سمارٽ ينگ حاجيز
منى ۽ عرفات ۾ جيتوڻيڪ پاڻي مفت ۾ ورھايو وڃي ٿو پر ڪيترا ماڻھو اُس ۾ پنڌ ڪري پاڻي جي لاري تائين وڃڻ بدران ھنن ٻارن کان ھڪ ريال ۾ پاڻي جي بوتل خريد ڪرڻ ۾ عافيت محسوس ڪن ٿا. ٻارن ۾ ھمٿ ۽ قوت ٿئي ٿي ۽ ھو پئسي ڪمائڻ جي شوق ۾ سڄو ڏينهن ھيڏانهن ھوڏانهن ڊوڙندا رھن ٿا ۽ ھو ھڪ قسم جي ڊليوري سروس ڪن ٿا، يعني ھڪ ريال گھر ويٺي بوتل پھچائڻ جو اجورو وٺن ٿا. ٻارن جي ان بزنيس ڪري دڪاندارن جو وڪرو ضرور خراب ٿئي ٿو، ڇو جو ٻار پاڻي جي دڪانن ٻاھران بيھي اڌ قيمت تي پاڻي جون بوتلون وڪڻن ٿا. ھڪ دڪاندار کان پڇڻ تي ھن ٻڌايو ”ننڍي ھوندي اسان به ائين ڪندا ھئاسين ۽ سڄي سال لاءِ چڱي خرچي گڏ ڪري وٺندا ھئاسين. حج جي موسم سڀني لاءِ آھي. جيڪو حج وارن ڏينهن ۾ نه ٿو ڪمائي سگھي، اھو باقي ڏينهن ۾ ڇا ڪمائيندو. بهرحال مون کي ٻارن جي پرواهه ناھي. ھو فقط پاڻي ئي وڪڻن ٿا. مون کي پنهنجي ڌنڌي جو فڪر تڏھن ٿيندو، جڏھن ھو پاڻي کان علاوه ٻيون شيون به وڪڻڻ شروع ڪندا“.
ڪجهه وکون اڳتي ”جمراه پل“ وٺ ڪجهه ٻارن اخبارن جي نمائندي کي تعجب وجھي ڇڏيو. ھو ٻن ريالن، چمپل وڪڻي رھيا ھئا، جيڪي دڪانن تي پنجن کان ڏھن ريالن تائين ملن ٿا. ڪجهه حاجي جذبات ۾ اچي پٿرين بعد پنهنجي چمپل شيطان کي اھو سوچي ھڻندا آھن، ڄڻ ھو واقعي شيطان کي موچڙا ھڻي رھيا ھجن، انهن کي اھا خبر ناھي ته ھي فقط علامت (Symbol) طور آھي. ھزارن جي تعداد ۾ان قسم جا جوتا گڏ ٿين ٿيا، جيڪي صفائي وقت ٻار کڻن ٿا ۽ جوڙا جوڙا ٺاھي سستي اگهه تي Resell ڪن ۽ ضرورتمند حاجي ڏهه ريال ڏئي نئون وٺڻ بدران ھنن ٻارن کان ٻن ريالن ۾ خريد ڪن.