تاريخ، فلسفو ۽ سياست

سماج کي نئين سر اڏڻ جا اصول

هي ڪتاب ”سماج کي نئين سر اڏڻ جا اصول“ جنهن جو ليکڪ برٽرينڊرسل آهي اهو ليڪچرن تي مشتمل آهي، سنڌي ترجمو عامر عطار/احسان “فائق” پنهور ڪيو آهي.
انهن ليڪچرن کي تحريري صورت ۾ پيش ڪرڻ جو مقصد هي آهي ته هڪ اهڙو نظريو سامهون آندو وڃي، جنهن ۾ سياست جي فلسفي کي نئين انداز ۾ پيش ڪري سگهجي؛ جنهن جو بنياد يقين ۽ جوش تي هجي ۽ جيڪو انساني زندگي جو رُخ تبديل ڪرڻ تي قادر هجي.
Title Cover of book سماج کي نئين سر اڏڻ  جا اصول

مهاڳ

هنن ليڪچرن کي 1915ع ۾ لکت ۾ آندو ويو ۽ پوءِ 1916ع جي شروعات ۾ زباني طور تي انهن کي عوام سامهون پيش ڪيو ويو. مون اهو سوچي ڇڏيو هيو ته انهن کي اڃان وڌيڪ بهتر انداز ۾ توهان جي سامهون پيش ڪندس، پر ٻين ڪمن ۾ ايترو ڦاٿل رهيس جو وقت گذرندو ويو ۽ منهنجا خواب چڪنا چور ٿي ويا.
انهن ليڪچرن کي تحريري صورت ۾ پيش ڪرڻ جو مقصد هي آهي ته هڪ اهڙو نظريو سامهون آندو وڃي، جنهن ۾ سياست جي فلسفي کي نئين اندز ۾ پيش ڪري سگهان؛ جنهن جو بنياد يقين ۽ جوش تي هجي ۽ جيڪو انساني زندگي جو رُخ تبديل ڪرڻ تي قادر هجي. گهڻي قدر تحريڪن کي ٻن حصن ۾ تقسيم ڪري سگهجي ٿو؛ حالتِ اضافي ۽ تخليقي. حالتِ اضافي مان مراد ڪنهن شي کي حاصل ڪرڻ يا پابند ڪرڻ آهي، جيڪا ورهائي نٿي سگهجي ۽ تخليقي مان مراد آهي ته هر ڳالهه کي دنيا جي سامهون اهڙي طرح ۾ پيش ڪجي جو ان جي قدر ۽ قيمت جو صحيح ڪاٿو ڪري سگهجي، نه صورت ۾ ته ڄڻ اها ڪنهن جي ذاتي ملڪيت آهي مان سمجهان ٿو ته بهترين زندگي اها آهي جيڪا تخليقي اصولن تي قائم هجي ۽ بدترين اها آهي جيڪا ڏاڍ جي صورت ۾ قائم ڪئي وڃي يعني طاقت جي زور سان.
سياسي ادارا تمام وڏو اثررسوخ رکندا آهن ۽ تخليقي صلاحتين کي سانڍي تاتي وڏي ڪرڻ ۾ اڳتي وڌي حصو وٺندا آهن حڪومت جنگ ۽ ٻين ملڪن تي قبضي کي بنيادي حيثيت قرار ڏيندي آهي. خيالن جي اظهار، جذبن کي شڪل ڏئي اڀارڻ ۽ حوصله افزائي ڪرڻ ۾ به ڀرپور ڪردار ادا ڪندي آهي. ان کان سواءِ تعليم، شادي، مذهب ۽ تخليقي صلاحيتن کي اجاگر ڪرڻ جي بنيادي ذريعن ۾ پڻ ان جو اهم ڪردار آهي. جيتوڻيڪ موجوده دؤر ۾ ان جي ڪارڪردگي گهڻي بهتر نه آهي. تخليقي آزادي جي لاءِ ضروري آهي ته اصلاح جي اصولن کي ٻنهي صورتن ۾ ترجيح ڏني وڃي يعني سياست ۾ به ۽ معاشيات ۾ به. پنهنجي ان ذميواري کي تسليم ڪندي مون هي تقريرون تحرير ڪيون آهن.

برٽرينڊ رسل