آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

جيڪي ياد پيوم

فتاح ملڪ سنڌ ۽ سنڌين جي دردن جو احساس رکندڙ ۽ انھن کي شاعريءَ يا نثر ذريعي نمايان حيثيت ڏيندڙ شخص آھي. فتاح ملڪ پنھنجي يادگيرين ۾ اھڙا ورق پڻ کوليا آھن جيڪي نہ اعتبار ۾ ايندڙ آھن، خاص ڪري شيخ اياز ۽ ٻين بابت جيڪي اڳ ڍڪيل ھيا. فتاح ملڪ ھن ڪتاب ۾ ننڍپڻ جي يادگيرين، عوام جي مثالي نمائندن، اسڪولن ۽ مدرسن جي ماحول، گهر ڀاتين، خيرپور ۾ گهاريل ڏينھن، ون يونٽ جي تحريڪ، نوڪريءَ لاءِ جاکوڙ، سکر جي اڻمٽ يادن ۽ شخصيتن، غربت ۽ وڪالت جي ڏينھڙن، شاگرد جدوجھد، پرڏيھہ ياترا، ھندستان ۽ چين جي يادن، ڀلي پار جي سفر، سميت ڪيئي يادون شامل ڪيون آھن.

  • 4.5/5.0
  • 133
  • 36
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • فتاح ملڪ
  • ڇاپو ٻيون
Title Cover of book Jeki Yaad Payom

