باب 3
قبطيءَ وراڻيو:
هارايَلَ ڪڏهن به ناڪام ناهن ٿيندا.
ناڪامي (ف) ث . ناڪام ٿيڻ واري حالت، ناڪاميابي، نامرادي، نااُميدي، نِراسائي، مايوسي، محرومي، بدنصيبي.
ڪا اهڙي شئي جيڪا اسانکي هر حال ۾ گُھرجي، ۽ اسين انکي حاصل نه ڪري سگھون ته اها شڪست چئبي. پر ناڪامي اسانکي خواب ڏسڻ کان ئي روڪيو ڇڏي. ان بابت هڪ چوڻي به آهي ته: “ڪنهن مان ڪا به اميد نه رکندئو ته ڪڏهن به نراس نه ٿيندئو.”
پهرئين ناڪاميءَ کانپوءِ نئين جنگ ۾ لهڻ ساڻ ئي شڪست جو انت اچيو وڃي. پر ناڪاميءَ جو ڪو به انت ناهي؛ اها سڄي زندگي پنهنجي لباتي ۾ ويڙهيو ڇڏي.
هارَ انهن جي لاءِ آهي جيڪي ڊنل هوندي به بُردباريءَ ۽ يقين سان پنهنجي حياتي گھارين ٿا. هارَ به سُورمَن جو وَڙُ آهي، رڳو انهن کي ئي هارَ جي پد ۽ سوڀ جي سرهائيءَ جو اندازو هوندو آهي.
آءٌ اهو نه ٿو چوان ته هارَ زندگيءَ جو حصو آهي؛ پر اسان مان مڙني کي خبر آهي ته صرف ناڪام شخص کي ئي محبت جو صحيح ڪاٿو هوندو آهي. ڇاڪاڻ جو محبت جي ڪارڻ ئي اسين جنگيون شروع ڪندا آهيون ۽ ناڪام به ويندا آهيون.
آءٌ اوهان کي اهو ٻڌائڻ گھران ٿو ته اهڙا به ماڻهو آهن جن کي ڪڏهن شڪست نه ملي. ڇاڪاڻ جو هنن ڪڏهن ڪا ويڙهه ئي نه وڙهي. هو انهن ڦٽن، هيڻائي ۽ دَرماندو ٿي وڃڻ واري احساس کان لنوائيندا رهيا. هو انهن گھڙين کان به لنوائيندا رهيا جن ۾ هڪ ويڙهاڪ اهڙي حالت ۾ پهچي ويندو آهي جو کيس خدا جي وجود تان پڻ يقين کڄي ويندو آهي.
اهڙا ماڻهو آڪڙ وچان چوندا آهن ته؛ “ مون ڪڏهن به ڪا جنگ ناهي هارائي.”پر ٻئي پاسي هو اهو به چوڻ جي قابل ناهن هوندا ته؛ “مون ڪنهن جنگ ۾ ڪا فتح به ماڻي.”
انهن ڪڏهن به “الله واهي” يا “آءٌ اچي ويس، مونکي اُڪيرَ منجھان ڳراٽڙي پاءِ جيئن ڪنهن وڇوڙي کانپوءِ ميلاپ ٿئي ٿو.” جهڙا لفظ نه ٻڌا.
اهي جن کي ڪڏهن به شڪست نه ملي، اهي ظاهر ۾ ته سَرها ۽ سوڀارا نظر اچن ٿا، ڇاڪاڻ جو کين ڪا به شئي حاصل ڪرڻ لاء آڱر به نه ٿي کڻڻي پوي. پر هو هميشه ڏاڍن ڀر هوندا آهن، ۽ هاتارُن وانگي شينهن جي اوبر کائيندا وتندا آهن. هو پنهنجي اولاد کي به اهائي تربيت ڏيندا آهن ته، “جھيڙن جھٽن کان پاسو ڪيو، پنهنجا اُڌما پاڻ تائين رکندئو ته ڪڏهن به ڏکيو وقت نه ڏسندئو. جيڪڏهن ڪير توهان تي حملو به ڪري ته کيس جواب نه ڏيو يا گند سان گند نه بڻجو، اوهانکي زندگيءَ ۾ ٻيا به ڪيئي اهم ڪم ڪرڻا آهن.”
رات جي سانت ۾ هو خيالي ويڙهيون جوٽيندا وتن ٿا. سندن ڪوڙن خوابن ۽ ساڻن ٿيل ناانصافين تي هو پنهنجيون اکيون ٻوٽيو ڇڏين. اها بزدلي هو لوڪ کان ته لڪايو وڃن پر پاڻ کان نه لڪائي سگھندا آهن. ۽ اهو پيار ۽ پاٻوهه جيڪا اُپائڻهار سندن ڪاڻ موڪلي، جيڪا پنهنجي اکين ۾ هڪ روشني کڻي سندن گس جھليو بيٺي آهي، هو ان کي ڳراٽڙي پائڻ جي به همت نه ٿا رکن.
هو پنهنجو پاڻ سان ئي اهو عهد ڪندا آهن ته؛ “سڀاڻ ضرور مختلف ۽ نئون ڏينهن ٿيندو.” پر ٻئي ڏينهن سندن ذهنن ۾ اهو سوال اڀري ٿو ته ؛ “ جيڪڏهن اڄ به ڪجهه نه ڪري سگھيس ته پوءِ ڇا ٿيندو؟” نتيجي ۾ هو ڪجهه به نه ڪري سگھندا آهن.
افسوس آهي انهن تي جن ڏکيو وقت نه ڏٺو. هو ڪڏهن به فاتح بڻجي نه ٿا سگھن.
***