1.1 ‘ڪلا سڪ’ جي درجي تي پھتل ڪھاڻيون
اِن ڊ گھي سفر ۾ آڱرين تي ڳڻڻ جيترن ڪجهه نالن ۾ جڏھن کان منظور ڪوھيار جو نالو شامل ٿيو آھي ته سچ پچ ايئن چوڻ ۾ ڪو به وڌاءُ محسوس نٿو ٿيئي، ته ھن سنڌي ٻوليءَ جي ڪھاڻيءَ کي مٿي وٺي وڃڻ ۾ پنهنجي ڀرپور صلاحيتن جو مظاھرو ڪرڻ ۾ وسان نه گھٽايو آھي.
سندس ڪھاڻين جي ڪتاب ‘سچا ڪوڙا رشتا’ جو جڏھن جائزو وٺجي ٿو، ته انساني سماج ۾ ٿيندڙ انتھائي قسم جي بي حسي جي پت وائکي ٿئي ٿي. ٻي ڪھاڻي ‘مال غنيمت’ به ڏوھاري ماڻھن جي ذھنيت جي ھڪ ڀرپور عڪاسي آھي. جيڪا اسانجي ٻھراڙين، خاص ڪري اتر سنڌ ۾ ڪچي واري علائقي ۾ ھڪ درد جو داستان آھي. ‘ٽيون سبب’ ڪھاڻي، اسان جي روايتي مذھبپڻي جي قلعي لاھي، ان جي داغدار چھري کي نه صرف ظاھر ڪري ٿي.پر اِھو به احساس ڏياري ٿي ته غير فطرتي انداز ڪئين نه ابتا نتيجا ڪڍن ٿا.
چوٿين ڪھاڻي ‘ساڌ’ جيڪا اوڏن جي سماجي بيھڪ بابت آھي ۽ ھڪ اھڙي شخص جي ڪھاڻي آھي، جنھن کي ساڌ ٿيڻ تي پڇتاءُ آھي، پر پوءِ به ھو ‘ساڌ’ جي ڀرم کي رکيون اچي ٿو، پر پنهـنجي پٽ کي ساڌ ڪرڻ نٿو گھري، ڇو ته سندس نظر ۾ اڄ ڪلهه ساڌن جو وقت ڪونھـي.
ھن ڪھاڻيءَ ۾ ھڪ ڀرپور سنجيدگيءَ سان ڪيل طنز ۽ مقصد آھي، ته ڪو ماڻھو جڏھن سچائي جي راهه تي اچي ٿو ته سندس گھر وارا به کانئس رُسي ٿا وڃن. جيڪو اسان جي اڄوڪي سماج جو الميو آھي. ھن ڪھاڻي جي ٽين خوبي اِھا آھي ته اوڏن جي ثقافت کي اھڙي انداز ۾ بيان ڪيو ويو آھي، ڄڻ منظور اُن ڪميونٽي جو فرد ھجي. ان حوالي سان ھيءَ ڪھاڻي ثقافتي نموني جي حوالي سان اعليٰ درجي جي حيثيت رکي ٿي. اھڙيءَ طرح سندس ٻيون ڪھاڻيون ‘راجڪرتهه’، ‘ڏوجھرن ۾ ڦاٿل زندگيون’، ‘سچي ۽ لاجواب ڪھاڻي’، ‘فليگ آف آنر’، ‘ڏانڊيءَ جي رشتي سان ڳنڍيل پيلو پاپڙ’ ۽ ننڍڙين مختصر ڪھاڻين ۾ به تمام گھڻا سماجي منظر ۽ مقصد سمايل آھن.
مجموعي طور تي منظور ڪوھيار جي ڪھاڻين جي وڏي خوبي اِھا آھي ته ڪھاڻين جا ڪردار جيترو تفصيل گھرن ٿا، منظور اُنھن کي اوترو وڌائي ٿو. اِن ڪري ھو مختصر ترين ڪھاڻيون به لکي ٿو ته طويل به ....
منظور ڪوھيار جي ڪيترين ڪھاڻين جي روح ۾ لھي جيڪڏھن گھرائي سان ڇيد ڪجي ته خبر پوندي ته سندس ڪيتريون ڪھاڻيون ‘ڪلاسڪ’ جي درجي کي پھتل نظر اچن ٿيون، جن تي وقت جي ڌوڙ ۽ دز ڄمي نٿي سگھي.
محمد علي پٺاڻ