ڪوهيڙو گهاٽو ٿيندو ويو!
جڏهن گهر کان ٿيلهو کڻي نڪتس ته گرم ڪپڙا پاتل هيا. سيارو هيو ۽ ڪوهيڙو هيو.
ڪوهيڙو ململ جيان هوندو آهي. سياري کي گرمي ٿيندي آهي، جنهن ڪري اهو ململ ۾ لڪيل هوندو آهي. سيارو ڪوهيڙي جي سنهي ململ ۾ اڌ اگهاڙو ۽ وڻندڙ ان ڪري هوندو آهي جو مڪمل اگهاڙو وڻندڙ جي وصف کان اڳتي ڪا ٻي معنا ڳولهي ٿو. ڪائنات جي هر شيءِ وسري سگهي ٿي، اگهاڙو ڪڏهن نه وسرندو آهي.
ان سرد صبح جو هڪ ٻئي شهر وڃڻو هيو. صبح سرد هيو پر مان گرم جوش هيس. گرم جوشيءَ جو سبب روزگار هيو. روزگار گرم جوشيءَ سان ملندو آهي ۽ اجوري جي صورت ۾ جسم گرم رکندو آهي. پٿر ۽ ساهه واري ۾ اهو ئي فرق آهي. پٿر سرد ۽ ساهه وارو گرم هوندو آهي. مون سياري ۾ سنگمرمر جو پٿر اهڙو سرد محسوس ڪيو آهي جيئن مئل جو جسم. ماڻهو مري سنگمرمر جي ڪتبي ۾ تبديل ٿي وڃي ٿو.
بس اسٽاپ تي پهتس، کيسي مان پرس ڪڍي نوٽن تي نظر وڌم، پورا پنج هزار هيا. ساڍا ست ٿيا ته پريان ڪوهيڙي مان بس ائين ظاهر ٿي، جيئن ڪا آفت اوچتو ساهه ڪڍڻ پهتي هجي. بس ۾ چڙهيس، نظر ڦيرائي ڏٺم. اڌ ڀريل، اڌ خالي هئي. مان مايوس ماڻهو نه آهيان. ان ڪري بس اڌ ڀريل نظر آئي. جيڪي مايوس هوندا آهن، انهن کي بس اڌ خالي نظر ايندي آهي.
بس ۾ ويٺل سڀ مسافر خماريل هيا. ننڊ ۽ جاڳ جي وچ تي خوابن جا هڏا پيل هوندا آهن پر خمار اهڙو سرور آهي، جنهن جي لهرن ۾ ننڊ ۽ جاڳ هڪ ٻئي کي ٻڏڻ کان بچائيندا لڙهندا وڃن ٿا.
بس هلي ۽ ڪوهيڙو گهاٽو ٿيندو ويو. ڪوهيڙي ڪري ڄڻ رستي ۾ نه ڪو وڻ هيو، نه رڻ، نه جبل، نه ڪوهستان. سج اڀريو الائي نه. باقي سيءُ اهڙو هيو جيئن برف، منهنجي کنگهه جو آواز ٻاڦ ۾ تبديل ٿي ويو. گهڻي دير گذري وئي ڪنڊيڪٽر ڪرايو وٺڻ نه آيو. مون سوچيو، جڏهن به بس ۾ چڙهيو آهيان ته سيٽ تي ويهڻ کان پنج منٽ پوءِ ڪنڊيڪٽر مٿان اچي بيهندو آهي ۽ ڪرايو ائين گهرندو آهي، جيئن زندگي گهرندو هجي.
“ساڍا چار سئو روپيا” ڄڻ چوندو هجي، نه ڏيندي ته بس جي نبض بند ٿي ويندي.
مان پنجن سون جو نوٽ ڏيندو آهيان ۽ هو پنجاهه جو نوٽ واپس ڪندو آهي. نه هو وڌيڪ ڳالهائيندو آهي، نه مان. بسن جا ڊرائيور ۽ ڪنڊيڪٽر مون کي چڱي نموني سڃاڻين. گذريل چئن سالن کان هر هفتي انهن بسن ۾ ايندو ويندو آهيان. هڪ شهر کان ٻي شهر نوڪري آهي. هڪ شهر جو روزگار، ٻئي شهر جو پيٽ پاليندو آهي.
ڪنڊيڪٽر جو ڪرايي لاءِ نه اچڻ جو ڪهڙو سبب هيو؟ شايد هو به خماريل هيو. مون ڏٺو، هو ڊرائيور جي سيٽ ڀرسان اکيون بند ڪري ويٺل هيو ۽ هر بريڪ تي جهڪي ٽوپي ڪرڻ کان بچائي رهيو هيو.
