پڙاڏو زندگيءَ جو
هوا جي تيز جهوٽي تي ڪڏهن ڪڏهن ڪمري جي دري جو ريشمي پردو لڏي رهيو هو. ڀرسان ڀت ۾ لڳل ڪٻٽ ۾ مختلف موضوعن تي لکيل ڪتاب رکيل هئا. پر ڪنھن جو بہ عنوان واضح نظر نہ پئي آيو. بس ايئن ٿي لڳو ڄڻ ڀت ۾ ڪجهہ ڪاٺ جا ٽڪرا لڳل هجن، ڪي ننڍا ۽ ڪي وڏا. هن سگريٽ جو هڪ ڊگهو ڪش هنيو ۽ ڪي گهڙيون دونھين کي اندر اوتي ڇڏيو ۽ پوءِ هڪ ڊگهي ڦوڪ سان سڄو دونھون ٻاهر ڪڍي ڇڏيو. سندس ذهن کي ماضيءَ جون يادون نانگ بڻجي ڏنگي رهيون هيون. هو نستو ٿيندو ويو... زندگي جي ڊائري مان اڏري آيل ڪجهہ ورق سندس ذهـن جي ڪمري ۾ ڌوڪي آيا. هو ڳالھائي رهيو هو ماڪ سان لو لينگويج يونيورسٽي جي خوبصورت ٻاري جي هڪ گهاٽي وڻ هيٺان. ماڪ کانئس پڇيو هو.
"گل ڇا تون ڄاڻين ٿو تہ آڪسيجن انسان لاءِ ڪيتري اهم آهي؟"
"ماڪ، ڇو ٿي ٻارن وارا سوال ڪرين، ڀلا اها ڪنھن کي خبر ناهي، آڪسيجن بنا تہ ماڻھو زندہ ئي نہ ٿو رهي سگهي."
"۽ پيار کانسواءِ ....!؟" ماڪ ٿورو مشڪندي وراڻيو.
"وري منجهائڻ واريون ڳالھيون شروع ڪيئي نہ ماڪ."
"گل اهو مختصر سوال ايڏو مشڪل تہ ناهي. جيڪڏهن مون کان تون اهو پڇين ها تہ آئون چوان ها تہ پيار کان خالي دل ڪنھن ويران قبرستان جيان آهي ۽ محبت ڪرڻ وارو من خدا جو گهر آهي... ۽ ها گل، پيار بہ حياتي جي آڪسيجن آهي ۽ ان کانسواءِ ماڻھو زندہ هوندي بہ مئل هوندو آهي. خير... چڱو هڪ سولو سوال ٿي پڇانءِ... ڪڏهن گل تي غور ڪيو اٿئي؟"
"جڏهن کان من جي پياسي ڌرتي تي ماڪ آئي آهي تڏهن کان گل ۽ گلستان ڏي ڌيان ئي نہ ٿو وڃي."
"ان جو مطلب اڄ ڪلھہ سائين جن جي پاڻ تي بہ نظر نہ ٿي پوي. تون گل کي ڏسندو ڪر ماڪ توکي جدا نظر نہ ايندي. ماڪ تہ گل جي سونھن آهي." ماڪ ڪنڌ جهڪائي هڪ ادا سان مرڪي پئي.
دريءَ مان ٻليءَ ٽپو ڏنو تہ کڙڪي تي سندس يادن جي مالھا ڇڄي پئي. ذهن جي پڌر ۾ يادن جا موتي وکري ويس. هن پنھنجي کليل اکين کي هڪ دفعو زور سان ٻوٽيو ۽ وري پَلَ ۾ نيڻن تان پنبڻيون هٽائي، بيڊ تان اٿي ڀرسان صوفي تي ويھي رهيو، ڪمري ۾ لڳل سفيد وال ڪلاڪ تي نظر وڌائين، ٻہ وڄي ويھہ منٽ. اندر جي بي چيني کي ماٺو ڪرڻ لاءِ سگريٽ دکايائين ۽ وڏا وڏا ڪش اندر ۾ اوتيندو رهيو. صوفي تان اٿي اڳتي وڌي دروازي جي هينڊل کي هيٺ ڪري کولڻ جي ڪوشش ڪيائين پر دروازو ٻاهران لاڪ هيو. نااميد ٿي واپس بيڊ تي اچي آهليو. ڪجهہ لمحن بعد سندس ننڊاکن نيڻن جون پنبڻيون لڏڻ لڳيون ۽ پوءِ ڪچڙي ننڊ جي تند سھاري سمنڊ ڪناري پھچي ويو. ها سمنڊ جنھن سان شايد هن جو ڪو گهرو سٻنڌ هو.
