تاريخ، فلسفو ۽ سياست

ڪٽنب، ذاتي ملڪيت ۽ رياست جي شروعات

ڪتاب ” ڪٽنب، ذاتي ملڪيت ۽ رياست جي شروعات“ اوهان اڳيان حاضر آهي. هي ڪتاب مشهور سوشلسٽ ۽ ڪارل مارڪس جي ديرينه ساٿي ۽ رفيق فريڊرڪ اينگلس (1895-1820) جو تصنيف ٿيل آهي ۽ جنهن علم الانسان جي ماهر ۽ مشهور آمريڪي مصنف مارگن صاحب جي مختلف تحريرن کي بنياد بنائي لکيو هو. هي نهايت اهم موضوع آهي ۽ منهنجي معلومات مطابق ان موضوع تي سنڌي زبان ۾ پهريون ڪتاب آهي، جيڪو اسان جي محترم ۽ مربي ڀاءُ ابوبڪر خان مگسي (مرحوم) ترجمو ڪري ۽ ان تي هڪ عالمانه مقدمو لکيو آهي. هن، هي ڪتاب 1981ع ۾ مڪمل ڪيو هو.
Title Cover of book ڪٽنب، ذاتي ملڪيت ۽ رياست جي شروعات

حرف آغاز

هي ڪتاب مشهور سوشلسٽ ۽ ڪارل مارڪس جي ديرينه ساٿي ۽ رفيق فريڊرڪ اينگلس (1895-1820) جو تصنيف ٿيل آهي ۽ جنهن علم الانسان جي ماهر ۽ مشهور آمريڪي مصنف مارگن صاحب جي مختلف تحريرن کي بنياد بنائي لکيو هو. هي نهايت اهم موضوع آهي ۽ منهنجي معلومات مطابق ان موضوع تي سنڌي زبان ۾ پهريون ڪتاب آهي، جيڪو اسان جي محترم ۽ مربي ڀاءُ ابوبڪر خان مگسي (مرحوم) ترجمو ڪري ۽ ان تي هڪ عالمانه مقدمو لکيو آهي. هن، هي ڪتاب 1981ع ۾ مڪمل ڪيو هو.
ابوبڪر خان مگسي، تاريخدان، عربي ادب جو ڄاڻو، سنڌي ٻولي ۽ ادب جو شيدائي، پنهنجن ۽ پراون جو همدرد ۽ هڏ ڏوکي انسان هو. هو، هڪ ئي وقت اديب، عالم، صحافي ۽ تاريخدان هو، سندن فلسفو پڻ پسنديده مضمون هو. طبيعت جي لحاظ کان هو هڪ آزاد فلسفي انسان هو. هو، مذهبي گهراڻي ۾ ضرور پيدا ٿيو هو، پر ظاهري مذهبي رسمون گهٽ سرانجام ڏيندو هو. ان جي نتيجي ۾ ڪيترن ماڻهن کي سندن طرز زندگي پسند نه هو. هو ڪڏهن به ٻين جي ذاتي طرز زندگيءَ ۾ دخل اندازي ڏيڻ پسند نه ڪندو هو. هن ڪتاب ۾ سندن طرفان لکيل مقدمي پڙهڻ کان پوءِ لائق پڙهندڙن تي واضح ٿيندو ته هو سچو عاشق اسلام۽ عاشق رسول هو. سندن ٻيون ڪيتريون تحريرون ۽ تقريرون وقت جي طوفان ۾ لڙهي چڪيون آهن پر جيڪي ڪجهه مون کي هٿ اچي سگهيون آهن، اهي آهستي آهستي سنڌ جي عوام اڳيان جيترو جلد ممڪن ٿي سگهيو آنديون وينديون. ابوبڪر خان مگسي ڪو پيشه ور اديب ۽ صحافي نه هو، جيڪي فقط لکڻ ڄاڻندا آهن، باقي ٿيو خير. هن درويش صفت انسان جيڪي ڪجهه لکيو سو نهايت سنجيده ادب آهي ۽ جنهن جي مطالعي سان پڙهندڙن کي گهڻو لاڀ حاصل ٿي سگهي ٿو.
ابوبڪر خان مگسي پنهنجي هي تصنيف ۽ ٻيون تحريرون منهنجي حوالي ڪري ويو هو، ان اميد تي آءٌ انهن تحريرن کي جلد از جلد ڇپائي پڌرو ڪندس پر وسيلن جي گهٽتائي جي نتيجي ۾ سندن هي اهم تصنيف ايترو دير سان ظاهر ٿي رهي آهي، ان جو مون کي انتهائي افسوس آهي، پر چوندا آهن تي دير آيد درست آيد! مان هن ڪتاب ۽ لائق مترجم جي لکيل مقدمي تي پنهنجي طرفان ڪوبه تبصرو نه ڪندس، پر ايترو ضرور چوندس ته اهي ٻئي پڙهڻ ۽ دل سان هنڊائڻ جي لائق آهن. اميد ته لائق پڙهندڙ هن ڪتاب مان سٺو لاڀ حاصل ڪندا.

والسلام
زاهد علي مگسي
ڪراچي
23/05/1996