھي. راڄ سڀا ۾ ائين ٿي لڳو ڄڻ اھو نينگر نه، منھنجو پنھنجو اندر ڳالھائي رھيو ھو. "
" ڇا اوان ان پاٺڪ کي اڳ ئي سڃاڻيندا ھئا."
" نه، ھو مھاديويءَ اگنيءَ جي اچڻ سان ئي جوالا مکي بڻجي اسانجي وچ ۾ اچي ويو آھي. ھونئن مونکي رڳو ايتري خبر ھئي ته سڀ پاٺڪ ھن کي پاٺ شالا جو نائڪ سڏيندا آھن."
" ۽ ڪڏھن انھي پاٺ شالا جو نائڪ تو ھئين؟... ."
" ھا – اڄ ياد پيو اچيم. ھڪ ڏھاڙي مون پاڻ به انھيءَ راڄ سڀا ۾ اھڙن ئي ويچارن سان دانھيون ھو ۽ ان جي موٽ ۾ منھنجي نراڙ تي مھاتمائن وارو ڇٽ ٻڌي مونکي راڄ گديءَ جو وڏو رڪن چونڊيو ويو ھو. اڄ سوچيان پيو ڇا ماڻھو ان لاءِ داھيندو آھي؟.... ڇا ان لاءِ آواز کڙو ڪندو آھي.... اڄ سوچيان ٿو مونکي ڇا مليو؟." اھا ڳالھه چوندي، مھاويد آتم تارا ڄڻ روئڻھار ٿي دور سنڌيا جي اندر جي پيڙا کي محسوس ڪندي سندس پٺيان، ھلندي، سندس ڪلھي مٿان کاڏي رکي ڏاڍي موھ مان ٿي ڳالھائي؛
" او راڄاڻ، پاٺڪ پنھنجي ويدن ۽ وڌوانن جو نئون سروپ ۽ آتما ھوندا آھن. اسين سڀ انھيءَ پاٺ شالا جي پئداور آھيون. ھر ماڻھو ھن پرٿويءَ تي پنھنجو وارو وڄائڻ ايندو آھي. سچ منھنجو من چوي ٿو ھينئر پالڪي کڻي وڃان ۽ ان پاٺڪ نينگر تلڪ سنڌو جي چرنن ۾ موتين جون مالھائون گھوريندي رھان. ايءُ منھنجو عورتاڻو وچن آھي. اسين تنھنجي پاٺڪ جو مان مٿاھون ڪنديوسين. ھو جيئن چاھيندو تئين ئي ٿيندو." شيوا آتما سان ڏاڍو ڳر لڳي ڳالھيون ٿي ڪري. مھاويد آتم تارا ڏاڍي موھ مان ڏانھنس نھاري ٿو ؛
" شيوا،... اھو ٽاڻو اچي ويو آھي. اسان سڀني جي گڏجي پنھنجي ملڪ لاءِ آواز نه اُٿاريو ته پوءِ وڏي مھاڀاري لاڏاڻي ۽ موت کانسواءِ اسانکي ڪي به ڪين پرابت ٿيندو. ياد رکيج اھا ساڳي سونمياڻي موت جي ڏيوالٽي سڏائيندي. ماڻھو ان ڏيوالٽي جي ڀر مان لنگهندي ڪنبدا."
اھو چئي مھاويد آتم تارا پنھنجي گھر واري آڏو ڪنڌ جھڪائي تکو تکو پنھنجي رنگ رتول جا ڏاڪا لھندو ھيٺ باغيچي ۾ گلن جي ڪيارين وٽ پنھنجي پالڪيءَ ۾ ويھي ٿو. سنڌوءَ جا جُوپ پالڪي کي ڪلھا ڏئي وڏي ويڄ گھر ڏانھن وڃڻ ٿا لڳن.
وڏي ويڄ گھر ۾ پاٺڪن جا ٽولا پاڻ ۾ وڏيون ڪچھريون ڪندا ٿي ڏسڻ ۾ آئيا.
" اسانجو نائڪ آتم تارا نه، تلڪ سنڌو آھي." ھڪ نينگريءَ وڏي واڪ نعرو ھنيو ھو.
" نائڪ تلڪ سنڌوءَ جي – جئي. جئي. جئي ..... "
" اسانجو نائڪ ........