"گل هي ڇا پيو لکين؟"
"مان پنھنجو نالو توسان منسوب ٿو ڪرڻ چاهيان ماڪ."
"پر هن واريءَ تي نانءُ لکڻ سان ڇا ٿيندو؟ هي تہ گهڙي کانپوءِ مٽجي ويندو.... گل پيار ڪرڻ وارا تہ دلين تي نان، چٽي ڇڏيندا آهن ۽ دل جي ڪاغذ تي لکيل تحرير ڪو بہ مٽائي نہ سگهندو آهي."
"هون."
"بس فقط هون! ڇو ڇا ڳالھہ آهي ايڏو خاموش ڇو ٿي وئين؟"
"ماڪ! ڪڏهن ڪڏهن دل چاهيندي آهي هن دنيا کان ٻاهر ڪائنات جي ڪا اهڙي ڪنڊ وسائجي، جتي هر طرف سانت هجي ڪو بہ گهمسان نہ هجي."
"پر دنيا جي ان گهمسان سان ئي تہ جيون جون رونقون آهن."
"پر ماڪ! جڏهن انسان مايوسيءَ جي ڪُنَ ۾ ڦاسي پوندو آهي تہ اهي سموريون رونقون خواب لڳنديون آهن."
"ڇو جاني.... ڇا ڳالھہ آهي تون ڪھڙي مايوسي جي ڳالھہ ٿو ڪرين!"
"ماڪ! مونکي ڪڏهن ڪڏهن الاجي ڇو ائين ڀاسندو آهي تہ دنيا اسان جي پيار کي نظري وجهندي ۽ اهو خوف منھنجي من کي ڏاڍو ڪمزور ڪري ڇڏيندو آهي."
"ها! تون صحيح ٿو چوين ڪڏهن ڪڏهن انسان زندگي جي اهڙي ٻہ واٽي تي اچي بيھندو آهي. جتان سندس چرڻ پرڻ ئي محال ٿي ويندو آهي ۽ هو مايوسي جي ڌنڌ ۾ ڦاسي ويندو آهي. ان وقت کيس اميد جي ڪائي روشني نظر نہ ايندي آهي جتان هو ڪا راھہ بڻائي سگهي، پر... گل سچ اهو آهي تہ انسان پنھنجون راهون پاڻ ئي بند ڪندو آهي ۽ پاڻ ئي اهي واٽون کوليندو آهي. منزلن جي رسائي تائين مشڪلات مان تہ گذرڻو ئي پوندو آ... مان چوان ٿي تہ زندگي جي سفر ۾ قدمن کي روڪڻ بزدلي آهي. ها! بزدلي. اسين جيون راهن ۾ باھہ جا ڀــڀڙ ڏسي ڪنبي ويندا آهيون پر اها باھہ تہ آوي آهي جتان ماڻھو پچي راس ٿيندو آهي."
