بئڪ ٽائيٽل
دنيا جي انقلابي ڪردارن جيان، هڪ پاسي جبار آزاد منگي پنھنجي حصي جي قومي ڪم ۾ شامل رهيو آهي ته ٻئي پاسي وري شاعري، مضمون، ڊراما، ۽ اسٽيج ڊراما لکي پنھنجو قومي فرض نڀايو آهي، هُن نه صرف ڊرامي لکيا پر ڪافي ڊرامن ۾ پاڻ به ڪردار ادا ڪري پنھنجي اداڪاري ۽ صداڪاريءَ جا جوھر ڏيکاريا آهن. هُن پنھنجي شھر سان گڏ، سڄي سنڌ ۾ پڻ ڊرامن وسيلي مڃتا ماڻي ۽ زندگي جي هر محاذ تي پنهنجو ڀرپور ڪردار ادا ڪيو آهي.
مزاح يا مزاحيه ڊرامن وسيلي سماج ۾ غلط لاڙن جي رجحان کي ظاهر ڪري، مزاح جي بھترين نشتر سان وڏو جراح ٿي آپريشن به ڪيا آهن. سندس هنن ڊرامن ۾، مزاح وسيلي سماج جي براين کي آڏو آڻي،بھترينانداز سان اصلاح ڪئي وئي آهي.
عام دنيا داريءَ ۾ جڏهن سماج سمجهائڻ ۽ رهنمائي وٺڻ کان انڪاري ٿيندا آهن، تڏهن مزاح به پنھنجو ڀرپور ڪردار ادا ڪندو آهي. جتي جيڪو اوهان نه چئي سگهو ۽ نه ئي ٻڌائي سگهوتتي وتائي فقير جي واتان هر ڪنھن کي سچ ٻڌائي سگهو ٿا. ائين اسان جي دور جي اسان جي وتائي عرف جبار آزاد منگي پنهنجي ڊرامن جي ڪردارن ۽ مڪالمن وسيلي سڀ ڪجهه سچ ٻڌائي ۽ هضم ڪرائي ڏيکاريو آهي.
مزاح ڊڪٽيٽرن، ظالمن جي دور ۾ کين آئينو ڏيکارڻ لاءِ وڌيڪ سگهارو ٿيندو آهي، جتي ڪا ٻولي پنھنجو سگهارو عمل ظاهر نه ڪندي آهي، تتي مزاح پنھنجا ڪارناما ڏيکارڻ شروع ڪندو آهي. زوري مڙهيل خاموشين کي مزاح ئي ختم ڪري سگهندو آهي. جڏهن ظالمن آڏو سمورا هٿيار مُڏا ٿي ويندا آهن، تڏهن مزاح جو ئي ڪامياب هٿيار ڪم ڏيکاريندو آهي.
ڀائو در محمد ٻرڙو