1.3 اعتراف
جڏھن به اسان عام طرح ڪھاڻيءَ تي غور ڪندا آھيون ته رواجي طور تي اھو سوچيندا آھيون ته منجھس پلاٽ ھجڻ گھرجي، ڪردار ھجڻ گھرجن، گفتگو ھجڻ گھرجي، صاف سٿري ٻولي ھجڻ گھرجي ۽ مقصد ھجڻ گھرجي. پر ڪن جي خيال ۾ پلاٽ ۽ ڊائلاگ جي به ضرورت ناھي، پر ڪھاڻي ۾ ڪھاڻي-پڻو ۽ مقصد ھجڻ گھرجي. ڪي چون ٿا ته ڪھاڻي زندگيءَ جي ويجھو ھجي يا ان جو حصو ھجي، ان ڪري ڪھاڻيءَ جي مختلف وصفن جي تحت مختلف اندازن ۾ ڪھاڻيون لکيون ويون آھن. منھنجي خيال ۾ بنيادي ڳالهه اھا آھي، جيڪا پڙھندڙن کي ساڻ وٺي ھلي ۽ مٿانئن ھڪ طاقتور اثر ڇڏي. جيڪڏھن ڪھاڻي پڙھندڙن کي ساڻ کنيون ھلي ٿي ۽ اثر ڇڏي ٿي ته ڪھاڻيڪار ڪامياب، نه ته ناڪام. ڪھاڻي جيڪا اثر انگيز ھوندي، اھا ئي ياد رھندي. باقي نه ته ذھن جي پٽي تان ميسارجي ويندي. اوھان دنيا جي وڏن وڏن ڪھاڻيڪارن کي پڙھيو ھوندو، پر سندن اھي ڪھاڻيون ياد رھيون ھونديون، جن اوھان تي اثر ڇڏيو ھوندو ۽ سٺي ڪھاڻيءَ جي اھا ئي ڪسوٽي آھي ته ڀرپور تاثر ڏئي ۽ حافظي ۾ رھي.
منظور جون سڀئي ڪھاڻيون، کڻي نه چوان، پر گھڻيون ڪھاڻيون پڙھندڙ يا ٻڌندڙ کي ساڻ ڪيون ھلن ٿيون ۽ آخر ۾ ھڪ ڀرپور تاثر ڇڏين ٿيون.
‘ساڌ’ ڪھاڻي جنھـن تي ڪيترن ٻين دوستن به لکيو آھي، سچ اھو آھي ته اھا ڪھاڻي، سنڌي ادب جي سٺين ڪھاڻين منجھان ھڪ آھي. ھن ڪھاڻيءَ ۾، اوڏ ڪميونٽي تي گھري نظر وجھندي، ھڪ ننڍڙي واقعي کي کڻي ‘نيڪي ۽ بدي’ جي فلسفي کي اجاگر ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي وئي آھي ۽ اھو به ٻڌايل آھي ته چڱو مڙس ٿيڻ آسان ناھي، جي ٿجي ته پوءِ ٿي ڏيکارجي. ھن ڪھاڻيءَ جي وڏي ۾ وڏي خوبي ان جو ماحول آھي، جيڪو ليکڪ فنائتي نموني چٽيو آھي. منظر نگاري، ڪردار نگاري به پنهنجي فطري وھڪ ۾ ھن ڪھاڻيءَ اندر نظر اچي ٿي. ٻولي ۽ تشبيھون ڪھاڻيءَ جي حسن کي ويتر وڌائين ٿيون.
اياز قادري