ان سان ڪهڙو فرق ٿو پوي؟
[b]ان سان ڪهڙو فرق ٿو پوي؟
[/b]
هڪ ذهين ٻار شروع کان ئي پنهنجي ذهانت جو مظاهرو ڪرڻ شروع ٿو ڪري، پر اڪثر والدين ان کي سمجهي ناهن سگهندا، ذهانت کي جيڪڏهن عام لفظن ۾ بيان ڪجي ته هيئن چئي سگهجي ٿو ته ”اک ڇنڀ ۾ سکڻ وارو“ ذهين ٻار هميشه پنهنجي عمر کان وڌيڪ اڳتي نڪري ويندا آهن. ان ڳالهه جو اندازو استاد آساني سان لڳائي سگهجي ٿو. سڄي ڪلاس ۾ ڪجهه اهڙا ٻار به هوندا آهن جيڪي پهريون دفعي سان چيل ڳالهه سمجهي ويندا آهن. جيڪڏهن ايئن آهي ته سمجهي وڃو ته انهن ٻارن ۾ ڪو وڏو دانشور، ڪو ڊاڪٽر، ڪو وڪيل يا ڪو سائنسدان لڪل آهي. والدين جو هڪ سوال هوندو آهي ته ٻار جي ڪارڪردگي ۾ انهن جي وسيلن، حالتن ۽ مسئلن جو ڪيترو عمل دخل هوندو آهي؟
عام طور تي اهو سمجهيو ويندو آهي ته ذهين ٻار وڏن گهراڻن ۾ ئي پيدا ٿيندا آهن. تاريخ کڻي ڏسندؤ ته خبر پوندي ته ڪيترائي دنيا جا عظيم دانشور، اڳواڻ توڙي سائنسدان جن مختلف علمن ۾ تاريخ جو رخ موڙي ڇڏيو، اُهي غريب خاندانن ۾ پيد ٿيا هئا. ذهانت تي ڪنهن مخصوص طبقي جي اُجاراداري ٿورئي آهي، اها خدا جي نعمت آهي ۽ ڪنهن کي به ملي سگهي ٿي. حالتن ۽ وسيلن جو ٻارن جي شخصيت تي ان وقت اثر پوندو آهي، جڏهن والدين ۽ استاد پنهنجو ڪردار ادا نه ڪن. ڇاڪاڻ ته محرومي تڏهن پيدا ٿيندي آهي جڏهن ساٿ ڏيندڙ سچو نه هجي. ياد رکو ته اوهان پنهنجي ٻارن کي سڀ ڪجهه مهيا نٿا ڪري سگهو ۽ اهو ضروري به ناهي.
ماهرن جي تحقيق مطابق ”ڪنهن شئي جي کوٽ يا ڪمي جو احساس ئي اڳتي وڌڻ جو احساس ڏيندو آهي. جنهن بُک ناهي ڏٺي ان کي بُک جي درد جي ڪا به خبر ناهي. اهو به ڏٺو ويو آهي ته غريب گهراڻن جا ٻار محنت ڪرڻ جو جذبو وڌيڪ رکن ٿا. ڇو ته هڪ غريب ۽ محروميت جي شڪار ٻار وٽ ڪجهه ڪري وٺڻ جا ڪيئي سبب هوندا آهن. (جيئن سنڌ جا ڪولهي، ڀيل، ميگهواڙ هن وقت جذبي سان تعليمي ميدان ۾ اڳتي وڌي رهيا آهن، ڇاڪاڻ ته هو ماضيءَ ۾ هر حق کان محروم هئا، جيڪي هن وقت هُو حاصل ڪري رهيا آهن. مترجم) ان ڪري حالتن جو روئڻ پٽڻ نه گهرجي ۽ ٻار کي ڪڏهن به حالتن جي تابع نه ڇڏيو، اهڙي طرح حالتون هن کي بگاڙي ڇڏين ٿيون.
”حالتون ڪمزور ماڻهن کي پيدا ڪنديون آهن، جڏهن ته طاقتور ماڻهو پاڻ حالتن کي پيدا ڪندا آهن، اهي حالتن جي پيداوار ناهن هوندا، ڇو ته انهن حالتن کي بدلائڻ جو فيصلو ڪيو هوندو آهي.“ (اينٿني رابنز)
سمجهداري جي هڪ نشاني اها به هوندي آهي، ته هڪ ٻار ٺيڪ وقت تي درست فيصلو ڪرڻ جي صلاحيت رکي، اسان وٽ ٻارن جي بدبختي اها به آهي، ته زندگي هن جي پنهنجي هوندي آهي، ۽ ان جي زندگيءَ جا فيصلا ٻيا ماڻهو ڪندا رهن ٿا، جنهن ڪري ٻار وڏو ٿي بي پختگي واري شخصيت جو مالڪ ٿي ويندو آهي، هن ۾ فيصلي ڪرڻ ۽ حالتن سان منهن ڏيڻ جي طاقت يا صلاحيت موجود ناهي رهندي.
”جنهن کي جواني ۾ پنهنجي مستقبل جو اونو آهي، ان جي پيريءَ ۾ حسرتن جو شمار گهٽ ئي هوندو آهي“
(واصف علي واصف)
توهان جي ٻارن جي شخصيت تي حالتن ۽ ماحول جو ايترو اثر ناهي پوندو جيترو توهان جي عادتن جو اثر پوندو آهي، ۽ انهن عادتن ۾ هڪ اهڙي عادت آهي، جيڪا توهانجي ٻارن جي شخصيت کي تباهه ۽ خراب ڪري ڇڏيندي آهي، اها عادت آهي...