سمنڊ جون تيز تيز لھرون هڪ ٻئي پٺيان ڊوڙندي پنھنجي منزل تي پھچي وکرنديون ٿي ويون. ماڪ نيري آسمان هيٺان اڏامندڙ اڇن پکين ڏي گهوريندي چيو. "گل! جيون مسافت طئي ڪندڙ هر ماڻھو اڪثر جڏهن بہ پوئتي پنھنجي ماضي ڏي نھاريندو آهي تہ کيس باغ بھار ڏسڻ ۾ ايندا آهن، پوءِ جيڪڏهن ڪو ماڻھو انھن دل هرکائيندڙ گلزارن يا ماضيءَ جي سندر يادن ڏانھن موٽي ويندو آ تہ کيس ڪجهہ بہ تہ نہ ملندو آهي. سواءِ نير وهائڻ جي. گل .... انھيءَ ڪري زندگي جي اهڙي ٻہ واٽي تي جتي ماڻھو پاڻ کي مايوسي جي ڌٻڻ ۾ لھندو محسوس ڪري تہ کيس پنھنجا قدم اڳتي وڌائڻ گهرجن، ان طرف جتي باھہ ۽ تڪليف تہ ضرور آهي پر اها انسان کي منزل تائين پھچائڻ جي سگهہ اوس بخشي ٿي."
"پر ماڪ! جيڪڏهن ماڻھو جي ڪا منزل ئي نہ رهي تہ...؟"
"گل! جيون ڌوڪن ۽ آزمائشن جو ئي نالو آهي. ننڍيون خوشيون ۽ اهي وڏا وڏا ڏک ئي آهن جن کي نصيب چيو ويندو آهي... ڏس! زندگي جي شھر مان هزارين واٽون نڪرن ٿيون ۽ هر راھہ جي ڪا نہ ڪا منزل ضرور آهي."
"پر ائين ڇو آهي ماڪ! جيون هڪ آهي تہ منزلون هزارين ڇو؟"
"جانم! تنھنجو اهو سوال ائين آهي ڄڻ پڇندو هجين تہ خدا هڪ آهي تہ ان جي مخلوق هزارين ڪروڙين ڇو؟"
گل چھري تان سنجيدگي جي چادر لاهي چيو "نہ مان اهو ٿو پڇڻ چاهيان تہ تون هڪ آهين تہ تنھنجي حسن جا جلوا هزار ڇو؟ "مک تي مرڪ جون ريکائون پٿارجي ويس.
“Oh: you are funny” وري ڏئي وئين نہ ڳالھہ کي وڪڙ." ماڪ بہ مرڪي پئي.
"ڀلا ڇا ڪيان my sweet heart وڪڙ تہ ڳالھہ کي ئي ٿو ڏئي سگهان نہ باقي....." ماڪ کان ٽھڪ نڪري ويو ۽ هٿ ۾ جهليل ڪتاب هن جي ڪلھي ۾ وهائي چيائين "تون نہ مڙندين."
پوءِ ٻئي اٿي هٿ هٿ ۾ ڏئي سمنڊ جي ڇولين ڏانھن وڌڻ لڳا. تيز هوا ۾ ماڪ جا ڪارا وار سندس ڀوري مک سان کيڏي رهيا هئا. هو، ڪڏهن ڪنڌ کي هلڪو جهٽڪو ڏئي چھري تان وار پري ڪري رهي هئي تہ ڪڏهن وري پنھنجي خوبصورت هٿن جي سنھڙين آڱرين سان.
پريان هڪ پريمي پيئر هڪ ٻئي سان ٽھڪ ونڊيندي پيار جي پينگهہ ۾ لڏي رهيو هو. ڇوڪري آلي واري تي ويھي پنھنجي پير مٿان واري ڦيري ٿڦڪيون هڻي رهي هئي. هن واري تي ڪو گهر ٺاهڻ ٿي گهريو.
ماڪ مشڪندي چيو "گل! ڏسين ٿو هوءَ چري ڇوڪري واريءَجو گهر ٿي ٺاهي. ها! واري جو گهر جيڪو هوا جي ڪنھن تيز جهوٽي يا ڪنھن بي رحم ڇوليءَ هٿان واريءَ سان واري ٿي ويندو آهي."
"ها تون صحيح چوندين آهين تہ پيار ڪرڻ وارا تہ دل جي ڌرتيءَ تي محبت جو مضبوط آشيانو اڏيندا آهن. جنھن کي زماني جي ريتن ۽ رسمن جون ڀيانڪ ڇوليون بہ ڊاهي نہ سگهنديون آهن."
