( خ )
1. خاصا ڪپڙا، کيسا خالي. (ورجيس)
ڪپڙا ته تمام سٺا پر کيسا خالي.
2. خان جي خاني، مانيءَ مان معلوم ٿئي. (چوڻي)
3. خانن جي کٽي؛ آٿر ٻوري چٽي. (چوڻي)
4. خرچ کاءُ، ڏئي شاهه. (چوڻي)
5. خرخسو نه خالي، آڌيو نه ته پائلي. (ورجيس)
خرخسو: گوڙ ڪرڻ. هنگامو، بکيڙو، ممڻ، جهيڙو، ڪو جهيڙو جهٽو خالي (سکڻو يا اجايو) نه چئبو. آڌيو نه ته پائلي ملي پوندي. ڪنھن ڳالهه لاءِ ڪوشش ڪجي، جي ڪجهه ملي ته ائين چئجي.
6. خريدار ککڙين جو، پڇي هنداڻا! (ورجيس)
7. خوشامد جي پڇاڙي؛ آمـد. (چوڻي)
آمد: آمدني.
8. خوشي ڳنهي خودڙي، ٻڏڻ لڳس ٻار. (چوڻي)
9. خوشيءَ جھڙي ٻي خوراڪ ڪانهي، ڳڻتيءَ جھڙو ٻيو ڳارو ڪونهي. (چوڻي)
10. خون کسٿوري؛ ڳجها نه رهن. (پھاڪو)
کسٿوريءَ ۾ اهڙي خوشبوءِ هوندي آهي جو ڪير به لڪائي ڪو نه سگهندو آهي. تھڙي نموني خون پڻ آھي.
11. خويشي به خوشي، سودا به رضا. (چوڻي)
12. خير ڏيندي، هٿ سڙن ته سڙڻ ڏين. (چوڻي)
خير: خيرات، ڌرم ڪرڻ، دان.
13. خير صلاح، مھر الله. (چوڻي)
نيڪ صلاح، ايشور جي مھر آهي.
14. خيرپوري، نيت بري، هٿ ۾ قرآن، ڪڇ ۾ ڇري. (چوڻي)
15. خير ڪاري ڪوڙ به سُهِه، نا خيرڪاري سچ به ڳُهِه. (چوڻي)
___________________
( د )
1. دال؛ ٻچڙي پال. (چوڻي)
2. دال روٽي، ڪڏهن نه کوٽي. (چوڻي)
۽ هيئن به چون: دال؛ ٻچڙي پال.
3. دال روٽيءَ کاڌي، ڌن کٽي ته کٽڻ ڏي. (چوڻي)
4. دال گيهه تيرا، آگ ڦوڪ ميرا. (ورجيس)
5. دانگي ڀڃي، ڪتي جي ذات پرکجي. (پھاڪو)
6. داڻي داڻي تي، مهر آهي. (چوڻي)
7. دائيءَ کان، پيٽ ڳجهو ڪونهي. (پھاڪو)
8. درزيءَ جي سئي؛ ڪڏهن سٽ ۾، ڪڏهن پَٽَ ۾. (پھاڪو)
9. درياهه ڀر تي ڇوڪر ڪڏي، اڄ نه ٻڏي، سڀان ٻڏي. (پھاڪو)
10. درياهه ڀر تي ويهي، واگهن سان وجهجي نه وير. (پھاڪو)
11. دشمن نه دوست، اوجهري نه گوشت. (چوڻي)
12. دعا غريبان، مهر خدائي، آهه غريبان، قهر خدائي. (چوڻي)
13. دغا جن جي من ۾، سڄيءَ ڪاڻ سڪن. (چوڻي)
14. دک جي گهڙي، به گهوري. (چوڻي)
15. دک بنان، سک ڪونھي. (چوڻي)
جڏهن تڪليفون ڏسبيون، تڏهن سک ملندو.
16. دک ۾ سڀڪو، هر ڀڄي. (چوڻي)
هر: هريءَ جو نالو.
17. دَڳ ڀليو، ڪوهه ڀُليو. (چوڻي)
18. دلاسي دوستن جي، سيءَ سڪايس کل. (چوڻي)
19. دل جي ماپ، وات مان ملي. (چوڻي)
20. دل دي قضا دل جاني، ڪيا جاني قاضي. (چوڻي)
21. دل سوڙهي نه هجي ته جاءِ ڪا سوڙهي سمجهجي؟ (چوڻي)
22. دل کوٽي، عذر گهڻا. (چوڻي)
عذر: بھانا.
23. دل لڳي گڌيءَ سان، ته پري ڪھڙي چيز؟ (پھاڪو)
گڌي: گڏهه، کوتي.
24. دل ۾ ڏار، آئيني ۾ ڏار، پيو ته سالم ڪو نه ٿيندو. (چوڻي)
25. دم دال جو، آڪڙ پلاءَ جي. (ورجيس)
26. دم درميان، مولى مھربان آهي! (چوڻي)
27. دمڙيءَ جي دال، خدا! ڇڊي نه ڪجانءِ. (گفتار)
28. دنيا هاٿيءَ جو مان ڪري، ڪِولِيءَ کي پيرن هيٺان لتاڙي. (پھاڪو)
29. دوا به ڪجي، دعا به ڪجي. (طبي، چوڻي)
30. دودو ڌوڙ، چنيسر ڇائي. (چوڻي)
31. دور باش، خوش باش. (چوڻي)
32. دوست اِهو، جو يار غار رهي. (چوڻي)
33. دولت، ننھن کان ماس وڇوڙي. (چوڻي)
ناڻو اهڙي ڳالهه آهي جو ننهن جيڪي ماس سان گڏ آهن تن کي به وڇوڙي ڌار ڪري. سڳو آنڊو به ڌار ٿيو پوي.
34. دولتمندن جا، ڏاند ويامن. (پھاڪو)
35. دهل جو آواز، پريان مٺو لڳي. (پھاڪو)
36. دهلي دور آهي. (ورجيس)
37. دهليءَ جو لڏون کائبو ته به پڇتائبو، نه کائبو ته به پڇتائبو. (پھاڪو)
38. ديا بنان، سِڌُ به ڪاسائي. (چوڻي)
سِڌُ؛ ساڌو.
39. دير پيا، درست ٿيا. (ورجيس)
40. ديس چوري، پرديس بکيا. (چوڻي)
پنھنجي ملڪ ۾ چوريون ڪري پرديس ۾ وڃي بکيا پني.
41. ديگڙي جي خبر، رڪيبيءَ کي. (پھاڪو)
42. ديوان جو دم، دمڙيءَ جي دال تي! (پھاڪو)
___________________