6
1. لبرل ڊيمو ڪرئيٽڪ پارٽي
Liberal Democratic Party
2. جپان سوشلسٽ پارٽي
Japan Socialist Party
3. ڪوميٽو
Komeito
4. ڊيمو ڪرئٽڪ سوشلسٽ پارٽي
Democratic Socialist Party
5. ڪميونسٽ پارٽي
Communist Party
6. يونائيٽيڊ سوشل ڊيموڪرئٽڪ پارٽي
United Social Democratic Party
جپان جون سياسي پارٽيون ۽ سياسي نظام هاڻ پوري طرح سان مستحڪم ٿي چڪو آهي جيڪو هاڻ اولهه يورپ جي سياسي نظام کان ڪنهن حالت ۾ به گهٽ نه آهي، جيڪو روزانو وڌيڪ مستحڪم ۽ سگهارو ٿي رهيو آهي، ٻي عالمي جنگ جا به وڏا، طاقتور ملڪ ۽ اڄ جي دنيا جا سپر پاور جنهن ٻي جنگ عظيم ۾ جپان جي جسم ۽ روح کي روهڙون ڏيئي ريزا ريزا ڪرڻ يعني آمريڪا ۽ روس، جي سياسي ۽ فوجي طرح ته اڄ به سپر پاور آهن. پر معاشي طرح هنن کي به ڪيترا ڀيرا جپان اڳيان هٿ ٽنگي امداد گهرڻي پيئي آهي. جنهن جو تازو مثال نار واري جنگ آهي جنهن ۾ جپان آمريڪا کي ڏهه لک ڊالر خيرات طور ڏنا ۽ روس ويچارو ته جپان اڳيان هر روز ٿو دانهون ڪري ته ٻي.لي اسان تي به ڪا رحم جي نظر ڪر، ڪجهه نه پر گهڻا پئسا ڏي نه ته اسان جا حال ئي بڇڙا ٿي ويندا. روس جو صدر اڳوڻو گوربا چوف انهي اميداد جي آسري خود جپان ڪهي ويو، پر جپان وارن اهو شرط وڌو ته ٻي عالمي جنگ دوران جيڪي اسان جا ٻيٽ قبضي ۾ آنداز اٿوَ سي واپس ڪر ته پوءِ ڏوڪڙ ملندا.
پاڪستان جي آمريڪا کان امداد بند ٿيڻ کانپوءِ اڄڪلهه جون نظرون به جپان طرف آهن. ڇو ته جپان جي پاڪستان ۾ تمام گهڻي سيڙپ آهي، ۽ پاڪستان جپان جي تمام وڏي منڊي آهي. آئون سمجھان ٿو ته هڪ ٻه عرب ملڪن کانپوءِ اڄڪلهه وڏن هوائي جهازن جي تياري: جپان هينئر پاڻ ۽ ٻين دنيا جي ڪيترن ملڪن سان ملي وڏا وڏا هوائي جهاز تيار ڪرڻ ۾ رڌلآهي، جيڪي اميد ته جلد تيار ٿيڻ وارا آهن، جنهن ۾ بوئنگ 767 به شامل آهي. جپان yxx نالي هوائي جهاز تيار ڪري ورتو آهي جنهن ۾ 150 مسافر سوار ٿي سگهن ٿا.
انهيءَ کانسواءِ هڪ جديد ترين هوائي جهاز تيار ڪرڻ لاءِ آمريڪا، انگلينڊ، جرمني ۽ پان گڏجي ڪم ڪري رهيا اهن، جنهن جو نالو آهي (V 2500 Civilian Jet Engine) سويلين جيٽ انجڻ، جپان هينئر اشوڪا نالي جيٽ هوائي جهاز جلد مارڪيٽ ۾ آڻڻ وارو آهي، جنهن جي خاص خوبي اها هوندي ته منجھس آواز تمام ٿورو آهي رن وي (Run-way) جي اڌ جيتري رن وي تي به لهي سگهندو، مطلب ته وڏا وڏا رن ويز ٺاهڻ جي ضرورت ڪانه پوندي، خرچ به گهٽجندو ۽ زمين به ٿوري والاربي.