ساگر جي لھرن ۾ عجيب آنڌ مانڌ هئي. سي ويو تي لھندڙ سج جو منظر ڄڻ اندر کي اداسيون ارپي رهيو هو. هو ٻئي پريان هڪ اڪيلي خالي بينچ ڏانھن وڌيا. ماڪ بينچ تي ويھندي لھندڙ سج ۾ نظرون کپائي ڇڏيون. پل اپل جي خاموشيءَ کانپوءِ چيائينس" گل تون خواب ڏسندو آهين نہ...؟"
"ها!"
"ڪھڙي قسم جا؟"
"مان ڏاڍا خوفناڪ خواب ڏسندو آهيان ماڪ..." هو وڌيڪ ڪجهہ نہ چئي سگهيو ۽ ماٺ ٿي ويو.
"تون چپ ڇو ٿي وئين ٻڌاءِ نہ."
"ماڪ! مان اهو سڀ ڪجهہ نہ ٻڌائي سگهندس. مونکي گُهٽَ ٿي رهي آهي. لفظ ڪنڊا بڻجي اٽڪي پيا آهن منھنجي نڙيءَ ۾."
"پر خواب تہ خواب ئي ٿيندا آهن، ان ۾ ايڏو گهٻرائڻ جي ڪھڙي ڳالھہ آهي. Take it easy مونکي ٻڌاءِ تون ڇا ڏسندو آهين."
"ماڪ.... هڪ ڳالھہ پڇانءِ؟"
"هون."
"خواب ڪڏهن سچ تہ نہ ٿيا آهن نہ."
"نہ.... خوابن جي دنيا حقيقتن کان ڪوهين ڏور آهي." ماڪ اهو جملو اعتماد سان نہ چئي سگهي.
"ماڪ! مان اڪثر ڪري هڪ ڀيانڪ خواب ڏسندو آهيان. مان ڏسندو آهيان تون ۽ مان هٿ هٿ ۾ ڏئي گهمون ٿا، پيار جا گيت ٿا چئون. تون ڳالھہ ڳالھہ تي وڏا وڏا ٽھڪ ٿي ڏئين ۽ .... تنھنجا ٽھڪ هوا ۾ وکرندا ٿا وڃن... ۽ .... جهٽ پل ۾ هڪ تيز طوفان ٿو اچي جيڪو هر شيءِ برباد ٿو ڪري ڇڏي ۽ ها... تو کي بہ مون کان ڇني ڌار ٿو ڪري، پوءِ منھنجي نيڻن جي ڪڪرن مان لڙڪن جي برسات ٿي وسي پئي ۽ سڏڪندو ٿو رهان. ماڪ مان جڏهن بہ اهو خواب ڏٺو آهي تہ سڏڪندي سڏڪندي ننڊ مان جاڳي پيو آهيان."
آسمان تي ڪارا ڪڪر ڇانئجي ويا، ڪڻ ڪڻ پوڻ لڳي. اوچتو گجگوڙ سان گڏ هڪ هيانءَ ڏاريندڙ ٺڪاءُ ٿيو، جنھن تي هن وڏو ڇرڪ ڀريو ۽ بيڊ تي اٿي ويھي رهيو. چپل ۾ پير وجهي ٻہ ٽي قدم اڳتي رڙهيو، دريءَ وٽ بيھي ٻاهر نگاھہ ڪيائين. مينھن تيز ٿي چڪو هو. بوندا بانديءَ مان وڏ ڦڙو ٿي پيو. زمين تي پاڻيءَ جي وهڪ مٿان ڦوٽا ٺھڻ لڳا. مينھن اڃا تيز ٿي ويو ۽ هن جي اکين ۾ کنوڻ جا چمڪاٽ ٿي لڳا. برسات جي تيزيءَ جي ڪري پاڻيءَ جو وهڪرو بہ تيز ٿيندو ويو. اها پاڻيءَ جي تيز وهڪ ڏسي هن پنھنجي طبيعت ۾ بيچيني محسوس ڪئي سندس جسم ۾ ڏڪڻي شروع ٿي وئي ۽ تارا ڦاٽندا ويس. هن هڪ وڏي رڙ ڪرڻ ٿي چاهي جيڪا آڪاش جي بلندين تائين پھچي منجهس ڏار وجهي ڇڏي پر الا جي ڇو کائنس اها دانھن اُڪلي نہ سگهي. ڄنگهن مان ست نڪري ويس گوڏن ڀر زمين تي ڪريو ۽ گجگوڙ جو هڪ زوردار