دعائون

حج تي رواني ٿيڻ وقت ڪيترن دوستن، عزيزن ۽ مخير حضرات وٽان حج جا ڪتاب يا دعائن جا پنا ملن ٿا، جيئن طواف ۾ ڪھڙي ڪھڙي دعا گھرجي يا عرفات جي ميدان تي ڪھڙيون دعائون گھرجن وغيره. ھونئن ته دعائن جي ڪا به پابندي نه آھي. اسلام اھو مذھب آھي، جنهن ۾ رب ۽ بندي جو Direct تعلق رھي ٿو، وچ ۾ ڪنهن به ٻائي ٻانڀڻ، پادري، پنڊت جي ضرورت ناھي ۽ مسلمان جو اھو ئي يقين آھي ته رب پاڪ ھر ھنڌ ۽ ھر وقت موجود آھي ۽ ھونئن به دعا لاءِ چيو وڃي ٿو ته دعا پڙھي نه پر پني وڃي ٿي. دعا اھا آھي جيڪا دل سان گھري وڃي پر تنهن ھوندي به Guide Line طور مختلف جاين تي مختلف دعائون پڙھڻ لاءِ ڪاغذ ملن ٿا، جيئن اسين انهن کي ياد ڪري سگھون. عربي جا لفظ صحيح طرح اچاري سگھون. ھڪ دفعي حج جي ليڪچرن دوران ڪراچي جي عالمگير مسجد ۾ ھڪ مولويءَ جڏھن چيو ته اسان مان ڪيترا آھن، جيڪي ڪلمو به صحيح طرح نه ٿا پڙھن. اھو ٻڌي مون کي تعجب لڳو ھو. پر پوءِ ھنڌن تي اسان کان زير، زبر پيش وغيره جي غلطي ٿيو وڃي ۽ عرب اھا زبان آھي، جنهن ۾ ان قسم جي معمولي چُڪ سان مطلب بدليو وڃي. ھونءَ ته دعا اھڙي شيءِ آھي، جيڪا اسان پنهنجي مادري زبان ۾ به گھري سگھون ٿا پر ڪي ڪي اھڙيون شيون آھن. تلبيھ، ڪلما قرآن جون آيتون وغيره، جيڪي عربي ۾ ئي پڙھجن ٿيون ۽ ان لاءِ انهن جو ھڪ ھڪ لفظ صحيح اچارڻ ضروري آھي. ان لاءِ وڏي عمر وارن کي ھيڪاندي گھڻي محنت ڪرڻي پوي ٿي. سچي ڳالهه اھا آھي جو وڏي عمر ڪري فقط تلبيھ (لبيڪ اللھم لبيڪ...) ياد ڪرڻ ۾ ئي مون کي ڪيترا ڏينهن لڳي ويا. اھڙي طرح ٽيون ۽ چوٿون ڪلمو ياد ڪرڻو ۾ چٽو وقت لڳو، جيڪو افسوس جو ننڍي ھوندي ياد نه ڪيا ھيم، جيڪي اڄڪلهه ھڪ ننڍو ٻار به اسڪول ۾ ياد ڪريو وٺي. بهرحال انسان جي مرڻ تائين عمر سکڻ جي آھي. جيتري قدر ٿي سگھي ھڪ مسلمان کي گھڻي کان گھڻيون سورتون، آيتون، ڪلما، درود ۽ دعائون عربي ۾ ئي ياد ڪرڻ کپن. اھا ٻي ڳالهه آھي ته حج، عمري، نماز يا ٻين شين جي نيت ۽ دعا پنهنجي مادري زبان ۾ به گھري سگھجي ٿي. حج لاءِ روانو ٿيندڙ جي حيثيت ۾ مون کي به ڪيتريون ئي دعائون پڙھڻ لاءِ دوستن، سڄڻن کان مليون، جيڪي ھتي ڏئي نه ٿو سگھان جو ھڪ ته اھو ڊپ اٿم ته ڇپائي ۾ عربي جون چڪون نه رھجي وڃن ۽ ٻيو ته اھي دعائون حج جي ھر ڪتاب ۾ موجود آھن ۽ اڄڪلهه ڪراچي توڙي جدي ايئر پورٽ تي حاجين کي ڏنيون وڃن ٿيون يا اڳواٽ حاصل ڪرڻ لاءِ بهتر اھو ئي آھي ته ڪنهن حج تان آيل حاجي کان وٺي ان جون فوٽو ڪاپيون ڪرائي ڇڏجن. ھتي فقط ٻه چار سنڌي ۾ لکيل دعائون ڏئي رھيو آھيان، جيڪي ڪنهن سڄڻ حج تي ويندي وقت موڪلائڻ مھل ڏنيون ھيون.

مڪي شھر تي نظر پوڻ تي دعا
اي الله مون کي ھن شھر ۾ قرار ۽ حلال روزي عطا فرمائج. اي الله ھي شھر تنهنجو شھر آھي ۽ ھي گھر تنهنجو گھر آھي. آئون تنهنجي رحمت جي طلب لاءِ آيو آھيان ۽ تنهنجي حڪمن جي پيروي ڪندي تنهنجي رحمت جو طلبگار آھيان ۽ تنهنجي اطاعت جو قصد ڪريان ٿو ۽ تنهنجي تقدير تي راضي رھندي ۽ تنهنجا حڪم مڃيندي سوال ٿو ڪريان، ھڪ پريشان حال سواليءَ وانگر، جيڪو تنهنجي عذاب کان ڊڄندو ھجي. حسرت اٿم ته منهنجي معافيءَ سان گڏ منهنجي معذرت قبول ڪر ۽ پنهنجي رحمتن جي ڪري اسان کي درگذر ڪر ۽ اسان کي پنهنجي جنت ۾ داخل ڪر.

مڪي شھر ۾ داخل ٿيڻ وقت دعا
اي الله! ھي تنهنجو ۽ تنهنجي رسول ﷺ جو حرم آھي، بس منهنجي گوشت، خون، ھڏين ۽ کل کي باهه لاءِ حرام ڪري ڇڏي. اي الله مون کي پنهنجي عذاب کان محفوظ رک، جنهن ڏينهن تون پنهنجن بندن کي وري اٿاريندين، مون کي پنهنجي ولين ۽ اطاعت گذارن مان ڪج ۽ مھنجي طرف توجهه فرمائج. بيشڪ تون توبه قبول ڪرڻ وارو وڏو مھربان آھين.

زمين حرم ۾ داخل ٿيڻ جي دعا
اي الله! بيشڪ تنهنجي ۽ تنهنجي رسول ﷺ جي (زمين) حرم آھي. اي الله! عطا فرماءِ اسان کي دنيا ۽ آخرت ۾ ڀلائي ۽ بچاءِ اسان کي باهه جي عذاب کان. اي الله! آئون توکان اها ڀلائي گھران ٿو جيڪا توکان تنهنجي نبي ڪريم ﷺ جن گھري ۽ آئون ان برائي کان تنهنجي پناهه گھران ٿو، جنهن کان تنهنجي نبي حضرت محمد ﷺ جن پناهه گھري.

خانه ڪعبه تي نظر پوڻ سان ھي پڻ گھرجي
الله اڪبر، الله اڪبر، الله اڪبر، لاالــٰہ اِلاالله والله اڪبر.

الطاف شيخ ڪارنر

ڀلي پار تان ڀيرو