تلڪ سنڌو آھي .... تلڪ سنڌو آھي.... تلڪ سنڌو آھي.... "
چئني ڏسائن کان رڳو ھڪڙو ئي آواز اچي رھيو ھو. سڄو ويڄ گھر رکي رکي، تلڪ سنڌوءَ جي نالي جي نعرن سان گونجيندو ٿي رھيو ۽ سونمياڻي جي جنگي جواڻن سڄي ويڄ گھر ۾ گشت پئي ڪيا ته متان ڪو پاٺڪ مھاديوي اگنيءَ کي ڇيھو رسائي.
مھاويد آتم تارا، سڀ وڏا ويڄ ۽ دايون سڄي ويڄ گھر ۾ ڄڻ اڪيلا رھجي ويا ھئا. پاٺ شالائن ۾ ڪو پالڪ ڏسڻ ۾ ئي ڪين ٿي آيو. سڀ پاٺڪ ٽولا ڪريو، ويڄ گھر جي ورھانڊن، پنڊالن ۽ ڇتين مٿان منڊليون مچايو ويٺا ھئا. ۽ مھاديوي اگني وڏي ڪاٺ کٽول مٿان جيھي گھري ننڊ ستل ھئي. مھاويد آتم تارا ۽ وڏا ويڄ مھاديوي اگنيءَ جي روڳ تي وڏا ويچار ۽ ڳالھيون ڪرڻ کانپوءِ ان نتيجي تي پھتا ھئا ته مھاديوي اگنيءَ جي ميڄالي جي نشٽ ٿي ويل جوھري تندن ۽ رڳن ۾ نئين جوھر ڀرڻ لاءِ سندس سڄي ديھه ۾ ڏنڀڻيون ڏنيون وڃن.
سڀ دايون مھاديوي اگنيءَ جي وڏي ڪاٺ کٽول جي ڍونگيءَ مٿان ململ جا وڏا وڏا پڙدا ھٽائڻ لڳيون ھيون ۽ مھاويد آتم تارا مھاديويءَ اگنيءَ جي تارونءَ، نڙيءَ، ھٿن پيرن جي آنڱرين ۽ آنڱوٺن جي مھاڙين ۽ سڄيءَ ديھه مٿان سرائي سان، نيرا ٽڪا ڪڍندو ٿي ويو. پوءِ انھن نشانن مٿان سريءَ جي تارونءَ کان وٺي پيرن جي آنڱوٺن تائين پوڄ پھيڙا دوائن مان ڏنڀڻيون ڀريندو، سندس سڪرات ڀريل ديھه ۾ ٽنبيندو ٿي ويو. مھاديوي اگنيءَ جي جسم ۾ ڏنبڻين جي سيون لڳڻ سان ڪابه چرپر پئدا نه ٿي ھئي. سندس ٻوٽيل اکين مٿان ڄڻ ويتر موت جيھا کيپ ويا ٿي وڌندا. ھوءَ اگھور ننڊ ستل ھئي، سئين سڌي ڏنبڻين جي نيرن داڳن سندس سرير کي ڪوراڙ بلا جيئن ويتر حسناڪ بڻائي ڇڏيو ھو. ان کانپوءِ مھاديوي اگنيءَ جي وات ۾ پوڄ پھيڙا ستيون وڌيون ويون ھيون ۽ داين کيس وري ڪپاھين چاڙھي ڇڏيا ھئا. ۽ ڀوڀا ۽ ٻاوا کيس اگر ۽ لوبان جا وڏا واس ۽ ڌوٻ ڏيندا ٿي رھيا.
مھاويد آتم تارا ۽ سڀ وڏا ويڄ مھاديوي اگنيءَ کي ڏنڀڻيون ڏيئي ھليا ويا ھئا ۽ انھن جي جاءِ تي سنڌوءَ جا جنگي جواڻ پالڪن کان سندس ساھ بچائڻ لاءِ سنگھرون ھڻي بيھي ويا ھئا. مھاديوي اگني موت جيھي اگھر ننڊ ۾ ھئي. ۽ ويڄ گھر ۾ چوڏس اگر ۽ لوبان جو دونھن اُڏامندو پئي رھيو.
***