ٺڪاءُ ڪنن سان ٽڪرايس. بيساختہ سندس اکين جا آگم وسي پيا. اوچتو پاڻ کي يادن جي پولار ۾ لھندي محسوس ڪيائين ۽ اهو لمحو ياد اچي ويس جڏهن سمنڊ جي هڪ خوني لھر ماڪ کي پاتار ۾ اڇلائي گل کي تاري ٻاهر ڦٽو ڪيو هو ۽ هن جي اک اسپتال ۾ کلي هئي. ڪيڏيون دانھون ڪيون هئائين هوش ۾ ايندي ئي. روئندي ۽ سڏڪندي چيو هئائين:
"منھنجي ماڪ ڪٿي آهي؟ ماڪ..... ماڪ ڪٿي آهي منھنجي....!" ماڪ جي موت جي خبر پيس تي بيحال ٿي پيو وري غشي طاري ٿي ويس . ٻيھر اکيون کوليائين تہ نير جاري.
ان حادثي ڄڻ سندس وجود کي ئي ڌوڏي ڇڏيو. مسلسل ذهني دٻاءَ ۾ رهڻ لڳو. هو ان واقعي کي تسليم ڪرڻ لاءِ تيار ئي نہ هيو بس حيران ۽ گم سم رهڻ لڳو. ڊاڪٽرن سندس ذهني حالت جو معائنو ڪري هن جي مائٽن کي چيو هو تہ "هن کي وڏي نگهداشت جي ضرورت آهي ڇو تہ مٿس ڇانيل واقعي جا برا اثرات ڪنھن بہ وقت ظاهر ٿي سگهن ٿا." ڊاڪٽر جي چوڻ تي ئي سندس والدين کي رات جو هن جي ڪمري جو دروازو بہ لاڪ ڪرڻو پيو هو.
هن جي اکين مان لڙڪ بوند بوند ٿي ڪرندا رهيا.... ۽ مينھن جي رفتار بہ آهستي آهستي گهٽبي ٿي وئي. سانتيڪي رات ۾ ڪمري اندر سندس هلڪن سڏڪن جو آواز ٻري رهيو هو. هوريان هوريان کنوڻ جا تجلا ۽ گجگوڙ بند ٿيندا ويا ۽ پوءِ هن جي سڏڪن جو آواز بہ ماٺو ٿي ويو. ڌيري ڌيري سندس ذهن ۾ سوچن جو واچوڙو تيز ٿي ويو. چپن ۾ ڀڻڪڻ لڳو. "ماڪ تو تہ چيو هو خواب ڪوڙا ۽ حقيقتن کان ڏور هوندا آهن پوءِ منھنجو خواب سچ ڇو ٿي ويو." نيڻن جا در بند ڪري ڪنڌ جهڪائي ڇڏيائين. انيڪ پل خاموشي جي ڀاڪر ۾ رهي وري زبان جو لغام لاهي ڇڏيائين سندس سوچون لفظن جا الا کڻي ڪمري ۾ ڌوڪي پيون.
"پرينءَ کانسواءِ هن دنيا ۾ رهڻ بيڪار آهي، جنھن سان نينھن جو ناتو ۽ روح جو رشتو هو تنھن کان جدائي جي سوچ مون کي ڪاريھر وانگر ڏنگي رهي آهي. جنھن سان گڏ مرڻ جيئڻ جا قول ڪيا هئا تنھن کان بنان آئون جيون جو تصور ئي نہ ٿو ڪري سگهان.... بس مان پنھنجي ماڪ سان ملڻ ٿو چاهيان ۽ ها! مون کي موت ئي پنھنجي ماڪ سان ملائيندو." هن جا چپ ٿڙڪڻ لڳا." ها!... مون کي موت ئي پنھنجي ماڪ سان ملائيندو!" تارا ڦاٽندا ويس، چھري تي پگهر نڪري آيس. اوچتو تڪڙو سيف ڏانھن وڌيو ۽ ٽنگيل ٽاءِ کڻي ڳچي ۾ ويڙهڻ لڳو پر ٽاءِ تي نظر پوندي ئي سندس هٿ اتي ئي رڪجي ويا ۽ يادن جو ڪوهيڙو ذهن تي ڇائنجڻ لڳس.
