هڪ خدا وارن مذهبن جو وجود ۾ اچڻ

سماج ۾ طاقت ۽ اختيار ۽ جوڙجڪ بدلجڻ جي ڪري، ڪجهه خدائن جي طاقت ۾ اضافو ٿيو ۽ ٻي مخلوق جو نقصان ٿيو ۽ ائين تهذيبن ۾ عظيم خدا ۽ خدائن ۽ بادشاهن ۾ اضافو ٿيندو ويو. اهوئي پهريون دؤر هو، جنهن ۾ هڪ خداوارن مذهبن جي تخليق ٿي. دنيا جو پهريون هڪ خدائن وارو مذهب، مصر ۾ اٽڪل 13 کان 14صدي اڳ ۾ “اخناتين” Akhnatein فرعون جي زماني ۾ شروع ٿيو. پر وقت سان پنهنجون پاڙون ڄمائي نه سگهيو. ان کان پوءِ (عراقي) ببلووين ۽ (هيبريو/ (Jewish) تهذيبن ۾ هڪ خدا اڀريو. پر پنهنجا پير ڄمائي نه سگهيو. مٿين تهذيبن ۾ مرد گهڻي ۾ گهڻا ٻار پيدا ڪرڻ چاهيندا هئا. گهڻا ٻار ۽ اولاد خاص ڪري مرد ٻار ان وقت جي حالتن آهر، طاقت وڌائڻ لاءِ ضروري هو، انڪري گهڻا ٻار ۽ گهڻيون عورتون، مرد لاءِ هجڻ ضروري هيون، جنهن مان ئي ملڪيت جي اوائلي تصورن جنم ورتو. مذهبي پيشوائن وٽ، اوائلي عبادتگاهون، کاڌ خوراڪ جا ذخيرا، فوجي طاقت ۽ مردن وٽ ٻار، عورتون، جوان فوج، اوائلي ملڪيت جي تصور کي جنم ڏنو.ملڪيت هئڻ کي ئي “پيءُ” ولديت سمجهيو ويو. پيءُ ۽ ولديت ئي ته گهربل هئي ته جيئن ملڪيت جي ورهاست ٻار/ مرد ڏانهن منتقل ڪري سگهجي. ٻه هزار سال قبل مسيح ۾ اهڙي ثقافت عام هئي. جنهن عورتن جي سماجي حالتن کي يڪسر تبديل ڪري ڇڏيو. مرداڻي سماج اهڙي چلت کي رواجي شڪل ڏيئي، سماج لاءِ جهڙوڪ ريت ۽ رسم يا قانون بڻائي ڇڏيو. مرد جي دنيا کي ئي، هيرو ڪري پيش ڪري ڇڏيو. هر اهو ڪم جيڪو عورت ڪندي هئي، ان کي نيچ/گهٽ، ڪمتر، بي معنيٰ، رَناڻو ۽ ڪم تر سمجهيو ويو. ايستائين جو ولديت جي سڃاڻپ به مردن جي نسبت سان ٿيڻ لڳي. عورتن جي اهڙي يڪسر سماجي تبديلي، تاريخ ۾ اهميت جي حاصل آهي. ان سماجي حالت ئي عورتن جي حالتن کي تبديل ڪري، کين مردن جي طابع بڻائي ڇڏيو ۽ ائين انساني تاريخ ۾ عورتون پنهنجي اهميت وڃائي ويٺيون. مردن جي اهميت کي هٿي وٺرائي، عورتن کي مرد جو غلام بڻائي، تاريخ جي پردي تائين ئي غائب ڪيو ويو. جيئن جيئن وقت گذرندو ويو ،عورتن جي غلامي ٻيڻي، ٽيڻي ٿيندي ويئي. سماج مادراڻي سماج مان پدراڻي سماج ۾ تبديل ٿيندو ويو. بجاءِ جو سماج ۾ گهڻ صنفي سماج هجي ها، اتي هاڻي بالادست غالب مرداڻو سماج ۽ هڪ طرفو غير مستحڪم مرداڻو سماج ٺهي پيو. عورتن جي ڏاهپ ۽ عظمت جن تهذيبن،کي جنم ڏنو، غير معمولي تخليقون سرانجام ڏنيون، عجب ڪرشما ڪيا ۽ انسانذات ۽ فطرت جي بيپناهه خدمت ڪئي، اها ڄڻ ته ميسارجي ويئي ۽ نتيجي ۾ اهڙي نئين سماج ۽ ثقافت جنم ورتو، جيڪا ثقافت عورت جي پيار ۽ رحم کان خالي، عورت جي ڏاهپ، سهپ ۽ بردباريءَ کان عياري هئي. ظالم ۽ ظلم جي ثقافت جنم ورتو. جنهن مان وري وسوسن سان ڀريل، فطرت جي مخالف، جنگين جي ثقافت جنم ورتو. جنهن بعد ۾ انسان جي خون جي هولي کيڏي. عورتن سان ٻئي درجي وارو ۽ ٻه اکيائي وارو سلوڪ ڪيو ويو، کين غلام بڻايو ويو. نه صرف عورتن پر مردن کي به غلام بڻائڻ کي جائز سمجهيو ويو. هن قسم جي سماجي ڏاهپ، اڳوڻن سماجن ۽ برابريءَ وارين تهذيبن جي مقابلي ۾ فطرت کان پري ۽ انساني جذبن ۽ رشتن کان محروم ٿي اڀري. هاڻي عورت قديمي خدا آهي. گهر ۾ ويٺي آهي. “تابعدار”، “نيڪ سيرت” ۽ “پاڪدامن” آهي. اها هاڻي خدائن واري درجي واري حيثيت وڃائي ويٺي آهي. هاڻي ان جو آواز دٻيل آهي. هوءَ پنهنجو چهرو به ڏيکاري نه ٿي سگهي. برقعن ۾ ويڙهيل آهي. غيرن ۽ عزت جي لقابن ۾ لڪيل ۽ وچڙيل ۽ مضبوط مردن جي حوس جو شڪار بڻيل آهي.

تاريخ، فلسفو ۽ سياست

عورتن جي آزادي