پنهنجي پاران
مونکي شهيدِ سنڌو ديش آخري حڪمن مان اهو به هڪ حڪم ڪيو هو. جنهن کي تنظيمي ذميوارين کان ڪجهه فارغ ٿيڻ کانپوءِ مڪمل ڪري اوهانجي هٿن تائين ڪتابي صورت ۾ پهچايو اٿم. ان دوري ۾ شامل هر هڪ دوست جو پنهنجو پنهنجو ڪردار هو. زوهيب قريشي ڪلهي ۾ ڪليشنڪوف ۽ هٿ ۾ ڪئيمرا کڻي هر پروگرام جا فوٽو ڪڍي رات جو ليپ ٽاپ تي فيڊ ڪندو هو. جنهن کي وسارڻ پڻ زيادتي ٿيندي. غفار شيخ جيڪو شهيد سنڌو ديش بشير خان قريشي جو ڊرائيور هو. جنهن کي مان مُشڪي نالي سان سڏي کيس ڀوڳ چرچا ڪندو هئس، اهو هميشه جيان قومي قافلي ۾ گڏ هو.
7 اپريل جا پهريان پهر رات جا 12:35 ٿين ٿا. فون اچي ٿي جيڪا مون ڏي شهيدِ سنڌوديش جي آخري فون ثابت ٿي. 7 اپريل تي رکيل جيئسميٽ ڪائونسل ۽ ٻين مسئلن تي تقريباَ َ 20،25 منٽ ڳالهيون ٿيون. فون رکڻ کان پوءِ ڪجهه وقت ۾ اها فون ٿي. جنهن مان ايئن چوڻ ۾ هٻڪ محسوس نه ٿو ڪيان ته اهو واقعو ڄڻ سنڌ جي ڪربلا، جهڙو ٿي ويو. ها مان چاهيان ٿو ته 24 مارچ کان وٺي 9 سيپٽمبر 2012ع تائين هڪ هڪ جيڪو واقعو ٿي گذريو آهي. ڪيئن شهيدِ سنڌو ديش اهي پَل گذاريا آهن. رتيديري ۽ خاص طور تي لاڙڪاڻي ۾ ڪيئن ٻين ڪارڪنن کي پري ڪري شهيدِ سنڌو ديش کي پيسٽريون ۽ چانهه پياري وئي. زندگي ملي ته ”سنڌ جي ڪربلا“ نالي اهو ڪتاب پڻ لکبو. هن ڪتاب ”سنڌ گُهري ٿي آزادي“ ۾ ٿي سگهي ٿو ته ڪنهن واقعي يا ڪارڪن جو ذڪر رهجي ويو هجي. جيڪو مان ڪنهن به صورت ۾ ڄاڻي واڻي نه ڪيو آهي. منهنجي حوالي سان ٻه ٽي ڪم هيا، پنهنجي گاڏي جي ڊرائيونگ به ڪري رهيو هئس. ڊائري به لکندو پئي ويس ۽ تقريرن جو مواد پڻ تيار ڪندو پئي ويس.
بحرحال هي ڪتاب، جنهن ۾ سياسي ورڪ ڏيکاريل آهي، اها خاص طور تي شهيدِ سنڌو ديش بشير خان قريشي جي حڪم تي لکي ڇپائي رهيو آهيان. هن ڪتاب کي ڇپائڻ ۾ مونکي ٻين به گهڻن قومي ڪارڪنن اُتساهيو. جن ۾ سرفراز ميمڻ صاحب به آهي جيڪو عهديدار نه هئڻ جي باوجود به لاڙڪاڻي کان دوري ۾ شريڪ ٿيو ۽ هڪڙو پَلَ به شهيد سنڌو ديش کان جُدا نه ٿيو. هي ڪتاب ساگر حنيف بڙدي، بخشل باغي، ستار سُندر ۽ اخلاق جوکيي جي محنتن ۽ ڪاوشن کان سواءِ ڇپجي نه سگهي ها. ڪمپيوٽر ۾ تصويرون ڪڍي ڏيڻ لاءِ پنهنجي پٽ هيمون ڪالاڻي ۽ ڌيءَ ڪائنات ڪالاڻي جو پڻ ٿورائتو آهيان. جن مونکي شهيدِ ديش جو حُڪم پورو ڪرڻ ۾ مدد ڪئي.
ڊاڪٽر نياز ڪالاڻي
3 جنوري 2013ع
حيدرآباد، سنڌ.