”مئرين ڊولپمينٽ Marine Development جپان دنيا جي هڪ جديد ترين سب مئرين شنڪئي (Shinkai) 2000 تيار ڪئي آهي. ۽ شنڪئي 6500 ميٽر هيٺ ويندي ۽ کيس هلائڻ لاءِ صرف ٽن ماڻهن جي ضرورت پوندي.
ريلوي ٽيڪنيڪل ريسرچ:
Railway Techinical Research
جپان جو ريلوي نظام سڄي دنيا ۾ پهريون نمبر آهي ۽ جپان ۾ ماڻهو زياده ۾ زياده ريل جي سفر کي ترجيح ڏيندا آهن ۽ جپان ۾ ئي دنيا جو زياده سيڪڙو ماڻهن جو ذريل ذريعي سفر ڪندو آهي، يعني 40 سيڪڙو، آمريڪا ۽ يورپ کان به زياده دنيا ۾ پهرين تيز رفتار ريل به 1964ع ۾ جپان شروع ڪئي، جنهن کي ڪنهن وقت بليٽ ٽرين (Bullet Train) نالي سان سڏيو وڃبو هو. پر هاڻ ان کي شنڪئنين (Shinkanes) نالي سان سڏيو ٿو وڃي، جپان جو ريلوي نظام 156 پرائيويٽ ڪمپنيون سڄي ملڪ ۾ هلائينديون آهن. جپان ۾ ڇهن وڏن شهرن ۾ انڊر گرائونڊ ريلوي سسٽم پڻ ڪافي وقت کان جاري آهي، جيڪو صرف ٽوڪيو ۾ 200 ڪلوميٽر اندر زير زمين آهيل.
جپان تازو هڪ ٽرين تجرباتي طور شروع ڪئي آهي. ٽرين جو نالو آهي: مئگليو ٽرين (Maglev Train)
هي ٽرين هڪ ڪلاڪ ۾ 517 ڪلوميٽر پنڌ ٿي ڪري، جيڪو وري به دنيا ۾ هڪ رڪارڊ آهي. پر تجارتي طرح ڏاڍي مهانگي ٽرين پئي ثابت ٿئي. انهي لاءِ ڪوشش پيا ڪن ته خرچ گهٽ کائي، نه ته ڀاڙو زياده کرکڻو پندو ۽ عوام تي بوجهه پوندو، مطلب ته جپان جي ريلوي جو سپر ڪنڊ ڪٽو مئگنيٽو ليوٽئيتسن ٽرانسپورٽ سسٽم دنيا م پهريون نمبر آهي.
هاءِ ڊيفينيشن ٽيليويزن سسٽم، جپان ۾ ٽيليويزن سسٽم تي هينئر هڪ جديد تحقيق هلي رهي آهي، جيڪا جلد مارڪيٽ ۾ آڻڻ وارا آهن هي ٽيليويزن هڪ عام جپاني ٽيليويزن کان 30 دفعا وڏي ٽيليويزن هوندي ۽ هن ٽيليويزن جا پروگرام بلڪل صاف ۽ آٽوميٽڪ هوندا جن ۾ هر قسم جي تبديلي خود به خود پيئي ٿيندي.
ففٿ جنريشن ڪمپيوٽر
Fifth Generation Computer
هن ٽيڪنالاجيءَ کي عام طرح مشيني ماڻهو يا روبوٽ چيو وڃي ٿو جيڪو هاڻ روبوٽ تيار ڪري رهيا آهن سو اڳواڻن کان بلڪل مختلف آهي.
