• حصو ستون
“سمورا انسان برابر خلقيا ويا آهن.پالڻهار انهن کي ڪجهه حق عطا ڪيا آهن،جن ۾ زندگي،آزادي ۽ خوشي شامل آهن”
اهو لافاني بيان امريڪا جي آزاديءَ واري پڌرنامي ۾ 1776ع ۾ آهي.مجموعي معنى ۾”سڀئي ماڻهو ڄائي ڄم کان هن ڌرتي تي برابر آهن،سڀني انسانن کي جيئرو رهڻ،آزاد ۽ خوش رهڻ جو حق آهي.
انساني حق ۽ شهري حقن جو پڌرنامو 1797ع ۾ فرانس جي انقلاب وقت تيار ٿيوهو.جيڪو چوي ٿو ته “سمورا انسان آزاد ڄاوا آهن ۽ انهن جا برابر حق آهن”
اَسي سالن کان مٿي فرينچ سامراج،آزادي،برابريءَ،اتحاد جي معيار کي مسخ ڪندو آيو آهي.انهن اسان جي ابن ڏاڏن جي زمين ۽ مظلوم شهرين تي ظلم ڪيو.انهن انسانيت ۽ انصاف خلاف عمل ڪيو آهي.سياسي طور تي انهن اسانجي عوام کي هر جمهوري آزاديءَ کان محروم رکيو،انهن غير انساني قانون مڙهيا،انهن اتر ۾ ٽي مختلف سياسي حڪومتون جوڙيون.مرڪزي ۽ ڏکڻ ويٽنام کي ڌار ڪري اسان جي ملڪ جي وحدت کي ختم ڪري اسان جي ماڻهن کي هڪ ٿيڻ کان روڪيو ويو.انهن اسڪولن کان وڌيڪ قيدخانا ٺاهيا.انهن بي دردي سان اسان جا محبِ وطن قتل ڪيا.انهن اسان جي جدوجهد کي رت جي سمنڊ ۾ ٻوڙي ڇڏيو.
انهن اسان جي نسل کي آفيم ۽ شراب وسيلي ڪمزور ڪيو.معيشت جي حوالي سان انهن اسانکي خشڪ ڪري ڇڏيو،اسان جي ماڻهن کي غريب ۽ زمين کي تباهه ڪيو.انهن اسان کي چانورن،کاڻين،جهنگن ۽ قدرتي وسيلن ۾ ڦريو.انهن بينڪ نوٽ ۽ ڪاروبار جي اچ وڃ واري مسئلي تي هڪ هٽي قائم ڪئي.انهن اڻ ڳڻيا غير ضروري ٽيڪس مڙهيا.خاص ڪري اسان جي ٻني ٻاري کي گهٽايو ۽ غربت وڌائي.انهن اسان جي قومي بورجوا کي خوشحال ٿيڻ کي ناممڪن بنايو ۽ انهن اسان جي مزدورن جو استحصال ڪيو.
1940ع ۾ سرءُ ۾ جڏهن جاپاني فاشسٽن انڊو- چائنا تي حملو ڪري اتحادين خلاف نوان اڏا ٺاهيا ته فرينچ سامراج گوڏن ڀر وڃي جاپانين کي اسان جي ملڪ اچڻ لاءِ ڀليڪار ڪري در کولي آيا.
انهي ڏينهن کان اسان جو ماڻهو فرينچ ۽ جاپانين جي چڪي ۾ پيسجندو رهيو.انهن جي عذاب ۽ مصيبت ۾ اضافو ٿيو،جنهن جي نتيجي ۾ گذريل سال جي آخر ۾ ۽ هن سال جي شروع ۾ ڪئاٽگ ترئي صوبي اتر ڏانهن ٻه ملين کان مٿي اسان جا وطن واسي بک وگهي مري ويا.
انهي سال 9 مارچ تي فرينچ جٿا جاپانين پاران بي هٿيار ٿيا.فرينچ سامراج ڀڄي ويا يا هٿيار ڦٽا ڪيا،اهو ظاهر ڪيائون ته انهن ۾ اسان جي حفاظت ڪرڻ جي صلاحيت ناهي پر پنجن سالن جي عرصي ۾ انهن ٻه ڀيرا اسان جو ملڪ جاپانين کي وڪيو.
