سفرناما

دلبرﷺ جي ديس ۾

ڪتاب ”دلبر ﷺ جي ديس ۾“ مڪي ۽ مديني جو سفرنامو آهي،مولوي محمد يامين لکي ٿو؛ ”جيئن ته، ”دلبرﷺ جي ديس ۾“ هڪ مذهبي رنگ ۾ لکيل تاليف آهي تنهن ڪري انهي ٿري لهجي ۾ خشڪ واريءَ تي ديار حبيب جو داستان، تيز وڏ ڦڙي مينهن وارو وسڪارو ڪندي محسوس ٿئي ٿو ته، پرينءَ جي پار جي هُٻڪار ۽ سرور ڀري سُرهاڻ هيءَ ڪتاب پڙهندي هتي محسوس ٿئي پئي! سبحان الله!

Title Cover of book Dilbar jy Des Mein

جنگ احزاب ۾ خندق جو مشورو

ذوالقعد سن 5 هجري ۾ حضورﷺ کي غزوه احزاب پيش آيو. هن غزوه ۾ مشرڪين جو هڪ وڏو لشڪر مديني تي چڙهائي ڪري آيو. حضورﷺ جن جنگ جي باري ۾ صحابه رضه سان مشورو ڪيو. حضرت سلمان فارسي ايران جي جنگي چالن ۽ طريقن کان چڱي ريت واقف هو. ان عرض ڪيو ته يا رسول اللهﷺ دشمن جي هيڏي ساري لشڪر جي مقابلي ۾ اسان جو تعداد بلڪل ٿورو آهي. تنهن ڪري کليل ميدان ۾ جنگ ڪرڻ مناسب ناهي. بهتر هي آهي ته مديني جي چوگرد خندق ”کاهي“ کوٽي شهر کي محفوظ ڪيو وڃي. حضورﷺ جن ان تجويز کي ڏاڍو پسند فرمايو ۽ خندق کوٽڻ جو ڪم شروع ڪيو ويو. پاڻ ڀلارن سان گڏ ٽي هزارن صحابه ڪرام رضه به هن ڪم ۾ حصو ورتو. اٽڪل پندرهن ڏينهن جي لڳاتار سخت محنت کان پوءِ پنج گز ويڪري ۽ پنج گز اونهي خندق تيار ٿي ويئي. ڪم جي ورهاست وقت انصار ۽ مهاجرين وچ ۾ حضرت سلمان فارسي رضه جي باري ۾ هڪ دلچسپ بحث ڇڙي پئي.
انصار چون پيا ته سلمان اسان مان آهي ۽ مهاجرين چون پيا ته سلمان اسان مان آهي. يعني حضرت سلمان جو رويو هر ڪنهن سان اهڙو مساويانو هو جو هرڪو پنهنجو پيو سمجهي. حضور انورﷺ جن جڏهن اهو بحث ٻڌو ته فرمايائون ته سلمان من اهل البيت يعني سلمان منهنجي اهل بيت مان آهي.
الله الله فارس جو پرديسي ۽ مسڪين سلمان جو مقدر، جو حضورﷺ جن پنهنجي زبان مبارڪ سان انکي پنهنجي اهلبيت ۾ شامل فرمائي رهيا آهن. اها سعادت تلوار جي زور تي حاصل نه ٿيندي آهي. بلڪ خدا پاڪ جنهن کي نصيب ڪري مشرڪين مڪه مديني پاڪ کي دنيا جي نقشي تان ختم ڪرڻ لاءِ آيا هئا. ليڪن الله پاڪ جي نصرت ۽ خندق جي ڪري شهر تائين به پهچي نه سگهيا 27 ڏينهن جو محاصرو ختم ڪري. ناڪام و نامراد ٿي وٺي ڀڳا ۽ سندن مڪروه ارادا مٽي ۾ ملي ويا. اها تجويز حضرت سلمان فارسي جي هئي. بهرحال حضرت عبدالله بن سلام ۽ حضرت سلمان فارسي جي مسلمان ٿيڻ سان يهوديت جي دنيا ۾ هڪ وڏو انقلاب پيدا ٿي ويو هو. ان عرصي ۾ مسجد نبويﷺ ۽ سندس پاسي ۾ پاڻ سڳورن جو گهر به تيار ٿي ويو هو. هوڏاهن زيد بن حارث نبي پاڪ جو پٽيلو ۽ ابو رافع حضورﷺ ۽ صديق اڪبر رضه جي اهل و عيال کي مڪي کان وٺي مديني پهچي ويا. انهن کان علاوه ٻيا به ڪافي سارا مسلمان گڏ اچي ويا. انهي بعد پاڻ سڳورا ابو ايوب انصاري رضه جي گهر مان لڏي نئين گهر تشريف فرما ٿي ويا.
مکڻ، ماٺ، ماکي مصري خوب مٺا، پرمٺا! تون انهن کان به مٺو
ڪڏهن ڪو نه ڏٺم ڪا مٺائي مٽ تنهنجو.