لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

”اڇڙو ٿر، جيڪو سرسوتي تهذيب جي سُونهن ۽ قدامت جي ساک ڀري ٿو. جتان جون سُڪل سُوندڪيون، سِپيون، ڪچ ڪوڏيون، ڊوڻا ۽ ٺوٺ ٺڪريون، پنهنجي پنهنجي قدامت جي زبان ۽ تاريخ رکن ٿيون. جن کي ٻُڌڻ وارا ڪن، پڙهڻ واريون اکيون ۽ سمجھڻ واريون کوپڙيون کپن. محترم مشڪور ڦلڪاري صاحب جي حساس ڪنن اتان جون ٻوليون ٻُڌيون، اکين اتان جون لکيتون ۽ لڪيرون پڙهيون ۽ سندس دل ۽ دماغ انهن جون آتم ڪهاڻيون ٻڌڻ سان گڏ سمجهيون ۽ فيصلو ڪري ٻُڌايو آهي، ته سرسوتي تهذيب ۽ اڇڙي ٿر جي تاريخ ۽ ڪَٿا ڪيتري قديم ۽ ڪيتري پُراڻي آهي؟ هي تهذيب ڪيئن وجود ۾ آئي؟ ۽ ڪيئن اُڄڙي ويئي؟ ان کي چئبو آهي، ڪنهن به عظيم محقق جي محنت ۽ تحقيق جو ڪمال!“. فاضل محقق پنهنجي هن تحقيقي ڪتاب کي، ٻن ڀاڱن ۾ تقسيم ڪري ترتيب ڏنو آهي. پهريين ڀاڱي جو عنوان آهي ”سرسوتي تهذيب“ ۽ ٻئي ڀاڱي جو عنوان آهي ”اڇڙو ٿر“
Title Cover of book سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

داسڙن جو دڙو

داسڙن جو دڙو
هي دڙو عمرڪوٽ ضلعي جي حدن ۾ شادي پلي کان اولهه طرف هاڪڙي ندي جي قديم وهڪري جي ڪناري سان موجود آهي. انهي ڪري هي قديم ماڳ به سرسوتي تهذيب جي ڳاڻاٽي ۾ آهي. هن دڙي بابت مقامي ماڻهن جي چوڻ موجب شاهه جي سر ليلان چنيسر جي داستان ليلان چنيسر جو چنيسر داسڙو هن شهر جو حاڪم هو. پر آثارن جي اوچائي، مٿاڇري تي پکڙيل ٺڪراٺ مان اندازو ٿئي ٿو، ته هي شهر به آڳاٽي وقت کان آباد هو. هتان ماڻهن کي قيمتي پٿر وغيره به برساتن جي وسڻ بعد ملندا رهن ٿا . وڌيڪ شهر بابت کوٽائي ۽ جديد بنيادن تي سائنسي کوجنا بعد ئي ڪجهه چئي سگهبو.