(ڏسو صفحو Japan of Today 75)
اڳوڻا روبوٽ صرف 15 يا 20 ڪم ڪندا هئا، پر هي روبوٽ تمام گهڻا ڪم ڪندو. هن کي اکيون ڪن ۽ وات هوندو، جيڪي سائنسي طريقي سان انسان جي اکين، ڪنن ۽ وات وانگي ڪم ڪندا ۽ هڪ جيئري جاڳندي انسان سان هن جي تمام گهڻي مشابهت هوندي، انهي کانسواءِ ٽيليفون تي هڪ جديد تحقيق تي ڪم ڪري رهيا آهن. انهي ايجاد ٿيڻ سان ٽيليفون ٽيڪنالاجي ۾، دنيا ۾ هڪ انقلاب اچي ويندو، انهي نظام کي جپان ۾ اوپٽيڪل فائبر ڪميونيڪيشن نيٽ ورڪ (Optical Fiber Communication Network) جو نالو ڏنو ويو آهي. انهيءَ کانسواءِ لائيف سائنس (Life Science) جنهن ۾ هيلٿ ڪيئر Environmental Protectran فارمنگ فشنگ فاريسٽري ميڊيڪل ۾ ڪيئنس انسولن ۽ هيومن گروٿ هارمونس (Human Growth Harmones) تي جديد تحقيق جاري آهي، جنهن جااثر جلد ظاهر ٿيڻ وارا آهن. جپان ۽ جپان جي ماڻهن جيڪا ترقي ڪئي آهي، انهي سان انهن جو پنهنجو معيار زندگي ايترو ته وڌي ويو آهي. جيڪو دنيا لاءِ مثال بنجي پيو آهي، اڄڪلهه هر جپاني گهر ۾ جنهن سيڪڙي ساڻ هي سهولتون آهن انهيءَ جو چارٽ هن ريت آهي:
Color-t.v sets 1987 98.7
Refrigerator 97.9
Washing Machines 99.8
Vaccum cleaner 98.1
Video recorder 43.0
Steros 58.9
Serving Machines 81.5
Kerosene Heaters 82.8
Air Condition 57.0
Car 70.6
(ڏسو صفحو Japan’s economic-13)
جپاني قوم جتي سائنس ۽ ٽيڪنالاجيءَ ۾ آحيرت انگيز ترقي ڪئي، اتي قدامت پسندي ۽ ڌرمي ريتن رسمن کي به قائم رکيو آهي. جاپان جي مختلف مندرن ۾ ساليانه ۽ موسم آهر ميڙ ۽ ميلا به ٿيندا آهن، انهن ميڙن جون تقريبون اڪثر ماضيءَ جي يادگيرين سان لاڳاپيل هونديون آهن. انهن جو تاريخي پس منظر ۽ روايتي انداز دلچسپي کان خالي نه آهي. انهن رسمن مان ڪن جو ذڪر هيٺ ڏجي ٿو.
1. دنيا جي مختلف ملڪن ۾ وسڪاري جا گيت ۽ ناچ عام آهي. پراڻي زماني ۾ جڏهن آبپاشي جو نظام سڌريل حالت ۾ نه هو ته زراعت ۽ چراگاهن جو مدار مينهن تي هوندو هو. مينهن وسڻ جا ويس ڪندو هو ته ماڻهو بود ۾ ڀرجيو پيا ناچ نچندا ۽ همرچو ڳائيندا هئا. جنهن مند ۾ وري مينهن نه وسندو هو ته ماڻهو مرگهه، پکي پکڻ ۽ سڀ ساهوارا پيا ڌڻيءَ در ٻاڏائيندا هئا. اهڙي ريت ڪن قومن مينهن جا ديوتا ٺاهي انهن جي رضا حاصل ڪرڻ لاءِ جانورن ۽ انسانن جون قربانيون ڏيڻ شروع ڪ يون، ته ڪن وري طاقتور روحن کي پرڀائڻ لاءِ جنتر منتر تخليق ڪيا. اسان وٽ به مينهن نه پوڻ جي صورت ۾ يا حد کان وڌيڪ پوڻ جي حالت ۾ ماڻهو ڀت خيرات ڪندا آهن، شڪراني جون نمازون پڙهندا آهن. يا هزارين صلواتون