هي موقعو نه وڃائجو
”جيڪو ماڻهو غلطي نٿو ڪري، حقيقت ۾ اهو ڪو ڪم به نٿو ڪري سگهي.“(ايڊورڊ جي فلپس)
اهو انسان ئي ناهي جيڪو غلطي نه ٿو ڪري ڇاڪاڻ ته خالقِ ڪائنات انسان کي اهڙي صفت ڏني آهي. جيڪا ڪنهن ٻي مخلوق ۾ ناهي. اها صفت ’سکڻ‘ جي آهي ۽ انسان سکي ئي تڏهن ٿو، جڏهن هو غلطي ڪري ٿو. توهان پنهنجي ٻارن ۾ غلطيون ڳولهڻ ڇڏي ڏيو ۽ ان موقعي جي تلاش ۾ هجو ته هو ڪڏهن ٿو سٺو ڪم ڪري . جڏهن به هو ڪو سٺو ڪم ڪري وٺي ته ان جو، هن کي انعام ڏيو ۽ بهترين انعام ته سچي تعريف کانسواءِ ٻيو ڪجهه ناهي.
”ٻار جي تقدير ان وقت ٺهندي آهي، جڏهن ڪو ان جي سچي تعريف ڪندو آهي.“ (ڪين بلنچرڊ)
هرٻار باربار اهو ڪم ڪندو رهي ٿو جنهن ۾ ان کي مزو ايندو آهي ۽ تعريف ۾ ڪنهن کي مزو ناهي ايندو؟ جڏهن ٻار سٺو ڪم ڪري ته ان جي بدلي فوراً ان کي تعريف جي اعزاز سان نوازيو وڃي، ته هُو سٺن ڪمن کي پنهنجي عادتن ۾ شامل ڪري وٺندو آهي. اهڙي طرح ڪجهه سٺيون عادتون ان جي شخصيت کي مؤثر بڻائي ڇڏينديون آهن. جيڪڏهن مناسب سمجهو ته ٻارن کي ڪجهه ڪم سرانجام ڏيڻ لاءِ هڪ قسم جي ذميواري ڏئي ڇڏيو. جڏهن هو ان ڪم کي پورو ڪندو رهي ته اوهان ان جي تعريف ڪندا رهو ، اهڙي طرح ٻارن ۾ سٺو ڪم ڪرڻ جي عادت پئجي ويندي.
• ٻارن لاءِ تعريف ڪرڻ جا موقعا ڪڏهن به ضايع نه ڪيو:
• جڏهن توهان جي خدمت ۾ پاڻي کڻي اچي.
• جڏهن اوهان سان گڏ سامان سهيڙڻ ۾ مدد ڪري.
• جڏهن ڪا سُٺي ڳالهه ٻڌائي.
• جڏهن هو پنهنجا بوٽ پالش ڪري.
• اخلاق واري ڳالهه ڪندو هجي.
• جڏهن چوڻ مڃي.
• جڏهن هو اسڪول جو ڪم ياد ڪري ٻڌائي يا آيت يا ڪلمو ٻڌائي.
والدين جو سوال آهي ته جڏهن ٻارغلطي ڪري ته پوءِ ڇا ڪريون؟ ان جو جواب اهو آهي ته:
• پنهنجي چهري جو تاثر اهڙو بڻايو ڄڻ توهان کي هن جو ڪم سٺو نه لڳو آهي.
• زبان سان منع ڪريو.
• عارضي ڪاوڙ ڏيکاريو، اصلي ڪاوڙ نه (نفرت سان نه ڏسڻ گهرجي)
• ٻار جي تذليل يا بيعزتي نه ڪيو، اهڙي رويي سان هن جي سموري شخصيت تباهه ٿي ويندي.
• غلطي جي حوالي سان منع ڪرڻ کانپوءِ به ٻيهر غلطي ڪري ٿو ته بار بار ان کي ڪجهه نه چئجي، بلڪه ان جي شرارتن کي نظر انداز ڪرڻ شروع ڪيو يا توجهه ئي نه ڏيو. ٻار هرهر ساڳيون غلطيون ۽ شرارتون ان ڪري ڪندو آهي، جو ان تي اسان توجهه ڏيندا آهيون توجهه هٽائي ڇڏيو ٻار شرارتون ڪرڻ ڇڏي ڏيندو.
• مار هڪ اهڙو حل آهي، جنهن سان تمام ٿورا ٻار ٺيڪ ٿي ويندا آهن نه ته اڪثر ٻار وڌيڪ ضديرا ۽ گھپيرا ٿي ويندا آهن. ڪوشش ڪيو ته ٻار کي نه ماريو.
”هٿ جو استعمال اهي ماڻهو گهڻو ڪندا آهن، جن کي دماغ استعمال ڪرڻ جي عادت نه هوندي آهي.“
الله تعاليٰ هن دنيا کي هلائڻ لاءِ ڪجهه قانون ۽ ضابطه ٺاهيا آهن، اهي قانون هر هڪ تي هڪ جهڙا لاڳو هجن ٿا. الله تعاليٰ جا ٺهيل اصول ناهن بدلبا بس انهن اصولن ۽ قاعدن کي سمجهي ان تي عمل ڪرڻو آهي انهن اصولن منجهان هڪ اهم اصول توقع جو اصول به آهي.
اچو ته ان اصول کي سمجهون.