• صحرا ۾ سُتل ڪرنل قذافي
اولهائين ميڊيا اڄ به ڪرنل قذافيءَ کي ”ڊڪٽيٽر“ لکي ٿي. ۽ کيس هڪ وڏو ڏوهي ڪري پيش ڪري ٿي، پر اِها ساڳي ميڊيا اُنهن آمرن کي ڪڏهن به بُرو ناهي چوندي، جيڪي آمريڪي مفادن جا رکوالا هوندا آهن. جيئن تازو ڳجهي طريقي سان ايٿوپيا جو مري ويل آمر ميلس زيناوي آهي، جنهن 21 سالن تائين ايٿوپيا تي راڄ ڪيو، پر آمريڪا سندس خلاف ڪا به ڪاروائي نه ڪئي، اُلٽو سندس ڀرپور مدد ڪندي رهي. پري ڇو وڃجي؟پاڪستان جو ئي مثال وٺو. هتي صدر ايوب، جنرل ضياءَ ۽ جنرل مشرف کي يارهن يارهن سال بربريت جي بيشمار ڪارواين باوجود، ڇو اسان تي مسلط ڪري رکيو هو؟ ان ڪري جو اهي آمر آمريڪا جي مفادن جا هتي چوڪيدار هئا. پر ڪرنل قذافيءَ جو معاملو ان کان ابتڙ هو، باوجود اِن جي ته ڪرنل قذافيءَ آخر ۾ ڪو کاٻي ڌر جي سوچ جو نه رهيو هو. ۽ هِن جي اندران 1960ع، 1970ع ۽ 1980ع جي ڏهاڪن واري آمريڪا دشمني به گهڻي ڀاڱي نڪري چڪي هئي، پر آمريڪا هن کي پنهنجو دشمن سمجهڻ ختم نه ڪيو هو، تڏهن ئي ته گڏيل قومن کي وچ تي آڻي، اُن کان ڪرنل قذافيءَ خلاف قرارداد پاس ڪرائي، اُن تي نيٽو پاران حملا ڪرائي(جيڪي 19 مارچ 2011ع کان شروع ٿيا هئا) پورن ستن مهينن ۾ کيس مارائي، سندس لاش گم ڪري ڇڏيو.
ڪرنل قذافيءَ خلاف فوجي ڪاروائي جو مقصد اهو ئي ٿي ٻڌايو ويو ته، ”هيءَ ڊڪٽيٽر آهي ۽ 42 سالن کان ملڪ تي راڄ ڪري رهيو آهي. ۽ سندس ملڪ ۾ انساني حقن جون ڀڃڪڙيون ٿي رهيون آهن.“
جي ائين هو به سهي، تڏهن به آمريڪا يا اقوام متحده ڪير ٿيندا آهن، ٻين قومن جي تقديرن جا پنهنجي پسند وارا فيصلا ڪرڻ وارا؟
ٺيڪ آهي. ڪرنل قذافي ته ماريو ويو. پر هاڻي ڇا ٿي رهيو آهي؟ لبيا جي شهر بن غازيءَ ۾ آمريڪي سفارتڪار سميت چار آمريڪي مارجي چڪا آهن.۽ هاڻي خود گذريل هفتي هڪ آمريڪي عملدار پنهنجي هڪ رپورٽ ۾ چيو آهي ته، لبيا ۾ القاعده جي سرگرمين ۽ موجودگيءَ ۾ واڌ ٿي رهي آهي. اِن جي معنيٰ اِها ٿي ته لبيا ۾ ڪرنل قذافيءَ کي ماري، سندس حڪومت ختم ڪري، انتهاپسند ڌرين لاءِ ئي رستو صاف ڪيو ويو.
هينئر ڪرنل قذافيءَ جي قتل کي پورو هڪ سال ٿي چڪو آهي، پر لبيا ۾ مستحڪم حڪومت قائم ناهي ٿي سگهي. اُتي چونڊون به ٿي چڪيون آهن. ڪرنل قذافيءَ سان گڏ سندس پٽ معتصم کي به پڪڙي ماريو ويو هيو، ان کان اڳ سندس هڪ ٻيو پٽ سيف العرب 30 اپريل تي نيٽو جهازن جي حملي ۾ مارجي ويو هيو، سندس هڪ پٽ سيف الاسلام قيد ۾ آهي، جنهن تي ’انٽرنيشنل ڪرمنل ڪورٽ‘ ۾ ڪيس هلي رهيو آهي، سندس گهر واري صفيه، ڌيءُ عائشه ۽ هڪ پُٽ هني بال جلاوطن آهن، سندس ٻين پُٽن، محمد قذافي، سعدي قذافي، خميس ۽ ڌيءُ حنا قذافيءَ جي ڪا خبر ناهي ته، اِهي ڪٿي آهن، پر پوءِ به لبيا ۾ استحڪام ناهي.
اِن مان ظاهر ٿئي ٿو ته آمريڪا ۽ ان جي اتحادين کي رَڳو ڪرنل قذافيءَ کان پلاند وٺڻو هيو، رڳو ان کي مارڻو هو، باقي انهن جو لبيا جي عوام سان ائين ڪا همدردي ڪا نه هئي، جيئن انهن کي دنيا جي ٻين مظلوم ۽ محڪوم ملڪن جي ماڻهن سان ڪا همدردي ناهي هوندي.
سو، ڪرنل قذافي، جيڪو هڪ دور ۾ شهيد ذوالفقار علي ڀٽي، جمال ناصر، شاهه فيصل، حافط الاسد، ياسر عرفات ۽ انور سادات جو ساٿي هو. اڄ اُهو لبيا جي صحرا جي ڪنهن گمنام ڪُنڊ ۾ واريءَ هيٺ آرامي آهي، پر هِن جي اِها ننڊ نيٺ ته ختم ٿيندي ۽ لبياجي عوام وري پنهنجين صفن مان ڪنهن هڪ اهڙي اڳواڻ کي جنم ڏيندو، جيڪو تيل جي ذخيرن سان مالا مال پنهنجي ملڪ کي پرڏيهي پرماريت مان ڪڍي، ترقيءَ ڏانهن وٺي ويندو. ]انور[
(ڪاوش دنيا 21 آڪٽوبر 2012ع)
*