ورد ڪندا آهن. ٽوڪيو ۾ هر سال جي 17 جولاءِ تي مينهن روڪ ناچ ٿيندو آهي جنهن ۾ ٽي ازدها ناچ ڪندي مينهن بند ٿيڻ جون دعائون گهرندا آهن، انهيءَ صدين پراڻي رسم کي جپاني ٻوليءَ ۾ مزو ڊيمينو مائي Mizudomino-Mai سڏيندا آهن، جنهن جي لغوي معنيٰ آهي پاڻي روڪ ناچ: هي ناچ شنگاوا (Shingaawa) جي ويجھو گونشو جي مندر ۾ ٿيندو آهي، جتي هزارين ماڻهو اچي مڙندا آهن، هن ناچ ۾ اسٽيج تي ٻه نر ازدها (Dragons) هڪ مادي ازدها جي پيار جيئتڻ جي ڪوشش ڪندا آهن. چيو وڃي ٿو ته انهيءَ ناچ جو بنياد اڄ کان 550 سال اڳ پيو، اندازو آهي ته سال 1429ع ۾ هن ايراضي ۾ برسات نه پوڻ سبب سخت ڏڪار پيو هو، ڏڪار جي ستايلن ماڻهن ۽ هزارين نارين گونشو جي مندر جي هڪ پروهت هوميسوو کي وڃي عرض ڪيو ته هو مينهن وسڻ لاءِ دعا گهري. انهي بزرگ پروهت هوميسوو فصلن جي ديوتا اناري ميو جن (Inari Myojin) جي مورت ڪاٺ ۾ جوڙائي کڪن مان هڪ ٻي ديوتا (Dragon God) ريوجن جي مورت به ٺهرائي ۽ پوءِ هڪ هفتي تائين وسڪاري لاءِ گعا گهرندو رهيو. ستين ڏينهن جي شام جو هن ڊريگن ديوتا ريوجن جي ڪکائين مورتي سمنڊ ۾ لوڙهي ڇڏي. وري مندر ۾ موٽي اچي ٻڌ ڌرمي دعائون پڙهڻ لڳو. ڏسندي ڏسندي آسمان تي ڪڪرن جي ڪارونڀار ٿي ويئي، وڄن وراڪا ڏيڻ شروع ڪيا ۽ مينهن جون اوڙڪون وسڻ شروع ٿي ويون، هارين نارين جا گوندر لهي ويا ۽ اڃايل ڌرتي سيرات ٿي ويئي. اهڙي ريت وقت ويو گذرندو. ٻن سالن کانپوءِ يعني 1431ع ۾ وري بارشن جون اهي بنا ٻوڙ اوڙڪون اليون، جو ماڻهن جو جيئڻ جنجال ٿي پيو. چوندا آهن ته ماڻهو نه سهي سردي ۽ نه سهي گرمي، سو هاري ناري ۽ ڪڙمي ڪاسبي وري ڀڳا ساڳئي بزرگ پروهت وٽ ته: ”اي ڀلارا انسان، سڄي مهيني جي مسلسل مينهن هڻي فصل تباهه ۽ مال ماري ڇڏيا آهن. هاڻي ته جيئڻ ئي جنجال ٿي پيو آهي، ڀلائي ڪري ڪا دعا گهرو ته برش بند ٿئي.“ هارين نارين ۽ ماڻهن جي اِها سقيم حالت ڏسي هن بزرگ وري به دعا گهرڻ جو سانباهو ڪيو. هن ڀيري هن ٽن ازدهن (Dragons) جون مورتون تيار ڪرايون، جن کي مزودومي (Miro Domie) (يعني پاڻي روڪ) جو نالو ڏنائين، پورهيت هاسرين کي چيو ته اهي مروڊومي ازدهن جا نقاب منهن تي چاڙهي دهل ۽ توتارا وڄائي ناچ ڪن. هاري دهل ۽ توتارا وڄائي ناچ نچندا رهيا ۽ اهي انهي دوران دعائون گهرندو رهيو. ڏسندي ڏسندي آسمان صاف ٿي ڳويو، ڪارونڀار هٽي ويئي، بارش بس ٿي ويئي ۽ سج پوري آب تاب سان چمڪڻ لڳو. سارو لوڪ حيرت زده رهجي ويو ۽ هن آفت کان ڇوٽڪارو پائي سرهو ٿيڻ لڳو. انهيءَ واقعي جي ياد ۾ 17 جولاءِ تي هي ڏيهاڙو ملهايو ويندو آهي.