9 مارچ کان ڪافي ڀيرا اڳ ويٽ منهه اها ڳالهه ڪئي ته فرينچ انهن کي پاڻ سان جاپانين خلاف اتحاد ڪن پر انهي صلاح تي راضي ٿيڻ بدران فرينچ بٺڪين پنهنجي دهشتگرد ڪاررواين کي ويٽ منهه خلاف تيز ڪري ڇڏيو.انهن جي شڪست ۽ ڀڄڻ کان پهرين انهن ين باءِ ۽ ڪئوبنگ تي نظربند سياسي قيدين جو قتلام ڪيو.تنهن هوندي به اسان جي وطن واسين سدائين نرمي ڏيکاري ۽ فرينچ ڏانهن انساني رويو رکيو.9 مارچ 1945ع ۾ جاپان جو راڄ ختم ٿيڻ کانپوءِ ويٽمنهه فرنٽيئر پار ڪرڻ ۾ڪافي فرينچن جي مدد ڪئي،انهن کي جاپان جي جيلن کان بچايو،انهن جي زندگيءَ ۽ ملڪيت جي حفاظت ڪئي. حقيقت ۾ 1940ع جي سرءُ کان اسان جو ملڪ فرينچ ڪالوني نه رهيو ۽ جاپان جي هٿن ۾ هليو ويو.جڏهن جاپانين اتحادين وٽ هٿيار ڦٽا ڪيا ته اسان جو سمورو عوام طاقت حاصل ڪرڻ لاءِ اٿي بيٺو ۽ عوامي جمهوري ويٽنام جو بنياد رکيو ويو.سچ اهو آهي ته اسان فرانس کان نه بلڪه جاپان کان آزادي ڦري.
فرينچ ڀڄي ويا جاپانين هٿيار ڦٽا ڪيا شهنشاهه بائو دئي دستبردار ٿي ويو.اسان جي ماڻهن اهي زنجيرون ٽوڙي ڇڏيون جن انهن کي تقريبن هڪ صدي تائين جڪڙي رکيو۽ ويٽنام لاءِ آزاديءَ حاصل ڪئي.ساڳي وقت انهن بادشاهت واري صديون پراڻي راڄ کي اڇلائي ڦٽو ڪيو ۽ هڪ عوامي جمهوري ويٽنام ٺاهيو.اسين جيڪا عارضي حڪومت آهيون نئين ويٽنام جي سموري ويٽنامي عوام جي نمائندگي ڪريون ٿا،هتان اسين اعلان ٿا ڪريون ته هاڻ اسين فرانس سان بيٺڪي ڪردار وارو رستو ختم ٿا ڪريون،اسان جي ملڪ ۾ ٿيل فرانس جي معاهدن کي ختم ڪريون ٿا.ويٽنام جو سمورو عوام ذهني طور تي پنهنجي فيصلي تي گڏ آهي ته هو فرينچ بٺيڪين جي ظالم منصوبن جي مخالفت ڪري ٿو.اسين انهيءَ جا قائل آهيون ته سڀني اتحادي جيڪي تهران ۽ سان فرانسسڪو ڪانفرنس ۾ قومن ۾ برابريءَ وارو اصول طئه ڪيو هو،اهي ويٽنامي ماڻهن جي آزاديءَ واري حق کي مڃڻ کان انڪار نه ڪندا.
هڪ ماڻهو جنهن همت سان فرينچ غلامي جي اسي سالن کان مٿي مخالفت ڪئي.هڪ ماڻهو جنهن ثابت قدمي سان فاشسٽ قوتن خلاف گذريل ڪيترن سالن کان ويڙهه ڪئي اهو ضرور آزاد هجڻ گهرجي.انهي ڪري اسين عوامي جمهوري ويٽنام جي عارضي حڪومت هي پڌرنامو سچي دل سان دنيا جي آڏو رکون ٿا.
ويٽنام کي آزاديءَ مان مزا ماڻڻ جو حق آهي ۽ سچ پچ ته اهو آزاد ۽ خودمختيار ملڪ ٿي چڪو آهي.ويٽنام جَي سموري عوام اهو فيصلو ڪيو آهي ته اهو پنهنجي ذهني ۽ جسماني قوت کي استعمال ڪندا،پنهنجون زندگيون ۽ ملڪيون پنهنجي آزادي ۽ خودمختياريءَ جي حفاظت ڪرڻ لاءِ قربان ڪندا.