" happy birth day to you، happy birth day to you" ماڪ شاپنگ بئگ مان پيڪيٽ ۾ بند ٿيل ڪيڪ ۽ هڪ ٻيو ننڍو گفٽ پيپر ۾ بند ٿيل پيڪيٽ ڇٻر تي رکي تاڙيون وڄايون.
"او... ماڪ... مطلب ڇا اڄ.... Oh my God! Is to day 15th of February مون کي تہ ياد ئي ڪو نہ هيو. So nice of you Maak هونءَ وڏي ڳالھہ آهي، توکي منھنجو جنم ڏينھن ياد آهي!"
"تون بہ عجيب ڳالھيون ڪندو آهين. تنھنجو جنم ڏينھن مون کي ياد نہ هوندو تہ ٻيو ڪنھن کي هوندو. ٻيو تہ اها ڪا وڏي ڳالھہ ناهي ننڍي ڳالھہ آ. وڏيون ڳالھيون اڃا ٻيون هونديون آهن. خير هون، بہ سائين جن کي اهي ننڍيون ننڍيون ڳالھيون ڪيئن ياد پونديون. هون، گل! ڪڏهن ڪڏهن اسان کي وڏيون وڏيون ڳالھيون بہ الاجي ڇو ننڍڙيون ڀاسنديون آهن. بي انتھا خوشي ۾ روئي پوڻ. ڏکن جي آوي ۾ پڄرندي بہ کلي ويھڻ. اهي ڄڻ تہ ننڍيون ڳالھيون آهن نہ گل..... پر سچ تہ اهي تمام وڏيون ڳالھيون آهن."
"ها! ائين تہ آهي. بھرحال ماڪ هن خفي جي ڪھڙي ضرورت هئي." پيڪٽس ڏانھن اشارو ڪندي چيائينس.
"ضرورت هئي گل! زندگي جي رڻ ۾ خوشي رڃ وانگر آهي ۽ جيڪڏهن جيون جي ان رڻ ۾ ٽھڪن جا آبشار ڦٽي نڪرن تہ پياسن لبن کي ٻيو ڇا گهرجي.... تون خوشيءَ جي پوپٽن کي پنھنجي مٿان ڇو نہ ٿو ڦرڻ ڏين."
"خوشي پوپٽ نہ پر ڄور آهي جيڪا جسم جو سمورو خون چوسي ويندي آهي." گل کيس چيڙائڻ لاءِ اهوجملو چيو.... پر ماڪ سنجيدہ ٿي وئي.
"ٺيڪ آ خوشي ڄور ئي سھي، پر اها اهڙي ڄور آهي جيڪا ماڻھوءَ جون پريشانيون چوسي غمگين دلين کي سڪون ڏيندي آ."
"پر ماڪ مان غمگين تہ ناهيان."
"جي تون غمگين ناهين تہ خوش بہ تہ ناهين."
"پياري! مان چوندو آهيان پنھنجي سالگره تي جهومڻ ڳائڻ ۽ ڀرپور طرح celebrate ڪرڻ بجاءِ ڏکارو ٿيڻ کپي ڇو تہ ان ڏينھن ماڻھو جي زندگي جو هڪ وڌيڪ سال کٽي ٿو."