مون اڳتي وڌي ان جي ڪلهي کي لوڏيو ۽ چيو “ڇو اڄ ڪرايو نه وٺندين ڇا؟” هن مون ڏانهن ائين ڏٺو جيئن مڪمل نه هجان پوءِ هن ذهن تي زور ڏنو ۽ مون محسوس ڪيو ڄڻ ٺهندو ويس.
“مهرباني صاحب” هن چيو “سيٽ تي ويهو اچان ٿو.”
مان واپس سيٽ تي ويٺس ۽ هو آيو. مون کيس پنجن سون جو نوٽ ڏنو ۽ هن پنجاهه جو نوٽ واپس ڪيو.
بس هلندي رهي. ڪا خبر نه ٿي پئي ته ڪٿي پهتي آهي. فاصلي جو اندازو مون ٽائيم ڏسي ٿي لڳايو. هڪ ڪلاڪ، هاڻي سيمنٽ فيڪٽري ٽپي هوندي. ڏيڍ ڪلاڪ، هاڻي بولا خان وارو موڙ آيو هوندو. ٻه ڪلاڪ، هاڻي ان هڪ وڏي شهر کي پوئتي ڇڏيو هوندو. اڍائي ڪلاڪ هاڻي انبن جا باغ شروع ٿيا هوندا. پوءِ مون کي ننڊ جو جهوٽو اچي ويو. ننڊ جو جهوٽو، ڦاهيءَ جو جهوٽو هوندو آهي. ننڊ موت جي ننڍي ڀيڻ آهي. ٻنهي جو ڪم مارڻ آهي، پر فرق خوابن جو آهي. موت سڀ کان پهريون خواب ماريندو آهي.
منهنجي ننڊ جو جهوٽو مختصر هيو. هڪ ڪلهي کان ٻئي ڪلهي تائين ننڊ هڪ ڪلهو ڇڏي. ٻئي ڪلهي تي پهتي ته ڪنڊيڪٽر ڪلهي کي لوڏايو. مان جاڳي پيس.
“صاحب ڪرايو.” هن چيو.
مان حيرت مان ان ڏانهن ڏٺو ۽ چيو “ڪرايو ته توکي ڏنو.”
ڪنڊيڪٽر مرڪيو.
“شايد ننڊ ۾ آهيو.” هن چيو.
مان سوچ ۾ پئجي ويس.
“نه مون کي ياد آهي، مون ڪرايو توکي ڏنو.”
“نه صاحب ڀليا آهيو.” هن چيو “مون ڪرايو ته ورتو ئي ناهي.”
مان وائڙن جيان هن جي ڳالهه تي ڀرسان ويٺل مسافرن کي ڏسڻ لڳس. شايد ڪنهن مون کي ڪرايو ڏيندي ڏٺو هجي ۽ گواهي ڏي، پر سڀ خمارن ۾ هيا ۽ بس ڪوهيڙي جو سينو چيريندي اڳتي وڌي رهي هئي. مان سوچ ۾ پئجي ويس. شايد ڪرايو نه ڏنو هجي. اهو سوچي مون پنجن سون جو نوٽ ڪڍيو ۽ ڪنڊيڪٽر کي شڪي نظرن سان ڏسندي ان حوالي ڪيو. ڪنڊيڪٽر ڪرايو وٺي پنجاهه جو نوٽ واپس ڪيو. هو مڙي ڊرائيور جي سيٽ ڀرسان ويٺو ۽ خمارن ۾ کوئجي ويو.
ڪجهه وقت کان پوءِ بس منزل تي پهتي. مون کان سواءِ ڪو به مسافر نه لٿو. لهڻ کان اڳ ڪنڌ ورائي ڏٺو ڄڻ سڀ مسافر ڪپڙن جا ٺهيل هجن. ڪوٽ، لويون، ٽوپيون، وساميل اکيون ۽ ڪپهه جون ڏاڙهيون. لهڻ وقت ڪنڊيڪٽر پراسرار مرڪ سان الوداع ڪيو.
جڏهن لٿس ته اهو بس اسٽاپ هيو. کيسي مان پرس ڪڍي نوٽن تي نظر وڌم، پورا پنج هزار هيا. ساڍا ست ٿيا ته پريان بس ڪوهيڙي مان ائين ظاهر ٿي ڄڻ ڪا آفت اوچتو ساهه ڪڍڻ آئي هجي.
بس ۾ چڙهيس. بس هلي ۽ ڪوهيڙو گهاٽو ٿيندو ويو.
•