ڳاڙهو ڀڙو
هي دڙو ميرپورخاص ضلعي جي تعلقي سنڌڙي جي يونين ڪائونسل سامارو موري جي ڳوٺ علي شير مري جي ڀرسان، هن وقت به ويهن ايڪڙن جي ايراضي ۾ پکڙيل آهي. مقامي ماڻهن جي چوڻ موجب هي آثار اڳ ۾ وڏي ايراضي ۾پکڙيل هئا، جن ۾ کوهه به موجود هئا ، پر ماڻهن جي والار سبب هاڻي وڃي ويهه ايڪڙن تائين رهيا آهن. ماڻهن جي چوڻ موجب برساتن ۾ هتي ڪجهه انساني بي ترتيب لاش به ڏسڻ ۾ اچن ٿا. انهي شاهدي مان اهو گمان پيدا ٿئي ٿو ته ، هي شهر ڪنهن حمله آور جي قتل عام يا ڪنهن زلزلي سبب برباد ٿي دڙي ۾ تبديل ٿي ويو. هتان ماڻهن کي قيمتي پٿر ، سون جا ننڍا زيور، به اڪثر برساتن جي وهڪرن مان ملن ٿا. جنهن مان انهي ڳالهه جي شاهدي ملي ٿي، ته هي شهر تمام گهڻو خوشحال هو. هتان ملندڙ ٺڪر جي ٿانون مان اها خبر پوي ٿي، ته اهي ٿانو هٿن سان ۽ چڪ جي شروعاتي دور جا ٺهيل آهن. جنهن مان هن شهر جي قدامت جو اندازو لڳائي سگهجي ٿو، ته هي ڪو قديم شهر هو. هن شهر بابت وڌيڪ خبر کوٽائي ۽ سائنسي چڪاس بعد لڳائي سگهبي. هي قديم ماڳ سرسوتي جي آخري وهڪري هاڪڙي جي ڀرسان آهي، انهي ڪري هن کي به سرسوتي تهذيب جي ماڳ طور ڳڻي سگهجي ٿو. هن قديم آثارن جي باري ۾ اڪثر مقامي ماڻهن جو چوڻ آهي. ته هي سومرا خاندان جي حاڪم همير سومري جي به راڄڌاني رهيو هو.