پنهنجي پاران
اڄ آءٌ پنهنجي لاءِ اهو اعزاز ٿو سمجهان ته مان هڪ شاگرد جي حيثيت سان هي تحقيقي مقالو لکي پورو ڪيو آهي اها منهنجي لاءِ انتهائي خوشي جي ڳالهه آهي. مان جڏهن ادب جي دنيا ۾ پير پاتو هو تڏهن کان منهنجي اها خواهش هوندي هئي ته آءٌ سنڌي ادب جي ڪنهن ڪلاسيڪل شاعر جي شاعريءَ تي تحقيقي ڪم ڪيان جيڪي منهنجي خواهش ڳچ وقت کانپوءِ اڄ هن مونوگراف جي صورت ۾ پوري ٿي آهي. مون کي هي مونوگراف لکندي پڙهڻ لکڻ جي اهميت ۽ علم ادب جو قدر ڪرڻ سان گڏوگڏ محنت ڪرڻ جو ڍنگ ۽ جستجو منهنجي من ۾ اڀار کاڌو آهي. منهنجو هي مونوگراف سنڌ جي ڪلاسيڪل شاعر صوفي خوش خير محمد هيسباڻي فقير جي شاعريءَ تي موجوده وقت جي تقاضائن موجب وقت جي ضرورت آهر هڪ نئون بحث آهي، توڙي جو مون کان اڳ ان ساڳئي موضوع تي ڊاڪٽر تنوير عباسي جو به ڪم ٿيل آهي جنهن ڪم جي به پنهنجي هڪ الڳ اهميت آهي جو اڄ آءٌ به ڊاڪٽر تنوير عباسي جي ڪيل تحقيق کان گهڻي مدد وٺي سندس اڳئين ڪم تي تحقيق ۽ تنقيد ڪري خوش خير محمد هيسباڻيءَ جي شاعريءَ تي نون رخن کان نوان موضوع ڏئي هڪ نئون بحث ڪيو آهي. مان ڪا اها به دعوا نٿو ڪيان ته منهنجو هي ڪم ڪو غلطين ۽ ٻين ٿورين گهڻين ڪمين ڪوتاهين کان بچيل هوندو بلڪه مون کان ضرور ڪٿي نه ڪٿي ڪنهن موضوع ۾ ڪي غلطيون به ٿيون هونديون ڇو ته ننڍين ننڍين غلطين کان دنيا جو ڪو به قلم ڪتاب بچيل ناهي هوندو. منهنجي اها هڪ وڏي خوش نصيبي آهي جو مان ڊاڪٽر تنوير عباسيءَ جي خوش خير محمد جي ڪلام تي ٿيل تحقيق کانپوءِ مان اهو پهريون شاگرد ليکبس جنهن کي هن موضوع تي نئين انداز ۾ تحقيقي ڪم ڪرڻ جو موقعو مليو. مان پنهنجو هي تحقيقي مقالو پڙهندڙ سمورن ساٿين کي گذارش ڪندس ته هو منهنجي هن ننڍڙي محنت کي پڙهي پنهنجي قيمتي اصلاحي تنقيدي راءِ مون تائين پهچائي منهنجي علم ۾ اضافو ڪن ته آءٌ سندن شڪريو ادا ڪندس. آخر ۾ مان گهڻي کان گهڻا ٿورا ان مهربان دوستن استادن ۽ محققن جا مڃيندس جن منهنجي هن ڪم ۾ مون سان سهڪار ڪيو ان مڙني مهربانن ۾ خوش خير محمد هيسباڻيءَ جي شاعريءَ سان دلچسپي ۽ خوش خير محمد فقير جي فڪر سان عقيدت رکندڙ سائين احسان علي هيسباڻي، انصاف علي هيسباڻي جا ٿورا جن پنهنجي زباني فقير خوش خير محمد هيسباڻيءَ جي زندگيءَ ۽ فڪر بابت ڄاڻ ڏني مان شڪر گذار آهيان سائين اياز گل، پروفيسر ساجد سومرو، ڊاڪٽر مهر خادم، خاوند ڏنو لاڙڪ صاحب، قاسم ملڪ ۽ ٻين سمورن دوستن جو جن منهنجي همٿ افزائي ڪري پنهنجو قيمتي وقت ڏئي منهنجي مدد ڪئي.
[b] محمد راشد شر[/b]
بي ايس (سال آخري)
سنڌي شعبو، شاهه عبداللطيف يونيورسٽي خيرپور.