"جاني! غم هڪ طوفان آ جيڪو من جي ديوارن کي ڌوڏي ڪمزور ڪري ڇڏيندو آ، تنھنجو اهو جملو انھن ڪمزور ديوارن کي ڌڪي ڏيڻ جي برابر آهي... ڏس! زندگي رنگ گهرندي آهي ان کي رڳو غم جي ڪاري چادر ۾ ويڙهڻ ٺيڪ ناهي... خوشي زندگي جي گل جي خوشبو آهي ۽ غم خزان جو ڪو بي رحم جهولو، جيڪو ڪومائي ڇڏيندو آهي زندگي جي گل کي ... ۽ خبر اٿئي جڏهن مرڪ جي مکڙي ٽڙي پوندي آهي تہ من آڳر تي محبتن جي سدابھار سڳنڌ پکڙجي ويندي آهي... ڏس نہ جيون ۾ خوشي آهي ئي ڪھڙي."
۽ پوءِ گل کلي پيو هو ۽ کلندي چيو هئائين "تون پنھنجي ڳالھہ مڃائڻ ۾ ڏاڍي هوشيار آهين." پر ماڪ اڃا بہ سنجيدہ هئي چيائينس:
"مون فقط پنھنجي ڳالھہ تي ڳنڍ ڪونہ ڏني آ پر هڪ حقيقت بيان ڪئي آ... گل! سچ پڇين تہ حياتي ۾ خوشي ائين هوندي آهي جيئن ٻن وڏن گڏيل پھاڙن جي وچ ۾ ڪا مـعمولي وٿي ۽ غم.... غم انسان جي اندر ۾ انھن وڏن جبلن وانگر هوندو آهي... پوءِ جيڪڏهن ڪو ماڻھو ان خوشي جي ٿورڙي وٿي کي بہ دردن جي پھاڙن ۾ دٻائي ڇڏي تہ پوءِ خبر اٿئي ڇا ٿيندو آهي..." هو فقط هن ڏي تڪيندو ئي رهيو ۽ هو، ڳالھائيندي پئي رهي. "پوءِ اڪثر ڪري اهڙا ماڻھو... اهڙا بزدل ماڻھو! پنھنجو انت آڻي ڇڏيندا آهن."
هو، ڪڏهن ڪڏهن کُلي پوندي هئي، سندس من ۾ جيڪا لاوا هوندي هئي ان کي هو، لفظن ۾ ٻاهر ڪڍي وٺندي هئي... ۽ ان ڏينھن بہ هن جا جذبا بي قابو ٿي پيا هئا.
"گل! زندگي جي ڏکن ڏوجهرن سان منھن ڏيڻ وارا زندہ ضمير هوندا آهن... دنيا شطرنج جي راند آهي جيڪا اڻ ڄاڻن لاءِ اهنجي پر انھن پارکن لاءِ سھنجي هوندي آهي جيڪي هن چال باز زماني کان واقف هوندا آهن.“
"حاضر سائين مڃيوسين. تنھنجون سڀ ڳالھيون صحيح. هاڻي هي ڪيڪ وارو پئڪيٽ کول ڏاڍي بک لڳي آهي."
"ڪيڪ وارو پئڪيٽ بہ ضرور کلندو پر منھنجي دل ٿي چوي پھريان تون هي گفٽ پيڪ کول" ننڍو پيڪيٽ گل جي هٿ ۾ ڏيندي چيائين.
هن پيڪيٽ کوليو هو جنھن ۾ هڪ خوبصورت ٽاءِ هئي.
هن جا ڳلي ۾ وڪوڙيل ٽاءِ مان هٿ آهستي آهستي ڍرا ٿيڻ لڳا ۽ ماڪ جا جملا سندس ذهن جي ڪمري ۾ زندگي جو پڙاڏو بڻجي گونجڻ لڳا.
"زندگي جي سفر ۾ قدمن کي روڪڻ بزدلي آهي... زندگي جي شھر مان هزارين واٽون نڪرن ٿيون ۽ هر راھہ جي ڪا نہ ڪا منزل ضرور آهي... انسان پنھنجون راهون پاڻ ئي بند ڪندو آهي ۽ پاڻ ئي اهي واٽون کوليندو آهي..."
لفظ لفظ سندس ذهن ۾ بھار جي هير بڻجي آيس ۽ پوءِ سندس اکين ۾ زندگي جي چمڪ ۽ چپن تي اڻ لکي مرڪ تري آيس.