منھنجا وڏڙا

چون ٿا تہ اسان جو ڪو وڏو اڪيلي سر بلوچستان مان اڄ کان ڇھہ يا ست سؤ سال اڳ خبر نہ آهي تہ ڪھڙي سببان گهوٽڪيءَ جي شھر ۾ اچي مقيم ٿيو. گهوٽڪيءَ کي ان وقت جي بزرگن جي ڪري صاحبن جي لوءِ سڏيو ويندو هو. صاحب ڪريم ان وقت جا بزرگ سيد پير مونس شاھہ جن هئا، جن ڏينھن شاھہ عبدللطيف ڀٽائي بہ انھن جا مھمان ٿيا هئا. اسان جو وڏو ڊاڪٽر نبي بخش بلوچ چواڻي : بلوچستان جي ڪنھن ننڍڙي رياست جو مالڪ هو، خبر ناهي تہ ڪھڙي ڳالھہ کين هتي اچڻ تي مجبور ڪيو، بھرحال هو اتان نڪري صاحب ڪريمن وٽ اچي حاضر ٿيو، ڪجهہ وقت تہ خادمن ۽ مريدن ۾ هو. سندس زبان شايد بلوچي يا فارسي هئي، ان ڪري ڪوبہ سندن حال احوال ڪونہ پيو وٺي، بعد ۾ پير صاحب جن جڏهن کانئن خبرگيري ورتي تہ کين معلوم ٿيو تہ همراھہ وڏ گهراڻو آهي. مدد طور کين ڪجهہ رقم ڏنائون. جنھن سان ڪو واپار ڪيائون ۽ ڪافي مال ڪمايائون. جيڪو سمورو اچي پير صاحب جن جي اڳيان رکيائون، پير صاحب جن فقط اوتري رقم کنئي جيتري کين ڏني هيائون. پوءِ کين پنھنجي حويلي سان گڏ گهر بہ ڏنائون، شادي وغيرہ بہ ڪرايائون ۽ شھر جي ڪوٽوالي بہ ڏنائون. ان گهٽيءَ جو اڄ تائين ”ڪوٽوال“ گهٽي نالو رکيل آهي.
اسان جو گهراڻو پير صاحب جن جي خاص خليفن مان سڏبو آهي ۽ تمام ٿورن فردن تي مشتمل آهي. ڪل سؤ سوا ڄڻا آهيون. تقريبن سمورا همراھہ نوڪرين پٺيان آهن. منھنجو ڏاڏو واحد ڏنو نوڪريءَ جي سبب ڪري پنو عاقل ۾ آيو ۽ اتان جو ئي ٿي ويو. ڏهر خاندان مان شادي ڪيائين. منھنجي والد صاحب بہ پنو عاقل کي پنھنجي ڳوٺ طور آباد رکيو. سندن شادي چانڊيا خاندان مان امروٽ شريف جي مولوي تاج محمد ڪرائي، مولوي تاج محمد امروٽي انگريزن جي خلاف هلايل تحريڪ جو خاص مھندار هو، سندس گادي اڄ بہ قائم ۽ دائم آهي.
اسان جي والدہ ماجده دٻي تعلقي ميھڙ جي هڪ ننڍڙي زميندار احمد خان چانڊئي جي نياڻي هئي، جنھن کي سندس ناني مولوي حبيب ﷲ نپايو هو. مولوي صاحب بہ پنھنجو ڳوٺ ڇڏي جھان ﷲ شاھہ جي ڪوٽ ڀرسان اچي روهڙي وسائي هئي ۽ خلافت تحريڪ ۾ مولوي تاج محمد امروٽيءَ سان شامل هو، جھان ﷲ شاھہ صوفي شاھہ عنايت جو ساٿي ٿي گذريو آهي. اسان ڇھہ ڀائر ۽ ڇھہ ڀينرون هئاسون. هڪ ڀيڻ راھہ رباني اختيار ڪري وئي، باقي حال حيات آهيون. مون کان ٻہ ڀائر ۽ ٻہ ڀينر وڏيون آهن. منھنجو ننڍپڻ پنو عاقل ۾ گذريو، پيءُ ملڪ ۽ ڏاڏي ڏهرياڻي، ماءُ چانڊياڻي جيڪي بہ هي فاني جھان ڇڏي ويا آهن. اهو اعزاز بہ مون کي حاصل آهي تہ والدہ جي خدمت ڪرڻ جو گهڻو شرف مون کي حاصل ٿيو ۽ اڃان بہ آس اٿم تہ مون کي ماءُ جي قدمن ۾ قبر نصيب ٿئي. منھنجو والد صاحب سنڌ مدرسة الاسلام مان شايد 1923ع ۾ ميٽرڪ پاس ڪري روينيو کاتي ۾ ملازم ٿيو. سدائين نوڪري سانگي والد صاحب ٻاهر هوندو هو ۽ هر ڇنڇر جي ڏينھن ڳوٺ ايندو هو، منھنجي ڄم جي تاريخ يقين سان نہ ٿي ٻڌائي سگهجي، ڇاڪاڻ جو اسان کي اسڪول ۾ داخل ڪرائڻ لاءِ ڪونہ ڪو ملازم وٺي ويندو هو ۽ داخل ڪرائيندو هو. اسڪولي رجسٽر مطابق منھنجي جنم تاريخ ڇوٿين اپريل 1939ع آهي ۽ مان هينئر 72 سالن جو ٿي چڪو آهيان ۽ هن دنيا جا ڏک سک پسڻ لاءِ حال حيات آهيان. زندگيءَ جو سفر ڪيئن گذريو؟ هي هيڏا سارا سال ڪيئن گذري ويا؟ خبر ئي نہ پئي!! ضروري ٿي پيو آهي تہ مان پنھنجون اهي يادگيريون رڪارڊ تي آڻيان، مون گهڻو ڪجهہ ڏٺو آهي. ڪيترن سان مليو آهيان، ڪجهہ تحريڪن سان بہ واسطو رهيو آهي، منھنجي سامھون ڇا وهيو ڇا واپريو، اهو ٻڌائڻ هاڻي ضروري ٿي پيو آهي مون ڇا محسوس ڪيو اهو بہ ٻڌائڻ گهرجي. ڪي ڳالھيون دماغ جون آهن ۽ ڪي دل جون آهن ۽ ڪري وري ٻنھين جون آهن. مان سمجهان ٿو تہ جيڪڏهن مان دل جي ڳالھہ مڃان ۽ دماغ جي نہ مڃان ها تہ شايد فقيري اختيار ڪري ڪنٺا قولابا پائي گيڙو ويس پھري ڪستو ڳچيءَ ۾ وجهي جهر جهنگ ۽ جبل جهاڳيان ها. منھنجي ڳالھہ سان ڪو اتفاق ڪري يا نہ ڪري تہ شاعريءَ جو واسطو دل سان آهي نہ دماغ سان. ان ڪري مون ڪجهہ دل کي مڃيو ۽ ڪجهہ دماغ کي. دل کي دماغ تي حاوي ٿيڻ نہ ڏنو.